Lix saqen li evangelio re li yaal ut li rahok
Ninch’olob’ xyaalal naq lix saqen li evangelio re li yaal ut li rahok nalemtz’un sa’ chixjunil li ruchich’och’ sa’ li qakutankil.
Li qachaq’al ru b’ich “Ex tenamit ak xtaw xkutankil” naxch’olob’ chi us lix tz’aqalil li evangelio li yoo chi puktesiik sa’ chixjunil li ruchich’och’. Sa’ li b’ich a’in naqab’icha:
Ex tenamit, ak xtaw xkutankil! Xmaril li chʼochʼ,
cherabʼi resil;
Japjookebʼ re li anjel chixyeebʼal—
Kʼeebʼil wiʼchik li yaal.1
Laj Louis F. Mönch, aj tz’iib’ahom re li xchaq’al ru b’ich a’in, a’an chaq jun ak’ komon aj Alemania li kixtz’iib’a li b’ich a’in naq wan aran Suiza sa’ lix k’anjel jo’ misioneer aran Europa.2 K’a’jo’ xsahil rilb’al chan ru naq lix k’ojlajik li evangelio yoo chi wulak sa’ chixjunil li ruchich’och’ ut sa’ li b’ich naxye chi tz’aqal li aatineb’ a’in:
Li tenamit qʼojyin chaq keʼwan;
Najt chaq keʼroybʼeni li kutan,
Sahebʼ chik xchʼool, xnumeʼ li qʼojyin.
Wan chik li yaal qikʼin!3
B’antiox re naq xtikla lix k’ojob’ankil wi’chik li evangelio chalen chaq 200 chihab’, “chaqʼal ru xkʼutun chaq saʼ choxa lix saqen li Dios arin taqʼa.”4 Li profeet aj Jose kixtzol a’an sa’ 1820, ut naab’al millon chik li kristiaan sa’ li ruchich’och’ xe’xtzol naq li Qaawa’ “nak’ehok re chixjunileb’ li winq chi numtajenaq ut ink’a’ nach’ilan.”5
Moko najt ta chirix xk’uub’lajik li Iglees naq li Qaawa’ kiraatina laj Jose Smith ut kixk’ut lix rahom choq’ qe naq xye:
“Joʼkan ut, laaʼin li Qaawaʼ, xbʼaan naq kinnaw li nimla rahilal li taachalq saʼ xbʼeenebʼ li wankebʼ saʼ li ruchichʼochʼ, kinbʼoq chaq inmoos aj Jose Smith, alalbʼej, ut kiwaatina chalen chaq saʼ choxa, ut kinkʼe taqlahom re; …
“Re naq lin sumwank li junelik nakana taaxaqabʼamanq;
“Re naq lix tzʼaqalil lin evangelio taaruuq taajultikaaq xbʼaanebʼ li qʼunebʼ xmetzʼew ut li moko nim ta xnaʼlebʼebʼ toj saʼ xmaril li ruchichʼochʼ, ut chiruhebʼ li rey ut ebʼ laj taqlanel.”6
Chirix naq xk’ulman li k’utb’esinb’il na’leb’ a’in, ke’ok chi b’oqe’k li misioneer ut ke’taqlaak sa’ naab’al li tenamit re li ruchich’och’. Jo’ kixye li profeet aj Nefi, li esil chirix li evangelio k’ojob’anb’il ki’ok chi jultikamank “sa’ chixjunileb’ li tenamit, junkab’al, aatinob’aal, ut teepal.”7
“Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan kik’ojob’aman sa’ li chihab’ 1830 sa’ jun li ochoch re yok’b’il toon che’ aran Nueva York.
“Ki’ajman 117 chihab’—toj 1947—re naq li Iglees rik’in waqib’ chi komon taawulaq toj sa’ jun millon. Eb’ li misioneer ke’xb’aanu jun li nimla k’anjel chalen sa’ xtiklajik li Iglees, ke’wulak sa’ xyanqeb’ laj ral ch’och’, aran Canada, ut sa’ 1837, ke’wulak toj sa’ Inglaterra. Ink’a’ najt chirix a’an, eb’ li misioneer ke’ok chi wulak aran Europa ut ke’wulak ajwi’ toj India ut sa’eb’ li ch’och’ sa’ xyi li palaw Pacifico.
