Veivueti
Mai vei Elder D. Todd Christofferson
Ena Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua
Ni da muri Karisito, eda segata me da vakaitavi ka tosoya yani na Nona cakacaka ni veivueti.
Ena veigauna vakoloni, a gadrevi vakalevu sara mai Amerika na tamata cakacaka. Ena ika 18 kei na itekivu ni ika 19 ni senijiuri, era a tauri o ira e rawa ni ra laki cakacaka mai Peritania, Jamani, kei na veimatanitu tale eso vaka-Iurope, ia e vuqa era sa tu vakarau me ra lako yani era sega ni sauma rawa na nodra ivodovodo. E sega ni dredre vei ira oqori me ra lako yani ena ruku ni veidinadinati vakacakacaka se konitaraki, ka yalataka me ra laki cakacaka sega ni saumi ena loma ni dua na gauna ni ra sa yaco yani me saumi kina na nodra ilakolako. Eso tale era lako yani era yalataka me ra na sauma na nodra ivodovodo na wekadra era sa tu mai Amerika ena gauna ga era yaco yani kina, ia kevaka e sega ni vakakina, era sa yalataka o ira na qai tadu yani oqo me ra na sauma na nodra ivodovodo ena cakacaka sega ni saumi ena loma ni dua na gauna. Na vosa e dau vakayagataki me vakamacalataki ira na ilakolako vakacakacaka vaqo na “dauveivueti.” Me ra cakacakataka na isau ni nodra ilakolako—o ya mera volia na nodra bula galala—ena nodra cakacaka.1
E dua vei ira na itutu bibi ka vakamacalataki Jisu Karisito na Dauveivueti. Me vaka e vakaraitaki ena noqu itukutuku lekaleka me baleti ira na “dauveivueti” tawavanua, na vosa vueta e kena ibalebale me sauma e dua na icolacola se dinau. Na vueta e rawa talega ni kena ibalebale me vakabula se vagalalataka me vaka na saumi ni kena ivesu. Kevaka e dua e cakava e dua na cala ka qai vakadodonutaka se sauma na kena isau, eda na kaya ni sa vueti koya. Na kena ibalebale yadua oqo e tukuna tiko na veitikina duidui ni Veivueti cecere sa mai vakayacora o Jisu Karisito ena vuku ni Nona Veisorovaki, ka okati kina, ena vosa ni ivolavosa, “me sereki mai na ivalavala ca kei na kena itotogi, me vaka e dua na isoro sa caka ena vukui koya e ivalavala ca.”2
Na nona Veivueti na iVakabula e rua na tikina. Taumada e sorovaka na talaidredre nei Atama kei na Lutu tani ni tamata e sala vata kaya, ena nona vakamalumalumutaka na veika e rawa ni vakatokai me revurevu vakadodonu ni Lutu—na mate vakayago kei na mate vakayalo. Na mate vakayago e kilai sara tu ga vakavinaka; na mate vakayalo na nona tawasei tani na tamata mai vua na Kalou. Ena vosa nei Paula, “Ni sa qai mate kecega ena vukui Atama, ena vakabulai kece talega ena vukui Karisito” (1 Korinica 15:22). Na veivueti oqo mai na mate vakayago kei na mate vakayalo e ka raraba ka sega ni dua na kena ivakarau.3
Na ikarua ni tiki ni nona Veisorovaki na iVakabula sai koya na veivueti mai na veika e rawa ni vakatokai na revurevu vakatikina ni Lutu—na noda ivalavala ca o keda ka sega ni talaidredre nei Atama. Ena vuku ni Lutu eda sa sucu mai kina ki na dua na vuravura vakayago, ka sinai tu kina na ivalavala ca—sai koya, na talaidredre ki na veilawa vakalou. Ni vosa me baleti keda kece, e kaya kina na Turaga:
“Ia ni ra sa tubu cake mai, era sa vakananuma tiko na ivalavala ca e lomadra, ia ni ra sa tovolea oti na gaga ni ca, era sa qai sasaga vagumatua me ra rawata na veika vinaka.
