Kapitulo 27
Ang Kamot sa Panaghigalaay
Human si Presidente Hinckley mibiya sa Hong Kong nga wala makapili og usa ka luna alang sa templo, ang Kapangulohan sa Area sa Asya misangon ni Tak Chung “Stanley” Wan, ang manedyer sa temporal nga mga kalihokan sa Simbahan sa Asya, sa paghimo og bag-ong lista sa potensyal nga mga luna alang sa bilding. Si Stanley ug ang iyang grupo diha dayon nagsugod sa pagpangita, ug sa dihang mibalik si Presidente Hinckley sa Hong Kong sa ulahing bahin sa Hulyo 1992, masaligon sila nga ang lokasyon alang sa balay sa Ginoo naapil sa ilang lista.
Ganahan kaayo si Stanley sa templo ug nangandoy nga dunay usa nga duol ra sa panimalay. Ang iyang mga ginikanan mga bakwit gikan sa kinadak-ang yuta [mainland] sa China. Ang iyang amahan mipasakop sa Simbahan human ang mga misyonaryo namalik sa Hong Kong niadtong 1955. Ang iyang mama, usa ka Buddhist, nabunyagan pipila ka tuig human niadto. Bisan maglisod sila sa gasto sa pamilete sa kinadul-an nga templo, nakadawat si Stanley sa iyang endowment didto sa Hawaii Temple niadtong 1975, sa hapit na ang iyang full-time nga pagmisyon. Lima ka tuig ang milabay, gidala niya ang iyang mga ginikanan ngadto sa Hawaii alang sa kaugalingon nilang mga panalangin sa templo. Ang biyahe nakahurot sa iyang mga tinigom, apan nagtuo siya nga igo ra kadto nga sakripisyo.
Unom ka bulan human nadala ang iyang mga ginikanan ngadto sa balay sa Ginoo naminyo si Stanley kang Ka Wah “Kathleen” Ng, lain nga Santos sa Hong Kong. Sa Intsik nga kultura, ang managtiayon dunay siyam ka-hut-ong nga salo-salo sa kasal alang sa pamilya ug mga higala. Hinoon, si Stanley ug Kathleen, nakahukom nga dili na lang sundon ang kustombre ug hinoon gigamit nila ang ilang kwarta sa usa pagbiyahe ngadto sa templo. Naselyo sila alang sa karon ug sa kahangtoran didto sa Salt Lake Temple. Ug sukad niadto, gihimo sa magtiayon kadto nga usa ka tumong ang pag-adto sa templo labing menos kausa matag tuig, bisan sa dako nga gasto.
Alang ni Stanley, usa ka damgo nga natinuod ang pagkahibalo nga ang Simbahan karon gustong magtukod og templo sa Hong Kong. Ang lokal nga mga Santos dili na kinahanglang mobiyahe og layo o mahutdan sa ilang mga tinigom aron makaapil sa mga ordinansa sa templo. Sa una, hinoon, ang Simbahan nagkinahanglan og haom nga luna sa yuta.
Niadtong Hulyo 26, 1992, gigahin ni Stanley ang kabuntagon sa pagdrayb ni Presidente Hinckley ngadto sa potensyal nga mga luna, apan ang matag usa labihan ka mahal, labihan ka gagmay, o labihan ka layo. Si Stanley ug ang kapangulohan sa area nakaseguro nga ang sunod nga luna—nahimutang sa Tseung Kwan O—maoy labing hingpit. Layo kini sa pagdalidali sa usa ka dako nga siyudad ug gilibotan og matahom nga landscape. Ang gobyerno sa Hong Kong mobaligya gani niini nga luna ngadto sa Simbahan sa gipaubsan nga kantidad. Seguradong aprobahan kini ni Presidente Hinckley.
Init kadtong adlawa dihang ang grupo nangabot sa Tseung Kawn O. Ang drayber mitanyag nga iyang payongan si Presidente Hinckley aron dili siya mainitan sa adlaw samtang susihon niya ang luna. Mibalibad si Presidente Hinckley. “Gusto kong mag-ampo nga ako ra,” miingon siya.
