Xsahilal li tenq’ank li maak’a’ xtz’aq
Xqaye chaq qaatin re li qaChoxahil Yuwa’a naq took’anjelaq chiru ut chiruheb’ li qas qiitz’in rik’in rahok ut naq taqab’aanu li rajom sa’ chixjunil li k’a’aq re ru.
Chirix xraqb’al li jolomil ch’utub’aj-ib’ li toj kiwan chaq, naab’al li kristiaan ke’nach’ok chaq wik’in ut ke’xpatz’ we a’in: “Ma sa chunlaak sa’ li chunleb’aal a’an?” Re xsumenkileb’ kinye junelik a’in: “Li chunleb’aal a’an jwal sa wi ink’a’ tate’xk’e chi aatinak.” Relik chi yaal, malaj ink’a tab’i yaal? Lin chunleb’aal moko jwal sa ta ru sa’ li jolomil chutub’aj-ib’ a’in, a’b’an jwal ninb’antioxi li wosob’tesihom ut lin maatan re aatinak choq’ eere sa’ li q’ojyin a’in.
Wankatq sut naq nokok’anjelak, nokochunlaak sa’ jalan jalanq chi chunleb’aal. Wankeb’ sa chunlaak chiru ut wankeb’ ink’a’, a’b’an xqaye chaq qaatin re li qaChoxahil Yuwa’a naq took’anjelaq chiru ut chiruheb’ li qas qiitz’in rik’in rahok ut naq taqab’aanu li rajom sa’ chixjunil li k’a’aq re ru.
Junjunq chihab’ chaq, eb’ li saaj re li Iglees ke’xtzol naq “neke’ok chi k’anjelak chiru li Dios” [Li Tzol’leb’ ut Sumwank 4:2], neke’xyoob’ li b’eek k’a’jo’ xnimal ru chiru li ruchich’och’ a’in. Neke’xtenq’a li Dios chixxseeb’ankil lix k’anjel, ut a’an jun xnimal ru k’anjel, nak’ehok sahilal, ut k’a’jo’ xchaq’alil ru.” Li b’eek a’in wan choq’ qe chiqajunilo—a’ yaal jarub’ chihab’ wan qe—ut a’in jun b’eek nokoxk’am toj sa’ “lix b’ehil li sumwank” jo’ kiyehe’ re xb’aan li qaraarookil profeet.
A’b’an, wanko sa’ jun ruchich’och’ aj kaqal b’ar wi’ junelik li komon yookeb’ chixpatz’b’al rib’, “K’a’ru tinmaatani laa’in?” ut ink’a’ neke’xpatz’ rib’, “Ani raj tintenq’a anajwan?” malaj “Chan raj ru tintenq’a chi chaab’il li Qaawa’ sa’ lin b’oqb’al?” malaj “Ma yookin chixk’eeb’al chixjunil re li Qaawa’?”
Jun xnimal aj k’ehol na’leb’ sa’ lin yu’am chirix li k’anjelak li maak’a’ xtz’aq a’an li Hermana Victoria Antonietti. Li xVictoria a’an jun aj k’utunel sa’ li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al sa’ jun li uq’ej re li Iglees aran Argentina, b’ar xink’i chaq. Rajlal martes ewu, naq nokoch’utla rik’ineb’ li kok’al, a’an kixk’am chaq jun qapastel re chokolaat. Chixjunileb’ jwal nawulak chiruheb’ li pastel—ka’ajwi’ laa’in moko nawulak ta chiwu. Laa’in jwal xik’ nawil li pastel re chokolaat! A’an junelik kixyal xq’e chixwotzb’al li pastel wik’in, ut laa’in junelik kintz’eqtaana lix yeechi’ihom.
Sa’ jun kutan, chirix naq kixwotz li pastel re chokolaat rik’ineb’ li rela’ li kok’al, kinpatz’ re, “K’a’ut naq ink’a’ nakak’am chaq junaq chik pastel—jo’ re chiin malaq vainilla?”
Chirix naq kise’ek b’ayaq, kixpatz’ we, “K’a’ut naq ink’a’ nakayal laa’atjun t’orolaq? Li pastel a’in yiib’anb’il chaq rik’in jun chaab’il xsahob’ ru ut ninye tz’aqal aawe, naq wi nakayal, taawulaq chawu!”
Kin’ilok sa’ insutam ut choq’ xsachom inch’ool, chixjunileb’ chanchan naq sa yookeb’ chixketb’al li pastel. Kinye naq tinyal ru. Q’ehomaq ru k’a’ru li kik’ulman. Jwal kiwulak chiwu! A’an xb’een sut kinyal chi saasa jun li pastel re chokolaat.
Toj moqon chihab’ chirix a’an kinnaw k’a’ru li chaab’il xsahob’ ru muqb’il sa’ li pastel re chokolaat re li Hermana Antonietti. Eb’ li walal ut laa’in naqula’ani chaq lin na’ rajlal xamaan. Sa’ jun li ula’anik a’an, lin na’ ut laa’in yooko chixketb’al chi sa jun t’orol pastel re chokolaat ut kinseraq’i re chan ru naq kixyoob’ chaq wulak chiwu li pastel. Toja’ naq a’an kixye we li rela’ li seraq’.