“Raica sa soli vei ira me ra kila na ka vinaka mai na ka ca; ia era sa dui lewai ira ga” (Mosese 6:55–56).
Baleta ni da sa vakatulewa ka da cakava na digidigi, sa vakailavaki kina na noda vueti mai na noda ivalavala ca—na kena ilavaki me da vakatusa ka biuta sara ka vuku ki na bula vakalou, se ena dua tale na kena vosa, kena ivakarau me ia na veivutuni (raica na V&V 58:43). “Ia,” sa vakarota na Turaga, “mo vakatavulica vei ira na nomu kawa, ni sa kilikili me ra veivutuni na tamata kecega, kevaka e sega era na sega ni rawata na matanitu ni Kalou, raica sa sega na ka tawasavasava sa curu rawa kina, se tiko rawa e matana” (Mosese 6:57).
Na nona vakararawataki na iVakabula mai Kecisemani kei na Nona yaluma ena kauveilatai sa vueti keda mai na mate ena nona vakamamautaka na gagadre ni lewa dodonu vei keda. Sa dedeka yani na loloma veivueti kei na veivosoti vei ira sa veivutuni. Na Veisorovaki talega e sauma na noda dinau ki na lewa dodonu ena nona vakabulai keda ka sauma lesu vei keda na veika rarawa eda sa vosota ena yalodina. “A sa colata ko koya na rarawa ni tamata kecega, io na rarawa ni veika bula kecega, na tagane kei na yalewa kei na gone, ko ira na kawa i Atama” (2 Nifai 9:21; raica talega na Alama 7:11–12).4
Ni da muri Karisito, eda segata me da vakaitavi ka tosoya yani na Nona cakacaka ni veivueti. Na veiqaravi cecere duadua eda rawa ni solia vei ira tale eso ena bula oqo, tekivu vei ira ena noda dui matavuvale, o ya me da kauti ira mai vei Karisito ena vakabauta kei na veivutuni me rawa kina ni ra vakila na Nona Veivueti—na vakacegu kei na reki eke kei na tawamate rawa kei na bula tawamudu ena vuravura sa bera mai. Na nodra cakacaka na noda daukaulotu sa ivakaraitaki uasivi sara ni nona loloma veivueti na Turaga. Me vaka ni ra nona italai vakadonui, era solia tu na veivakalougatataki sega ni vakatauvatani rawa ni vakabauti Jisu Karisito, na veivutuni, papitaiso, kei na isolisoli ni Yalo Tabu, me dolava na sala ni sucuvou vakayalo kei na veivueti.
Sa rawa me da veivuke talega ena nona veivueti na Turaga vei ira era sa tiko ena tai kadua ni ibulubulu. “Ia au a raici ira talega na qase ni lotu yalododonu ena itabagauna oqo, ia ni ra sa mate sa ia tikoga na nodra cakacaka, io era sa vunautaka yani na itukutuku vinaka ni veivutuni kei na veivakabulai, ka na rawati walega ena vuku ni nona isoro na Luvena e Duabau ga na Kalou, io vei ira sa tu ena butobuto, kei ira sa bobula ki na ivalavala ca ena vuravura ni yalo” (V&V 138:57). Ena dodonu ni cakacaka vakaveisosomitaki eda solia kina vei ira mai na valetabu ni Kalou, o ira mada ga era mate ni vauci tu ena ivalavala ca era na sereki.5
E dina ni tiki bibi duadua ni veivueti e sala vata kei na veivutuni kei na veivosoti, e tiko talega e dua na tikina vakayago bibi sara. E tukuni ni a lako voli ko Jisu ka dau caka vinaka (raica na Cakacaka 10:38), e oka kina na nodra vakabulai na tauvimate kei na wamalai, solia na kakana vei ira na lewevuqa era viakana tu, ka vakavuvulitaka e dua na sala uasivi cake. “Me vaka sa sega ni lako mai na luve ni tamata me qaravi, ka me dauveiqaravi ga, ka me solia na nona bula me kedra ivoli e lewevuqa” (Maciu 20:28). O koya me da, sa qai vakauqeti ena Yalo Tabu, ka lako voli ka dau caka vinaka ena nona ivalavala ni veivueti na iVakavuvuli.
