Pag-unawa sa Nararamdamang Stress

Sister missionaries talking to a man on a city train.

Ang Stress ay Normal na Bahagi ng Buhay

Sa pagsisimula mo ng anumang bagong karanasan (tulad ng pagsapi sa Simbahan o pagpasok sa bagong paaralan), nasasabik ka sa oportunidad—at kinakabahan din dahil hindi mo alam kung ano ang mangyayari. Sa paglipas ng panahon natututuhan mong harapin ang mga hamong ito, at umuunlad dahil sa mga ito.

Ganoon din ang mission. Kung minsan ang mission ay parang espirituwal na pakikipagsapalaran—o hamon na makakaya mo. Mahinahon kang sumusulong nang may pananampalataya, nauunawaan na karamihan sa pangamba o pag-aalala na nararanasan mo ay panandalian lamang. Lumalakas ang iyong loob dahil alam mong makakapag-adjust ka sa paglipas ng panahon, uunlad sa espirituwal, at magkakaroon ng maraming bagong kasanayan. Ang mga sitwasyon na minsang kinatakutan mo ay mas madali nang nakakayanan. Nagagawa mo ring pahalagahan ang mga aspeto sa buhay-missionary na akala mo noon ay mahirap. Umaasa ka sa Espiritu, nadaragdagan ang tiwala sa iyong sarili, at nagagalak sa iyong paglilingkod.

Sa iba pang pagkakataon, gayunpaman, maaaring maharap ka sa mga di-inaasahang problema o karanasan na mas mahirap o di-maganda kaysa sa inaasahan mo. Maaaring iniisip mo kung paano ka magtatagumpay. Ang resources na minsang inasahan mo para tulungan kang magtagumpay ay maaaring wala. Sa halip na makadama ng pagsisikap, maaari kang maging balisa, mainis, manghina, o mawalan ng pag-asa. Maaaring makaranas ka ng mga sintomas gaya ng kirot, pananakit ng tiyan, di-makatulog, o karamdaman. Maaaring mahirapan kang matuto o makipag-ugnayan sa mga tao. Maaaring panghinaan ka ng loob o gustuhing sumuko na.

Tulad ng mga gauge sa dashboard ng isang sasakyan na nagpapaalala sa iyo na magdahan-dahan, magpagasolina, o i-tsek ang makina, ang mga sintomas na ito ay nagpapaalala sa iyo na magdahan-dahan ka, punuin ang iyong espirituwal na “tangke,” at maghanap ng mga bagong solusyon. Ang buklet na ito ay may mga mungkahi at materyal na maaaring makatulong.

Apat na Level ng Stress

Ang stress ay hindi naman palaging nakasasama. Sa katunayan, ang stress ay normal na tugon ng katawan at damdamin sa mga pagbabago at pagsubok sa buhay at kailangan ito sa pag-unlad. Ngunit ang pagdanas ng sobrang stress sa napakahabang panahon nang tuluy-tuloy ay maaaring humantong sa mga problema.

Sa pagsisikap mong makayanan ang nadarama mong stress, maaaring makatulong ang isipin ang apat na level ng nararanasang stress.

		Mga Palatandaan na Ikaw ay Nasa Level na Ito	Ano ang Gagawin
Drawing of a missionary	BERDE	Tiwala sa sarili, masaya Handang harapin ang mga hamon Madaling makabawi mula sa pagkabigo Nakakasundo ang iyong kompanyon Nadarama ang Espiritu	Ito ang pinakamainam. Dito ay nakakaya mo ang araw-araw na stress sa gawaing misyonero, pag-aaral, at pag-unlad. Patuloy na magsikap at magtiwala sa Panginoon.
Drawing of a missionary	DILAW	Kinakabahan, nag-aalala, walang tiwala sa sarili, nababalisa, hindi handa Nahihirapang makisalamuha sa iba Nahihirapang madama ang Espiritu	Normal lamang na mapunta sa yellow na level. Ang pagiging mabuti sa iyong sarili sa pagharap mo sa mga hamon at pag-aaral ng bagong mga kasanayan ay tutulong sa iyo na maging mas malakas at madagdagan ang iyong kakayahan na maglingkod. Patuloy na manalangin at maglingkod nang may pananampalataya. Sumangguni sa mga banal na kasulatan at sa mga mensahe sa pangkalahatang kumperensya, sa iyong mga district at zone leader, at sa buklet na ito para sa tulong.
Drawing of a scared looking missionary	ORANGE	Nanghihina (ang katawan at kalooban) May sakit (hal., pananakit ng tiyan) Madaling magalit Masyadong pinanghihinaan ng loob Hindi madama ang Espiritu	Walang taong natutuwa na mapunta sa orange na level ng stress, pero bihirang maging permanente ito. Manalangin na patnubayan ka sa pag-aaral mo ng mga banal na kasulatan at sundin ang mga mungkahi sa buklet na ito. Ipaalam sa iyong mission president kung mahigit tatlong araw ka nang nasa orange level, para matulungan ka niya.
Drawing of a scared looking missionary	PULA	Patuloy na depresyon, takot, o pagkabalisa Kawalan ng pag-asa Hindi makakain o makatulog (maaaring magkasakit) Nahihirapan; hindi makapagpatuloy Dama mo na para kang pinabayaan ng Diyos	Kung narito ka sa level na ito, kontakin ang iyong mission president para magpatulong. Hilingin sa iyong kompanyon o district leader na bigyan ka ng priesthood blessing. Isiping magsulat sa iyong journal, isiping mabuti ang mga mungkahi sa aklat na ito, manalangin, at marahil ay itigil muna ang mga bagay na pinakamahirap para sa iyong gawin tungkol sa gawaing misyonero hanggang sa magkaroon ka ng pagkakataon na makausap ang iyong mission president.

