Na Bula Vakacegu Yadua: Na iSau ni iValavala Dodonu

Mai vei Elder Quentin L. Cook

Ena Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua

Ena dredre e sotavi tiko oqo, ena rawati ga na vakacegu baleta ni tiko na Veisorovaki kei na loloma, na buladodonu me na veivakacegui.

Na veika au se qai sotava ga oqo sa vakavuna meu vakananuma na ivakavuvuli ni vakacegu, vakabibi na veika e vakayacora o Jisu Karisito me vukei keda meda rawata yadudua na vakacegu e tawamudu.

E tarai au vakabibi e rua na ka e yaco ena vica na vula sa oti. Kena imatai niu a vosa taumada ena lotu ni veibulu vei Emilie Parker, e dua na goneyalewa vakamareqeti yabaki ono ka a yali na nona bula ena dua na veivanavanai ka ra a mate kina e 25, wili kina e 19 na gonelalai, mai Newtown, Connecticut. Au a vakaloloku vata kei ira na nona matavuvale ka raica ni lewe levu era sa vakuwai sara ga ena bula vakacegu. Au qai sotava na veivakaukauwataki kei na vakabauta mai vei rau na nona itubutubu, o irau o Robert kei Alissa Parker.

Kena ikarua, au a sotava e udolu na lewe ni Lotu vakabauta mai Ivory Coast ena koro ko Abidjan.¹ Na vanua vosa vaka Varanise oqo mai na Ra kei Aferika, sa sotava mai na dredre ni bula vakailavo, dua na vuaviri, kei na rua na ivalu vakayasana ena yabaki 2011. Ia, au sotava ga na bula vakacegu ena kedra maliwa.

Ena yaco na veika me na butakoca na noda bula vakacegu ka na lamata mai kina na bula nuiqawaqa.

O cei ena rawa ni guilecava na veika ca a yaco ena 11 ni Sepiteba, 2001, ena so na vanua wavokiti Amerika? Na veika vakaoqori ena vakananumi keda tiko ena totolo ni kena rawa ni vakacacani na bula vakacegu kei na veimaroroi.

Na luvei keirau tagane ka qase duadua kei watina, ka rau namaka tiko na sucu ni imatai ni luvedrau, erau vakaitikotiko rauta ni tolu na vale mai na World Trade Center ena Siti o Niu Ioka ena gauna e coqa kina na imatai ni waqavuka na North Tower. Erau a lako kina delavuvu ni nodrau vale ka rau sa vakadomobulataka sara ga na ka erau raica ni rau nanuma ni dua na vakacalaka. Vakasauri na nodrau raica ni sa cokataki koya na ikarua ni waqavuka kina South Tower. Erau sa qai kila ni oqo e sega ni vakacalaka, ka vakabauta ni sa tekivu vakarusai oqo na muaira kei Manhattan. Ni sa tekivu karusa sobu na South Tower, sa qai solega mai na nodratou vale na kuvu ka sa tekivu tau sobu mai e loma ni ra kei Manhattan.1

Ni ra se veilecayaki tu ena ka sa yaco, ka lomaleqataka na kena rawa ni yaco tale, era gole sara yani ki na dua na vanua taqomaki vinaka cake vakakina ki na Valenilotu na Manhattan Stake mai Lincoln Center. Ni rau yaco yani erau raica e vica na daseni na lewenilotu ni ra kei Manhattan ni ra sa navunavuci mera lako talega yani kina itikotiko ni iteki. Rau a qiri mai me rau tukuna na vanua erau sa tiko kina. Au a yalovakacegu, ni rau sa maroroi vinaka tiko ka sega ga ni kidroa ena vanua erau sa tiko kina. Na ivakatakila nikua e kaya ni iteki mai Saioni era “ivakaruru mai na cava kei na cudru waqawaqa ena kena sa na sovaraki sobu mai ki vuravura.”²

A sega ni rawa me rau lesu i vale me sivi e dua na macawa, ka rau luvuci vakalevu ena vuku ni veibula tawacala era sa mai vaka-yali, ia a sega na vakacaca me sega ni vakavinakataki rawa.