“16 chihab’ chirix a’an, xe’wulak sa’ li wiib’ millon chi komon, sa’ 1963, ut xe’wulak sa’ li oxib’ millon waqxaqib’ chihab’ chik chirix.”8
Chirix lix k’iijik li Iglees, li Awa’b’ej Russell M. Nelson toje’ kixye: “Anajwan, lix k’anjel li Qaawa’ sa’ lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan yoo chi k’iik sa’ junpaat. Chiru li kutan yookeb’ chi chalk, maa’ani truuq chi juntaq’eetank re li Iglees.”9
Lix k’ojlajik lix tz’aqalil lix evangelio li Jesukristo, lix k’uub’ankil lix tz’aqal Iglees li Qaawa’ jun sut wi’chik sa’ ruchich’och’, ut lix sachb’a-ch’oolejil k’iijik xoorosob’tesi rik’in li tijonelil sa’ chixjunil li ruchich’och’. Eb’ li loq’laj k’ojob’anb’il k’anjel ut sumwank li nokohe’xjunaji rik’in li Dios ut nokohe’xk’e sa’ xb’ehil li sumwank neke’xk’utb’esi tz’aqal “ li wankilal re choxahilal.”10 Naq nokotz’aqon sa’eb’ li loq’laj k’ojob’anb’il k’anjel chirixeb’ li yo’yookeb’ ut li kamenaqeb’, naqach’utub’ Israel, ut naqakawresi li ruchich’och’ choq’ re li xkab’ xk’ulunik li Kolonel.
Sa’ li abril re 1973, eb’ lin na’ inyuwa’ ut laa’in xoo’el sa’ li qatenamit Argentina, re naq tootz’ape’q sa’ junajil sa’ li santil ochoch. Maji’ ke’wan li santil ochoch sa’ Latinoamerica, jo’kan naq xoob’eek sa’ so’sol ch’iich’ maare 9700 kiloom re xik ut wi’chik re sutq’iik re naq tootz’ape’q sa’ junajil sa’ li santil ochoch re Lago Salado. Us ta wiib’ chihab’ chaq we ut ink’a’ nanaq sa’ inch’ool chi tz’aqal k’a’ru kik’ulman aran, wan oxib’ li jalam-uuch saqen ru re li b’eek a’an li kikana ut li wan toj anajwan sa’ lin ch’ool.
Xb’een, nanaq sa’ inch’ool naq xinchunla chire lix ventaanil li so’sol ch’iich’ ut nawil li saqi choql qub’el.
Li ch’ina-usil choql wankeb’ sa’ li wulul chanchan ta wi’ li saqi b’olb’ookil noq’.
Jun chik li jalam-uuch li wan sa’ lin ch’ool, a’an jun ch’uut chi kristiaan saheb’ xse’enkil aran Los Angeles. Jwal ch’a’aj xsachb’aleb’ sa’ inch’ool li kristiaan a’an.
A’b’anan, jwal aajel wi’chik ru li jalam-uuch a’in:
Nanaq sa’ inch’o’ol naq wankin sa’ li santil ochoch re Lago Salado, b’ar wi’ na’ux li tz’ape’k sa’ junajil choq’ re li yu’am a’in ut li junelik q’e kutan. Nanaq sa’ inch’ool li ch’ina-usil artal re li santil ochoch ut lix kawil saqen li saq’e li nalemtz’un chaq chiru li ventaan. Kiweek’a, ut naweek’a toj anajwan, lix xamlel, lix kolb’al, ut lix tiikilal lix saqenkil li evangelio re li yaal ut li rahok.
Jun may chihab’ chirix ke’k’ulun wi’chik li eek’ahom a’in sa’ li waam, naq xin’ok sa’ li santil ochoch re tintz’ape’q sa’ junajil wi’chik—a’b’anan anajwan wochb’een chik li wixaqil. A’b’anan, sa’ li kutan a’an ink’a’ xoob’eek naab’al kiloom, xb’aan naq ak kiyiib’aak ut ki’osob’tesiik li santil ochoch re Buenos Aires, Argentina, ut sa’ b’eleb’aal ch’iich’ jwal nach’ chixk’atq li qochoch.
Wiib’ xkak’aal chihab’ chik chirix qasumlajik sa’ li santil ochoch, kooruhan chi sutq’iik, a’b’an anajwan rik’in li qach’ina-usil rab’in, ut xootz’ape’ sa’ junajil chi junelik jo’ junkab’alej.
