2022
Ko e Moʻoni ʻOku Lelei Ange e Taimi ʻa e ʻEikí ʻIate Kitautolu
Sepitema 2022


Fakakomipiuta Pē: Kakai Lalahi Kei Talavoú

Ko e Moʻoni ʻOku Lelei Ange e Taimi ʻa e ʻEikí ʻIate Kitautolu

Naʻe fakahā mai ʻe he ʻEikí kiate au ko e taimi ʻe niʻihi ʻoku tau aʻusia ʻa e tupulaki maʻongoʻonga tahá ʻi he tatalí.

ʻĪmisi
ʻOku tuʻu ha fefine ʻi ha veʻe matapā sioʻatá mo sio ki tuʻa ʻi he matapā sioʻatá

Kuó ke fihia nai, ʻo fifili pe ʻoku totonu nai ke ke laka ki muʻa ʻi hoʻo moʻuí pe tatali ke fokotuʻutuʻu lelei ʻe he ʻEikí ʻa hoʻo moʻuí maʻau? Kapau ʻoku pehē, ʻoku talitali lelei koe ki heʻeku moʻuí. Ka naʻe tokoni ha aʻusia ʻe taha ke fakafaingamālieʻi au ʻi heʻeku falala ki he ʻEikí.

Ko ha Faingamālie Fakaʻofoʻofa

Lolotonga hoku fuofua taʻu ʻi he ʻunivēsití, naʻe lave ʻeku palōfesá ʻo kau ki ha faingamālie ngāue ʻi he akó ko ha lakanga ki ha tokotaha ʻētita ʻo e tatau ke pākí. ʻI heʻeku toki ʻilo ʻoku ou manako ke ʻētitá, naʻá ku fiemaʻu ʻaupito ʻa e ngāue ko ʻení. Ka naʻá ku fakakaukau ke u tatali pea toki fakahū haʻaku tohi kole ngāue ki ai ʻi he taimi naʻe ʻikai ke u toʻo kalasi aí.

ʻI heʻeku ʻalu ke ʻave ʻeku tohi kole ngāué ʻi he faʻahitaʻu momoko ko iá, naʻá ku loto-mamahi ʻi heʻeku ʻiloʻi naʻe ʻikai ke toe fiemaʻu ʻe he timí ha taha ngāue ki he lakangá. Ne u pehē ne fuʻu fuoloa ʻeku tatalí pea mole hoku faingamālié. Ka naʻá ku kei maʻu pē ʻa e ongoʻi mālohi naʻe totonu ke u maʻu ʻa e ngāue ko iá. Naʻá ku fifili pe ko e hā naʻe ʻikai hoko ai e ngaahi meʻa ne hangē ne fakalotolahiʻi mai ʻe he Tamai Hēvaní ke u faí. Naʻe ʻikai nai ke vave feʻunga ʻeku ngāué?

Ko e Ngaahi Teuteu ʻa e ʻEikí

ʻI heʻeku fakalaulauloto ki he ngaahi founga ʻoku tokoniʻi ai au ʻe he Tamai Hēvaní ke u maʻu ha fakahaá, naʻá ku fakatokangaʻi naʻe hoko ʻa e ʻikai maʻu ʻa e ngāue ko ʻení ko ha tāpuaki ia ke u toe lelei ange ʻi he tuʻunga naʻá ku ʻi ai kimuʻá. Mahalo naʻe fiemaʻu ke u ako lahi ange kimuʻa peá u mateuteú.

Naʻá ku fakakaukau ke u ngāue ki hono fakatupulaki ʻeku pōtoʻi ngāué, pea neongo naʻá ku hohaʻa ke toloi ʻeku tohi kolé ʻi he ngaahi faʻahitaʻu siʻi ka hokó, ka naʻe fakapapauʻi mai ʻe he Laumālié ko e fili totonú ia.

ʻI heʻeku tatali ke toe ʻatā mai ʻa e ngāué, naʻá ku ako lahi ange fekauʻaki mo e ngāue ʻoku fai ʻe he kau ʻētitá mo fakamālohia ʻeku mahino ki he lea faka-Pilitāniá. Naʻá ku maʻu ha loto-falala ki he ngaahi meʻa naʻá ku malavá pea aʻu ki heʻeku maʻu ha ngaahi taukei kehe. Ko hono moʻoní, naʻá ku fiemaʻu ʻa e ngaahi taukei kotoa ko ʻení kimuʻa pea toki fakakaukauʻi fakamātoato au ki he ngāué.

ʻI heʻeku manatu ki aí, ʻoku ou ʻilo naʻe tataki au ʻe he ʻEikí lolotonga e taimi ko ʻení ke tokoniʻi au ke fakatupulaki ʻa e ngaahi taukei naʻe fiemaʻu ke u hoko ai ko ha ʻētita lelei angé. Kapau naʻe ʻikai ke u ongoʻi naʻe ueʻi au ke u feinga ke maʻu ʻa e ngāué ʻi he kamataʻangá, mahalo naʻe ʻikai ke u mei feinga lahi ke hoko ko ha ʻētita lelei ange.

Naʻe folofola ʻa e ʻEikí kia ʻĒpalahame:

“Ko e moʻoni ʻi he fakamonūʻiá te u fakamonūʻiaʻi koe, pea ʻi he fakatokolahí te u fakatokolahiʻi koe.

“Pea kuo hili ʻene kātaki fuoloá, ne maʻu ʻe ia ʻa e talaʻofá” (Hepelū 6:14–15).

