Na iTuvatuva Cecere
O keda na sa kila tiko na ituvatuva ni Kalou eda sa veiyalayalati meda vakaitavi ka matata noda ilesilesi meda vakavulica na dina oqo.
Ena loma mada ga ni veivakatovolei duatani kei na ibolebole, eda sa vakalougatataki dina tiko! Na koniferedi raraba oqo sa solia vei keda na sovaraki mai ni iyau kei na reki ni Vakalesui mai ni kosipeli i Jisu Karisito. Eda sa rekitaka na raivotu mai ni Tamana kei na Luvena a tekivu kina na Vakalesui Mai. Sa vakavotui tale vei keda na tadu lagilagi mai ni iVola i Momani, na usutu ni kena inaki o ya me vakadinadinataki Jisu Karisito kei na Nona ivunau. Eda sa vakavoui ena dina rekitaki ni ivakatakila—vei ira na parofita kei keda vakayadua. Eda sa rogoca oti na ivakadinadina talei ni Veisorovaki i Jisu Karisito sa tawayalani kei na Nona Tucaketale vakaidina. Ka da sa vakavulici ena dina tale eso ni taucoko ni Nona kosipeli a vakatakilai vei Josefa Simici ni oti nona vakatakila na Kalou na Tamada vua na parofita sa kacivi vou: “Oqo na Luvequ Lomani. Mo Rogoci Koya!” (Josefa Simici—Ai Tukutuku 1:17).
Sa vakadeitaki oti ena noda kila na vakalesui mai ni matabete kei na kena idola. Eda sa vakavoui ena noda gugumatua me kilai na Lotu vakalesui mai ni Turaga ena yacana dina, o ya Na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai. Ka da sureti meda sema ena lolo kei na masu me vakalailaitaki na revurevu tiko nikua kei na veimataka na vakacaca ni dua na mate veivakamatei tiko e vuravura raraba. Eda a vakauqeti ena mataka oqo mai vua na parofita bula ni Kalou ni a vakaraitaka e dua na ivakaro raraba ni itukutuku ni veigauna ni Veivakalesui mai. Eda sa vakadeitaka na kena ivakaro raraba ni “o ira sa vulica ena masumasu na itukutuku ni Vakalesui mai ka cakacaka ena vakabauta ena vakalougatataki me ra rawata nodra dui ivakadinadina ni sa vakalou kei na kena inaki me vakarautaki o vuravura ki na yalataki tiko ni iKarua ni Lako Mai ni noda Turaga ka iVakabula, o Jisu Karisito.”1
Na iTuvatuva
Na veika kece oqo sa tiki ni dua na ituvatuva vakalou e kena inaki mera rawata na luve ni Kalou na bula vakacerecerei ka yaco mera vakataki Koya. Sa vakatokai tiko ena ivolanikalou me “ituvatuva cecere ni marau,” “na ituvatuva ni veisereki,” kei “na ituvatuva cecere … ni veivakabulai” (Alama 42:8, 11, 5), na ituvatuva o ya—a vakatakilai ena Vakalesui mai—a tekivu ena dua na matabose mai lomalagi. Eda sa gadreva vakayalo meda rawata na bula tawamudu sa marautaka tiko o rau na noda itubutubu vakalomalagi. Ena gauna o ya eda sa torocake sara ena kena eda rawata rawa ka sega kina na bula e vuravura ena dua na yago. Me vakarautaki na bula o ya, a tuvanaka na Kalou na Tamada me bulia na vuravura oqo. Ena bula e vuravura a tuvai mai, eda na mai vakadukai ena ivalavala ca ni da sotava na veisaqasaqa e gadrevi ki na noda tubu vakayalo. Eda na mai sotava talega na mate vakayago. Me tauri keda lesu mai na mate kei na ivalavala ca, a tuvanaka na Tamada Vakalomalagi me vakarautaka e dua na iVakabula. Na Nona Tucake tale ena vueta na tamata kece mai na mate, kei na Nona solibula veisorovaki ena sauma na isau e gadrevi me vakasavasavataki na tamata kece mai na ivalavala ca ena ilavaki vakarautaki me vakatorocaketaki noda tubu. Na Veisorovaki i Jisu Karisito sa usutu ki na ituvatuva nei Tamada.