“Chawilaq, Cris,” kixye lin na’, “xVictoria ut lix junkab’al maak’a’eb’ chi naab’al xk’a’aq re ru, ut rajlal xamaan a’an naxsik’ ru ma tixtoj xkamioneet re taaxik rochb’een xkaahib’ chi kok’al sa’ li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al malaj tixloq’ raj li xsahob’ ru li naxk’am li pastel re chokolaat choq’ reheb’ lix tzolom sa’ li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al. A’an junelik kixsik’ ru li pastel re chokolaat chiru xtojb’al lix kamioneet, jo’kan naq a’an ut eb’ lix kok’al numenaq oxib’ kiloom neke’b’eek sa’ xik ut sa’ chalk, a’ yaal chan ru li kutan.”
Sa’ li kutan a’an jwal kinra ru lix pastel re chokolaat. Aajel wi’chik ru chiru a’an, kintzol naq li chaab’il xsahob’ ru muqb’il sa’ lix pastel li xVictoria a’an lix rahom wan choq’ reheb’ li ani nak’anjelak wi’ ut lix mayej maak’a’ xtz’aq chiqix.
Xk’oxlankil xpastel li xVictoria nikinxtenq’a chixjultikankil jun li mayej maak’a’ xtz’aq li wan sa’ li k’utum li kixk’ut chaq li Qaawa’ reheb’ lix tzolom naq kinach’ok chaq b’ar wan wi’ lix kaax li mayej sa’ li santil ochoch. Ak nekenaw li seraq’ a’an. Li Elder James E. Talmage kixk’ut naq wan chaq oxlaju chi k’uuleb’aal mayej, “b’ar wi’ li kristiaan neke’xkanab’ lix mayej jalan jalanqeb’ a’ yaal li tz’iib’anb’il chaq reetalil sa’ xb’eeneb’ li kaax.” Li Jesus narileb’ li tzol reheb’ laj mayejanel, k’uub’anb’ileb’ xb’aan jalan jalanq paay chi kristiaan. Wankeb’ nekexk’e lix mayej rik’in “x’anchalileb’ xch’ool” ut wankeb’ chik neke’xkut “xniqal ru x’oor ut xplaat,” re naq te’ile’q, taak’ehe’q reetaleb’, ut nimanb’ilaqeb’ ru xb’aan li neke’xmayeja.
“Sa’ xyanq li tenamit wan chaq jun li xmalka’an neb’a’, li kixk’e sa’ xkaaxil li mayej wiib’ ru xkok’ tumin; lix mayej moko naxq’ax ta ru junaq xcentahil li dolar. Toja’ naq li Qaawa’ kixb’oqeb’ li xtzolomlix tzolom sa’ Xsutamxsutam; ki b’oqe’ xch’ool chirixkixk’eheb’ chirilb’al li maa’ka’an xmalka’an a’an ut lix b’aanuhom chaq, ut kixye reheb’:, “Relik chi yaal ninye eere naq li xmalka’an a’in neb’a’ naab’al xk’e chiru chixjunileb’ li xe’k’ehok tumin sa’ li kaax. Xb’aan naq chixjunileb’ xe’xk’e li na’ela’ank chiruheb’; ut a’in sa’ li xneb’a’il xk’e jo’ch’inal jo’nimal li wank chiru, xk’e chixjunil li taak’anjelaq raj re xloq’b’al xwa ruk’a’ ” [Markos 12:43–44].”
Li xmalka’an maak’a’ chaq xwankil sa’ xkomonil re lix q’e kutan chaq a’an. A’an relik chi yaal naq wan chaq re li jwal wi’chik aajel ru: saq chaq ru li rajom xch’ool, ut kixk’e chixjunil li wan chaq re. Maare ka’ch’in kixk’e chiru li ke’xk’e jalaneb’, a’b’an chi ch’anch’o chik chiruheb’ li jun ch’ol chik, jalan chiruheb’ li jun ch’ol chik. Sa’ rilob’aal junqaq, li kixk’e chaq a’an maak’a’ chaq xk’ihal, a’b’an sa’ rilob’aal li Kolonel, li ”naxtz’il rix lix k’oxlahom ut li rajom li ch’oolej,” a’an kixk’e chixjunil.
Ex komon ixq, ma yooko chixk’eeb’al chixjunil re li Qaawa’ chi maak’a’ naqak’uula? Ma yooko chixmayejankil li qahoonal ut li qamaatan re naq li tasal tenamit yookeb’ chi chalk chiqu te’xtzol xraab’al li Kolonel ut xpaab’ankileb’ lix taqlahom? Ma yooko chirilb’aleb’ li komon li wankeb’ chiqasutam jo’ ajwi’ li yeeb’il qe naq taqileb’ rik’in rahok ut chi k’eek’o qach’ool—xmayejankil li qahoonal ut li qametz’ew li taaruuq raj taa’oksimanq sa’ jalanil na’leb’? Ma yooko chixyu’aminkil li wiib’ xninqal ru taqlahom, re xraab’al li Dios ut xraab’aleb’ li ralal xk’ajol?Kok’ aj xsa’, li rahok a’an nak’utb’esiman rik’in li tenq’ank.