Si Stanley ug ang uban naghulat sa kilid sa ilang mga sakyanan samtang si Presidente Hinckley milakaw padulong sa luna, gianinaw ang yuta, ug nag-ampo mahitungod niini. Dayon mibalik siya ngadto sa grupo. “Dili kini mao ang dapit,” miingon siya.
“Kon dili man kini mao ang dapit,” naghunahuna si Stanley, “nan asa man diay?” Gibati niya nga kawang ang tanan nilang gibuhat—nga ang balay sa Ginoo sa Hong Kong padayon lang nga usa ka damgo.
Pagkataodtaod niana nga buntag, didto si Kathleen Wan sa balay dihang mibagting ang telepono. Si Stanley kadto. Nagbiyahe pa gihapon siya libot sa Hong Kong kauban ni Presidente Hinckley. Apan gihangyo niya si Kathleen nga magpasugat siya didto sa apartment ni Monte J. Brough, ang presidente sa Area sa Asya. Gidapit si Kathleen ni Presidente Hinckley nga makig-uban kanila sa paniudto niana nga hapon.
Dihang miabot si Kathleen sa apartment sa mga Brough, si Stanley ug ang ubang mga bisita nagpadulong na, mao nga gitabangan niya si Lanette, asawa ni Elder Brough, sa pag-andam sa nigpis nga hiniwa sa karne, pan, keso, salad, prutas, ice cream, pumpkin bread, ug lubi nga mga biskwit. Ang tanan lami kaayong tan-awon.
Wala magdugay, miabot si Stanley agi sa pultahan kauban ni Presidente Hinckley, Elder Brough, ug pipila nga uban pa. Dihang nakalingkod na sila sa may lamesa, si Presidente Hinckley milingkod atbang ni Kathleen. Si Kathleen nakakita na niya sa ubay-ubayng higayon sa mga miting sa publiko, ug nakadayeg siya sa iyang kakomedyante ug sa iyang paagi aron mobati og kakomportable ang mga tawo, lakip kaniya. Apan hangtod karon, wala pa si Kathleen makipagsulti kaniya sa personal. Nangutana si Presidente Hinckley mahitungod sa iyang tulo ka anak, ug gisultihan siya ni Kathleen mahitungod kanila.
Ang luna alang sa templo, bisan pa, naa gihapon sa hunahuna sa tanan. Ang ilang pagpangita dili kaayo maayo og resulta, apan wala mabalaka si Presidente Hinckley. Samtang nangaon sila, misulti siya kanila mahitungod sa usa ka sagrado niyang kasinatian mga alas kwatro sa kaadlawon niana nga buntag.
Bag-o pa lang siyang ningmata gikan sa lawom nga pagkatulog, ug nabati niya nga naglibog ang iyang hunahuna bahin sa luna sa templo. Nasayod siya nga mibiyahe siya og layo sa gasto nga dako aron sa pagpili og luna, ug dili kaayo daghan ang iyang panahon—diyotay na lang kay sa usa ka adlaw—sa paghimo og desisyon. Samtang nagsagolsagol ang panghunahuna tungod sa problema, nagsugod siya sa pagkabalaka.
Apan dayon ang tingog sa Espiritu namulong kaniya. “Nganong nabalaka ka man mahitungod niini?” nag-ingon kini. “Duna kamoy matahom nga piraso nga luna diin ang mission home ug ang gamayng chapel nagbarog.”
Si Kathleen ug Stanley nahibalo kaayo sa maong gipanag-iya nga luna. Gipanag-iya na kini sa Simbahan sulod sa hapit na kwarenta ka tuig. Apan wala gayod magkonsidera si Stanley niini isip usa ka potensiyal nga luna alang sa balay sa Ginoo. Ang lote labihan ka gamay, ug gawas niana, anaa kini isip usa ka bahin sa lungsod nga nahimong peligroso ug dili kaayo karespetohan sulod sa mga panahon.
Sa gihapon nagtuo gayod si Presidente Hinckley nga ang Simbahan mahimo rang magtukod og templo didto. Ang Espiritu mihulagway niini ngadto kaniya.