Close-up of fuel gauge on empty. (horiz)

Sa panahon ng iyong mission, makakaranas ka ng iba’t ibang level ng stress sa magkakaibang pagkakataon. Maaaring nasa “orange” na level ka ngayon at “green” uli bukas. Layon ng buklet na ito na tulungan kang manatili sa—o bumalik sa—green level.

Fuel gauge Photo © Tetra Images/getty images

Mga Kailangang Gawin sa Gawaing Misyonero

Ang paglilingkod “nang buong puso, kakayahan, pag-iisip at lakas” (D at T 4:2) ay magpapala sa iyo nang malaki. Ang gawaing misyonero ay hindi madali. Ang mga kailangang gawin sa gawaing misyonero ay nahahati sa ilang kategorya:

Drawing of scales with categories titled "Demands" and "Resources." Tagalog language.

Mga Kinakailangan

Pagkatuto

Mahihirap na Materyal

Pakikibagay sa mga Tao

Mga Patakaran

Mga Inaasahan

Pag-alis sa Comfort Zone

Resources

Espiritu Santo

Suporta mula sa Ibang Tao

Mga Bagong Kasanayan

Gumawa ng Plano

Panalangin

Diyeta at Ehersisyo

Baguhin ang Paraan ng Ating Pag-iisip

Mga Banal na Kasulatan

Gawain

Ang Pagbabayad-sala

Pangkalahatan (tingnan sa mga pahina 17–22). Makakaranas ka ng maraming pagbabago at transition sa panahon ng iyong mission. Ang pamilyar na mga paraan para makayanan ito ay hindi palaging nariyan, at dapat may bago kang matutuhan. Ang mga gabi at mga weekend na noon ay pamamahinga mo ay nagiging pinakaabalang panahon mo ngayon. Maaaring maasiwa ka. Kung minsan ay maaaring mahirapan ka. Maaaring isipin mo kung paano tutulungan ang iba pang mga missionary na nahihirapan.

Pisikal (tingnan sa mga pahina 23–28). Maaaring nasa labas ka 11–12 oras kada araw, naglalakad, nagbibisekleta, umaakyat sa hagdan, at nakatayo. Maaaring hindi sapat ang tulog mo gaya ng dati. Ang pagkain ay maaaring hindi pamilyar sa iyo. Nasa labas ka habang masama ang panahon at nalalantad ka sa mga bagong germs o sakit. Ang bagong sitwasyon ay maaaring nakapanghihina na.

Emosyonal (tingnan sa mga pahina 29–34). Maaaring mag-alala ka sa lahat ng ginagawa mo, at hindi ka na makapagpahinga. Maaari kang ma-homesick, panghinaan ng loob, mainip, o malungkot. Maaaring tanggihan ka, mabigo, o malagay sa panganib. Maaaring mag-alala ka sa iyong pamilya at mga kaibigan dahil wala ka roon para tulungan sila.

Panlipunan (tingnan sa mga pahina 35–39). Maninirahan ka kasama ang iyong kompanyon na maaaring mayroon o walang pagkakatulad sa iyo sa maraming bagay. Inaasahang makikipag-usap ka sa mga estranghero, makikisalamuha sa mga lider ng Simbahan, kikilalanin agad ang mga miyembro ng Simbahan, at pag-aaralang mahalin ang mga investigator.

