“Te Kaitiakaki n te Ai man te Karawawataaki,” Riaona, Maati./Eberi 2022.
Te Kaitiakaki n te Ai man te Karawawataaki
I tataro bwa ngaira n tatabemaniira nako ti na kaaniira riki nakon Tamara are i Karawa ao te Tia Kamaiu rinanon oin katakira.
Rawetamnei iroun Getty Images
Te kakaitara inanon maiura a riai n aki kakubanako nakoira. Ngkana tao a riki man bon oin ara bure ao kairua ke n anga riki tabeua, te kakaitara bon mwakoron te maiu ae mamate. Tabeman aomata a iangoia ae a riai ni kararoaaki man taiani kakaitara ngkana a kawakin ana tua te Atua, ma bon “i nanon ain te karawawataaki” (Itaia 48:10; 1 Nibwaai 20:10) ae ti rineaki iai. Ao te Tia Kamaiu e bon aki kaokoro ma ngaira n anne:
“Bon te Nati, ma e reireiaki naba te ongotaeka ni baike e maraki iai;
“Ao e riki ni koro-raoi, ao e riki iai bwa te tia Karika te maiu are aki toki nakoia akana ira nanona.” (Ebera 5:8–9).
Nakoira ngaira ake ti kona ni bukintaeka, te kangaanga bon te mwakoro ae kakawaki nakon tokira n “riki ni kororaoi.” Bon ngaia ae e karika te maiu bwa e riaon riki ae ti te kataaki. Te Atua E aki ti nano n te bwai ae ti karaoi ke n ae tiaki karaoi ma nakon te bwai ae ti riki nako iai. 1 Ngkana ti tangiria, E na reireiniira ni mwakuri n aron are E mwamwakuri nakon ae ti na kairoroaki bwa ti na mwakuri man waaki tabeua (taraa 2 Nibwaai 2:14–16.). Ti riai n reiakinna bwa ti na etieti ni bwaai ni kabane ke, n are e taekina Beretitenti Brigham Young (1801–77), “inanon naba te roo.” 2
I kakoauaa bwa te tokanikai iaon taian kakaewenako ao n rikirake man te kakaitara e anai nanora ngke te Atua e kaota Ana babaire ni kabomwi n te aonaba imwaain te maiu aei. Ti riai n rinanon te kakaewenako ngkai ti a ataia ae Tamara are i Karawa E na boutokaira. Ma e kakawaki bwa ti na rairaki Nakoina. N akean te Atua, korakai ake ti rinanona ao kakaitara a na taraa ni karawawata, kabwaranano, ao tao ni kaun.
Man te ibuobuoki mai Karawa, n tokina karauan nanora e na onea mwiin te maraki, te rau e onea mwiin te nakobuaka, ao te kantaninga e onea mwiin te nanokawaki. Te Atua e na bitii kakatai nakon kakabwaia ao, n ana taeka Itaia, “e anga … tamaroa ibukin te mannang.” (Itaia 61:3). Ana berita e aki katoka mai iroura te kataaki ma e kawakiniira ao ni karau nanora n tain ara kangaanga ao ni karikia ibukin kabwaiara (taraa 2 Nibwaai 2:2.; 4:19–26; Iakobwa 3:1).
Ngkai Tamara are i Karawa e na aki kairoroa Ana buoka ao kakabwaia iaora, E na mwakuri rinanon te tangira ao te akoi iroun Natina ae Tangiraki ao mwakan te Tamnei ae Raoiroi ni boutokaira ngkana ti ukoria. Ti kunei aekaki ni katooto n te boutoka anne n taabo nako ao inanon koroboki aika a tabu.