“Magtukod og bilding nga pito ngadto sa napulo ka andana niini nga luna,” miingon ang Espiritu. “Pwede kining maglakip og usa ka chapel ug mga klasrom sa unang duha ka andana ug ang templo sa ibabaw sa ikaduha o sa ikatulong andana, nga ang mga opisina ug mga apartment dapit sa tungatunga sa mga andana.” Ang kinatas-ang andama mao ang celestial room, ug si anghel Moroni maoy dayandayan sa kinaibabwan sa bilding.
Ang desinyo parehas ra sa dinasig niyang hunahuna sa milabayng tuig nga ipahimutang ang templo sa usa ka taas nga bilding.
Natingala si Kathleen sa ideya ni Presidente Hinckley. Samtang namulong siya, gipakita niya kang Kathleen ug sa ubang mga bisita ang usa ka hinimohimo nga plano sa salog sa templo, nga iyang gidrowing sa miaging gabii. Wala gayod sa hunahuna ni Kathleen ang pagbutang og usa ka templo sa ibabaw sa usa ka bilding, apan si Kathleen dunay pagtuo sa plano sa Ginoo. Samtang ang Kowloon Tong dili maoy labing nindot nga dapit sa Hong Kong, apan ang pangpubliko nga hunonganan sa transportasyon sayon kaayo, ug ang maong dapit magpadayon sa paglambo sa paglabay sa panahon.‑
Dihang nahuman siya sa pagpakigbahin sa iyang kasinatian, miingon si Presidente Hinckley, “Suportahan ba ninyo kini nga desisyon?”
“Siyempre mosuporta kami!” ang tanan mitubag. Ang ilang mga pag-ampo alang sa balay sa Ginoo sa Hong Kong sa kataposan natubag.
Niadtong Agosto 1992, ang bayente tres anyos nga si Willy Sabwe Binene nangandoy nga makapanarbaho sa elektrikal engineering. Ang iyang pagbansay didto sa Institut Supérieur Technique et Commerciale sa Lubumbashi, usa ka siyudad sa central African nation sa Zaire, maayo ang dagan. Bag-o lang niyang nahuman ang iyang unang tuig sa pag-eskwela ug naglantaw nga ipadayon ang iyang pormal nga edukasyon.
Atol sa panahon nga mga bakasyon sa klase, mipauli si Willy sa iyang lungsod nga gipuy-an, sa Kolwezi, mga tresyentos baynte dos ka kilometros sa amihanang kasadpan sa Lubumbashi. Siya ug ang ubang sakop sa iyang pamilya nasakop sa Kolwezi Branch sa Simbahan. Human sa pagpadayag bahin sa pagkapari niadtong 1978, ang gipahiuli nga ebanghelyo mikuyanap lapas pa sa Nigeria, Ghana, South Africa ug Zimbabwe ngadto sa sobra sa dosena nga ubang mga nasod sa Africa: Liberia, Sierra Leone, Côte d’Ivoire, Cameroon, ang Republic of the Congo, Uganda, Kenya, Namibia, Botswana, Swaziland, Lesotho, Madagascar, ug Mauritius. Ang unang Santos sa Ulahing mga Adlaw nga mga misyonaryo sa Zaire nangabot niadtong 1986, ug duna na karon mga upat ka libong mga Santos sa nasod.
Wala madugay human miabot si Willy sa Kolwezi, gitawag siya sa presidente sa iyang branch alang sa usa ka interbiyo. “Kinahanglan nga andamon ka namo aron makaadto og usa ka full-time nga misyon,” miingon siya.
“Kinahanglan kong mopadayon sa akong mga pag-eskwela,” miingon si Willy, nga nakalitan. Mipasabot siya nga kulang pa siya og tulo ka tuig sa elektrikal engineering nga programa.
“Magmisyon una ka,” miingon ang presidente sa branch. Gipasabot niya og maayo nga si Willy ang kinaunahan nga batan-ong lalaki gikan sa branch nga makahimo alang sa full-time nga misyon.
“Dili,” miingon si Willy, “dili ni mahimo. Kinahanglan humanon una ko kini.”
