Mga Gigikanan sa Basahon ni Abraham

Ang pagpangita og mga tubag sa atong mga pangutana mas makapaduol kanato ngadto ni Jesukristo kon atong gamiton ang matarong nga mga baroganan. Ang pagtuon sa masaligan nga mga tinubdan importante kon mangita og mga tubag sa may kalabotang mga pangutana sa ebanghelyo. Tan-awa ang hisgotanan “Konsulta og Masaligan nga mga Tinubdan [Consult Reliable Sources]” sa pagsusi pa og dugang nga mga sugyot sa pagtubag og mga pangutana.

Kinatibuk-ang Pagpasabot

Ang basahon ni Abraham mao ang usa ka basahon sa dinasig nga kasulatan nga gihatag pinaagi sa pagpadayag ngadto ni Propeta Joseph Smith. Kini nagsunod sa biblikanhong asoy sa karaang patriyarka sa pipila ka mga paagi ug nagdugang og importante nga impormasyon mahitungod sa iyang kinabuhi ug mga pagtulun-an. Kini naglangkob og lawom nga mga kamatuoran mahitungod sa kinaiyahan sa Dios, sa Iyang relasyon ngari kanato isip Iyang mga anak, ug sa katuyoan niini nga kinabuhi.

Kini nga basahon sa kasulatan gipadayag ngadto ni Joseph Smith sa sinugdanan sa 1835 diha sa usa ka higayon nga siya nagtuon og pipila ka karaang Ehiptohanong papyri [punoan sa usa ka tanom sa tubig nga gigamit og sulatanan sa karaang Mediteranyan] nga napalit sa mga Santos. Daghang mga tawo ang nakakita sa papyri, apan walay saksi sa asoy sa proseso sa paghubad ang aduna. Gagmay lamang nga mga tinipik sa taas nga mga linukot sa papyrus nga sa kaniadto diha sa kamot ni Joseph ang anaa karon. Ang relasyon tali sa Ehiptohanong mga panulat nga diha niadtong mga papyri ug ang eskriptuhanong teksto nga kita aduna karon wala mahibaloi.

Mahimong nahubad ni Joseph Smith ang basahon ni Abraham gikan sa mga bahin sa papyrus nga sa karon nawala, o ang iyang pagtuon sa papyrus mahimong nagserbisyo isip usa ka kausaban nga naggiya ngadto sa usa ka pagpadayag mahitungod ni Abraham. Sa bisan hain nga sitwasyon, wala hubara ni Joseph ang basahon sa naandan nga mga paagi. Namulong kabahin sa paghubad sa Basahon ni Mormon, ang Ginoo miingon, “Busa ikaw dili makasulat niana nga sagrado gawas kon kini ihatag kanimo gikan kanako.” Ang sama nga baroganan naggamit ngadto sa basahon ni Abraham.

Ang kamatuoran ug bili sa basahon ni Abraham dili mahusay pinaagi sa seryosong panaghisgot sa nagkalainlaing mga panan-aw sa mga iskolar. Ang kahimtang sa basahon isip kasulatan anaa sa mahangtorong mga kamatuoran nga gitudlo niini ug sa gamhanan nga espiritu nga gidala niini. Ang matag usa kanato makatuon sa mga pagtulun-an niini ug makaampo alang sa panghimatuod gikan sa Espiritu Santo nga ang mensahe niini gikan sa Dios.

Kalabot nga mga giya sa pagtuon sa ebanghelyo:

“Mga Propeta”
“Pagpadayag”
“Kamatuoran”

Pagsusi sa Inyong mga Pangutana

Giunsa ni Joseph Smith paghubad ang basahon ni Abraham?

Ang Propeta nga si Joseph Smith wala mipasabot kon sa unsang paagi niya gihubad ang basahon ni Abraham. Kita nahibalo nga siya ug ang uban mabinantayong gitun-an ang Ehiptohanong mga linukot nga papyrus nga naangkon sa Simbahan, apan wala niya masabti ang kinaraang Ehiptohanon o makabaton og paagi ngadto sa mga himan nga makatabang kaniya sa paghubad sa teksto pinaagi sa naandang mga paagi. Ang mga kauban ni Joseph mihinumdom lamang nga ang paghubad gipadayag sa Dios. Ingon nga naobserbahan ni John Whitmer, “Si Joseph nga Manalagna nakakita niini nga [mga] Rekord ug pinaagi sa pagpadayag ni Jesukristo makahubad niini nga mga rekord.” Nagsugyot ang mga tinubdan nga si Joseph Smith mahimong nakagamit og usa ka bato sa manalagna samtang siya midiktar sa pulong sa basahon ni Abraham.