Intelektuwal (tingnan sa mga pahina 41–43). Maaaring nag-aaral ka ng bagong wika. Kailangan mong pag-aralang mabuti ang mga lesson at banal na kasulatan, magkaroon ng skill sa pagtuturo, at lutasin ang mga problema. Kailangan mong magplano, isakatuparan ang mga mithiin, umakma sa mga pagbabago, at lutasin ang iba’t ibang uri ng mga problemang praktikal.

Espirituwal (tingnan sa mga pahina 45–49). Hahamunin mo ang iyong sarili na mapalakas ang iyong patotoo, mapaglabanan ang tukso, at matutuhang madama at mahiwatigan ang Espiritu. Kailangang tanggapin mo ang mga pagwawasto sa iyo, magsisi, harapin ang iyong mga kahinaan at mapagpakumbabang magsisi, at umasa sa Panginoon nang higit pa kaysa noon.

Ang Iyong mga Karanasan ay Maaaring Magpala sa Iba

Habang binabasa mo ang sumusunod na excerpt o halaw mula sa isang mensahe na ibinigay ni Pangulong Gordon B. Hinckley, isipin ko paano makatutulong sa iyo ang mga naranasan mong stress bilang missionary (bagong mga tao, bagong wika, bagong kultura) na mas maunawaan ang stress na nararamdaman ng maraming bagong convert (bagong mga kaibigan, bagong bokabularyo, bagong kultura). Sa bagong pagkaunawang ito, paano mo maisasali ang iba pang mga miyembro upang matulungan ang mga bagong convert sa mga pagbabagong ito? Isulat ang mga ideya mo sa iyong study journal.

“Nakatanggap ako isang araw ng nakaaantig na sulat. Isinulat ito ng isang babaeng naging miyembro ng Simbahan noong isang taon. Sabi niya:

“‘Ang pagiging miyembro ko sa Simbahan ay kakaiba at puno ng hamon. Ang nakalipas na taong ito ang pinakamahirap na taon ng buhay ko. Ito rin ang pinakamakabuluhan. Bilang bagong miyembro, patuloy akong dumaranas ng pagsubok araw-araw.’

“Sinabi pa niya na nang maging miyembro siya ng Simbahan ay hindi siya nakadama ng suporta mula sa mga lider ng kanyang ward. Parang malamig ang pakikitungo ng bishop niya sa kanya na bagong miyembro. Dahil nadama niyang hindi siya tanggap, bumaling siya sa kanyang mission president, na nagbigay sa kanya ng mga oportunidad.

“Sinabi niya na ‘Hindi alam ng mga miyembro ng Simbahan kung ano ang pakiramdam ng bagong miyembro sa Simbahan. Kaya, halos imposible para sa kanila na malaman kung paano kami susuportahan.’

“Hinahamon ko kayo, mga kapatid, na kung hindi ninyo alam kung ano ang pakiramdam, sikapin ninyong isipin kung ano ito. Maaaring napakalungkot nito. Maaaring nakapanghihina ng loob. Maaaring nakakatakot. Malaki ang kaibahan nating mga miyembro ng Simbahan sa daigdig kaysa sa iniisip natin. Sinabi pa ng babaeng ito: ‘Kapag tayong mga investigator ay naging miyembro ng Simbahan, nabibigla tayo na malaman na pumasok tayo sa talagang kakaibang daigdig, daigdig na may sariling mga tradisyon, kultura, at salita. Natutuklasan natin na walang tao o lugar tayong malalapitan para maging gabay natin sa ating paglalakbay sa bagong daigdig na ito. Sa una ay masaya ang paglalakbay, nakatutuwa pa nga ang mga pagkakamali natin, pagkatapos ito ay unti-unting nagiging kabiguan at sa huli ang kabiguan ay napapalitan ng galit. At sa ganitong mga sandali ng kabiguan at galit tayo umaalis. Bumabalik tayo sa daigdig kung saan tayo nanggaling, kung saan kilala natin kung sino tayo, kung saan may nagagawa tayong kontribusyon, at kung saan alam natin ang salita’” (“Find the Lambs, Feed the Sheep,” Ensign, Mayo 1999, 108, idinagdag ang italics; tingnan din sa Mangaral ng Aking Ebanghelyo [2004], 246–47 [Aktibiti: Personal na Pag-aaral o Pag-aaral ng Magkompanyon]).