Kuo [fakatupulaki] au ʻe he ʻEikí. ʻI he taimi naʻá ku toe tohi kole ai ki he ngāué, ne u ʻoatu ha fakamatala fakamuimuitaha ʻo ʻeku tohi aʻusia fakaako mo fakangāué ʻo fakaʻasi ai ʻa e ngaahi pōtoʻi ngāue foʻou kotoa pē kuó u maʻú pea naʻe fakangāueʻi au ʻi he uike pē ko iá. Ko hono fakaʻosí, naʻe ʻafioʻi ʻe he ʻEikí ʻo lahi ange ʻiate au ʻa e taimi te u mateuteu ai ki he ngāue ko ʻení.

ʻOku Haohaoa ʻa ʻEne Taimí.

Naʻe finangalo ʻa e ʻEikí ke u ʻi he feituʻu totonu ʻi he taimi totonu fakataha mo e ngaahi pōtoʻi ngāue mo e ʻilo totonu ke tāpuekina ʻaki au ʻa e meʻa naʻá ku fiemaʻú. Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā J. Tevi Kōnisi, ko ha Fitungofulu Taki Māʻolunga mālōlō: “ʻOkú Ne ʻafioʻi fakataautaha kitautolu, pea ʻokú Ne ʻofa ʻiate kitautolu kotoa pē. ʻOkú Ne finangalo ke tāpuakiʻi kitautolu.”1

Kapau naʻá ku ʻiloʻi ʻi he taimi naʻe ʻikai ke u ʻuluaki maʻu ai ʻa e ngāué ne fiemaʻu ke u “fakalongo pē [ki he ʻEikí], pea tatali faʻa kātaki pē kiate ia” (Saame 37:7), mahalo naʻá ku fakatokangaʻi vave ange naʻe tokoniʻi au ʻe he ʻEikí ke u hoko ko ha ʻētita lelei ange.

Ne faifai pea aʻu ki he taimi totonú. Pea ʻi heʻeku maʻu e ngāué, naʻá ku saiʻia ʻaupito ai. Naʻá ku maʻu ha ngaahi kaungāmeʻa foʻou ʻi he kau mēmipa ʻo ʻeku timí, pea naʻe fakaʻau ke mau fefalalaʻaki ʻi heʻemau ngaahi fakakaukaú mo fetokoniʻaki ʻi he ngāué mo e moʻuí fakalūkufua. Naʻá ku houngaʻia ʻaupito ʻi he fakalakalaka naʻe poupouʻi au ʻe he Tamai Hēvaní ke u tomuʻa aʻusiá. Ka ne taʻeʻoua ia, naʻe ʻikai ke u mei mateuteu ki he ngāue ko ʻení!

ʻE lava ke ʻuhinga ʻa e “ʻIkaí” ki he “Teʻeki Ai”

Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Tāleni H. ʻOakesi, Tokoni ʻUluaki ʻi he Kau Palesitenisī ʻUluakí: “Ko e taimi ʻa e ʻEikí … ʻoku kaunga ia ki he ngaahi meʻa mahuʻinga ʻoku hoko ʻi heʻetau moʻui fakatāutahá. ʻOku pehē ʻe ha veesi maʻongoʻonga ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá ʻe hoko kiate kitautolu ha aʻusia fakalaumālie pau ʻʻi hono taimi ʻoʻona, pea ʻi heʻene founga ʻaʻana, pea fakatatau ki hono finangalo ʻoʻonáʼ [Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:68]. ʻOku fakaʻaongaʻi ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ki he fakahaá … pea ki he ngaahi meʻa mahuʻinga taha ʻi heʻetau moʻuí: fāʻeleʻí, malí, maté, pea naʻa mo ʻetau hiki mei he feituʻu ki he feituʻú.”2 Neongo pe ko e hā ʻoku tau tatali ki aí, ka te tau lava ʻo falala ki he taimi ʻa e Tamai Hēvaní pea hokohoko atu ʻi he tuí.

ʻOua naʻá ke foʻi ʻi hono ngāueʻi ʻa e ngaahi tāpuaki ʻokú ke holi māʻoniʻoni ki aí, pea ʻoua naʻá ke loto-hohaʻa kapau he ʻikai vave ʻene hokó ʻo hangē ko ia naʻá ke ʻamanaki ki aí. Ka ke hokohoko atu hoʻo fakalakalaká ʻi he hala ʻo e fuakavá, ʻo tānaki ʻa e ngaahi taukeí, loto-falalá, mo e ngaahi maheni ʻi he fonongá. Fakakaukau ki he meʻa ʻoku finangalo e Tamai Hēvaní ke akoʻi kiate koé pe founga ʻokú Ne tokoniʻi ai koe ke ke tupulakí ʻi hoʻo tatali ki he ngaahi tāpuaki ʻokú ke fekumi ki aí.

Kapau ʻokú ke hokohoko atu ʻi he ngāue ki hoʻo ngaahi taumuʻá pea tui ki he taimi ʻa e ʻEikí, ʻokú ke ʻi he hala totonú. Pea ʻi ha ʻaho ʻe taha, ʻi hoʻo fakamoʻoniʻi ha ngaahi tāpuaki pau ʻi hoʻo moʻuí, mahalo te ke ʻiloʻi ko e taimi naʻá ke pehē ai naʻe talaatu ai ʻe he ʻunivēsí “ʻIkaí,” mahalo ko hano talaatu pē ia ʻe he Tamai Hēvaní “Teʻeki ai.”

Ngaahi Maʻuʻanga Fakamatalá

  1. J. Devn Cornish, “Ko e Faingamālie ke Lotú,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2011, 101)

  2. Dallin H. Oaks, “Timing” (Brigham Young University devotional address, Jan. 29, 2002), 3, speeches.byu.edu.

Paaki