Ena noqu vakananuma tiko na veika oqo, e tarai au na duidui e tiko ena ivakavuvuli ni veivakacegui raraba se e vuravura, kei na veivakacegui yadudua.³

Ena gauna e sucu kina na iVakabula, era a vakalagilagia na Kalou na kai lomalagi ka kaya, “Sa nona na Kalou na vakarokoroko ena veiyasana e cake sara a sa veivinakati rawa ko ira e vuravura, sa lomani ko ira na tamata.”⁴

Ia, sa vakamatatataki vinaka sara tu ga ni ena gauna dredre ni sasaga vaqara vakacegu oqo, muria mai na gauna e a sucu kina na Luve ni Kalou, e a vakamatei ira kina na gonelalai na Tui o Eroti mai Peceliema.⁵

Na galala ni digidigi e tiki ni yavu ni bula mamarau. Ena vakatara na veilomani, yalo ni soli ka, tubu yadudua, kei na veika me yaco ena noda bula me rawa kina na tubu vakayalo tawamudu. Na galala ni digidigi oqo ena vakatara me yaco na mosi, eda na sotava ena bula oqo, kevaka sara mada ga eda sega ni kila se cava e yaco kina na mosi, baleta na nodra galala ni digidigi na so tale na tamata. Na iValu levu mai Lomalagi e a yaco baleta na galala, ka na ganita me rawa kina ni da kila na yavu ni veivakabulai ni iVakabula e vuravura.

Me vaka e volai tu ena Maciu wase 10, e a vakasalataki iratou na Le Tinikarua na iVakabula ka vakadeitaka ni na sega ni yaco na veisaututaki e vuravura ena gauna ni nona veivakalotutaki. E a vakaraitaka vei iratou na iApositolo me ratou laiva tu na vakacegu ena veivalevale eratou curuma, ia e vakaroti iratou ni ratou na tiko ena “kedra maliwa na wolifa …[ka] cati vei ira na tamata kecega ena vuku ni yacaqu: ia ko koya ena vosota me yacova na ivakataotioti ena vakabulai.”⁶ Dua na itukutuku duatani e tukuni toka ena tikina e 34: “Dou kakua ni vakasama niu sa kauta mai ki vuravura na veivinakati.”⁷ Sa matata sara ga eke, ni a sega ni tiko na vakacegu e vuravura ena gauna e a bula kina na Karisito, ka na sega talega ni tiko ena gauna oqo.

Ena ikau ni Turaga ena Vunau kei naVeiyalayalati e levu sara na ivakavuvuli bibi a vakavulici kina. Ena vukudra o ira era sa sega ni veivutuni, na Yalona (na Yalo i Karisito), ka soli tu vua na tamata kece e lako mai ki vuravura,⁸ “ena sega ni veileti tiko na noqu Yalo Tabu kei ira na tamata me sega ni mudu,”⁹ sa vaka kina, “ena kautani kina e vuravura na vakacegu.”¹⁰ Era sa vakadinadinataka ni vakacegu sa kautani e vuravura.¹¹ E se bera tiko ni vesu o Lusefa ka se vakayagataka tiko na nona galala ena veika e lewa.¹²

Na rai vakalomalagi ni tamata vinaka kecega ena veivanua kece sara, o ya me tiko na vakacegu e vuravura. Meda kakua ni soro ena vaqara na yavu oqo. Ia, o Peresitedi Joseph F. Smith e a vakatavuvulitaka, “Ena sega ni lako mai ki vuravura na yalo ni veivinakati kei na veilomani … me yacova ni ra sa ciqoma na tamata kece sara na dina ni Kalou kei na itukutuku mai vua na Kalou …, ka vakadinadinataka na nona kaukauwa kei na nona lagilagi.”¹³

Eda nuitaka ka na masulaka vakagumatua tiko na veivinakati e vuravura, ia sa ka ni tamata yadua, na matavuvale meda rawata na vakacegu o ya ka yalataki tu ni kauta mai na buladodonu. Na veivinakati oqo e isolisoli mai vua na iVakabula ena Nona veivakalotutaki kei na veisorovaki.

Na ivakavuvuli oqo e vakamatatataki tu ena Vunau kei na Veiyalayalati: “Mo dou kila ni ko koya sa vakayacora tiko vakadodonu na nona itavi ena rawata vakaidina na kena isau, io ena kune vakacegu ena bula oqo ka rawata na bula tawamudu ena bula sa bera mai.”¹⁴

Vakavulica o Peresitedi John Taylor ni veivinakati e sega walega ni gadrevi, ia “sa isolisoli mai vua na Kalou.”¹⁵

Na vakacegu au kaya tiko oqo e sega walega ni bula balolo ni vakanananu. Ia sa galala ni vakasama kei na vakacegu ni yalo.¹⁶

E vakamacalataka vakaoqo o Peresitedi Heber J. Grant na vakacegu ni iVakabula: “Na Nona vakacegu ena vakamamadataka na noda rarawa, vakabulai ira sa yaloraramusumusu, kauta laivi na yalo ca, ena kauta mai na yalo ni veivinakati ka na solega na yaloda ena vakacegu kei na yalomarau.”¹⁷ Ena noqu a sotavi rau na itubutubu nei Emilie Parker au a raica ni quata laivi na nodrau rarawa na vakacegu ni iVakabula, ka sa botana lesu tale na yalodrau. Ni gauna sara ga e oti kina na veivanavanai, e a vakaraitaka sara ga o Baraca Parker na nona veivosoti vei ira era vakacaca. Me vaka e a sa tukuna o Peresitedi Grant, na vakacegu ni iVakabula sa na rawa ni “kauta laivi na yalo ca”. Sa nona na veilewai na Turaga.

