Ach’ab’anb’ilaqex
Li Jesukristo a’an li saqen li tento taqataqsi, mas wi’chik sa’eb’ li hoonal moymo sa’ li qayu’am.
Ex was wiitz’in, ninb’antioxi naq ninru chi aatinak eerik’in toj arin Africa. A’an jun osob’tesink naq wan li ulul ch’iich’ re wulak eerik’in a’ yaal b’ar wankex.
Sa’ septiembre re 2019, naq koowan chaq chi k’anjelak sa’ li Mision Maryland Baltimore, li Hermana Mutombo ut laa’in kooru chirula’aninkil junjunq reheb’ li na’ajej wankeb’ sa’ resilal li Iglees aran Palmyra, Nueva York, naq koowulak chaq sa’ li ch’utam reheb’ aj jolominel mision. Xqachoy li qab’eenik sa’ li loq’laj k’iche’. Li qajom naq xkoho sa’ li loq’laj k’iche moko re ta xk’ulb’al junaq sachb’a-ch’oolej chi moko junaq k’utb’esinb’il matk’, a’b’an xqeek’a xwankil li Dios sa’ li loq’laj na’ajej a’an. Li qaam xnujak rik’in b’antioxink chirix li profeet aj Jose Smith.
Sa’ li qasutq’ijik, li Hermana Mutombo kixk’e reetal naq wan jun lin nimla se’, jo’kan naq xpatz’, “K’a’ut naq jwal sa laa ch’ool?”
Xinye re, “At inraarookil Nathalie, li yaal rajlal tixq’ax ru li sachk, ut li q’ojyin ink’a’ chik taatawliiq sa’ li ruchich’och’ xb’aan naq k’ojob’anb’il wi’chik lix evangelio li Jesukrito.”
Li Dios Yuwa’b’ej ut li Jesukristo ke’rula’ani li ch’ajom aj Jose Smith re risinkil chi kutankil li k’a’ru muqmu, re naq tooruuq “chixnawb’al li k’a’aq re ru jo’ chanru wan, … jo’ kiwan, ut jo’ toj taawanq” (Tzol’leb’ ut Sumwank 93:24).
Chirix xnumik wiib’ cient chihab’, naab’aleb’ toj neke’xsik’ li yaal re xkanab’ankil li yal k’a’ru k’ayjenaqeb’ wi’ ut li tik’ti’ naxjek’i li xik’ na’ilok sa’ chixjunil li ruchich’och’. Naab’aleb’ “mutz’ob’resinb’ileb’ ru xb’aan li muqmuukil k’oxlanb’il b’alaq’ reheb’ li winq” (Tzol’leb’ ut Sumwank 123:12). Sa’ li hu Efesios, laj Pablo kixye, “Ajsi aawu laa’at li yookat chi wark, waklin sa’ xyanqeb’ li kamenaq, ut sa’ aab’een taakutano’q li Kristo” (Efesios 5:14). Li Kolonel kixyeechi’i naq a’anaq li saqen choq’ reheb’ li neke’ab’ink re li raatin (chi’ilmanq 2 Nefi 10:14).
Numenaq o’laju xkak’aal chihab’ chaq, lin na’ inyuwa’ mutz’ob’resinb’ileb’ ru ut yookeb’ chixsik’b’al li yaal ut yookeb’ xk’a’uxl chirix b’ar ta wi’ te’xtaw. Eb’ lin yuwa’ ke’k’i chaq sa’ jun li k’aleb’aal b’ar wi’ kaweb’ xch’ool chirix jun ajwi’ na’leb’. Sa’ wiib’aleb’ xe’xkanab’ lix k’aleb’aal naq toj saajeb’ chaq ut xkoheb’ sa’ li tenamit re xchaab’ilob’resinkil xyu’ameb’.
Ke’sumla ut ke’wan xjunkab’al chi ch’olch’o ru. Waqxaqib’o sa’ jun ch’ina ochoch—lin na’ ut lin yuwa’, wiib’eb’ li wanab’ ut laa’in, ut jun wech alal li nawan qik’in. Ninpatz’ wib’ ma tz’aqal laa’o jun li junkab’al, xb’aan naq moko nokok’ule’ ta chi tzekank sa’ li meex b’ar wi’ neke’wa’ak lin na’ inyuwa’. Naq lin yuwa’ nasutq’i chaq sa’ lix trab’aaj, ut na’ok sa’ li ochoch naxpatz’ qe naq tooxik chirix kab’l. Li q’ojyin nanume’ sa’ junpaat, ink’a’ chik nokoru chi wark xb’aan naq maak’a’ li tuqtuukilal ut li tz’aqal rahok sa’ xsumlajikeb’ lin yuwa’. Li qochoch ink’a’ ka’ajwi’ ka’ch’in, q’ojyin b’an ajwi’ xsa’. Naq toj maji’ naqanaweb’ ru li misioneer, rajlal domingo nokowulak sa’ jalan jalanq chi iglees. Nak’utun naq eb’ lin na’ inyuwa’ neke’xsik’ li ink’a’ naru naxk’e li ruchich’och’.
