“Norakin Ubun te Atua irouia Ara Kairiribai, Riaona,” Riaona, Maati/Eberi 2022.
Norakin Ubun te Atua irouia Ara Kairiribai
Reirei aikai iaon te tokanikai n te itabaraaraa man te boki ae Karikani Bwai e kona ni katea te baeten ibukin maiura.
Kamataata n te tamnei iroun David Green
Ngkai I riki bwa te tia karika te raoi imarenaia taan itabaraaraa, I a tia ni karekei rabakau aika mwaiti n aron onean te itabaraaraa ao ni kaoa te katiteuanaaki man taraakin taian katooto ao Ana reirei Iesu Kristo n te Nu Tetemanti. Ma, tiaki ti te Nu Tetemanti man booki aika tabu ae e a tia ni kairai inanon waakin au mwakuri. Te O Tetemanti iai inanona tabeua nonori ni koaua aika raba aika a kakawaki ake a kona ni buokiira ngkana tia reke inanon te itabaraaraa ae urubwai.
Tera te itabaraaraa ae urubwai? Bon arora n aki konaa ni karekea te bonnano ni katoka te kangaanga ma tabeman are e kairiira bwa ti na kaikuakiia aomata ao ai bon ngaira.
Te itabaraaraa ae urubwai iriana te maaku ni maraki ngkai ko mena inanona ao bwaai ake a na reke imwiina, te maaku bwa ko nang aki tangiraki ke n noraki n aron are ko tangiria, ao te maaku bwa ko aki kona ni kunea katokan te kangaanga are ko mena inanona. Ngkana ti kariaia te maaku bwa e na reke iroura, ti a aki kona n namakina te tauraoi ni katoka te kangaanga are ti kaitaraa ao ti na namakina n tainako te bwarannano, te maamaa, ke ai akea te bwai ae ti kona ni karaoia.
Te aeka n itabaraara anne e kakamaaku namakinana irouia angiia aomata, ao anne bukina ae n tokina ti a kabonganai waaki aika aki kona ni buokira n aron katinanikuaia aomata, kakaai anga ae ko na rauaki iai, ke ni kaiangatoa bwa te kawai ni kataia ni kanakoa te itabaraaraa. Ma te kangaanga, n te itabaraaraa ae urubwai, waaki ni ibuobuoki aikai a bon aki mwakuri.
Eng, ti riai n totokoa te kakauntaeka (taraa 3 Nibwaai 11:29). Ma ti riai n aki katinanikuia, n aki tabe ma ngaiia, ke n ekiia nako aomata ake ti itabaraaraa ma ngaiia. Irarikina, ti riai n reiakinna bwa ti na kanga n tangiriia aomata ake iai nakobuakara ma ngaiia. E kainnanoa karaoan nanon te tangira, ana tangira ae kororaoi Kristo, nakoia ara kairiribai (taraa Moronaai 7:47).
E reirei Iesu bwa tangiraia ake a tangiriko e bon bebete. E taku naba, “I taku nakoimi, tangiriia ami kairiribai, ao kakabwaiaia ake a taetaebuakaingkami, ao karaoa ae raoiroi nakoia ake a kairiribai nakoimi” (Mataio 5:44). E tuangiira te Tia Kamaiu bwa ti na tangira n ai Arona ao n riki ni kororaoi n ai Arona (taraa Ioane 13:34; 3 Nibwaai 12:48). Aio tao e nanonaki ae ko na kukurei n tangiriia tabeman e ngae ngke te tangira anne e taraa ni karekea te kabuanibwai. Ti na bae n aki waekoa ni karaoia ibukina bwa ti tangiria n totokoa te kangaanga. Ma bairean ae ti na tangiriia naake a na kaikuakiira e karikia bwa ti na riaon te maaku ao ni kaonaki n te tangira.
Te aeka n tangira aei e kainnanoa te aki mamaku ni kaitara te itabaraaraa. E kainnanoira bwa ti na butimwaeia aomata ake iai itabaraaraara ma ngaiia n te waaki ae “e taotaonaki n nano, e atataiaomata, … e aki ukoukora ana bwai, e aki kakaiun, e aki mutiakina te karawawataaki; … e taotaona nanona nakon bwaai ni kabane, e onimakini bwaai ni kabane, e kantaningai bwaai ni kabane, e nanomwaaka nakoni bwaai ni kabane. … E bon aki bwaka te tangira” (1 I-Korinto 13: 4–5, 7–8). Te tangira ae kororaoi e kaota te aeka n tangira are e aki kantaningaa te aomata are ko itabaraaraa ma ngaia bwa e na karaoa naba anne.