Kadaghanan sa papyri nga diha sa mga kamot ni Joseph sa pagkakaron nawala na, hinoon pipila ka tinipik nakalungtad. Kini naglangkob og duha ka tinipik sa Book of Breathing for Horos; upat ka tinipik ug daghang ginagmay sa Book of the Dead for Semminis; ug usa ka tinipik gikan sa Book of the Dead for Nefer-ir-nebu. Ang Santos sa Ulahing mga Adlaw ug ang dili Santos sa Ulahing mga Adlaw nga mga Ehiptolohiyesta [mga tawo nga nagtuon sa kultura ug kasaysayan sa karaang Ehipto] nagkauyon nga ang mga titik niini nga mga tinipik dili motakdo sa hubad nga gihatag diha sa basahon ni Abraham.

Pipila sa Santos sa Ulahing mga Adlaw nagtuo nga ang pulong sa basahon ni Abraham nakaplagan diha sa papyri nga sa karon nawala. Ang uban mitapos nga ang pagtuon ni Joseph sa papyri miaghat og usa ka pagpadayag mahitungod sa importanting mga panghitabo ug mga pagtulun-an diha sa kinabuhi ni Abraham, mas daghan pa sa iyang nadawat sa unang pagpadayag mahitungod sa kinabuhi ni Moises samtang nagtuon sa Bibliya. Sumala niini nga opinyon, ang papyri milihok isip ang kausaban alang sa usa ka pagpadayag mahitungod ni Abraham.

Ang Simbahan wala mohimo og baroganan niini nga mga teyorya. Kini yano lamang nga nanghimatuod nga ang paghubad nahimo pinaagi sa pagpadayag. Sama sa Basahon ni Mormon, ang basahon ni Abraham mitungha pinaagi sa “gasa ug gahom sa Dios.”

Unsa ang kalabotan tali sa basahon ni Abraham ug sa mga dokumento nga Ehiptohanon ang pinulongan?

Gikan sa Hulyo 1835 ngadto sa Nobyembre 1835, si Joseph Smith ug ang iyang mga tigsulat mimugna og daghang mga dokumento kalabot ngadto sa mga titik diha sa Ehiptohanong papyri. Kini naglakip sa unsay nailhan isip ang “Egyptian Alphabet Documents” ug ang “Grammar and Alphabet of the Egyptian Language.” Ang mga dokumento nagpakita ingon og kabahin sa usa ka pagpangita ni Joseph ug sa uban sa pagsabot sa karaang mga pinulongan ug mga konsepto aron sila makakonektar ngadto sa usa ka sagrado nga kagahapon. Si Joseph Smith ug ang iyang mga tigsulat mikopya sa mga titik gikan sa papyri ug sa ubang mga tinubdan ngadto niini nga mga dokumento ug misugyot og nagkalainlaing mga pagpasabot (gitawag og “mga ang-ang”) alang sa matag titik. Kini nga mga pagpasabot sa kinatibuk-an dili motakdo sa mga pagpasabot gikan sa pagsiksik.

Si Joseph Smith ug ang iyang mga kadungan og panahon wala mopasabot kon sa unsang paagi kini nga mga dokumento kalabot ngadto sa basahon ni Abraham. Pipila ka iskolar nagtuo nga kini mga pagsulay sa pagkat-on og Ehiptohanon naggamit sa napadayag na nga pulong nga mga kabahin sa basahon ni Abraham. Ang uban nag-ingon nga si Joseph ug ang iyang mga kauban mimugna sa mga dokumento nga Ehiptohanon ang pinulongan isip kabahin sa proseso pinaagi diin si Joseph midawat sa pagpadayag––pinaagi sa “[pag]tuon una niini diha sa [iyang] hunahuna”. Sa gihapon ang uban nagtuo nga ni usa niini nga mga teyoriya husto.

Ang basahon ba ni Abraham naggamit og pinulongan gikan sa King James Bersyon sa Bibliya?