Ena Matabose mai Lomalagi, o ira kece na luvena vakayalo na Kalou a vakatakilai vei ira na ituvatuva ni Tamada, oka kina na kena revurevu kei na veivakatovolei, na kena veivuke vakalomalagi, kei na kena icavacava lagilagi. Eda raica na kena itinitini mai na ivakatekivu. Na iwiliwili kece ni tamata era a sucu mai vuravura oqo a digitaka na ituvatuva nei Tamada ka tarava mai na veivala ena veisaqasaqa mai lomalagi. E vuqa a cakava talega na veiyalayalati kei Tamada me baleta na ka mera na cakava ena bula oqo. Ena sala e se bera ni vakatakilai mai, na noda ivalavala ena vuravura ni yalo a vakauqeta na keda ituvaki ena bula oqo.
Na Bula e Vuravura kei na Vuravura ni Yalo
Ena gauna oqo au na vakasokumuna eso na yavu bibi ni ituvatuva nei Tamada ni sa baleti keda ena noda ilakolako e vuravura vakakina ena vuravura ni yalo ena muria mai.
Na inaki ni bula e vuravura kei na tubu ni oti na bula vakayago e rawa ni muria mai mera yaco na luve ni Kalou me ra na vakataki Koya. Oqo na gagadre nei Tamada Vakalomalagi baleti ira na luvena taucoko. Me rawati na icavacava rekitaki oqo, sa gadrevi ena lawa tawamudu meda sa tamata savasava mai na Veisorovaki i Jisu Karisito me rawa ni da laki tiko ena iserau nei Tamana kei na Luvena ka rekitaki na kalougata ni bula vakacerecerei. Me vaka ni vakavulica tiko na iVola i Momani, e sureti keda “kecega me da lako mai vua ka vakaivotavota ena nona vinaka; ka sa sega ni bureitaka vua e dua sa lako mai vua, na tamata loaloa kei na tamata vulavula, na bobula kei na galala, na tagane kei na yalewa; ka sa nanumi ira na tawa lotu; ka ra sa tautauvata na tamata kecega vua na Kalou” (2 Nifai 26:33; raica talega na Alama 5:49).
Na ituvatuva vakalou baleti keda meda yacova na keda icavacava sa gadrevi meda na digitaka meda cata na veisaqasaqa ni tevoro e temaki ira na tamata mera saqata na ivakaro ni Kalou kei na Nona ituvatuva. Sa gadrevi talega kina meda na sotava talega na veisaqasaqa eso tale ni vuravura, me vaka na nodra ivalavala ca eso tale se na malumalumu vaka yago eda sucu vata mai. Eso na gauna na noda gagadre meda tubu e rawati vakavinaka cake ena noda rarawa kei na veika dredre mai na vakacegu kei na tiko vinaka. Ka sega ni dua na veisaqasaqa vakayago oqo me rawata na inaki tawamudu ke vakacegui keda na veivuke vakalou mai na veika dredre kece ni bula oqo.
Sa vakatakila na ituvatuva na keda icavacava ni tawamudu, na inaki kei na ituvaki ni noda ilakolako ena bula oqo, kei na veivuke vakalomalagi eda na ciqoma. Na vunau ni Kalou sa vakaroti keda meda kakua ni lako sese tiko ena veituvaki rerevaki. Na nodra veivakavulici na iliuliu veivakauqeti e dusimaka na noda salatu ka solia na vakadeitaki e laveta cake noda ilakolako tawamudu.
Na ituvatuva ni Kalou e solia e va na veivakadeitaki cecere me vukea noda ilakolako ena bula oqo. Era sa soli kece vei keda mai na Veisorovaki i Jisu Karisito, na usutu ni ituvatuva. Na imatai ni veivakadeitaki o ya mai na Nona vakararawataki ena vuku ni ivalavala ca eda sa veivutunitaka, eda sa rawa ni savasava mai na ivalavala ca oqori. Sa yaco sara ki na iotioti ni lewa ni loloma veivueti me “sega ni nanuma tale” (Vunau kei na Veiyalayalati 58:42).
