Ngaahi Tohi Lēsoni Palaimelíi mo e Taimi Fevahevaheʻakí
Founga hono Fakaʻaongaʻi ʻo e Mūsiká ʻi he Palaimelí


Founga hono Fakaʻaongaʻi ʻo e Mūsiká ʻi he Palaimelí

Ko e taumuʻa ʻo e mūsiká ʻi he houalotu ʻa e Palaimelí ke akoʻi ki he fānaú ʻa e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí pea tokoniʻi kinautolu ke nau moʻui ʻaki ia. ʻOku hanga ʻe he ngaahi hiva ʻa e Palaimelí ʻo ngaohi ʻa e akó ke toe fakafiefia ange, tokoniʻi ʻa e fānaú ke nau ako pea mo manatuʻi ʻa e ngaahi moʻoni ʻo e ongoongoleleí pea fakaafeʻi ʻa e Laumālié ki he Palaimelí.

Ko e ngaahi founga ʻeni te nau tokoniʻi koe ke akoʻi ki he fānaú ʻa e ongoongoleleí ʻi he mūsiká. ʻE tokoniʻi koe ʻe he ngaahi sīpinga ko ʻení mo e ngaahi hiva kuo fokotuʻu atu ʻi he fokotuʻutuʻu ko ʻení. Vakai ki he konga “Founga hono Fakaʻaongaʻi ʻo e Mūsiká ʻi he Palaimelí” ʻi he 2010 mo e 2011 ki ha ngaahi fakakaukau ke tānaki atu.

Akoʻi ʻa e Ongoongoleleí ʻi he Mūsiká

ʻOku akoʻi ʻi he mūsiká ʻa e niʻihi ʻo e ngaahi lēsoni mahuʻinga kuo akoʻi ʻi he Palaimelí. “ ʻE lava ʻe he hivá ʻo fakatupulaki ʻa e mahino ʻa e fānaú ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí pea mo fakamālohia ʻenau ngaahi fakamoʻoní” (IUMF, 213). Fakakaukau ke fai ha ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo ha hiva ke tokoniʻi ʻa e fānaú ke mahino hono ʻuhingá. Hangē ko ʻení, ʻoku akoʻi ʻe he “Fili ʻa e Moʻoní” (Ngaahi Himí, fika 146) ʻoku ʻikai ke tau liʻekina ʻi heʻetau fai ʻa e ngaahi fili ʻi he moʻuí; ʻe tataki kitautolu ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ke fai ʻa e ngaahi fili ʻoku māʻoniʻoní. Tā ha sila FKT ʻe tolu ʻi he palakipoé pea tohiʻi ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi loto ai: “Ko hai te ne fakahinohinoʻi au ke u fili ki he totonú?” “ ʻE hā ngingila ʻa fē ʻa e tokoni ʻoku fai kiate aú?” mo e “Ko e hā ʻoku talaʻofa mai ʻi heʻeku fili ki he totonú?” Tuhu ki he sila ʻuluakí, lau fakataha ʻa e fehuʻí, pea kole ki he fānaú ke fakafanongo lolotonga hoʻo hivaʻi ʻa e hivá pea nau tuʻu ki ʻolunga ʻi heʻenau fanongo ki he talí. Tuku ke nau hivaʻi tuʻo lahi ʻa e tali fakataha mo koe. ʻE tokoni ʻeni ke nau fakapipiki ʻa e ngaahi leá ki he fasí. Hokohoko atu hono fai ʻa e meʻa tatau mo e ngaahi fehuʻi kehé. Aleaʻi ʻa e ngaahi kupuʻi lea pe lea ʻe faingataʻa ke mahino ki he fānaú. Hivaʻi ʻa e kotoa ʻo e foʻi hivá, pea fakamanatuʻi ki he fānaú ʻi he taimi ʻoku nau hiva aí, ʻoku nau fakamoʻoni ʻe tokoniʻi kitautolu ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní kapau te tau fakafanongo mo fai ʻa e ngaahi fili ʻoku totonú.

Fakakau ʻa e Fānau Kotoa Pē ʻi he Ngaahi ʻEkitivitī Faka-Mūsiká

ʻOku ongo ʻa e fānau ʻo e ngaahi toʻu mo e taukei kotoa pē ki he mūsiká mo fiefia ke kau atu ki he ngaahi ʻekitivitī fakamūsiká. ʻOku tokoni ʻa e ngaahi taimi ʻo e hivá ke manatuʻi ʻe he fānaú ʻa e meʻa ʻoku nau hivaʻí mo e pōpoaki ʻo e ngaahi leá. Lolotonga hoʻo hivaʻi ʻa e “Tuʻu ʻI he Totonú” (THF, 81), fakakaukau ki he feliliuʻaki ʻa e taimí mo e leʻo-lahi ʻo e foʻi hivá. Fakakaukauʻi hono akoʻi ʻo e ngaahi lea fakamūsika hangē ko e lekato [legato] (māmālie mo hokohoko lelei) mo e sitakato [staccato] (vave mo hamuhamusi) pea tuku ki he fānaú ke nau hivaʻi ʻa e foʻi hivá ʻi he ongo foungá fakatouʻosi.