Ang King James Bersyon (KJB) sa Bibliya adunay lawom nga epekto diha sa pinulongang Iningles. Kini ilabi nga nabantog ngadto sa katawhan sa panahon ni Joseph Smith. Ang mga pagpadayag diha sa Doktrina ug mga Pakigsaad kanunay naglakip og pundok sa mga pulong nga nakaplagan diha sa KJB. Mao usab ang mga paghubad sa Basahon ni Mormon, basahon ni Moises, ug basahon ni Abraham. Kini sagad nga ang pinulongan sa KJB o gani ang mga pulong ug mga hugpong sa mga pulong gikan sa ubang mga tinubdan nga nahibaloan ni Joseph Smith mogula dinhi niini nga mga kasulatan. Ang Ginoo mipasabot nga Siya naghatag og pagpadayag ngadto sa Iyang mga sulugoon “subay sa paagi sa ilang pinulongan, nga sila unta makasabot.” Ang pinulongan ni Joseph lig-on nga na-impluwensiya pinaagi sa kultura diin siya mipuyo ug ilabi pinaagi sa iyang kapamilyar sa KJB.

Daghang mga tudling gikan sa saysay ni Abraham nga nagsapaw sa basahon sa Genesis. Bisan og kini nga mga tudling naglakip og pipila ka mga paghugpong sa mga pulong gikan sa pamilyar nga biblikanhong asoy, sila naglangkob usab og mahinungdanong mga kalainan nga makapalambo sa atong pagsabot.

Unsa ang atong nahibaloan mahitungod sa mga pagpasabot ni Joseph Smith sa mga kinopya sa basahon ni Abraham?

Ang basahon ni Abraham naglakip og tulo ka mga hulagway nga giimprinta, nailhan isip mga kopya, diin gibase sa mga imahe diha sa papyri. Kini nga mga kopya gilakip sa dihang ang basahon ni Abraham unang gimantala sa 1842. Ang mga pagpasabot ni Joseph Smith sa mga imahe gimantala kauban sa mga kopya. Ang mga paghulagway gihisgotan diha sa pulong sa basahon ni Abraham. Sama pananglit, Abraham 1:12 nagpasabot ngadto “sa representasyon sa pagsugod niini nga rekord,” nangahulogan og Kopya 1.

Kadaghanan sa mga pagpasabot nga gimantala ni Joseph uban sa mga kopya wala motakdo sa mga paghubad sa modernong mga Ehiptolohiya. Hinoon, ang mga iskolar nakakita og pipila ka panagsama. Sama pananglit, gihulagway ni Joseph Smith ang upat ka dagway sa hulagway 6 sa Kopya 2 isip “ kini ang yuta sa iyang upat ka bahin.” Ang uban nga mga iskolar susamang mihubad og magkaparehas nga mga dagway sa ubang karaan nga Ehiptohanong mga pulong. Kopya 1 naglangkob og usa ka buaya nga dios nga naglangoy sa unsay gitawag ni Joseph Smith “ang kalangitan ibabaw sa atong mga ulo.” Ang mga iskolar susama nga nag-ila sa Ehiptohanong mga hunahuna sa langit isip “usa ka langitnong lawod.”

Wala kita mahibalo kon sa unsang paagi ang mga kopya kalabot ngadto sa pulong. Adunay ebidensiya nga pipila sa mga tigsulat nga Hudeo atol sa panahon nga ang papyri namugna mipahiangay ug mitipon sa mga Ehiptohanong mga drowing ug mga istorya ngadto sa ilang kaugalingong sagrado nga mga basahon, naglakip niadtong kalabot ngadto ni Abraham. Kini posible nga kining mga paghulagway gipahiangay nga gamiton sa laing katuyoan sa samang paagi.

Nahimo bang dayag ang Simbahan mahitungod sa unsay atong nahibaloan mahitungod sa papyri ug sa ilang mga sulod?

Oo. Sa tibuok kasaysayan niini, ang Simbahan nakigbahin sa publiko sa kaalam niini mahitungod sa mga pulong nga Ehiptohanon nga kalabot ngadto sa basahon ni Abraham. Ang Simbahan adunay duha ka Ehiptohanong mga linukot nga mga papyrus ug mga tinipik nga ikatulo gikan sa 1835 ngadto sa 1847. Atol niana nga panahon, ang papyri kanunay nga ipakita ngadto sa publiko. Human sa kamatayon ni Joseph Smith, si Emma Smith ug ang iyang ikaduhang bana mibaligya niini ngadto sa usa ka lalaki nga ginganlan og Abel Combs, kinsa mibahinbahin niini ngadto sa labing kubos sa duha ka koleksiyon ug gibaligya kini ngadto sa ubang mga grupo. Daghan ang nawala. Sa dihang nakuha sa Simbahan ang nahibiling mga tinipik sa papyrus gikan sa Metropolitan Museum of Art sa Siyudad sa New York sa 1967, kini mimantala og pahibalo kabahin sa pagka-nakaangkon ug mga imahe sa mga tinipik diha sa Deseret News ug diha sa magasin sa Simbahan niana nga panahon, ang Improvement Era. Kini nga mga artikulo naghisgot sa gigikanan sa mga tinipik ug ang kalabot niini ngadto sa unsay nailhan niana nga panahon isip ang Ehiptohanong paghinumdom sa lubong nga Basahon sa Patay.