Naq nink’oxlak chirix li hoonal a’in jwal loq’ sa’ lin yu’am, naweek’a xnimal xsahil inch’ool li nakana chi junelik. Kiweek’a ut toj naweek’e lix rahom lin Choxahil Yuwa’, li naxnaw chixjunil li naqaj ru ut li rajom qach’ool.
Chirix lix ch’utub’ankil Israel sa’eb’ li kutan a’in, li Jehova kixye, “Tink’e lin chaq’rab’ sa’ lix k’a’uxleb’ ut tintz’iib’a sa’ lix ch’ooleb’. Laa’inaq lix Dioseb’ ut a’anaqeb’ lin tenamit.”11 Jwal ninb’antioxi naq sa’ inka’ch’inal, lix chaq’rab’ li Qaawa’ ki’ok chi wank sa’ li waam xb’aan li loq’laj k’ojob’anb’il k’anjel sa’ lix santil ochoch. Jwal chaab’il xnawb’al naq a’an li qaDios, naq laa’o lix tenamit, ut maak’a’ naxye li wanko wi’, naq wi tiikaqo chi paab’ank ut naqapaab’eb’ li sumwank xoo’ok wi’, naru toowanq chi “q’alq’ooko chi junelik sa’ ruq’ lix rahom.”12
Sa’ li ch’utam reheb’ li ixq sa’ li jolomil ch’utub’aj-ib’ re octubre 2019, li Awa’b’ej Nelson kixye, “Chixjunileb’ lix yalb’al qaq’e chirilb’al qib’ chiqib’il qib’, chixjultikankil li evangelio, chixtz’aqob’resinkileb’ ru laj santil paab’anel, ut chixkolb’aleb’ li kamenaq neke’xk’am rib’ sa’ li santil ochoch.”13
Jo’kan ajwi’ sa’ li jolomil ch’utub’aj’ib’ a’an, li Awa’b’ej Nelson kixye: “Chi yaal, li taqenaqil chaab’ilal re lix k’ojob’ankil wi’chik li evangelio, a’an li santil ochoch. Eb’ li k’ojob’anb’il k’anjel ut sumwank neke’b’aanuman chi sa’ aajeleb’ ru re xkawresinkil jun tenamit li yo’oon wankeb’ re xk’ulb’al li Kolonel sa’ li xkab’ xk’ulunik.”14
Lix k’ojlajik wi’chik yoo chixkanab’ankil reetalil chi junpaat rik’in xyiib’ankil ut xk’ojob’ankil li santil ochoch. Naq naqach’utub’ qib’ sa’ xka’pak’alil li tz’apleb’ t’ikr, naq naqamayeja qib’ re k’anjelak ut nokojilok rajlal rik’in li santil ochoch sa’ qayu’am, li Qaawa’ yoo chiqawaklesinkil—yoo chixwaklesinkil lix tenamit re sumwank.
Chaq’al ru xk’utun chaq sa’ choxa
Lix saqen li Dios arin taq’a.
Toj yalaq b’ar chanchan li saq’e,
Xkutankileb’ naxkʼe.15
Ninch’olob’ xyaalal naq lix saqen li evangelio re li yaal ut li rahok nalemtz’un sa’ chixjunil li ruchich’och’ sa’ li qakutankil. Li “sachb’a-ch’oolejil k’anjel ut jun li eetaalil” li ki’aatinak wi’ li profeet aj Isaias16 ut li kiril laj Nefi17 yoo chi xik sa’ junpaat, us ta li hoonal a’in ch’a’aj. Jo’ kixye laj Jose Smith sa’ profeetil aatin, “Li eetalil re yaalalil ak xaqab’anb’il; maajun uq’ej taaruuq chi ramok re li nimla k’anjel … toj reetal naq li rajom li Dios taatz’aqob’resiiq ru, ut li Nimla Jehova tixye naq choyb’il li k’anjel.”18
Ex was wiitz’in, nintz’aama naq anajwan laa’o ut li qajunkab’al wanq qach’ool chixsik’b’al rab’inkil lix xyaab’ xkux li choxa, lix yaab’ xkux li qaKolonel. Chiqapaab’ li qasumwank rik’in li Dios, li tooxtenq’a chi wank sa’ li b’e nokoxsutq’isi rik’in, ut chisaho’q qach’ool rik’in li rosob’tesihom li xchaq’al ru xsaqenkil ut xyaalalil lix evangelio. Sa’ lix k’ab’a’ li Jesukristo, amen.