Xoowan chi kama’an toj naq xqanaw ru li Elder ut li Hermana Hutchings, li xb’een cheekel sumsuukil misioneer b’oqb’ileb’ chi k’anjelak aran Zaire (nawb’il ru anajwan jo’ Republica Democratica del Congo malaj Congo-Kinshasa). Naq xoo’ok chixch’utub’ankil qib’ rik’ineb’ li chaab’il misioneer, jo’eb’ li anjel taqlanb’ileb’ xb’aan li Dios, kiwil naq wan k’a’ru ki’ok chi jalaak sa’ li qajunkab’al. Chirix lix kub’ik qaha’, chi ka’ch’inq ka’ch’inq ki’ok chi jalaak li qayu’am b’antiox re lix k’ojlajik wi’chik li evangelio. Li raatin li Kristo ki’ok chixnimob’resinkil li qaam. Ki’ok chixsaqenob’resinkil li qanawom ut jwal sa choq’ qe, xb’aan naq li yaal yooko chixk’ulb’al nak’utun ut nokoru chirilb’al li saqen, ut rajlal kutan li saqen a’an jwal nasaqeno’ wi’chik chiqu.
Xtawb’al ru k’a’ut naq aajel ru li evangelio yoo chiqatenq’ankil chi wulak jo’ li Kolonel. Li qochoch moko kiniman ta chi moko kiwan ta qatumin. A’b’an, laa’in kiwil lix jalajikeb’ li raameb’ lin na’ inyuwa’ naq nokotijok wulaj wulaj, eq’la ut chi q’eq. Naqatzol lix Hu laj Mormon; naqab’aanu li qaq’ojyin re junkab’al; chi yaal naq koowulak jo’ jun junkab’al. Rajlal domingo noko’aj waqib’ hoor re xkawresinkil qib’ ut xik sa’ li Iglees, ut nokob’eek k’iila hoor re xch’utub’ankil qib’ sa’ li Iglees rajlal xamaan chi ink’a’ nokowech’in. K’a’jo’ xchaq’al ru xb’aanunkil a’an. Laa’o, li nokob’eek chaq sa’ q’ojyin, kiqalinasi chaq li q’ojyin sa’ qayanq (chi’ilmanq Tzol’leb ut Sumwank 50:25) ut kiqil “nimla saqen” (2 Nefi 19:2).
Nanaq sa’ inch’ool jun kutan naq ink’a’ xwaj wakliik eq’la re tijok jo’ junkab’al, xinye’ reheb’ li wanab’, “Ma maak’a’ k’a’ru jalan chik naru naqab’aanu sa’ li kab’l a’in, ka’ajwi’ li tijok, tijok, tijok.” Lin yuwa’ kirab’i li waatin. Nanaq sa’ inch’ool naq kixye we rik’in rahok a’b’an chi kaw, “Naq toj wanqat sa’ li ochoch a’in, tattijoq, tattijoq, tattijoq.”
Li raatin lin yuwa’ naab’al sut kiwab’i sa’ lin k’a’uxl. K’a’ru nekek’oxla naq naqab’aanu li Hermana Mutombo ut laa’in rik’ineb’ li qakok’al anajwan? Nokotijok, nokotijok, ut nokotijok. A’an li xkanab’aak chaq qe.
Li winq li kiyo’la chi mutz’ ut kik’irtesiik xb’aan li Jesukristo, chirix naq yoo chi mine’k ru xb’aaneb’ li rech kab’al ut eb’ laj Fariseo, kixye:
“Li winq Jesus xk’ab’a’ xyiib’ li sulul, xyul sa’ li wu ut xye we, Ayu Siloe ut ch’ajon chaq: xkohin, xinch’ajok chaq ut nin’ilok chik. …
“… Jun ajwi’ li ninnaw chi us, mutz’in naq xinwank ut anajwan nin’ilok chik” (Jwan 9:11, 25).
