te fa’aru’era’a te ta’ata i te ’oire ano

The Flight of the Prisoners [Te horora’a o te feiā mau ’āuri], nā James Tissot ’e tē vai atu ra

11–17 nō Tiurai

2 Te mau Ari’i 17–25

« ’Ua ti’aturi ’oia i te Atua o ’Īserā’ela ia Iehova »

I te fa’aro’ora’a Iosia i te mau parau i roto i te buka ture, ’ua pāhono mai ’oia ma te fa’aro’o. Nāhea ’outou e nehenehe ai e pāhono ma te fa’aro’o i te mea tā ’outou e tai’o i roto i te 2 Te mau Ari’i 17–25 ?

Pāpa’i i te mau mana’o e tae mai

Noa atu ā te fa’ahiahia o te tau tāvinira’a a te peropheta Elisaia, ’ua tāmau noa te fāito pae vārua o te bāsileia o ’Īserā’ela nō te pae apato’erau i te topatopa. ’Ua fa’atīani te mau ari’i parau ti’a ’ore i te ha’amori Idolo, ’e ’ua tupu noa te tama’i ’e te tāivara’a. Ē i te hope’a, ’ua haru te hau ’ēmēpera nō Asuria i nā ’ōpū hō’ē ’āhuru a ’Īserā’ela, ’e ’ua ha’apurara ia rātou.

I te tahi pae, ’aita ato’a te bāsileia nō Iuda, i te pae apato’a, i te mea maita’i roa atu ; ’ua parare ato’a te ha’amori Idolo i reira. Terā rā, i roto i teie topatopara’a pae vārua, tē fa’ahiti nei te mau fa’ati’ara’a pāpa’ira’a mo’a e piti ari’i parau ti’a, nō te hō’ē taime, tei fa’afāriu fa’ahou i tōna mau ta’ata i te Fatu. Te hō’ē ’o Hezekia ïa. I te taime nō tōna hau, ’ua haru te mau ’āti Asuria, tei upo’oti’a a’enei i te pae apato’erau, i te tuha’a rahi o te pae apato’a. ’Ua fa’a’ite rā Hezekia ’e tōna mau ta’ata i te fa’aro’o i te Fatu, tei fa’aora ia Ierusalema ma te rāve’a semeio. Ē i muri iho, i te ma’irira’a te hō’ē fa’ahou tau tāivara’a, ’ua ha’amata Iosia i tōna hau. Ma te fa’auruhia i te hō’ē pae e te ’ite-fa’ahou-ra’a-hia te buka ture, ’ua ha’amau Iosia i te tahi mau tauira’a tei fa’aoraora fa’ahou mai i te orara’a fa’aro’o nō te mau ta’ata e rave rahi o tōna mau ta’ata.

E aha te ha’api’ira’a tā tātou e ’apo nei i roto i teie nā taime tūramara’a e piti o te mau matahiti pōiri o te ’ā’amu nō Iuda ? I roto i te mau mea e nehenehe e rave, e nehenehe ’outou e feruri i te mana nō te fa’aro’o ’e nō te parau a te Atua i roto i tō ’outou orara’a. Mai ia ’Īserā’ela ’e Iuda, e mea rave tātou pā’āto’a i te mā’itira’a maita’i ’e te mea ’ino. ’E ’ia ’ite tātou ē tītauhia te tahi tauira’a i roto i tō tātou orara’a, e nehenehe paha te hi’ora’a o Hezekia ’e o Iosia e fa’auru ia tātou ’ia « ti’aturi [i tō tātou] Atua ia Iehova » (2 Te mau Ari’i 18:22).

Hi’o ato’a 2 Paraleipomeno 29–35 ; « Te mau mana’o e tāpe’a noa i roto i te ferurira’a », te tuha’a « E parau Iesu i tō ’Īserā’ela tā’āto’a : ‘Mai haere… i ta’u fare’ ».

Learn More image

ītona tuatāpapara’a a te ta’ata hō’ē

Mau mana’o nō te tuatāpapara’a pāpa’ira’a mo’a a te ta’ata hō’ē

2 Te mau Ari’i 18–19

E nehenehe au e ha’apa’o noa i te Fatu i roto i tō’u mau tau fifi.