iKarua, me tiki ni nona Veisorovaki na noda iVakabula, sa taura Vua na veimalumalumu kece tale eso. Sa rawa oqo vei keda meda vukei vakalou me vaqaqacotaki keda meda colata rawa na icolacola bibi ni bula oqo sega ni tarovi rawa, ni tamata yadua ka vakararaba, me vaka na ivalu kei na veika veivakaleqai. Sa vakarautaka na iVola i Momani na noda ivakamacala vakaivolanikalou makare ni kaukauwa bibi oqo ni Veisorovaki. Na iVakabula sa taura Vua na “nodra mosi kei na nodra tauvimate [kei na malumalumu] na nona tamata. … Sa ciqoma ko koya na nodra malumalumu, me vakasinaiti na lomana ena loloma cecere, me vaka na veika vakayago, me rawa kina ni vakila me vaka na veika vakayago na sala me vukei ira kina na nona tamata me vaka na nodra veimalumalumu” (Alama 7:11–12).
iKatolu, na iVakabula, ena Nona Veisorovaki tawayalani, sa bokoca kina na icavacava ni mate ka solia vei keda na veivakadeitaki rekitaki ni da na tucake kece tale. E vakavulica na iVola i Momani, “Oqo na veivakataucokotaki ena yaco vei ira na tamata kecega, o ira na qase kei na gone, o ira na bobula kei na galala, o ira na tagane kei na yalewa, ko ira sa caka ca kei ira na yalododonu; ka na sega ni yali e dua na drau ni uludra; ia ena vakalesui tale na veika kece ki na kena itutu dina” (Alama 11:44).
Eda marautaka na dina ni Tucaketale ena Siga ni Mate oqo. Oqo e solia vei keda na vakanananu kei na kaukauwa meda gumatua tiko ena ibolebole ni bula oqo eda sotava yadua kei ira eda lomana, me vaka na veimalumalumu vakayago, vakasama, se lomada eda sucu vata mai se veika eda sotava ena bula oqo. Ena vuku ni Tucaketale, eda kila ni veimalumalumu vakayago oqo sa ka ga ni bula oqo!
Na kosipeli vakalesui mai sa vakadeitaka ni Tucaketale sa rawa ni oka kina na madigi meda laki tiko vata kei ira noda lewe ni vuvale—watida, gone, kei na itubutubu. Oqo e dua na veivakayaloqaqataki kaukauwa meda vakayacora rawa kina na ilesilesi ni noda vuvale ena bula oqo. E vukei keda meda bula vata ena loloma ena bula oqo ni da namaka na duavata tale kei na lomavata rekitaki ena kena e tarava.
iKava ka kena iotioti, e vakavulica vei keda na ivakatakila nikua ni noda toso cake e sega ni gadrevi me tini ni cava na bula oqo. E lailai wale na ka sa vakatakilai mai baleta na bibi ni veivakadeitaki oqo. Sa tukuni vei keda ni bula oqo sa gauna ni noda vakarau meda sotava kina na Kalou ka meda kakua ni lokuyarataka noda veivutuni (raica na Alama 34:32–33). Ia, eda se vakavulici tikoga ni ena vuravura ni yalo sa vunautaki na kosipeli kivei ira mada ga “na tamata ivalavala ca kei ira na dau talaidredre ka ra a cata na dina” (Vunau kei na Veiyalayalati 138:29) kei ira sa vakavulici e kea sa rawa mera veivutuni ni bera na iOtioti ni Veilewai (raica na tikina e 31–34, 57–59).
Oqo eso tale na veika bibi ena ituvatuva ni Tamada Vakalomalagi.
Na kosipeli vakalesui mai i Jisu Karisito sa solia vei keda na vakanananu talei baleta na ulutaga ni tiko savasava, vakamau, kei na vakaluveni. E vakavulica ni vakamau sa ka yaga sara ni kena vakayacori rawa na inaki ni ituvatuva ni Kalou, me vakarautaka na ituvaki ni ilesilesi vakalou baleta na sucu e vuravura, kei na vakarautaki ni lewe ni vuvale ki na bula tawamudu. “Sa ilesilesi mai vua na Kalou ki na tamata na vakawati,” a kaya na Turaga, “… me vakataucokotaki kina ko vuravura na inaki ni kena buli” (Vunau kei na Veiyalayalati 49:15). Ena kena oqo, na Nona ituvatuva, e ka dina, ni sa valuta tiko e so na ravuravu kaukauwa kei vuravura ena lawa kei na ivakarau ni vanua.