Te tangira e karikiira bwa ti na noriia tarira ao mwanera are ti itabaraaraa ma ngaiia ae kainnanoia ao te bwai are a tangiria e bongana naba n aron naba kainnanora, n aki tabe ma are a noriira iai. Ti na karaoa are ti kona ni kakaea katokan te kangaanga are e na taobaraa kainnanoia ao kainnanora naba.
Uoua te karaki man te O Tetemanti ae te katooto ae tamaroa n te tangira aei.
Etau ao Iakobwa
Etau ao Iakobwa a Inga, iroun Robert T. Barrett
Inanon Karikani Bwai 25, ti nora te itabaraaraa imarenaia uoman taari, Etau ao Iakobwa, natin Itaaka. Etau e kabonakoa karineana ni karimoa nakon Iotebwa n te boora n amwarake (taraa Karikani Bwai 25: 30–31). Rimwii, imwiin tuangana iroun tinana, Iakobwa e karikia bwa Etau bwa e aonga ni karekea ana kabanea ni kakabwaia Itaaka (taraa Karikani Bwai 27:6–29).
Etau e ribaa Iakobwa ao e berita bwa e na tiringa tarina. E birinako Iakobwa ni maeka ma ai tamana ae Raban. (Taraa Karikani Bwai 27:41–45.) Ao n tokina, e a reke ana kangaanga Iakobwa ma ai tamana ao e a riai n okira mweengana (taraa Karikani Bwai 31). E ataia Iakobwa bwa e na kaitara ma Etau, are iai ana tanga ni buaka ae bubura. E raraoma ibukin maiuna ao maiua ana utu (taraa Karikani Bwai 32: 7–8).
N te bong are a na kaitiboo iai, Iakobwa e kanakoa ana bwai n tangira aika kooti, kamero, kaao, tiibu, ao taongkii bwa ana bwai n tituaraoi. Ngkanne e bobaraaki itua te tai ngke e a kaitibo ma tarina. Etau e karaoa te bwai ae e aki kantaningaia Iakobwa. E tang Etau, e rabwata tarina, ao e tuangnga ae e aki riai n anganna bwaintangira ibukin karekean te rau.
E rotaki Iakobwa n ana tangira Etau ao e kaeka:
“Tiaki, ma I butiko bwa ngkana tao e a reke i rou te akoaki i matam, ao ko na ana au bwai n tituaraoi mai inanoni baiu: bwa kioina ngkai I a tia n nora matam, n ai aron temanna ngkana e nora matan te Atua, ao ko kukurei i rou.
“I butiko bwa ko na ana au bwai n tituaraoi ae uotaki nako im; bwa kioina ngkae E a tia n akoai te Atua, ao a bon bati naba au bwai. Ao e kairoroa, ao e anaia” (Karikani Bwai 33:10–11).
Bwaai aika Tenua Aika a Kainnanoaki ibukin Maiuakinan te Rau
Iakobwa e kaota te baeten ibukin te tangira are I a tia ni kunea bwa te kabanea ni korakora ni kawai ni katiteuanaaki ma naake ti a tia ni kairua nakoia ke naake a tia ni kairua nakoira.
Taian Areru 85:10 e kabwarabwarai bwaai aika a irekereke ma te raoiakinaki: “A bo te nanoanga ma te koaua; A i kaboria te raoiroi ma te raoi.” Te bwai are a karaoia Iakobwa ao Etau e karaoa nanon are e kuneaki n Taian Areru.
E anaa te ninikoria ibukin Iakobwa ao Etau n ataa te koaua ae bon tiaki ngaiia taan riribai—bon taari ngaiia. E tangiraki te akoi ni ikabwarabre imarenaia. E tangiraki te etieti—te aeka ni motikitaeka are e kaetii kairua ake ngaira ke tabeman ti a tia ni karaoi—ibukin Iakobwa n angan Etau mwakoron bwaai ake e a tia ni kakabwaiaaki iai. Ngkana a riki baika teniua aikai, e anganiia te konaa ni maeka inanon te rau.
Ti kona ni ira te baeten aei inanon maiura.
Ngkana ti a tiku inanon te itabaraara ae urubwai, makakin te nakobuaka ao makakiia tabeman e kona ni karikiira bwa a na akea te bwai ae ti kona ni karaoia ke ni karikiira bwa ti na karaoi waaki aika a na karika riki te kangaanga, a na aki katokia. Ti aki toki ni iangoia bwa bwaai ake ti na karaoi ni bita te kangaanga e na bon aki mwakuri. E reke iroura te iango ni kaitaraa ae a kona ni bitaki aomata.