Ang mga ginikanan ni Willy wala malipay dihang nahibaloan nilang gibalibaran niya ang pagdapit sa presidente sa branch. Ang iyang mama, nga usa ka mainampingon, direktang nangutana kaniya, “Unsay hinungdan nga maglangaylangay ka?”
Usa ka adlaw, ang Espiritu miaghat kang Willy nga bisitahon ang iyang tiyo nga si Simon Mukadi. Dihang milakaw siya sulod sa sala sa iyang tiyo, nakabantay siya og usa ka libro sa lamesa. Dunay butang mahitungod niini nga ingon og nagpanawag kini kaniya. Mipaduol siya ug gibasa ang ulohan: Le miracle du pardon, ang French nga hubad sa kang Spencer W. Kimball nga The Miracle of Forgiveness. Naintriga, gipunit ni Willy ang libro, miabli sa mga pahina niini, ug misugod sa pagbasa.
Ang tudling mahitungod sa dios-dios, ug sa kalit nainteresado si Willy. Gisulat ni Elder Kimball nga wala lang mag-ampo ang mga tawo ngadto sa mga dios-dios nga kahoy ug bato ug sa hinimo sa lapok apan gisimba usab ang ilang kaugalingong mga kabtangan. Ug ang pipila ka mga dios-dios walay mahikap nga porma.
Ang mga pulong naghimo kang Willy sa pagpangurog sama sa usa ka dahon. Mibati siya nga ang Ginoo direktang namulong kaniya. Dihadiha dayon, ang tanang tinguha sa paghuman sa pag-eskwela sa dili pa siya magmisyon nawala na kaniya. Gipangita niya dihadiha dayon ang presidente sa branch ug gisultihan niya nga nausab ang iyang hunahuna.
“Unsay nahitabo nimo?” nangutana ang iyang presidente sa branch.
Human siya giistoryahan ni Willy, mikuha ang presidente sa branch og usa ka aplikasyon para sa misyonaryo. “OK,” miingon siya. “Magsugod ta dinhi, sa sinugdanan.”
Samtang nangandam si Willy sa iyang misyon, ang bayolenting hitabo miulbo sa rehiyon diin siya nagpuyo. Si Zaire didto sa Congo River Basin sa Africa, diin ang nagkalainlaing pundok ug rehiyonal nga mga grupo nakigbatok sa usag usa sulod sa mga henerasyon. Bag-o lang, sa probinsya ni Willy, miawhag ang gobernador sa mayoriya sa Katangan nga palayason ang minoridad nga mga Kasaian.
Pagka-Marso 1993, ang kabayolente mikatag hangtod sa Kolwezi. Ang mga militanteng Katangan sekretong misulong sa kadalanan, miwarawara og mga sundang, mga kahoy, mga bunal, ug ubang mga hinagiban. Giterorismo nila ang mga pamilyang Kasaian ug misunog sa ilang mga balay, wala kaayo magpakabana unsang mga tawo o mga kabtangan ang naa sa sulod. Nabalaka sa ilang kinabuhi, daghan sa mga Kasaian nanago o nanglayas sa siyudad gikan sa mga manunulong.
Isip usa ka Kasaian, nasayod si Willy nga mubo na lang ang panahon ug sulngon na ang ilang pamilya sa mga militante. Aron dili mapasakitan, gihunong una niya ang iyang pagpangandam sa misyon aron matabangan ang iyang pamilya nga makalayas ngadto sa Luputa, usa ka lungsod sa Kasaian mga 563 ka kilometros ang gilay-on, diin pipila sa iyang mga kaliwat nanagpuyo.
Kay ang mga tren sa Katanga dili man kanunay, gatosan ka mga bakwit nga Kasaian mipabarog og temporaryong katulgan sa gawas sa estasyonan sa tren sa Kolwezi. Dihang si Willy ug ang iyang pamilya nangabot sa kampo, wala silay kapilian kon dili ang matulog ilawon sa kabitoonan hangtod nga makakita sila og kasilongan. Ang Simbahan, ang Red Cross, ug ubang makitawhanong mga organisasyon anaa sa kampo sa paghatag og pagkaon, mga tolda, ug medikal nga pag-atiman sa mga bakwit. Sa gihapon, kay walay tukmang sanitasyon, ang kampo nanimaho og mga hugaw sa tawo ug anohos sa gisunog nga basura.