Gikan niana nga panahon hangtod karon, ang mga lider sa Simbahan mihatag sa pipila ka iskolar og diretso nga paggamit ngadto sa mga tinipik sa papyrus, ug ang mga iskolar nga Santos sa Ulahing mga Adlaw ug dili Santos sa Ulahing mga Adlaw mimantala og mga paghubad ug pagtuki niini. Usa ka gamay lamang nga bahin sa duha ka mga linukot nga papyrus ug nagkalainlaing mga tinipik sa papyrus nga gihuptan ni Joseph Smith ang nahibaloan nga nakalungtad. Sa 2018, ang Joseph Smith Papers mimantala og bag-ong mga imahe ug mga pagtuki sa tanan niini nga mga tinipik.

Pila ka mga tinipik sa papyrus ang nawala karon?

Ang mga iskolar sa kinatibuk-an nagkauyon nga ang papyri nga sa karon anaa nagrepresentar lamang og usa ka tipik sa duha ka orihinal nga linukot ug ubang mga tinipik nga orihinal nga naangkon ni Joseph Smith ug sa Simbahan. Ang mga tigsiksik nakagamit og nagkalainlaing mga pamaagi alang sa pagbanabana sa orihinal nga gitas-on sa mga linukot. Ang ilang mga banabana sa unsay kita aduna karon nagagikan ingon ka gamay sa 2.5 ka porsyento ngadto sa ingon ka daghan sa 30 o 45 ka porsyento sa papyrus nga anaa sa panag-iya ni Joseph.

Ngano nga ang basahon ni Abraham nag-angkon nga gisulat sa kaugalingong kamot ni Abraham?

Sa dihang ang basahon ni Abraham unang namantala sa 1842, kini misugod sa usa ka pagpasabot nga mabasa: “Usa ka paghubad sa pipila ka karaang mga Rekord nga nahulog diha sa atong mga kamot, gikan sa mga Catacomba [ilawom sa yuta nga sementeryo] sa Ehipto, nagpasabot nga mga panulat ni Abraham, samtang siya didto sa Ehipto, gitawag og Basahon ni Abraham, gisulat sa iyang kaugalingon nga kamot, diha sa papyrus.” Usa ka nag-una nga manuskrito nga bersyon sa basahon ni Abraham naglangkob og usa ka sama nga pagkapamulong nga pasiuna. Ang pasiuna ingon nga kini anaa karon tingali namugna sa dihang ang basahon ni Abraham namantala sa 1842. Magkasamang mga pasiuna giapil uban sa pagmantala sa pipila sa ubang basahon sa pagpadayag ni Joseph Smith.

Ang pagtuki nagpakita nga ang papyri nasulat tali sa ikatulo ug ikaduhang mga siglo BC, dugay human sa pagkabuhi ni Abraham. Kini nga pagpetsa wala mosupak sa sulod sa basahon ni Abraham. Daghang karaang mga basahon nga anaa karon mga kopya sa mga kinopya. Sa samang paagi, ang basahon ni Abraham mahimo nga nakopya sa makadaghang higayon sulod sa mga siglo apan sa gihapon nag-angkon ni Abraham isip ang tigsulat niini.

Ang basahon ba ni Abraham nahiuyon sa unsay atong nahibaloan mahitungod sa karaang Duol sa Silangan?