Laa’o ajwi’ mutz’o chaq ut anajwan noko’ilok chik. Toj chalen anajwan li evangelio k’ojob’anb’il wi’chik wan xwankil sa’ li qajunkab’al. Xtawb’al ru k’a’ut naq aajel ru li evangelio xrosob’tesi oxib’ tasal re lin junkab’al, ut toj taarosob’tesiheb’ li k’iila tasal te’chalq.
Li Kristo a’an li saqen li nalemtz’un sa’ q’ojyin. Li ani taataaqenq re a’an “maajun wa taawanq sa’ q’ojyin, wanq b’an lix saqen sa’ lix yu’am” (Jwan 8:12).
Chiru jun chihab’ sa’ 2016 ut 2017, li kristiaan sa’ li ch’och’ Kasai ke’xk’ul jun nimla rahilal. A’an jun hoonal jwal moymo ru choq’ reheb’ xb’aan li wech’ink-ib’ sa’ xyanq jun ch’uut aj pleet ut lix jolomil li tenamit. Li ch’a’ajkilal kitam sa’ xsutam li tenamit toj reetal naq kixsut Kasai. Naab’aleb’ ke’eelelik sa’ lix junkab’aleb’ ut ke’xmuq rib’ sa’ li pim. Maak’a’eb’ xwa chi moko ruk’a’, maak’a’ chi yaal, ut sa’ xyanqeb’ wan junjunq li komon re Lix Iglees li Jesukristo sa’ li na’ajej Kananga. Junjunqeb’ li komon re li Iglees ke’kamsiik xb’aan li ch’uut aj pleet.
Li Hermano Honoré Malumba, re li teep Nganza, ut lix junkab’al a’aneb’ xkomon li ke’xmuq rib’ sa’ li rochoch, chi ink’a’ neke’xnaw b’ar te’xik xb’aan naq sa’ chixjunil li tenamit wankeb’ aj puub’. Sa’ jun kutan, jun ch’uut reheb’ laj puub’ ke’ril li Hermano Mulumba ut lix junkab’al, xb’aan naq jun q’ojyin ke’el chixsik’b’al b’ayaq xtzakemq. Jun ch’uut reheb’ laj puub’ ke’wulak sa’ li rochoch, ke’risiheb’ chaq ut ke’xye re naq te’xpaab’ xna’leb’eb’ laj puub’ malaj te’kamsiiq.
Li Hermano Malumba kixye reheb’ chi anchal xch’ool, “Laa’in komon sa’ Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan.” Lin junkab’al ut laa’in xqak’ulub’a li Jesukristo ut wan li qapaab’aal rik’in. Tiik tookanaaq sa’ li qasumwank ut taqak’ulub’a li kamk.”
Laj puub’ ke’xye, “Xb’aan naq xesik’ xtaaqenkil li Jesukristo, eb’ li tz’i te’xk’ux lee tib’el,” ut xe’xye naq te’sutq’iiq chaq. A’b’anan, maajun wa ke’sutq’i chaq, ut li junkab’al xkana aran chiru wiib’ po ut maajun wa kirileb’ chik ru. Li Hermano Malumba ut lix junkab’al ke’xch’olani xxamlel lix paab’aaleb’. Ke’naq sa’ xch’ool li sumwank ke’ok wi’, ut ke’kole’ rix.
Li Jesukristo a’an li saqen li tento taqataqsi, mas wi’chik sa’eb’ li hoonal moymo sa’ li qayu’am (chi’ilmanq 3 Nefi 18:24). Naq naqasik’ ru xtaaqenkil li Kristo, naqasik’ ru jalaak. Li winq malaj li ixq najala xb’aan li Kristo, taab’eresiiq xb’aan li Kristo, ut taqapatz’ qib’ jo’ kixb’aanu laj Pablo, “Qaawa’, k’a’ru taawaj naq tinb’aanu?” (Hechos 9:6). Taqataaqe “lix b’e” (1 Pedro 2:21). “Toowanq jo’ naq kiwan li Jesus” (1 Jwan 2:6). (Chi’ilmanq Ezra Taft Benson, “Born of God,” Tambuli, octubre 1989, 2, 6.)
Ninch’olob’ xyaalal li kikam, li kimuqe’, ut li kiwakli chi yo’yo’ sa’ rox li kutan ut kisutq’i sa’ choxa re naq laa’ex ut laa’in taqak’ul li osob’tesink re li yu’am maak’a’ roso’jik ut li taqenaqil loq’al. A’an “li saqen, … li yu’am, ut li yaal” (Eter 4:12). A’an li b’an choq’ re li choqink sa’ ruchich’och’. A’an li eetalil re tz’aqalil choq’ re li taqenaqil loq’al; a’an li Jesukristo. Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.