Human sa pipila ka semana sa kampo, ang mga Binenes nakadawat og balita nga ang tren makapasakay og pipila ka babaye ug mga bata pagawas sa maong dapit. Ang mama ni Willy ug ang upat ka managsoong babaye mihukom nga mobiya sa tren uban sa mga sakop sa pamilya. Si Willy, sa samang higayon, mitabang sa iyang papa ug sa magulang niyang lalaki sa pag-ayo sa naguba nga sakyanan nga kargahanan sa mga butang. Dihang andam na kini sa pagbiyahe, gikabit nila kini sa molargahay nga tren ug mibiya sa kampo.
Dihang naabot siya sa Luputa daghang semana ang milabay, wala kapugngi ni Willy apan sa pagkumpara niiini sa Kolwezi. Gamay ra kini nga lungsod ug walay elektrisidad, nagpasabot nga dili niya magamit ang iyang pagbansay sa elektrikal engineering alang sa pagpanarbaho. Ug didto walay branch sa Simbahan.
“Unsay buhaton nato dinhi?” nangutana siya sa iyang kaugalingon.
Niini nga higayon, Si Silvia ug Jess Allred kanunay nga magdrayb subay sa mga libaongon nga dalan dapit sa Chaco, diyotay ra og namuyo nga rehiyon sa kasadpan sa Paraguay. Milabay ang trese ka tuig sukad ang mga Allred mipuyo sa Guatemala, ug nahimo kadtong usa ka puno sa panghitabo nga panahon sa ilang pamilya. Human nga namalhin sila sa Costa Rica, ang panarbaho ni Jeff sa Simbahan mipabalhin kaniya ngadto sa Habagatang Amerika, mao nga namalhin na usab sila, una ngadto sa Chile ug dayon sa Argentina. Ang mga Allred karon nagserbisyo nga mga lider sa misyon sa Paraguay ug hapit na mag-usa ka tuig sa maong nasod.
Didto sa Chaco naa ang usa ka gamay nga komunidad sa mga Santos gikan sa lahi og kultura nga katawhan sa Nivaclé. Namuyo sila sa duha ka balangay, Mistolar ug Abundancia, pipila ka distansya gikan sa dako nga karsada. Si Silvia ug si Jeff padulong sa Mistolar, sa mas hilit nga balangay, sa paghatod og pipila ka pagkaon ug panginahanglanon. Ang rota padulong sa balangay grabe kalisod, nga dunay dagko kaayong mga tunok nga makatusok sa mga ligid sa sakyanan. Isip usa ka pagpanagana, ang mga Allred kanunay nga mobiyahe didto dala ang dugang nga sakyanan nga puno sa ekstrang mga ligid nga ikapuli kon mahiyosan.
Ang karsada padulong sa Mistolar usa lamang sa daghang mga hagit nga giatobang sa mga Allred sa Paraguay. Sa pag-abot nila sa Asunción, nasayran nila gikan sa trabaho ni Jeff sa temporal nga mga kalihokan nga hinay ang paglambo sa Simbahan didto kay sa ubang mga nasod sa Habagatang Amerika. Apan ngano?
Dihang gisugdan nila ang pagpakigtagbo sa mga misyonaryo, ilang nabantayan nga ang mga elder ug mga sister nagtutok kaayo sa ilang buhat sa pagpanghatag og Espanyol nga mga kopya sa Basahon ni Mormon. Bisan pa daghang mga Paraguayan, labi na sa mga kabaranggayan, mas komportableng mogamit og Guarani, usa ka lahi og kultura nga mga kagikan.
Sa matag higayon kutob sa mahimo, ang mga misyonaryo sa Simbahan maningkamot sa pagtudlo sa katawhan gamit ang gusto nilang pinulongan. Pagka-1993, ang kompleto nga mga hubad sa Basahon ni Mormon magamit na sa traynta y otso ka pinulongan. Ang pinili nga mga porsiyon sa basahon nahubad na ngadto sa ubang kwarenta y sais ka pinulongan, lakip ang Guarani.
