“Kamatayon ni Joseph ug ni Hyrum Smith,” Mga Hisgutanan sa Kasaysayan sa Simbahan
“Kamatayon ni Joseph ug ni Hyrum Smith”
Kamatayon ni Joseph ug ni Hyrum Smith
Sa pipila ka mga okasyon sa iyang panahon sa Nauvoo, si Joseph Smith misulti sa mga Santos nga nahadlok siya nga mapatay, ug mitrabaho siya aron maandam ang Simbahan sa pagpadayon sa iyang pagkawala.1 Sa tingpamulak niadtong 1844, nagsagubang siya sa nagkagrabe nga oposisyon taliwala sa mga masinupakon nga mga Santos sa Ulahing mga Adlaw ug sa mga kontra sa Simbahan diha sa rehiyon. Sa sayo nga bahin sa Hunyo 1844, ang mga masinupakon mimantala diha sa pamantalaan nga gitawag og Nauvoo Expositor, nga miatake sa pagkatawo ni Joseph Smith ug misaway sa piho nga mga doktrina ug mga buhat sa Simbahan. Sa paglihok sigun sa ilang pagsabut sa balaod ug nahadlok nga ang pamantalaan makapasamot sa pagpanggukod batok sa Simbahan, si Joseph Smith (isip mayor sa Nauvoo) ug sa konseho sa siyudad mikonsiderar sa pamantalaan nga kasamok sa publiko ug mimando sa pagguba sa printahanan.2 Hapit diha-diha dayon, ang kaaway sa Simbahan mimantala og mga panawagan alang sa pagpadakop kang Joseph ug alang sa dugang nga pagsamok batok sa mga Santos. Si Joseph ug ang iyang igsoong si Hyrum naghunahuna sa pag-ikyas ug gani mitabok sa Suba sa Mississippi, apan mihukom sila nga mopaubos sa pagdakop sa pasangil kalabut sa pagguba sa printahanan.3
Si Joseph ug Hyrum mireport ngadto sa Carthage, Illinois, diin gipun-an ang ilang pasangil sa pagbudhi ug gibutang sa kustodiya sa gipaabut nga husay. Gisaaran sila ni Gobernador Thomas Ford nga panalipdan, apan wala mahimutang ang ilang pagbati nga gibilanggo diha sa usa ka lungsod sa kaaway. Samtang naghulat sa kwarto sa taas sa bilanggoan, si Joseph, Hyrum, Willard Richards, ug si John Taylor nagtuon sa Basahon ni Mormon, nanganta og mga himno, ug militok og mga pulong sa panalangin sa mga bisita. Niadtong Hunyo 27, gidiktar ni Joseph ang usa ka sulat ngadto sa iyang asawa si Emma diin iyang gipahayag ang iyang gugma alang sa iyang pamilya ug ang iyang mga hunahuna sa umaabut nga husay. “Ako andam na nga modawat sa akong dangatan,” siya misulat, “sayud nga ako nahatagan og kaangayan ug nakahimo sa tanan kutob sa mahimo. Ihatag ang akong gugma ngadto sa mga bata ug sa akong mga Higala.”4
Nianang pagkahapon, usa ka armadong panon sa manggugubot misulong sa bilanggoan, midali og panaka sa hagdan, ug namusil sa sulod sa lawak diin si Joseph ug ang iyang mga kauban gitanggong. Si Hyrum gipusil ug namatay hapit diha-diha dayon. Si Joseph midagan ngadto sa bintana, napusilan sa dughan ug sa bukobuko, ug nahagbong ngadto sa yuta, diin lagmit gitiwasan siya sa pagpusil. Si John Taylor gipusil og kaupat ka higayon apan naluwas.5 Si Willard Richards lang ang nakalingkawas nga walay tatsa.
Painting nga nagpakita sa mga higayon nga misangpot sa pagpatay kang Joseph Smith didto sa Bilanggoan sa Carthage.