Na kaukauwa ni vakatubukawa sai koya na kaukauwa lagilagi duadua sa solia na Kalou vei ira na luvena. A vakadonui na kena vakayagataki ena imatai ni ivakaro vei Atama kei Ivi, ia a soli talega e duatale na ivakaro bibi ena kena tarovi me vakatanitaki. Ena taudaku ni ivau ni vakawati, na kena ivakavakayagataki taucoko na kaukauwa ni vakatubukawa oqo ena dua na kena itagede se dua tale sa ivalavala ca levu duadua ka ivakarau beci ki na ivakarau cecere vakalou ni tagane kei na yalewa. Na veika matata sa tuvanaka na kosipeli vakalesui mai ena lawa ni tiko savasava oqo sa baleta tiko na inaki ni noda kaukauwa ni vakatubu kawa ena kena vakayacori na ituvatuva ni Kalou.
Na Cava e Tarava?
Enai ka 200 ni yabaki ni ivakananumi oqo ni iMatai ni Raivotu a tekivuna na Vakalesui Mai, eda kila na ituvatuva ni Turaga ka da sa vakayaloqaqataki ena rua na senitiuri ni kena kalougata mai na Nona Lotu vakalesui mai. Ena yabaki oqo 2020, sa tu vei keda na ka e kilai tu me 20/20 ni veika sa yaco oti.
Ia, ni da raica yani na veisiga ni mataka, na noda raivotu sa vakadeitaki tiko. Eda kila ni rua na senitiuri ni oti na Vakalesui Mai, nikua sa oka tu ena vuravura ni yalo e vuqa na tamata daucakacaka mai vuravura me vakayacori na vunau e kea. Eda sa kila talega ni sa vuqa sara noda valetabu me caka kina na cakacaka vakalotu tawamudu vei ira sa veivutuni ka ciqoma na kosipeli ni Turaga ena yasa cava ga ni ilati ni mate. Na veika kece oqo sa toso tikoga kina na ituvatuva ni Tamada Vakalomalagi. Na loloma ni Kalou sa cecere ni, vakavo ga e vica sa lomadra dina mera luve ni veivakarusai, sa vakarautaka kina o Koya na icavacava lagilagi ki na Luvena kecega. (raica na Vunau kei na Veiyalayalati 76:43).
Eda kila ni na lesu tale mai na iVakabula ka na yaco na mileniumi ni veiliutaki ni tiko vakacegu me tinia kina na tikina vakayago ena ituvatuva ni Kalou. Eda sa kila talega ni na vica tiko na tucaketale, vei ira na dodonu kei na tawadodonu, ena nodra lewai na tamata yadua ni muria tiko na nona tucaketale.
Eda na lewai me vaka na noda ivalavala, na gagadre ni yaloda, kei na mataqali tamata vakacava eda sa yacova. Na veilewai oqo ena vakavuna na luve ni Kalou taucoko me ra gole ki na dua na matanitu lagilagi era sa rawata mai na nodra talairawarawa mera laki tiko vakacegu kina. Na turaganilewa ni veika kece oqo sai koya na noda iVakabula, ko Jisu Karisito (raica na Joni 5:22; 2 Nifai 9:41). Ni kila tu na veika kece sa soli kina Vua e dua na kila uasivi sara ni noda cakacaka kei na gagadre, na kena sega ni veivutunitaki se veisautaki kei na kena sa veivutunitaki se dodonu. O koya gona, ni oti na Nona lewa eda na vakatusa kece “ni sa dodonu na Nona lewa” (Mosaia 16:1).
Kena itinitini, au wasea na dina sa yaco vei au mai na vuqa na ivola kei na noqu raicalesu e vuqa na kerekere ni lesu ki na Lotu ni oti na kena vagalalataki na yaca se vukitani. E vuqa na noda lewenilotu era sega ni kila vinaka tu na ituvatuva ni veivakabulai oqo, e sauma kina e vuqa na taro baleta na vunau kei na lawatu vakauqeti ni Lotu vakalesui mai. Oi keda sa kila tiko na ituvatuva ni Kalou kei ira sa veiyalayalati mera vakaitavi, sa matata tu noda ilesilesi me vakavulici na dina oqo ka cakava kece na ka eda rawata meda vakalevutaka vei ira eso vakakina ena keda ituvaki yadua ena bula oqo. Au vakadinadinataki Jisu Karisito, na noda iVakabula ka Dauveivueti, sa rawata kece me yaco, ena yaca i Jisu Karisito, emeni.