Ma, ana katooto Iakobwa e anganiira naba te kawai n rinanon aekaki ni itabaraara akanne. Iakobwa e kaitaraa makuna iroun tarina ao makinan te itabaraaraa ibon irouna. E tabetabe riki nanona n ae “e na nakoraoi riki reitakira” nakon ae “e na nakoraoi reitakiu” n te tai anne, ngaia are e kaitaraa tarina, n anganna te koaua ao te momotiraoi ibukin te kairua are e a tia ni karaoia. Nanon Etau, are e a tia ni moti bwa e na tiringa Iakobwa, e kamarauaki; te akoi ao te rau a onea mwiina. Iakobwa e kunea te kawai n tangira ana kairiribai ao, ni karaoan anne, e nora “ubun te Atua” ni manga taraia.
Irarikin te nakonnano are ti na namakinna ni kaitaran te itabaraaraa n te kawai aei, e na rangi ni mwakuri riki ngkana ti onea te aeka ni itabaraaraa aei nakon te bwai teuana. Te tangira ae ana tangira Kristo e karika te tai n noriia aomata ake ti nakobuaka ma ngaiia ni bitiira n te kawai ae kakawaki.
Iotebwa ao Tarina
Iotebwa mai Aikubita, iroun Michael T. Malm
Te roro are imwiin Iakobwa, ti nora manga te banna ni katooto ae korakora iaon te tangira iroun natin Iakobwa te mwaane ae uarereke, Iotebwa.
E kaboakinako Iotebwa bwa te toro irouia tarina ake a bakantang ngke e uarereke. N aron Etau, tarin Iotebwa a namakinna ae tamaia e inanonano ao Iotebwa e korakora riki akoana. E korakora korakain Iotebwa ibukina bwa tarina a bakantang irouna. E karaurenakoaki ma ana utu inanon ririki, n riki bwa te toro, ao ni manga kabureaki n te tai ae uarereke. N tokina, te Uea e buokia n tokanikai iaon baike e kaitarai, ao e riki bwa te mataniwi ae korakora i Aikubita. (Taraa Karikani Bwai 37–45.)
A korakai naba tarina ao, inanon tain te rongo, a roko nako Aikubita ni bora ni baki ao n akea aroia. Ngke a kaitibo ma Iotebwa, a aki kinaa ao a butiia bwa e na buokiia.
Iai inaomatan Iotebwa n anaia tarina ao ni kariniia n te karabuuti bwa e aonga n kaota te momotiraoi iaoia. Anne ae e bon riai n reke irouia. Ma e rineia n kaota te akoi—ni kabwarai aia bure, n tangiriia.
“I butingkami, bwa kam na kaniai,” e tuangiia. Ao a kaniia. Ao e taku, Bon Iotebwa ngai ae tarimi, are kam kaboa ngkoa nako Aikubita.
“Ao ngkai kam na tai raraoma, ao tai un iroumi, ngke kam kaboai ngkoa nako ikai: bwa E kanakomaiai te Atua imwaimi bwa na kamaiua te aba” (Karikani Bwai 45:4–5).
Iotebwa e aki ti kabwarai aia bure tarina ma E nora naba te bwai ae tamaroa man aia itabaraaraa. E ataia ae bain te Atua e mena ni bwaai ni kabane ao e ngae ngke a korakai a bon tokanikai “E kanakomaiai te Atua i mwaimi bwa N na kawakini ngkami ba nikira i aonaba, ma ni kamaiui ngkami n te kamaiu ae kakanato” (Karikani Bwai 45: 7).
Ao riki, te baeten ae aekan anne e kona n tiku inanon maiura ngkana ti kariaia bwa te maraki n te itabaraaraa e kona ni kaotinakoa mwiina are e na kakorakora ara utu ao komiunite ngkana ti na uaia ni mwakuri ni kakaea aron katokana.
Ti na bane n rinanon te itabaraaraa. E na bon kamaraki. N tabetai n ae e rangi ni korakora. I aki toki ni miimi ma te karinerine n te maraki are a namakina tabeman ngkai a rinanon te itabaraara, riki ma naake a bon rangi n tangiriia. Ma, te maraki ao te maaku anne bon tiaki ngaia tokin te itabaraaraa.
Ti kona n rineia n nora te itabaraaraa ao aomata ake ti nakobuaka ma ngaiia n te kawai ae kaokoro, n ai aron are e karaoia Iotebwa. Ti konaa n rineia ni kanakoa te maraki n nano, ribakin temanna, ao te ibukibuki ao n rabwatiia ara kairiribai.
Ti kona n rinea te tangira iaon te maaku ao ni kunea—n aron are a karaoia Iakobwa, Etau, Iotebwa, ao tarina—bwa naake ti riribaiia bon tarira ao mwanera. Ni kekeiaki ni raoiakinaki ma ngaiia, ngaira naba ti kona n nora ubun te Atua.