Human mamatikdan nga mas gusto sa mga Santos ang Guarani, ang mga Allred mibati og pag-aghat nga ipagamit sa mga misyonaryo ang maong pinulongan sa ilang trabaho, kon angay. Giawhag usab nila ang mga elder ug mga sister sa pagtudlo sa mga tawo og daghan mahitungod sa Basahon ni Mormon sa dili pa sila mohagit kanila sa pagbasa niini. Ug gihatagan nila og gibug-aton ang kaimportante sa pagtudlo sa nag-unang mga baroganan sa gipahiuli nga ebanghelyo, pagtakda og tinuod nga mga tumong, ug pagkaadunay pagtuo sa pagdapit sa katawhan sa pagsunod sa mga pagtulun-an sa Manluluwas.
Ang pagpangalagad ngadto sa mga Nivaclé nagkinahanglan og dugang nga mga pagpahiangay. Mga gatosang mga Nivaclé ang nabunyagan sa sayo nga bahin sa 1980 human nga si Walter Flores, usa ka Nivaclé nga Santos sa Ulahing mga Adlaw kinsa mipasakop sa Simbahan sa Asunción, mipaila sa mga misyonaryo ngadto sa iyang mga tawo. Nagpuyo sa hilabihan kalayo nga dapit, ang mga Nivaclé dunay kaugalingon nilang pinulongan ug pamaagi sa kinabuhi. Mananom sila og kalbasa, mais, ug mga batong ug mamuhi og mga kanding alang sa gatas. Ang mga babaye maglalik og mga basket ug ang mga lalaki magkulit og kahoy nga mga figurine nga ikabaligya ngadto sa mga turista.
Sa bag-ohayng mga katuigan, ang mga ikapulo sa matinud-anong mga Santos sa tibuok kalibotan nagtugot sa Simbahan nga mabayaran ang tibuok nga kantidad sa pagtukod ug pagmentinar sa mga meetinghouse niini. Ang mga badyet sa ward ug branch, nga gihatag gikan sa ulohang mga buhatan sa Siyudad sa Salt Lake, gibayad usab sa mga programa ug mga kalihokan sa Simbahan. Isip usa ka hilit nga komunidad, ang mga Nivaclé talagsa ra kaayong magkinahanglan og kwarta alang sa mga matang sa mga kalihokan nga buhaton sa kasagarang mga ward ug mga branch. Imbis niana, ang ilang kwarta sa badyet sa kasagaran gamiton ra para sa bugas, mga batong, harina, mantika, mga bateriya, ug ubang mga panginahanglanon. Ang Simbahan misangkap usab sa duha ka komunidad og mga sapot ug ubang mga kapanguhaan, sama sa gihimo niini ngadto sa ubang lumad nga katawhan sa Central ug sa Habagatang Amerika.
Ang maayong pagkagamot nga pagtuo sa mga Nivaclé makita diha sa presidente sa branch sa Mistolar, si Julio Yegros, ug iyang asawa, si Margarita. Niadtong 1989, naselyo sila kauban sa duha nila ka batan-ong mga anak didto sa Buenos Aires Temple. Atol sa taas nilang panaw pauli, nagkasakit ang ilang mga anak ug nangamatay. Aron malahotay ang maong trahedya, ang mga Yegros misalig sa ilang pagtuo sa mahangtoron nga plano sa Dios ug sa ilang mga pakigsaad sa templo.
“Ang among mga anak naselyo kanamo didto sa balay sa Ginoo,” kausa giingnan nila ang mga Allred. “Nasayod kami nga ikauban namo sila og balik alang sa kahangtoran. Kini nga kahibalo naghatag kanamo og kalinaw ug kahupayan.”
Niadtong Mayo 30, 1994, si Presidente Ezra Taft Benson mitaliwan sa panimalay sa Siyudad sa Salt Lake. Samtang ang mga Santos namalandong sa iyang kinabuhi ug pagpangalagad, ila siyang gihinumdoman sa pagdala sa Basahon ni Mormom ug sa nakasentro kang Kristo nga mensahe ilabi na sa Simbahan—ug sa kalibotan—nga wala pa mahimo sukad. Nahinumdoman usab nila ang iyang tambag mahitungod sa paglikay sa mga peligro sa garbo ug kahakog sa bisan unsa nga matang, lakip ang panagbingkil, kapungot, ug dili matarong nga pagdumala.