O ira na lewenilotu mai Ivory Coast, ena gauna ni veivaluvaluiti vakai ira, era a sotava na vakacegu ena nodra vakanamata kina bulataki ni kosipeli iJisu Karisito, vakabibi ena kena qaravi na ivolatukutuku ni matavuvale kei na cakacaka ni valetabu baleti ira na wekadra era sa mate.¹⁸

Eda gadreva taucoko na vakacegu. Na vakacegu e sega walega ni veimaroroi se ni sega na ivalu, veivavala, veicati, veiqati se veisisivotaki. Na vakacegu ena lako mai ni da kila ni iVakabula e kilai keda, e kila ni da vakabauti Koya, lomani Koya, ka talairawarawa kina Nona iVunau, ena gauna sara mada ga ni dredre kei na rarawa. Na isaunitaro mai vua na Turaga vua na parofita o Josefa Simici mai Liberty Jail e kauta mai na vakacegu kina yalo.

“Ia, na luvequ me vakacegu na yalomu, raica sa lekaleka walega na gauna ni nomu rarawa kei na vutugu;

“Ia, kevaka ko sa vosota rawa, ena laveti iko cake na Kalou.”¹⁹

Nanuma ni, “Kalou e sega ni vu ni veisei, ia, sa vu ni vakacegu ga.”²⁰ Ni sa sega na vakacegu vei ira era vakanadakuya na Kalou. Eda a vakaitavi kece ena matabose mai lomalagi ka vakarautaki kina na galala ni digidigi ka kilai kina ni na mai sotavi na mosi, kei na dredre e sega ni tadrai, baleta na veitaliataki ni galala ni digidigi. Eda a kila ni oqo ena vakavuna vei keda na cudrucudru, kidrowa, veilecayaki, kei na nuiqawaqawa. Ia, eda kila talega ni Veisorovaki ni iVakabula, ena vakamalumalumautaka ka na sauma lesu na veika e sega ni namaki ena bula oqo ka na kauta mai na vakacegu. O Elder Marion D. Hanks e dau vakabira toka ena nona lalaga e dua na malanivosa nei Ugo Betti: “Na noda kila na Kalou sa ikoya na noda kila ni lawa kece ena vakatautauvata, ka na salavata tiko e levu sara na veika veivakurabuitaki.”²¹

Na cava so na vu ni vakacegu? Era lewe levu era vaqara na vakacegu e vuravura, ka ra na sega vakadua ni na kunea. Ena sega ni kunei na vakacegu ena vutuniyau, ena kaukauwa, se rogo.²² Ena sega ni kunei na vakacegu ena bula ni vaqara marau, ena veivakamarautaki, se bula wele. Sega ni dua vei ira oqo ena rawata, se vakacava saran a levu ni kena sagai, me rawati kina na bula marau se vakacegu.

E taroga tiko e dua na taro e veiganiti na qaqa ni sere lomani nei Emma Lou Thayne: “Meu lako tu kivei? Niu sa malumu dreve na veika kece au saga”²³ Na isaunitaro sa ikoya na iVakabula na itekitekivu ka ivurevure ni vakacegu. O Koya na “Tui ni Sautu.”²⁴

Meda na tiko voleka vakacava vua na iVakabula? Ni da vakamalumalumutaki keda vua na Kalou, masu wasoma, veivutunitaka na ivalavala ca, curuma na wainiveipapitaisotaki, ena yaloraramusumusu, ka yaco mo sa tisaipeli dina i Jisu Karisito sa ivakaraitaki ni buladodonu ka na yaco vua e dua sa bula vakacegu tu.²⁵ Ni sa vosa oti na Tui o Penijamini baleta na Veisorovaki i Jisu Karisito, era sa bale sobu kina qele ko ira na tamata. “Sa sobuti ira na Yalo ni Turaga, era sa vakasinaiti ena marau kei na vakacegu ni sa bokoci na nodra ivalavala ca, ka nodra na ruru ni vakasama eloma ena vuku ni levu ni nodra sa vakabauti Jisu Karisito.”²⁶ Na veivutuni kei na buladodonu ena kauta mai na vakacegu ni yalo, ka na gadrevi kina na ruru ni vakasama.²⁷ Ni sa vakayacori e dua na ivalavala ca levu ena gadrevi na vakatutusa me rawa kina na vakacegu²⁸. Ena sega beka ni dua na ka e tauvata kaya na vakacegu ena yaco mai ni dua sa luvata vua na Turaga na nona ivalavala ca ka ciqoma mai na veivakalougatataki ni Veisorovaki. Me vaka ga e tukuna e dua na sere ni Lotu; “Tudei ka dina kivua, ko na qai kunea ga.”²⁹

Au marau niu kila ni ena gauna oqo e udolu vakaudolu na cauravou kei na goneyalewa kei ira na daukaulotu qasecake era sa ciqoma na kaci mera matataka na Turaga o Jisu Karisito. Era sa na kauta yani na kosipeli ni vakacegu kina veiyasai vuravura dua na tamata, dua na matavuale vakayadudua—na cakacaka ni yalododonu me kau yani na vakacegu ki vei ira kece na luvena na Tamada Vakalomalagi.