Na mataqali cakacaka ni veivueti vaqo e kena ibalebale me ra vukei na tamata ena nodra leqa. E kena ibalebale me ra vakaitokanitaki na dravudravua kei na malumalumu, me ra laveti cake na kune rarawa, vakadodonutaki na cala, tutaka na dina, vaqaqacotaki na itabatamata e tubucake tiko, ka rawati na veitaqomaki kei na bula marau e vale. E vuqa na noda cakacaka ni veivueti e vuravura me ra vukei eso tale me ra tubu ka rawata na nodra inuinui kei na sasaga dodonu.
E dua na kena ivakaraitaki mai na ivola nei Victor Hugo na Les Misérables, e dina ni italanoa buli, e dau lauti au ka vakauqeti au. Ena itekivu ni italanoa, a solia o Bisopi Bienvenu na kakana kei na ivakaruru ena bogi vua na tamata sega nona vale o Jean Valjean, ka se qai suka walega mai ni oti e 19 na yabaki mai valeniveivesu ena nona butakoca e dua na ibuli madrai me vakania kina na luvei ganena sa kolaiciba tu ena viakana. Ena kaukauwa ni yalo kei na cudrucudru ni loma, a sauma o Valjean na yalovinaka nei Bisopi Bienvenu ena nona butakoca na nona iyaya siliva. E muri ni ra sa vesuki koya na ovisa, qai lasutaka o Valjean ni a lolomataki vua na iyaya siliva. Ni ra tuiraki koya lesu na ovisa ki na vale ni bisopi, ena nona kurabui levu o Valjean, a vakadinadinataka o Bisopi Bienvenu na nona italanoa qai vakuria vaqo ena yalovinaka, “‘Ia! Au a solia talega vei iko na itutu ni kadrala, ni rau siliva talega me vaka na kena vo, ka rawa ni saumi ena ruanadrau na voreqe. Na cava o sega ni kauta yani kina kei na nomu peleti?’ …
“A gole yani vua o bisopi, ka kaya, ena domo lailai:
“‘Kua ni guilecava, kua sara ni guilecava ni o sa yalataka vei au mo na vakayagataka na iyaya siliva oqo mo yaco kina me dua na tamata dodonu.’
“A mai duri tu yani ena veilecayaki o Jean Valjean, ni sega ni bau nanuma na yalayala e tukuni tiko oqo. A tomana … ga yani vakamalua o bisopi:
“‘I Jean Valjean, na taciqu: o sa sega tale ni nona na ca, ia na vinaka. Au sa volia na yalomu me nomu. Au sa kauta tani mai na veivakanananu butobuto kei na yalo ni veivakarusai, kau sa solia vua na Kalou!’”
A yaco vakaidina o Jean Valjean me dua na tamata vou, e dua na tamata dodonu ka vukea e vuqa. A maroroya tu na itutu siliva ni kadrala e rua ena nona bula taucoko, me vakananuma tiko vua ni sa vueti na nona bula vua na Kalou.6
Eso na ivakarau ni veivueti vakayago e dau yaco mai ena noda cakacaka vata. Oqori e dua na vuna e tauyavutaka kina na iVakabula e dua na isoqosoqo ni lotu. E tauyavutaki ena veikuoramu kei na mataisoqosoqo, kei na iteki, tabanalevu, kei na tabana, e rawa walega ni da veivakavulici ka veivakayaloqaqataki ena kosipeli; ia e rawa talega ni da kerea na nodra veivuke na tamata kei na ivurevure eso kei na veika e gadrevi ena bula. O ira na tamata era cakacaka yadua kei na veilawalawa buli me baleta na inaki eso era sega ni rawa ni dau vakarautaka na veika gadrevi me ganita na veibolebole lelevu. Ni da dau muri Jisu Karisito eda dua na isoqosoqo ni Yalododonu ka da tauyavutaki me da vukea na nodra gagadre na noda itokani Yalododonu kei na kena levu ga e rawa ni da yacovi ira yani e vuravura raraba.