ʻĪmisi
actions to music

ʻOku toe manako foki ʻa e fānaú ke kau atu ki he ngaue takai holó, ʻo hangē ko e pasipasi ki ha taimi pe fakatatau ʻa e ngaahi fakatātaaʻi ʻo e nimá ki he ngaahi leá. ʻI he foʻi hiva “Ko e Tangata Potó mo e Tangata Valé” (THF, 132), ʻe tokoni ʻa e ngaahi fakatātaaʻi ʻo e nimá ke tukutaha ʻa e tokanga ʻa e fānaú ki he ngaahi lea ʻo e foʻi hivá. Te ke toe lava pē ʻo ngāue ʻaki ʻa e fakatātāʻí ʻi hono hivaʻi ʻa e “Loto-toʻa ʻa Nīfaí” (THF, 64–65). Hangē ko ʻení, kole ki he fānaú ke fakangalingali pē ʻoku nau puke ha pā ʻaki ʻa e nima ʻe taha lolotonga ʻenau hivaʻi ʻa e “Te u ʻalú,” fakangalingali pē ʻoku nau hiki hake ha heletā lolotonga ʻenau hivaʻi ʻa e “pea fai fekau ʻa e ʻEikí,” pea laka tuʻumaʻu lolotonga ʻenau hivaʻi ʻa e “He kuo teu ʻe he ʻEikí ʻa e halá.” Fakaafeʻi ʻa e fānaú ke nau faʻu pē ʻe kinautolu ʻa e ngaahi fakatātaaʻi ki ha faʻahinga hiva pē (ʻe ʻi ai ha ngaahi fakatātaaʻi ʻe niʻihi ʻe ʻikai feʻunga ki he polokalama ʻi he houalotu sākalamēnití).

Toe Vakaiʻi ʻa e Ngaahi Hivá ke Fakamālohia ʻa e Ngaahi Tefitoʻi Moʻoni ʻo e Ongoongoleleí

ʻI hoʻo akoʻi ha foʻi hiva, ʻe fie maʻu ke ke toutou fai maʻu pē ia koeʻuhí ke ako ai ʻa e fānaú. ʻE toe fie maʻu foki ke ke toe vakaiʻi ʻa e ngaahi hivá lolotonga ʻa e taʻú ke manatuʻi ʻe he fānaú. Hili hono akoʻi ʻo ha foʻi hiva, toe vakaiʻi pea hivaʻi ia ʻi ha ngaahi founga kehekehe mo fakafiefia. Hokohoko atu hono hivaʻi ʻo e ngaahi hivá neongo kuo ʻosi fakahoko ʻa e polokalama ʻi he houalotu sākalamēnití ke manatuʻi ʻe he fānaú. Fakakaukau ke ke tohiʻi ʻa e ngaahi hiva ʻokú ke fie maʻu ke vakaiʻi ʻe he fānaú ʻi he ngaahi meʻa kehekehe (hangē ko ʻení, ngaahi matalaʻiʻakau ʻi ha foʻi hina, ngaahi ika pepa ʻi ha foʻi vai, ngaahi fulufuluʻimoa ʻi ha pīpī, ngaahi lauʻiʻakau ʻi ha fuʻu ʻakau, pe ko e ngaahi foʻi haati ʻoku tepiʻi takatakai ʻi he lokí). Kole ki he fānaú ke nau fili tahataha pē ha meʻa pea hivaʻi leva ʻa e foʻi hivá. Ko e ngaahi fakakaukau ʻeni ʻe niʻihi ke tānaki atu ki hono toe vakaiʻi ʻo e ngaahi hivá (ʻoku maʻu atu ʻa e ngaahi fakatātaá ʻi he sharingtime.lds.org):

  • Puha Hivá: Ngaohi ha puha pea tohiʻi e founga fakatātaaʻi kehekehe ʻi he tafaʻaki takitaha. Kole ki ha tamasiʻi ke ne tekaʻi ʻa e puhá ke ʻiloʻi ʻa e founga fakatātaaʻi te nau faí lolotonga ʻenau hivá.

    ʻĪmisi
    puha hivá
  • Hiva e Tamaiki Fefiné/Hiva e Tamaiki Tangatá: Ngaohi ha fakatātā ʻo ha tamasiʻi mo ha fakatātā ʻo ha taʻahine, pea kuluuʻi pe tepiʻi kinaua ki ha ongo vaʻakau kehekehe. Lolotonga hono toe vakaiʻi ʻo ha hiva, feliliuʻaki ʻa e ongo fakatātaá ke fakahā pe ko hai ʻoku totonu ke hivá. ʻE tauhi mo maʻu heni ʻa e tokanga ʻa e fānaú.

    ʻĪmisi
    hiva e tamaiki fefiné/hiva e tamaiki tangatá
  • Ngaahi Tamapua Hivá: Hiki e tatau mo kosikosi e taha ʻo e ngaahi fakatātā ʻi he peesi 63 ʻo e tohi lēsoni nesilií, Vakai Ki Hoʻomou Fānau Īkí, ke tā valivali ai ʻa e tamasiʻi takitaha. Kuluuʻi pe tepiʻi ʻa e fakatātā takitaha ki ha tangai pepa ke ngaohi ha ngaahi tamapua. Fakaafeʻi ʻa e fānaú ke nau hiva mo ʻenau ngaahi tamapuá.

    ʻĪmisi
    ngaahi tamapua hivá
    ʻĪmisi
    boy puppet
    ʻĪmisi
    girl puppet
  • Tolo Kató: Fakaafeʻi e taha ʻo e fānaú ke tolo ha tangaipiini pe laʻi pepa kuo nusinusiʻi ki ha kato. Kapau ʻe hū ʻi he ʻuluaki toló, tuku ke hivaʻi ʻe he fānaú ʻa e vēsí tuʻo taha; kapau ʻe toki hū hono tuʻo uá, tuku ke hivaʻi ʻa e vēsí tuʻo ua, pea fai pehē atu ai pē.

    ʻĪmisi
    tolo kató
ʻĪmisi
music, As a Child of God

Paaki