Atol sa iyang pagpangulo, ang Simbahan nagtinguha og bag-ong mga paagi sa paghupay sa pag-antos sa katawhan sa tibuok kalibotan. Niadtong 1988, ang Unang Kapangulohan miisyu og pamahayag bahin sa mikuyanap nga AIDS, namahayag ug nag-awhag og gugma ug simpatiya alang niadtong nanag-antos gikan sa mga epekto sa maong sakit. Ubos a pagpangulo ni Presidente Benson, ang Simbahan sa dakong bahin mipalapad usab sa makitawhanong tabang, ug ang mga misyonaryo karon migahin og daghang panahon sa pagserbisyo sa mga komunidad diin sila nagtrabaho.
Niining mao nga panahon, ang Simbahan mitubo ngadto sa kapin sa 40 porsyento, ngadto sa siyam ka milyon ka mga miyembro. Milambo ang misyonaryo nga buhat sa daghang dapit sa kalibotan, ilabi na sa Africa. Ug, human sa bag-o lang pagkahagsa sa Soviet Union ug ubang politikal nga mga kausaban sa Uropa, ang Simbahan opisyal nga naestablisar ngadto sa daghang mga nasod sa central ug sa sidlakang Uropa.
Subo lang, ang katigulangon ug sakit mipugong ni Presidente Benson nga makapamulong sa publiko sulod sa hapit lima ka tuig. Atol niana nga panahon, wala na siya makasulti pa og mas daghan kay sa pipila ka pulong sa usa ka higayon. Ang iyang mga magtatambag, si Gordon B. Hinckley ug si Thomas S. Monson, kauban sa Korum sa Napulong duha ka Apostoles, sa mainampoong paagi migiya sa inadlaw-adlaw nga buluhaton sa Simbahan. Kutob sa mahimo, si Presidente Benson mihatag kanila sa iyang suporta sa mga desisyon pinaagi sa yano nga “oo” o sa pag-aprobar pinaagi sa pahiyom.
Ang senior nga apostol sa dihang namatay si Presidente Benson mao si Howard W. Hunter. Sa edad nga otsenta y sais, siya mismo dili na lig-on og panglawas. Maggamit na siya og wheelchair o walker sa paglakaw-lakaw sa palibot, ug ang iyang tingog sa kasagaran kapoy ug luya na. Sa gihapon atol sa iyang pagserbisyo isip apostol, ang mga Santos nakadayeg sa iyang kamapaubsanon, kamanggiluy-on, kaaghop, ug labihan nga kaisog.
Wala madugay human siya ma-orden isip presidente sa Simbahan niadtong Hunyo 5 1994, si Presidente Hunter mipahigayon og usa ka press conference ug mipahibalo nga si Gordon B. Hinckley ug Thomas S. Monson maoy iyang mga magtatambag sa Unang Kapangulohan. Iya dayong gidapit ang tanang miyembro sa Simbahan sa pagsunod sa ehemplo sa Manluluwas sa kamahigugmaon, kamalaomon, ug kamanggiloy-on. Giawhag niya ang mga nagkalisod nga mga Santos o kadtong mga mibiya sa panon sa pagbalik. “Tugoti kaming mobarog uban kaninyo ug mopauga sa inyong mga luha,” miingon siya. “Balik kamo. Barog uban kanamo. Padayon. Pagmatinuohon.”
“Nianang sama nga espiritu,” mipadayon siya, “dapiton ko usab ang mga miyembro sa Simbahan sa pag-establisar sa templo sa Ginoo isip mahinungdanon nga simbolo sa ilang pagkamiyembro ug isip langitnong dapit alang sa labing sagrado nila nga mga pakigsaad.” Giawhag niya ang mga Santos sa pagdala sa magamit nga rekomend sa templo ug magmahimo nga “tigtambongan sa templo ug magmahigugmaon sa templo nga katawhan.”