’Ua nā roto te rahira’a o tātou i te mau tau ’ua tāmatahia tō tātou fa’aro’o. Nō Hezekia ’e tōna mau ta’ata, te hō’ē taime mai te reira, ’ua tupu ïa i te tomora’a te nu’u nō Asuria i roto ia Iuda, ’ua vāvahi i te mau ’oire e rave rahi ’e ’ua fātata rātou ia Ierusalema. ’A tai’o ai ’oe i te 2 Te mau Ari’i 18–19, ’a feruri na ’āhani i ora ’oe i Ierusalema i terā tau. E aha te mana’o e tae mai mai te mea ē, ’ei hi’ora’a, tē fa’aro’o ra ’oe i te fa’ao’ō’ora’a a tō Asuria mai tei pāpa’ihia i roto i te 2 Te mau Ari’i 18:28–37 ’e te 19:10–13 ? E aha te ha’api’ira’a tā ’oe e ’apo nei i roto i te ’ohipa tā Hezekia i rave nō te pāhono atu ? (hi’o 2 Te mau Ari’i 19:1–7, 14–19). Nāhea te Fatu i pāturu ia Hezekia ? (hi’o 2 Te mau Ari’i 19:35–37). ’A feruri i te huru ’oia i pāturu ia ’oe i te mau tau fifi.

E nehenehe ato’a e feruri i te huru nō Hezekia tei fa’a’itehia mai i roto i te 2 Te mau Ari’i 18:5–7. E aha tā teie mau ’īrava e parau nei nō ni’a i te tumu i noa’a ai ia Hezekia ’ia vai ha’apa’o maita’i noa i te taera’a mai te mau fifi. Nāhea e ti’a ai ia ’oe i te pe’e i tōna hi’ora’a ?

Hi’o ato’a 3 Nephi 3–4 ; D. Todd Christofferson, « Tāpe’a māite ma te ’āueue ’ore i te fa’aro’o i te Mesia », Liahona, Nov. 2018, 30–33.

2 Te mau Ari’i 19:20–37

Tei roto te mau mea ato’a i te rima o te Fatu.

E tumu iho ā tō Senaheriba, te ari’i nō Asuria, nō te ti’aturi ē e haru mai tōna nu’u ia Ierusalema. I upo’oti’a ho’i Asuria i ni’a i te mau nūna’a e rave rahi, i ni’a ato’a ho’i ia ’Īserā’ela—e aha pa’i ïa e ’ore ai i Ierusalema ? (hi’o 2 Te mau Ari’i 17 ; 18:33–34 ; 19:11–13). E poro’i rā tā te Fatu ia Senaheriba, tei tae mai nā roto i te peropheta Isaia, ’ua pāpa’ihia te reira i roto i te 2 Te mau Ari’i 19:20–34. Nāhea ’oe e ha’apoto ai i teie poro’i ? E aha te mau parau mau tā ’oe e ’ite ra i roto i teie mau ’īrava ’o tē tauturu i te fa’atupu i tō ’oe fa’aro’o i te Fatu ’e i tāna fa’anahora’a ?

Hi’o ato’a Helamana 12:4–23 ; Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 101:16.

2 Te mau Ari’i 21–23

E ti’a i te mau pāpa’ira’a mo’a ’ia fa’afāriu i tō’u ’ā’au i te Fatu.

’Aita ānei ’oe i mana’o a’enei ē, tē ere ra ’oe i te hō’ē mea i te pae vārua ? Penei a’e i tae mai te mana’o ē, e nehenehe e ha’apūai fa’ahou atu i tō ’oe tā’amura’a i te Atua. E aha te mea i tauturu ia ’oe ’ia fāriu fa’ahou ā i ni’a iāna ? ’A feruri i teie mau uira’a ’a tai’o ai i te parau nō te hahi-’ē-ra’a te bāsileia nō Iuda i te Fatu i raro a’e i te ari’i Manase (hi’o 2 Te mau Ari’i 21) ’e nāhea te ari’i Iosia i tauturu ia rātou ’ia fafau fa’ahou ā ia rātou iāna ra (hi’o 2 Te mau Ari’i 22–23). E aha te fa’aurura’a a Iosia i tōna mau ta’ata ? E nehenehe teie ’a’amu e fa’auru ia ’oe ’ia fa’a’āpī i tō ’oe fafaura’a ia ’oe ’ia « pe’e… ia Iehova… ma te ’ā’au ato’a ’e te vārua ato’a » (2 Te mau Ari’i 23:3).

’A tai’o ai ’oe i teie mau pene, e nehenehe ato’a e tuatāpapa i te pene 6 o Te Mau Ha’api’ira’a a te Mau Peresideni o te ’Ēkālesia : Spencer W. Kimball ([2006], 59–68), i reira te peresideni Kimball i te paraura’a ē te ’ā’amu nō te ari’i Iosia « ’o te hō’ē te reira o te mau ’ā’amu nehenehe roa a’e i roto i te mau pāpa’ira’a mo’a ato’a » (’api 76). Nō te aha pa’i i tupu ai terā mana’o i roto i te peresideni Kimball ? E aha te mea tā ’oe e ’ite ra i roto i te mau parau a te peresideni Kimball, tāna iho ā rā mau parau nō ni’a i te ari’i Iosia, ’o tē tauturu nei ia ’oe ’ia fa’a’ohipa i te mau ’īrava o te 2 Te mau Ari’i 22–23 i roto i tō ’oe orara’a ?

