Pionie i te mau fenua ato’a

Tom ’e te fīva ri’ari’a

Nā Lucy Stevenson Ewell

Mau ve’a a te ’Ēkālesia

(Nō roto mai i te hō’ē ʼāʼamu mau)

’Ua ’ite ’o Tom ē, e tauturu te Atua ia rātou.

boy helping sick dad drink

« Teie, e Tamā (pāpā) », ’ua parau mārū mai ’o Tom. ’Ua pārahi marū noa te metua tāne o Tom i ni’a i tōna ro’i ta’oto. ’Ua tauturu ’o Tom iāna ’ia inu i te tahi pape ha’ari ’āpī.

’Ua ma’ihia ’o Tamā ’e te toe’a o te ’utuāfare o Tom e rave rahi mahana. Fātata pauroa te mau ta’ata i roto i te ’oire iti tei ma’i-ato’a-hia. ’Ua tae mai te hō’ē ma’i pe’e i te motu—te fīva pāniora.

’Ua haere ’o Tom i rāpae. ’O ’oia ana’e te hō’ē o te mau ta’ata tei nava’i te maita’i nō te ’atu’atu i te tahi atu mau ta’ata. ’E e rave rahi ’utuāfare tei hina’aro i te tauturu.

Tītauhia te tahi atu ā pape ha’ari, ’ua feruri ’o Tom. ’Ua pa’uma ’oia i ni’a i te hō’ē tumu ha’ari teitei. I tōna taera’a i ni’a, ’ua pāfa’i ’oia i te tahi mau ha’ari ’e ’ua tāora mai i raro.

boy climbing up coconut tree

’A pou mai ai ’oia i raro, ’ua feruri ’o Tom i te mau ta’ata i roto i tōna ’oire. E mea ri’ari’a ’ia hi’o e rave rahi o rātou tei ma’ihia.

Hō’ē matahiti nā mua atu, ’ua ma’ihia te teina o Tom, ’o Ailama. E mea huru ataata ato’a. ’Ua pure ’o Tom ’e tōna ’utuāfare ’ia maita’i mai ’oia.

I muri iho ’ua moemoeāhia ’o Tamā i te hō’ē moemoeā ta’a ’ē. ’Ua fa’a’ite mai te moemoeā iāna nāhea ’ia tauturu ia Ailama ’ia maita’i a’e—nā roto i te tūpa’ira’a i te pa’a nō te hō’ē tumu rā’au wiliwili ’ia noa’a mai te pape. ’Ua tauturu ’o Tom ia Tamā ’ia ’atu’atu ia Ailama, ’e ’ua hōro’a rātou iāna i te pape nō terā tumu rā’au. ’E ’ua maita’i ri’i mai ’o Ailama !

’Ua ’ite ’o Tom ē, ’ua tauturu mai te Atua ia rātou i taua taime ra. ’E ’ua ’ite ’oia ē, e tauturu mai te Atua ia rātou i teienei.

’Ua tāpū ’o Tom i te mau ha’ari. Nā te hau’a monamona o te pape ha’ari i ha’amaita’i ri’i mai iāna. ’Ua haere atu ’oia i te tahi fare i roto i te ’oire nō te ’ōpere i te tahi pape i te mau ta’ata e fa’aea ra i reira. I muri iho ’ua haere atu ’oia i te tahi atu fare. ’E i te tahi atu.

Tau hepetoma i ma’iri. I te mahana tāta’itahi, ’ua ha’a itoito ’o Tom nō te aupuru i te mau ta’ata ato’a. ’Ua haru mai ’oia i te moa ’ia nehenehe iāna ’ia hāmani i te tihopu māhanahana nō te ’ōpere. ’Ua amo ’oia i te mau pātete pape mai te ’āpo’o pape, nō te fa’ainu i te ta’ata.

’Ua pohe te tahi mau ta’ata i roto i te ’oire. ’Ua pohe ato’a ’o Tamā. E mea fifi mau nō Tom. ’Ua ’oto roa te tā’āto’ara’a o te ’oire. I roto rā i te reira mau mea ato’a, ’ua ha’amana’o ’o Tom ē, ’ua here te Atua iāna ’e e tauturu ’oia iāna.

’Aita ’o Tom i fa’aea i te tauturu i te ta’ata. Ē i muri ri’i mai, ’ua ha’amata te ta’ata i te maita’i mai !

I te pae hope’a ’ua fa’aea te ma’i pe’e. ’Ua fa’aea te ta’ata i te ma’ihia. ’Ua ti’a ato’a ia Tom ’e ia Ailama ’ia haere fa’ahou i te ha’api’ira’a. ’Ua mihi noa ’o Tom ia Tamā. ’Ua ’ite rā ’oia ē, i te hō’ē mahana e ’ite fa’ahou ’oia i tōna pāpā. ’E ’ua ’ite ’oia ē, tei reira noa te Metua i te ao ra nō te tauturu iāna.

E ta’amotu ’o Hāmoa i roto i te Moana Pātifita.

I teie mahana, tē vai ra te hō’ē hiero i Hāmoa.

Te fare mātarohia i Hāmoa tei parauhia fale ’aita ïa tōna e papa’i.

’Ua tae te fīva paniōra i Hāmoa i te matahiti 1918.

12 matahiti tō Tom ’a ha’amata ai te ma’i pe’e.

’Ua patuhia te ’oire o Tom, ’o Sauniatu, nā te hō’ē pupu feiā mo’a i te mau mahana hopea nei.

PDF of story

Fa’ahōho’ara’a nā Corey Egbert