Human sa pagpamatay, ang mga lawas nilang Joseph ug Hyrum Smith gidala ngadto sa Nauvoo sa duha ka bukas nga mga karwahe. Ang mga lawas gilimpyohan ug gisusi, ug gihimoan og maskara aron sa pagpreserbar sa ilang mga panagway. Usa ka pampubliko nga paghaya, nga gitambungan sa mga 10,000 ka tawo, ang gipahigayon sa Balay nga Mansyon. Nahadlok nga ang mga kaaway mopanamastamas sa mga lawas, ang mga nanghatud mipuno sa mga lungon og mga sinako nga balas alang sa pampubliko nga lubong. Ang mga lawas sa sinugdanan gilubong diha sa ubos sa wala pa nahuman nga Nauvoo House, dayon pipila ka bulan ang milabay gihabwa ug gilubong pag-usab sa usa ka lahi nga gambalay nga gipanag-iya sa mga Smith.6
Si John Taylor ug Willard Richards unang mihatag og asoy sa mga pagpatay, lakip sa mga sinulat nga gihimo ni Richards diha sa iyang journal samtang didto pa sa Bilanggoan sa Carthage.7 Ang Nauvoo Neighbor ug ang Times and Seasons mimantala og usa ka pahibalo sa mga kamatayon ug sa usa ka pasidungog alang ni Joseph ug ni Hyrum, nga sa wala madugay opisyal nga gitugutan diha sa Doktrina ug mga Pakigsaad.8 Si William Daniels, usa ka sakop sa manggugubot kinsa nakaobserbar sa mga panghitabo gikan sa gawas sa bilanggoan ug kinsa sa kaulahian mipasakop sa Simbahan, mitala usab sa iyang panglantaw.9 Usa ka detalyado nga asoy nga gipagawas ni John Taylor niadtong 1856 gigamit sa mga historian sa Simbahan sa paghugpong sa opisyal nga kasaysayan ni Joseph Smith.10 Diha niini nga mga asoy, si Joseph ug Hyrum giila nga mga martir alang sa kawsa sa gipahiuli nga Simbahan.
Daghan pang uban ang misangkap og mga asoy sa nadungog nga mga balita sa mga kamatayon, nagsaksi sa pagbangutan sa mga biyuda nga sila si Emma Smith ug Mary Fielding Smith, ug nagbangutan tungod sa pagkawala sa Propeta ug Patriyarka. “Nakita nako ang mga patayng lawas sa atong hinigugmang mga kaigsoonan sa dihang sila gidala sa ilang mga apektadong pamilya,” misulat si Vilate Kimball sa usa ka sulat ngadto sa iyang bana, si Heber. “Nasaksihan nako ang ilang mga luha ug mga pag-agulo, nga igo gyud nga makapahugno sa labing tig-a. Matag igsoong lalaki ug babaye nga nakasaksi sa talan-awon misimpatiya og maayo ngadto kanila. Oo, matag kasingkasing napuno sa kasubo, ug ang mga kadalanan gayud sa Nauvoo daw nagbangutan.”11
Lima ka mga kalalakin-an ang nakasohan sa mga pagpatay ug mibarug sa paghusay didto sa Carthage niadtong Mayo 1845. Ang mga miyembro sa Simbahan giawhag sa dili pagtestigos o sa pagtambong sa husay sa kabalaka nga ang sistema sa hustisya mobaling batok kanila ug sa kahadlok nga makahagit og dugang nga kasamok. Walay mga saksi nga Mormon, ang abogado sa kagamhanan mahimong mopresentar og gamayng masaligan nga mga pagpamatuod, ug gitangtang niya ang tanang mahinungdanon nga mga ebidensya, nga miresulta nga ang hurado miabsuwelto sa tanang lima ka kalalakin-an. Nakagiya kini sa ubang mga eskolar nga molantaw niini isip usa ka binuang nga paghusay.12 Ang mga istorya mikatap taliwala sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw kalabut sa gikaingon nga gidangatan niadtong mga nalambigit sa mga pagpatay. Ang mga eskolar nagsiksik sa ilang mga kinabuhi ug miestablisar nga kining mga estorya sa balaan nga panimalos mga panultihon [folklore] lang ug dili kasaysayan.13
Sa kamatayon ni Joseph Smith napasagdan ang Simbahan nga walay usa ka lider sa unang higayon sukad sa pagkatukod niini niadtong 1830, ug ang pagkamatay ni Hyrum miwagtang sa potensyal aron mahatagan og dalan ang mopuli. Sa misunod nga mga bulan human sa pagkamartir sa Propeta ug sa Patriyarka, ang baga nga kadaghanan sa mga miyembro sa Simbahan mipaluyo sa pagpangulo sa Korum sa Napulog Duha.14
May Kalabutan nga mga Hisgutanan: Nauvoo Expositor, Dissent in the Church