He Whakamāramatanga Poto mō te Pukapuka a Moromona

Ko te Pukapuka a Moromona tētahi tuhituhinga tapu nō ngā iwi onamata i Amerika kua whakairotia ki runga i ngā papa maitai. Ko ngā rauemi nāna tēnei pukapuka i whakakaohia mai ko ētahi o ngā mea e whai ake nei:

1. Ko ngā Papa a Nīwhai, kua hangaia ki ngā momo e rua: ko ngā papa iti me ngā papa nui. Ko te tōmua e mau ana ngā mahinga ā-wairua me ngā minitatanga, me ngā whakaakoranga a ngā poropiti, nā, ko te tōmuri e kikī ana ki ngā kōrero hītori e pā ana ki ngā iwi kua kōrerotia nei (1 Nīwhai 9:2–4). Heoi anō, nō te wā i a Mōhia, i whakamaua anōtia ētahi mahinga ā-wairua whai tikanga nui i roto i ngā papa nui.

2. Ko ngā Papa a Moromona, e mau ana tētahi whakarāpopototanga nā Moromona nō ngā papa nui a Nīwhai, me āna tini kōrero. I mau anō i ēnei papa te roanga ake o ngā hītori nā Moromona me ngā tāpirihanga nā tana tama a Moronai.

3. Ko ngā Papa a Ētere, e tukuna mai nei tētahi hītori o ngā Iarere. I whakarāpopotohia e Moronai, nāna āna ake kōrero i tāpiri atu kātahi ka whakakotahitia aua kōrero ki ngā hītori whānui i raro iho i te taitara “Pukapuka a Ētere.”

4. Ko ngā Papa Parāhe i mauria mai e ngā iwi o Rīhai mai i Hiruharama i te 600 M.K. I mau i ēnei “ngā pukapuka e rima a Mohi, … me tētahi tuhituhinga mō ngā Hūrai mai i te tīmatanga, … tae iho ki te tīmatanga o te whakahaeretanga o Herekia, kīngi o Hura; me ngā poropititanga a ngā poropiti tapu” (1 Nīwhai 5:11–13). He maha ngā kaponga kōrero i ēnei papa, he mea nā Īhāia me ētahi atu poropiti nō te paipera, me ngā poropiti anō ehara nō te paipera, kei roto katoa i te Pukapuka a Moromona.

Kua hangaia te Pukapuka a Moromona ki ngā wāhanga, wehenga rānei tekau mā-rima, e mōhiotia ana, atu i te mea kotahi, he pukapuka, huaina ai i te nuinga o te wā ki te ingoa o tōna kaituhi matua. Ko te wāhi tuatahi (ngā pukapuka tōmua e ono, e whakamutua ana ki a Ōmoni) he whakamāoritanga nō ngā papa iti a Nīwhai. Kei waenganui i ngā pukapuka a Ōmoni rāua ko Mōhia tētahi whakaurunga kōrero e kīa ana ko Ko ngā Kupu a Moromona. Ka whakahono atu tēnei whakaurunga kōrero i ngā kōrero kua whakairohia ki runga i ngā papa iti ki tā Moromona whakarāpopototanga i ngā papa nui.

Ko te wāhanga roa rawa, mai i a Mōhia tae noa atu ki a Moromona upoko 7, he whakamāoritanga o tā Moromona whakarāpopototanga i ngā papa nui a Nīwhai. Ko te wāhanga whakakapinga, mai i a Moromona upoko 8 tae atu ki te mutunga o te pukapuka, he mea whakairohia e tā Moromona tama a Moronai, ko ia, nō muri iho i tana tuhituhi kōrero mō te oranga o tōna matua, ka whakarāpopotohia ngā kōrero mō ngā Iarere (ko te pukapuka a Ētere) nāwai, ka tāpiri atu ngā wāhanga e mōhiotia ana ko te pukapuka a Moronai.

I te takiwā o te tau T.A. 421, ko Moronai, te poropiti-kaihītori whakamutunga o ngā Nīwhai, ka hīria te tuhinga tapu me te hunaia ake ki te Ariki, kia whakaputaina mai ai i ngā rā o muri, kua matapaetia e te reo o te Atua mā roto i Āna poropiti tapu. I te T.A. 1823, ko taua Moronai pū anō, i taua wā he tūāhua tangata whakaarahia ā-rangi, ka tau iho ki te Poropiti Hōhepa Mete kātahi ka tukuna atu ngā papa whakairo ki a ia.

Mō tēnei Whakaputanga: Ko te whārangi taitara tuturu, i mua tata i te whārangi whakaeminga, he mea kua tangohia mai i ngā papa, ā, he wāhi anō nō te tuhinga tapu. Ko ngā whakatakinga i roto i te tuhi pū tītaha-kore, pērā i a 1 Nīwhai me ngā mea i mua tata i a Mōhia upoko 9, he wāhi anō ēnā nō te tuhinga tapu. Ko ngā whakatakinga kua tuhia ki ngā pū tītaha, pērā i ngā whakamahuki ā-upoko, ehara nō te tuhinga tuturu engari he tīwhiri ako kua tāpirihia atu e pai ai tōna pānuitanga.

Kua whakapūmauhia ngā hapa ā-tuhi moroiti i ngā whakaputanga o mua o te Pukapuka a Moromona kua tāngia ki te reo Ingarihi. Kei tēnei whakaputanga ngā whakatikatika, ko te āhua nei, e tika ana kia rite ai ki ngā tuhinga tūturu o mua me ngā whakaputanga moata kua ētitahia e te Poropiti Hōhepa Mete.