Ena vuku ni noda sasaga ni veivuke raraba, a vakamacalataka o Elder Dallin H. Oaks, vakabibi na kena ena yabaki sa oti oqo, a vakarautaki kina na wai savasava vei ira e 890,000 na tamata ena 36 na matanitu, era vakaidabedabe qiqi e 70,000 na tamata ena 57 na matanitu, sa vakavinakataki cake na rai ni matadra e 75,000 na tamata ena 25 na matanitu, ka ra ciqoma na veivuke ni oti na veileqa sega ni namaki na tamata ena 52 na matanitu. Ni cakacaka vata kei ira tale eso, sa veivuke na Lotu ena kena vakayacori na veicula bibi eso vei ira e rauta ni 8 na milioni na gonelalai ka vukei ira na kai Siria ena nodra keba na ise ni ivalu e Taki, Lepanoni, kei Joritani ena veika taumada ni bula. Ena gauna vata oqori, era ciqoma na lewe ni Lotu era vakaleqai tu e sivia na $500 milioni na iyaya kei na veiqaravi vakawelefea ena 2012. Vinaka vakalevu na nomuni dau lomasoli.
E sega ni wiliki eke na veicakacaka ni tamata yadua ni yalovinaka kei na veitokoni—isolisoli ni kakana, isulu, ilavo, veimaroroi, kei na udolu tale na iwalewale ni veivakacegui kei na yalololoma ka da rawa ni vakaitavi kina ena cakacaka Vakarisito ni veivueti. Niu se gonetagane au vakadinadinataka na nona cakacaka na tinaqu me vueta e dua na marama e vakaleqai tu. Ena vuqa na yabaki sa oti ni ra se lalai na luvena, a vakayacori vei tinaqu e dua na veisele bibi ka voleka sara ni kauta tani na nona bula ka davo tu kina ena dua na gauna balavu ena dua na yabaki. Ena gauna oqori, era a vukei Nana kei na neitou matavuvale na lewe ni tabanalevu. Me ikuri ni veivuke, a vakatura kina o Sisita Abraham na peresitedi ni iSoqosoqo ni Veivukei, me rau sauma na noqu itubutubu e dua na marama ena tabanalevu ka gadreva sara tu vakabibi me cakacaka. Niu talanoataka tale na italanoa oqo, au na vakayagataka na yaca buli na Sara kei na Annie me baleta na marama oqo kei na luvena. Oqo na nona itukutuku na tinaqu:
“Au rawa ni nanuma vakamatata sara me vaka ga ena noa. Au davo tu ena idavodavo, e kauti Sara mai ki na katuba ni rumu ni moce o Sisita Abraham. E rarawa na yaloqu. E duri tu na tamata sega ni rairai vinaka au qai bau sotava—e lila vakaca; rairai sakuca, sega ni seru na uluna, salulu na tabana; cuva sobu na uluna ka raica tu ga na vuloa. E dara tu e dua na ivinivo suwai ka vakavataki na kena levu vua. E sega ni rai cake ka vosa vakamalua sara kau se sega ni rogoci koya rawa. E vuni toka mai dakuna e dua na goneyalewa lailai rauta ni yabaki tolu. Na cava beka meu cakava vua na tamata oqo? Ni ratou vakanadaku, au tabalaka na tagi. Au gadreva na veivuke ka sega ni ikuri ni leqa. A vukei koya vakalailai o Sisita Abraham sega ni dede rau sa samaka oti na vale ka vakarautaka eso na kakana vinaka. E kerei au o Sisita Abraham meu tovolea mada ena vica na siga, [ka kaya] ni dua na gauna dredre e sotava mai na goneyalewa oqo ka gadreva na veivuke.