Li Awa’b’ej Dallin H. Oaks kixk’ut, “Li qaKolonel kixq’axtesi rib’ sa’ li tenq’ank chi maak’a xtz’aq. A’an kixk’ut naq chiqajunilo tento taqataaqe ut taqatz’eqtaana li kaqalink re naq tooruuq chi k’anjelak chiruheb’ li qas qiitz’in.”
A’an kixye ajwi’:
“Jun eetalil re junkab’al li naxk’utb’esi chan ru naq naqasach li qayu’am re xtenq’ankileb’ li komon … a’an li mayej neke’xb’aanu li na’b’ej yuwa’b’ej choq’ reheb’ li ralal xk’ajol. Eb’ li na’b’ej rahilal neke’xk’ul chaq ut neke’xtz’eqtaana li rajomeb’ xch’ool ut lix sahilaleb’ re xk’iresinkileb’ li ralal xk’ajol. Eb’ li yuwab’ej neke’xjaleb’ xyu’am ut li rajomeb’ xch’ool re xsik’b’al li te’xwa’ lix junkab’al. …
“… Nasaho ajwi’ qach’ool rik’ineb’ li neke’ril lix komoneb’ li ra wankeb’ ut lix na’ xyuwa’ naq xe’tix. Maajun reheb’ li neke’tenq’ank chi kama’an neke’xpatz’, k’a’ru ninkoloni laa’in? Chixjunil a’an naraj xkanab’ankil junpak’al lix rajom qach’ool re tenq’ank chi maak’a’ xtz’aq. …
“Ut chixjunil a’in naxk’utb’esi li na’leb’ maak’a’ roso’jik naq wanqo sa’ sahilal ut jwal sa naqeek’a naq nokok’anjelak choq’ re li naqak’e, ut ink’a choq’ re li naqak’ul.
“Li qaKolonel naxk’ut chiqu xtaaqenkil a’an rik’in xb’aanunkileb’ li mayej aajeleb’ ru re xsachb’al li qayu’am re xtenq’ankileb’ li qas qiitz’in chi maak’a’ xtz’aq.”
Li Awa’b’ej Thomas S. Monson kixk’ut ajwi’ naq “maare naq tooxaqliiq chiru laj Yo’ob’tesihom qe, moko taapatz’e’q ta raj qe: “Jarub’ laa k’anjel ke’wan?” a’b’an taapatz’e’q a’in, “Jarub’eb’ li komon xatenq’aheb’?” Relik chi yaal, maajun wa teera li Qaawa’ toj reetal naq texk’anjelaq chiru rik’in xtenq’ankil lix tenamit.”
Sa’ jalan chik aatin ex inkomon ixq, maak’a’ naxye ma nokochunla sa’eb’ li chaq’al ru chunleb’aal malaj wi naqak’e qach’ool chi wulak toj sa’ xraqik li ch’utam sa’ junaq q’eel chunleb’aal sa’ xmaril li tzol. Jo’kan awi’ maak’a’ naxye wi x’ajman ru naq noko’el xb’aan naq yoo chi yaab’ak junaq k’uula’al. Li tz’aqal wan xwankil a’an naq took’ulunq rik’in ratawankil li k’anjelak, naq taqak’e reetal ma wankeb’ li naqileb’ ut naq taqak’e xsahileb’ xch’ool rik’in sahilal, ut naq taqak’ut qib’ rik’ineb’ li naqawotz wi’ li chunleb’aal—taqamiiwu qib’, us ta ink’a’ b’oqb’ilo chirilb’aleb’. Ut relik chi yaal naq taa’ajmanq naq taqab’aanu chixjunil li naqab’aanu rik’in xsahob’ ru li tenq’ank junajinb’il ru rik’in rahok ut mayejak.
Xinwulak xnawb’al naq moko toj aajel ta ru naq taqayiib’ junaq pastel re chokolaat re chaab’ilaqo choq’ aj k’utunel sa’ li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al, xb’aan naq maak’a’ a’n xrajom ru li pastel. A’an b’an li rahok laq’ab’anb’il rik’in li b’aanuhom.
Ninch’olob’ xyaalal naq li rahok a’an naxloq’oni rib’ chiru li mayejak—lix mayej junaq laj k’utunel ut jwal wi’chik rik’in li mayej li naxq’ax ru chixjunil li mayej ut maak’a’ roso’jik, a’an li kixb’aanu li Ralal li Dios. Ninye lix nawom inch’ool naq yo’yo a’an! Ninra ut nawaj xtz’eqtaanankil li kaqalink re naq tinrahoq ut tintenq’anq jo’ naxb’aanu a’an. Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.