Hi’o ato’a Alama 31:5 ; Takashi Wada, « Te pōpoura’a i te mau parau a te Mesia », Liahona, Mē 2019, 38–40 ; « Josiah and the Book of the Law [Iosia ’e te Buka ture] » (video), ChurchofJesusChrist.org.

e ’utuāfare e tuatāpapa ra i te mau pāpa’ira’a mo’a

E ti’a i te mau pāpa’ira’a mo’a ’ia tauturu i tō tātou ’ā’au ’ia fāriu i ni’a i te Fatu.

ītona tuatāpapara’a a te ’utuāfare

Mau mana’o nō te tuatāpapara’a pāpa’ira’a mo’a a te ’utuāfare ’e te purera’a pō ’utuāfare

2 Te mau Ari’i 19:14–19.E aha te ha’api’ira’a tā tātou e nehenehe e ’apo mai i roto i te hi’ora’a o Hezekia, ’o tē nehenehe e tauturu ia tātou ’ia tupu te mau fifi rahi ’aore rā te mau uira’a pa’ari ? Nāhea te Fatu i te pāhonora’a i tā ’outou mau pure tāparura’a i te tauturu ? Penei a’e e nehenehe te melo tāta’itahi o te ’utuāfare ’ia hāmani i te hō’ē mea e tu’u i roto i te fare nō te fa’aha’amana’o ia rātou ’ia fāriu i ni’a i te Fatu.

2 Te mau Ari’i 22:3–7.’Ua ti’aturihia te mau rave ’ohipa, tei fa’a’itehia i roto i te 2 Te mau Ari’i 22:3–7, i te moni nō te patu fa’ahou ā i te hiero « nō te mea, ’ua ha’apa’o rātou i te mea au ra » (’īrava 7). I muri iho i te tai’ora’a i teie mau ’īrava, e nehenehe ’outou e ui i te mau melo o te ’utuāfare ’ia parau mai i te mau mea tei ti’aturihia rātou. Nāhea tātou e nehenehe ai e riro mai te mau rave ’ohipa i roto i teie mau ’īrava, ’ei ta’ata ti’aturihia ?

2 Te mau Ari’i 22:8–11, 19 ; 23:1–3.E aha te tahi mau mea tā tātou e fa’ahiahia nei i te pāhonora’a Iosia ’e tōna mau ta’ata i te parau a te Atua ? Nāhea tātou e pāhono nei i te parau a te Atua e vai ra i roto i te mau pāpa’ira’a mo’a ? E nehenehe te mau melo o tō ’outou ’utuāfare ’ia fa’a’ite i te tahi mau ’īrava ’aore rā mau ’ā’amu tei fa’arahi i tō rātou hina’aro e pe’e i te Metua i te Ao ra ’e ia Iesu Mesia.

2 Te mau Ari’i 23:25.E aha tā tātou e tāpe’a nei nō te huru o Iosia i roto i teie mau ’īrava ? E nehenehe te ’utuāfare e pāpa’i i ni’a i te mau pāpie hōho’a māfatu i te mau mea tā rātou e nehenehe e rave i teie hepetoma nō te fāriu i ni’a i te Fatu ma tō rātou ’ā’au ato’a.

Nō te mau mana’o hau atu nō te ha’api’ira’a i te mau tamari’i, hi’o te arata’i ha’api’ira’a o teie hepetoma i roto Mai, pe’e mai—nō te Paraimere.

Hīmene tei mana’ohia : « ’Ia tai’o vau i te parau mo’a », Te mau hīmene, N°169.

Ha’amaita’ira’a i te tuatāpapara’a a te ta’ata iho

’Imi i te mau ta’o ’e te mau pereoda fa’auru. ’A tai’o ai ’outou, e nehenehe te Vārua e hōro’a mai i te tahi mau ta’o ’aore rā, te tahi mau pereota i tō ’outou ferurira’a. E nehenehe te reira e fa’auru ’e e fa’aitoito ia ’outou ; e nehenehe roa ato’a e au ē, ’ua pāpa’ihia nō ’outou.

e ta’ata e ’āfa’i ra i te ’ōtaro i te ari’i ra

Fa’ahōho’ara’a nō te pāpa’i parau e ’āfa’i ra i te ’ōtaro pāpa’ira’a mo’a i te ari’i Iosia, nā Robert T. Barrett