Na Lotu e vanua ni vakaruru ka ra na lako kina na vakamuri Karisito mera laki vakacegui. E so na itabagone e vuravura era na kaya ni ra vakayalo ia era sega ni dau laki lotu. Ni sa tiko na bula vakayalo sa dua na ikalawa vinaka o ya. Ia na dau lakovi ni lotu eda na laki vakabulabulataki kina, eda vakavulici, ka da vakani ena vosa ni Kalou. Na ka e bibi ni lewa ni matabete ena Lotu ka na vakarautaka na cakacaka vakalotu tabu kei na veiyalayalati ka na vauca vata na matavuvale me rawa ki na tamata yadua me lesu tale vua na Kalou na Tamada kei Jisu Karisito ena matanitu silesitieli. Na cakacaka vakalotu oqo ena kauta mai na vakacegu baleta ni ra veiyalayalati era vakayacori vata kei na Turaga.

E levu vei ira na cakacaka vakalotu oqo e caka tiko ena valetabu ka ra sa itakataka ni vakacegu mai vei vuravura. Era na vakila na vakacegu oqo o ira era na lakova na lomanibai ni valetabu kei ira era lakova na kena soqoni ni dolavi ni vale. E dua na kena au a sotava ka makare tu oqo ena noqu vakasama sa ikoya na dolavi kei na vakatabui ni Valetabu mai Suva e Viti. E a yaco e dua na tiko yavavala vapolotiki ka vakavuna mera vesuka na matanitu na dauvakaduiduile ka ra vakamakama ka butako kina e Suva, me yacova ni ra laki taura ka vakatawa na vale ni Palimedi ka tauri ira kina vakavesu na daubuli lawa. A liutaki tu vakamataivalu na vanua. E a solia ga vakatikina na mataivalu ni Viti na galala me vakasoqona ga e vica na tamata ena dolavi ni vale, kei na dua na iwase lailai sara ni tamata mera tiko ena kena soqo ni vakatabui. Era a sega ni sureti na lewe ni Lotu kina vakatabui ni valetabu baleta na nodra maroroi. Sa ikoya walega na valetabu ka a vakatabui me sotava na dredre vata e a sotavi o ya mai na gauna e a vakatabui kina na valetabu mai Nauvoo.

E dua na tamata e a sureti ena dolavi ni vale na marama lotu Idu ka a cavutu o nona qase mai Idia, e lewe ni Palimedi, ka dua vei ira na a tauri vakavesu, ia e qai sereki totolo baleta ni yalewa.

Ena gauna e tiko kina ena rumu vakasilesitieli, ni a galala mai na dredre e tu e delai vuravura, e a tuturu na wai ni matana ni sa vakamacalataka na vakacegu levu e vakila ni sa solegi koya mai. E vakila na Yalotabu ni sa vakalomavinakataki koya ka vakadinadinataka vua na kena sa rui bibi na valetabu.

Sa ivurevure dina ni vakacegu na iVakabula. Ena dredre e sotavi tiko oqo, ena rawati ga na vakacegu baleta ni tiko na Veisorovaki kei na loloma, na buladodonu me na veivakacegui. Ena rumu ka a cabora kina na Sakaramede ni Lakosivia na iVakabula, e a yalataka na iVakabula vei iratou na nona iApositolo ni ratou na vakalougatataki mai vua na “Dauniveivakacegui sa ikoya na Yalo Tabu” ka qai kaya mai,: “Au sa laiva vei kemudou na vakacegu, au sa solia vei kemudou na noqu vakacegu. Au sa sega ni solia vei kemudou, me vaka sa solia ko vuravura.”³⁰ Ni bera ga ni cabora na nona Masu ni Vakatakekere: “A veika oqo kau sa tukuna vei kemudou, mo dou rawata na vakacegu ena vukuqu. Dou na kunea e vuravura na rarawa, ia mo dou vakacegu, au sa vakamalumalumutaki vuravura.”³¹

E a vola vakatotoka vakaoqo o Eliza R. Snow:

Tou lagasere tikoga;
Vua na Tui, noda Kalou,
Ke sa rui levu tu na ca,
Vakacegu ga vei Jisu.”32

Au vakadinadinataka ena yaca i Jisu Karisito, emeni.