“Ena mataka ka tarava ni lako mai o Sara, au sa mani kerei koya rawa me toro voleka mai ki na idavodavo me rawa niu rogoci koya. E taroga se cava au vinakata me cakava. Au tukuna vua, oti au qai kaya, ‘Ia na ka bibi duadua ga o rau na noqu gonetagane; solia eso na gauna vei rau, wilivola vei rau—erau bibi cake mai na vale.’ E dau vakasaqa vinaka o koya ka vakasavasavataka na vale, e savasava ka dau vinaka vei rau na gonetagane.
“Ena veimacawa ka tarava, au qai kila na italanoa kei Sara. [Baleta ni dredre na nona rogoca na vosa, a sega kina ni lako vinaka na nona vuli ka mani biuvuli dole. A vakawati ni se gone sara vua e dua na daumateni. A sucu o Annie ka vu ni reki ena bula nei Sara. Ena dua na bogi ni vulaibatabata a lesu mai ki vale ena mateni na watina, vakasaurarataki Sara kei Annie ki na motoka ena nodrau isulu ni moce, ka laki vakasoburi rau tu e yasa ni gaunisala levu. Erau sega tale ni bau raici koya vakadua. Sega na ivava ka rau curumi liliwa tu, erau qai taubale o Sara kei Annie ki na vale nei tinana.] A vakadonuya o tinana me rau tiko, ia me rau na cakava na cakacaka kece sara ni vale kei na vakasaqa, ka qaravi rau na tacina kei na ganena rau se tiko ena vuli torocake.
“Keitou qai kauti Sara vua e dua na vuniwai ni daliga, ka soli vua e dua na misini ni rogorogo. … Keitou vakauqeti koya me vuli tale ena vuli ni itabaqase, ka rawata nona dipoloma ni vuli torocake. A curu ena vuli vakabogi ka tauriivola mai na koliji, mani lai veivakavulici ena nodra koronivuli na lokiloki. A volia e dua na itikotiko lailai. A vakamau ena valetabu o Annie, ka rua na luvena. A qai sele na daligai Sara ka mani rogo vinaka tale. Ena vica na yabaki i muri a vakacegu mai ka laki kaulotu. … Dau vakavinavinaka vakalevu vei keitou o Sara ka tukuna ni levu sara na ka a vulica mai vei au, vakauasivi na noqu tukuna vua ni rau bibi cake na noqu gonetagane mai na vale. E kaya o koya ni vakavulica vua me dau raici Annie me vakakina. … O Sara e dua na marama digitaki.”
Ni da tisaipeli i Jisu Karisito, e dodonu me da cakava na veika kece eda rawata me da vueti ira kina na tani mai na veika rarawa kei na icolacola. Ia, na noda veiqaravi ni veivueti cecere duadua, me da tuberi ira yani vei Karisito. Kevaka a sega na Nona Veivueti mai na mate kei na ivalavala ca, sa qai noda ga e dua na kosipeli ni lewa dodonu ga vakatamata. Ena rawa beka kina eso na veivuke kei na veivinakati ena gauna oqo, ia e sega kina na kaukauwa me dreta sobu mai lomalagi na lewa e taucoko kei na loloma cecere tawavakaiyalayala. Na ulu ni veivueti e tu vei Jisu Karisito, io vei koya duadua ga. Au vakadinadinataki Koya ena yalomalumalumu kei na vakavinavinaka ni o koya na Dauveivueti, ena yaca i Jisu Karisito, emeni.