Katooto n te O Tetemanti
N te O Tetemanti ti nora Aberaam are e ongeaba n taotaonaki n nano n tataninga inanon ririki aika mwaiti ibukin Ana berita te Atua nakoina—abana ni maeka ao ana bakatibu aika kororaoi—ni kakoroaki bukiia. Rinanon te rongo, kakamaaku ibukin maiuna, karawawata, ao ni katakina, Aberaam e reitinako n onimakina ao ni beku ibukin te Atua ao ibukin anne e buoutokaaki iroun te Atua. Ngkai tia karinea Aberaam bwa “tamaia taan onimaki.” 3
Tibun Aberaam ae Iakobwa e birinako mai abana, n ti ngaia ao n tiku ma ti ana kunnikai, ni birinako man kamateakina mai iroun tarina, Etau. Inanon 20 te ririki, Iakobwa e beku iroun ai tamana ae, Raban. E ngae ngke Raban e kamanoa Iakobwa ao n tokina n anganna uoman natina bwa kainabana, e karaoa te mwakuri ni babakanikawai nakon Iakobwa, ni bita boona ao aia boraraoi n te tai ae mwaiti ngkana e a moana n raka riki ana bwai Iakobwa (taraa Karikani Bwai 31:41).
Ao n tokina a maenako, Iakobwa e kaota aki kukureina nakon ai taman, “Ngke tao E aki mena irou Atuan tamau, … ao ko kanakoai ngkai ao akea au bwai” (Karikani Bwai 31:42). Ma ngkai, te Atua e memena irouna, e okira mweengana Iakobwa n onikaki man ae e tiotionako n akea ana mwane nakon te kainnaba ao te karo ae bubura ana utu. E mwaiti ana toro ao a mwaiti kakabwaiaana n aron te kaubwai n ana tai—ana man, ana nanai, ao kamero (taraa Karikani Bwai 32).
Iotebwa are natin Iakobwa bon te banna ni katooto raoi iaon temanna ae e aki toki n tokanikai iaon kakaitara man onimakinan te Atua ngke tabeman a na namakina ae a kitanaki iroun te Atua. Te moan, e kaboakinako bwa te toro irouia tarina. Imwiina, ngke e a karikirakeaki ao ni karineaki n ana auti ana mataniwi ae te I-Aikubita, ae Botiba, e bukinaki Iotebwa n ae e kairua iroun buun Botiba ao e kabureaki ibukina ngkai e birinako man karaoan te bure. Ma irarikin anne, e reitinako Iotebwa n onimakina te Atua. Ao riki inanon te karabuuti e rikirake arona ma e mwanuokinaki irouia ngkoa naake e a tia ni buokiia n aia berita. (Taraa Karikani Bwai 37; 39–41.) N tokina, n aron ae ti ataia, e anganaki kaniwangana Iotebwa ae te matanimwi ae rietaata ao n riki bwa te tia kamaiuiia ana utu tamana (ao ni kabane kaain Aikubita) n tain te rongo.
Te Teimatoa n Taotaonakinnano
Aikai ao tabeua katooto a kaota nakoira ae te kakaitara e bon kona ni tokanikai te aba iai inanon taina. E rangi ni kainnanoaki te teimatoa ao te nanomwaaka. Ma, e teimatoa Tamara are i Karawa n tararuaira ao ni buokiira inanon wakin teimatoara—E aki tataninga nakon are tokina.
Unimwaane Neal A. Maxwell (1926—2004) man te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman e taekina n te taina: “Ni bon ti ngaia, ni koauana, rinanon te tai e aki uota te rikirake ae e a bon riki naba. Ma, n aron te nati ae bakatae, ti aki toki ni kainnanoa ‘wakinakon te tai’ bwa ti aonga ni kauringaki ni maiun tamneira. (Ruka 15:17.) Aron ikotakiia ae kakukurei Iakobwa ao Etau n te rereua, inanon ririki aika a mwaiti imwiin aia kaiangatoa kanoaia, bon te banna ni katooto ae tamaroa. Te nano n akoi e onea mwiin te nano ni kan unuun. Te karaurau ni iango e uota norakin te bwai raoi ae nanonaki. Ma te karaurau ni iango ao noran raoi te bwai are ko iangoia e kainnanoa anaan te tai. Ngaia are bwaai aika a riki ni maiun tamneim e kainnanoa ae e na ikotii koaua ni kamaeu ma te tai, ni karika te waaki ni kamaeu, are oin katokan aoraki ibukin bwaai aika a mwaiti.” 4
Beretitenti M. Russell Ballard, te Beretitenti ni Bonomwi n te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman, e taku:
“Tataningaan te Uea e aki nanonaki n ae te tataninga n akea te mwakuri ae karaoaki. Ko aki riai ni karekea te namakin ae ko tataninga n te ruu.