Resources na Makatutulong sa Iyo na Manatiling Balanse

Kapag mayroon kang mapagkukunan ng tulong upang matugunan ang mga hinihingi sa gawaing misyonero, uunlad ka at makapag-aambag at mananatili sa green level. Kung minsan magiging balanse ka kapag inalis mo ang mga hindi kailangan, gaya ng hindi makatotohanang mithiin para sa sarili o pag-aalala sa iisipin ng iba. Gayunpaman, marami sa mga kailangang gawin sa mission ang hindi maaaring alisin. Kailangang matutuhan mo ang bagong materyal, magkaroon ng mabuting ugnayan sa mga tao, sumunod sa mga patakaran, magturo at magpatotoo, at umalis sa iyong comfort zone.

Mananatili ka pa ring balanse sa pamamagitan ng pagdaragdag sa iyong resources para matugunan ang mga pangangailangang ito. Ang ilan sa pinakamahahalagang resources para matugunan ang hinihingi sa gawaing misyonero ay panalangin, pag-aaral ng banal na kasulatan, patnubay ng Espiritu Santo, at paglilingkod sa kapwa. Kabilang sa karagdagang resources ang Mangaral ng Aking Ebanghelyo, tulong mula sa mga mission leader, at marami pang iba na makikita sa buklet na ito.

Ang paggamit sa resources na ito ay tutulong sa iyo na umasa sa Tagapagligtas na si Jesucristo at sa Kanyang Pagbabayad-sala. Siya ang sukdulang pinagmumulan ng tulong para makayanan ang mga gawain at stress sa buhay-missionary.

Caucasian and African elder missionaries riding their bikes down a dirt road through a town in Ghana, West Africa.

“Madalas kong sabihin na ang isa sa pinakamalaking sekreto ng gawaing misyonero ay paggawa! Kung gumagawa ang isang missionary, mapapasakanya ang Espiritu; kung nasa kanya ang Espiritu, magtuturo siya sa pamamagitan ng Espiritu; at kung nagtuturo siya sa pamamagitan ng Espiritu, maaantig niya ang puso ng mga tao at siya ay magiging masaya. Walang maho-homesick, walang mag-aalala sa pamilya, dahil ang lahat ng oras at talino at interes ay nakasentro sa paglilingkod. Gumawa, gumawa, gumawa—wala nang iba pa na kasiya-siya na makahahalili rito, lalo na sa gawaing misyonero.”

—President Ezra Taft Benson, The Teachings of Ezra Taft Benson (1988), 200

Isaalang-alang Ako

Jesus Christ portrayed as the Good Shepherd. Christ is portrayed standing and holding a shepherd's staff. There are sheep grazing in a field behind Him.

Alalahanin, mahal ka ng iyong Ama sa Langit. Magtiwala sa Kanya at sa kapangyarihan ng Pagbabayad-sala ni Jesucristo na magpagagaling at tutubos sa iyo. Ang Diyos ay may perpektong plano para sa Kanyang mga anak na hindi perpekto; ito ang mabuting balita na dadalhin mo sa mundo. Alalahanin ang mga pangakong ito: “Katotohanan, katotohanan, sinasabi ko sa iyo, tulad ng aking sinabi sa aking mga disipulo, kung saan may dalawa o tatlong nagkakatipon sa aking pangalan, ukol sa isang bagay, masdan, ako ay naroroon sa gitna nila—maging ako ay nasa gitna ninyo.

“Huwag matakot na gumawa ng mabuti, … sapagkat kung anuman ang inyong itinanim, iyon din ang inyong aanihin; samakatwid, kung kayo ay nagtanim ng kabutihan kayo rin ay aani ng kabutihan bilang inyong gantimpala.

“Samakatwid, huwag matakot, munting kawan; gumawa ng mabuti; hayaang magsama ang mundo at impiyerno laban sa inyo, sapagkat kung kayo ay itinayo sa aking bato, hindi sila mananaig.

“Masdan, hindi ko kayo inuusig; humayo kayo sa inyong mga gawain at huwag na muling magkasala; isagawa nang mahinahon ang gawaing ipinag-uutos ko sa inyo.

“Isaalang-alang ako sa bawat pag-iisip; huwag mag-alinlangan, huwag matakot.

“Masdan ang sugat na tumagos sa aking tagiliran, at gayon din ang bakas ng mga pako sa aking mga kamay at paa; maging matapat, sundin ang aking mga kautusan, at inyong mamamana ang kaharian ng langit” (D at T 6:32–37).

Ano ang Susunod Kong Gagawin?

Kung nakadarama ka ng labis na stress, gamitin ang Self-Assessment Record sa susunod na pahina upang matukoy ang mga bahagi sa buklet na ito na maaaring makatulong sa pag-aalala mo. Basahin ang mga bahaging iyon ngayon. Balikan ang ibang mga bahagi kung kailangan mo ang mga ito.