“Magdali kita ngadto sa templo sa kanunay kutob sa itugot sa panahon ug sa kwarta ug personal nga mga kahimtang,”miingon siya.
Sa wala madugay nianang bulana, si Presidente Hunter naglingkod ilawom sa usa ka kasilongan atbang sa daghang tawo nga nanambong sa kanhi luna sa templo sa Nauvoo, Illinois. Ang kalangitan tin-aw ug sanag, nagtanyag og lapad kaayong lantawon nga luna sa Mississippi River ug sa makasaysayan nga mga luna sa Simbahan sa maong dapit. Ang hangin nga nagdala og salibo kusog, apan ang tanan ingon og mahinamon nga maminaw kang Presidente Hunter nga mamulong. Miadto siya sa Nauvoo kauban ni Presidente Hinckley ug Elder M. Russell Ballard sa pagsaulog sa ika-150 nga anibersaryo sa pagmartir ni Joseph ug Hyrum Smith.
Mahinuklogon si Presidente Hunter samtang naglingkod siya sa karaang luna sa templo. Gawas sa pipila ka abuhon nga nagpabiling mga bato nga pundasyon, usa ka gamayng ebidensiya nagpabilin nga ang usa ka labihan katahom nga balay sa Ginoo kausa nagbarog didto sa sagboton nga luna. Naghunahuna siya bahin sa propeta nga si Joseph Smith ug mibati sa responsibilidad sa paghimo sa tanan kutob sa iyang mahimo alang sa buluhaton sa Ginoo sa nahabilin niya nga panahon dinhi sa yuta.
Sa paggamit sa pulpito atol sa iyang panahon, si Presidente Hunter miawhag na usab sa mga Santos sa paghimo sa templo nga kabahin sa ilang kinabuhi. “Sama sa kapanahonan ni Joseph, ang pagkaadunay takos ug natugahan nga mga miyembro mao ang yawe aron matukod ang gingharian sa tibuok kalibotan,” giingnan niya ang mga Santos. “Ang katakos nga mosulod sa templo maghatag og kaseguroan nga ang atong kinabuhi mahiuyon sa kabubut-on sa Ginoo, ug kita andam sa pagdawat sa Iyang paggiya sa atong mga kinabuhi.”
Human sa maong serbisyo, si Presidente Hinckley ug Elder Ballard namulong ngadto sa mga reporter sa bilanggoan sa Carthage, diin gipatay si Joseph Smith. Usa ka reporter mihangyo kanila sa paghisgot sa kalainan sa Simbahan niadtong 1844 sa moderno nga Simbahan.
“Ang ilang problema 150 ka tuig ang milabay mao ang mga manggugubot nga pinintalan ang mga nawong,” mitubag si Presidente Hinckley. “Ang among problema mao ang paghatag og luna sa paglambo niini nga Simbahan.” Naghisgot siya mahitungod sa hagit sa pagtukod og mga meetinghouse ug sa pagpangulo sa labihan ka daghan nga tawo. Ang Simbahan padayon sa paspas nga pagdaghan sa daghang dapit sa kalibotan. Sa Africa, pananglitan, ang Simbahan bag-o lang naabot ngadto sa Tanzania, Ethiopia, Malawi, ug sa Central African Republic.
“Pagkatalagsaon, talagsaon nga problema kini,” miingon siya.
Didto sa bilanggoan, si Presidente Hunter namulong na usab. “Ang kalibotan nagkinahanglan sa ebanghelyo ni Jesukristo nga gipahiuli pinaagi ni Propeta Joseph Smith,” misulti siya ngadto sa nanambong nga tulo ka libo nga katawhan. “Kinahanglang likayan nato ang pagkasuko ug kinahanglang mas magmatinabangon kita. Kinahanglang motunol kita sa atong kamot sa panaghigalaay ug pugngan ang pagpanimalos.”
Dihang natapos na ang pagserbisyo, nagsingabot ang kagabhion sa Carthage. Dihang si Presidente Hunter mibiya sa nataran sa bilanggoan, usa ka dako nga pundok sa mga Santos mitimbaya kaniya sa makahimuot nga paagi. Luya na siya, apan mihunong siya alang sa pakiglamano kanila, matag usa.