Tataningaan te Uea e kainnanoaki iai te mwakuri. I a tia n reiakinna inanon ririki bwa ara kantaninga iaon Kristo e rikirake ngkana ti beku ibukiia tabeman. …
“Te rikirake ae kona ni karekea temanna ngkai e tataningaa te Uea ao Ana berita bon bwaai aika akea aron warekan kakawakiia, te mwakoro ae tabu n Ana babaire ibukira n tatabemaniira nako.” 5
Te teimatoa n taotaonaki n nano bon aron ae ko tan nakon ao n onimakina te Atua. Inanon kiibu imwain raoi retinakon ana reirei ni butiia te Atua ngkana e karako wanawanara, Iakobo e taekina aei iaon te taotaonakinnano:
“Kam na taku bwa bon te bwai ni kabatiai ami kimwareirei ituami ni bwaai ni kariiri nako;
“Atakin aei, ae kataan ami onimaki e karika te nanomwaaka.
“Ma e na katia raoi ana makuri te nanomwaka, bwa kam aonga ni moaniba n raoiroi ma ni kororaoi, n aki [kai nanomi] n te bwai teuana” (Ana Rairairi Iotebwa Timiti, Iakobo 1:2 [inanon Iakobo 1:2, bwaai aika a na taraaki mai inano a]; Iakobo 1:3–4).
Kaitiakaki man Karawawataaki
Rawetamnei iroun Rachael Pancic
Ngkana ti karekea ana ibuobuoki Tamara are i Karawa, kaitarakira ao karawawataakira a na kaitiakaki nakon ae a na konaira (taraa Reirei ao Berita aika Tabu 121:7– 8). Ti na riki bwa aomata aika a kukurei ao ni mimitong. N te kaotioti nakon ngkoa te Beretitenti n te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman, Thomas B. Marsh, e taekina aio te Uea ibukiia ana Abotoro: “Ao i mwin kaririakiia, ao rawawataia aika mwaiti, nooria, Ngai, te Uea, N na ukoukoriia, ao ngkana a aki kamatoai nanoia, ao ni bonotaninga ni kaitaraai, a na rairaki, ao N na kamaiuiia” (Reirei Ao Berita Aika Tabu 112:13).
Ti kona n atonga bwa n te kakaitara ti reiakina “te Atua ae ti temanna ae koaua, ao Iesu Kristo, ae [E a tia] ni kanakomaia” (Ioane 17:3). Inanon te kakaitara, ti nakonako ma Ngaiia n te bong teuana ma teuana. Ngkana ti nanorinano, ti reiakina ae ti na Taraiia “n ara iango” (Reirei ao Berita aika Tabu 6:36). A na buokiira inanon waakin manga bungiara ni maiura n tamnei. I kakoauaa bwa bon akea riki te kawai teuana.
I tataro bwa ngaira n tatabemaniira nako ti na kaaniira riki nakon Tamara are i Karawa ao te Tia Kamaiu rinanon oin katakira. N aron naba anne, ti na kona n reiakinaki ni buokiia tabeman inanon aia tai ni kataaki ni kaineti ma ana baeten te Atua. Bon rinanon te “kainnano ni maraki ao te karawawataaki ao te kaririaki n aekaia nako” ae te Tia Kamaiu “e na ataia ni kaineti ma te maiu n iriko bwa e na kanga ni buokiia ana aomata ni kaineti ma mamaaraia” (Aramwa 7:11–12). Ao ibukira, “ngkana, inanon te tai ae uarereke, ngaira ngkana ti aki rinanon taian kataaki aika a onoti, ti riai ni buokiia naake a rinanon te kataaki—n rangi ni mataata n are a rinanona ao n anga te kamarurung n te maiu n tamnei.” 6