Ang basahon ni Abraham naglangkob og mga detalye nga dili makaplagan diha sa Bibliya apan subay sa literatura sa karaang panahon. Sama pananglit, ang pipila ka ngalan sa mga tawo ug mga dapit sama ngadto sa mga ngalan nga nakaplagan diha sa karaang mga rekord. Ang “kapatagan sa Olishem,” pananglit, nakonektar sa pipila ka mga iskolar ngadto sa usa ka lungsod sa amihanang kasadpan sa Syria nga gitawag og Ulisum. Kini usa ka daw kasaligan kaayo nga pagtandi alang sa Olishem nga nagsunod sa sumbanan sa mga paggamit sa linggwistika. Sa samang paagi, ang dios sa Elkenah nahimong gisugyot sa pipila ka iskolar sa Santos sa Ulahing mga Adlaw sa pagrepresentar og usa ka gimubo nga porma sa balaang titulo nga El Koneh Artzu, nga nailhan gikan sa usa ka nagkalainlain nga amihanang kasadpang mga kinudlit nga Semitic ug nagkahulogan og usa ka butang sama sa “El, Tiglalang sa Yuta.”

Ang pipila sa kinatibuk-ang tema ug ang masaysayon nga porma sa basahon ni Abraham nagkatukma og mga istorya gikan sa karaang mga tinubdan nga dili biblikanhon. Kini naglakip sa amahan ni Abraham, si Terah, ingon nga tigsimba og dios-dios; usa ka huwaw miigo sa lungsod nga natawhan ni Abraham; ug usa ka anghel nagluwas ni Abraham gikan sa tawhanong sakripisyo diha sa mga kamot sa usa ka Ehiptohanong paraon. Karaang mga basahon nagpasabot usab ngadto ni Abraham nga nagtudlo sa mga Ehiptohanon mahitungod sa mga kalangitan. Sama pananglit, si Eupolemus, kinsa mipuyo ubos sa Ehiptohanong pamalaod sa ikaduhang siglo BC, misulat nga si Abraham mitudlo og kinaadman bahin sa kabitoonan [astronomiya] ug ubang mga siyensya ngadto sa Ehiptohanong mga pari. Usa ka ikatulong siglo BC nga papyrus gikan sa librarya sa Ehiptohanong templo naghisgot sa ngalan ni Abraham uban sa hulagway nga susama ngadto sa Kopya 1 diha sa basahon ni Abraham. Pipila niini nga detalye mahitungod sa kinabuhi ni Abraham sa kinatibuk-an wala mahibaloi sa panahon ni Joseph Smith.

Samtang kini nga mga ehemplo mga mapugsanon, usab adunay daghang ehemplo sa mga hubad ni Joseph Smith sa mga kopya nga dili makanunayon ngadto sa unsay ato karon nga nahibaloan mahitungod sa karaang kalibotan. Samtang nag-ila nga adunay daghang wala nato masabti mahitungod sa proseso sa paghubad, kini importante sa paghinumdom nga ang kamatuoran ug ang bili sa basahon ni Abraham dili mahusay pinaagi sa iskolar nga pagdebate kabahin sa paghubad sa basahon. Ang pagbasa sa basahon ni Abraham, pagpalandong sa sulod niini, ug pag-ampo mahitungod sa mga pagtulun-an niini makatabang kaninyo sa pag-angkon og espirituwal nga saksi sa mahangtorong bili niini.

Sa unsang paagi ako makabaton og usa ka pagpamatuod kabahin sa basahon ni Abraham ug sa ubang mga kasulatan nga gipadayag ngadto ni Joseph Smith?

Adunay daghan nga kita wala mahibalo mahitungod sa paagi ang basahon ni Abraham gipadayag ngadto ni Joseph Smith. Apan diha sa daghang paagi, ang atong mga pangutana mahitungod sa proseso minos ang ka-importante kay sa pangutana kon ang Dios mipadayag ba og bag-ong kasulatan ngadto ni Joseph Smith. Kini usa ka butang kabahin sa hugot nga pagtuo. Ang labing maayo nga paagi sa pagdawat og espirituwal nga panghimatuod ngadto niini nga pangutana mao ang pagbasa sa basahon ni Abraham, pagpamalandong sa mga kamatuoran nga gipadayag niini, paggamit sa mga pagtulun-an niini, ug sa pagpaninguha og usa ka saksi gikan sa Espiritu Santo. Kini nga proseso makatabang kanato nga mas mapaduol ngadto ni Jesukristo. Kana ang kataposan nga pagsulay sa bili sa basahon ni Abraham.

Pagkat-on pa og dugang

Mubong Sinulat nga mga Hisgotanan sa Ebanghelyo “Hubad ug Kasaligan nga Kasaysayan sa Basahon ni Abraham [Translation and Historicity of the Book of Abraham”