Mischa Markow

Sulod sa 15 ka tuig sa iyang pagkakabig isip usa sa mga unang mga kinabig nga nagpasakop sa Simbahan sa silangang Uropa, si Mischa Markow (1854–1934) miserbisyo og duha ka misyon sa mga nasud nga girepresentaran karon sa Hungary, Russia, Romania, Bulgaria, Turkey, Serbia, Croatia, Germany, Belgium, ug Latvia. Ang iyang pagsangyaw ug pagpamunyag nagpahiluna sa pundasyon sa pipila ka mga branch nga sa sayong bahin sa ika-21 ka siglo mitubo ngadto sa dul-an 350 ka mga kongregasyon nga adunay labaw sa 80,000 ka miyembro.¹

Gipadaku diha sa Eastern Orthodox Christianity sa usa ka Serbian nga amahan ug Romanian nga inahan, si Markow nakakat-on sa pagpanupi ug migamit sa iyang kahanas aron naay magasto sa usa ka relihiyusong pagbiyahe ngadto sa Orthodox nga balaang mga dapit sa Jerusalem ug Alexandria, Egypt, niadtong 1886. Nagsugod siya sa pagtuon sa Biblia ug mibati og panginahanglan sa pagpangita sa tinuod nga simbahan ni Jesukristo, nakahukom nga mobisita sa Constantinople, diin siya makaimbestiga og pipila ka Protestante nga mga simbahan.

Sa laing dapit sa Imperyo sa Ottoman, si Jacob Spori nga usa ka Santos sa Ulahing mga Adlaw nga misyonaryo nagdamgo nga nagtudlo siya og usa ka tawo sa Alexandria, busa mibisita siya sa siyudad aron sa pagpangita sa tawo sa iyang damgo. Ang iyang pagpangita napakyas, ug misakay siya og barko aron mobalik sa Constantinople. Iyang nahimamat si Markow niana nga barko. Samtang si Spori nagsugod sa pagsangyaw sa ebanghelyo ngadto ni Markow, sama siya sa usa ka anghel sa panan-aw ni Markow. Si Markow wala makaamgo nga nakigsulti siya sa pinakauna nga Santos sa Ulahing mga Adlaw nga misyonaryo nga nagsangyaw didto sa Imperyo sa Ottoman.

Duha ka lain pang mga misyonaryo kinsa bag-ohay lang nga gitawag ngadto sa Turkish Mission, sila si Ferdinand Hintze ug Joseph Tanner, nakig-uban ni Spori ug Markow didto sa Constantinople. Gibunyagan ni Hintze si Markow didto sa Black Sea niadtong 1887. Si Markow mipauli sa iyang lungsod nga natawhan sa Srpska Crnja, dayon miadto sa Imperyo sa Austro-Hungarian.² Human sa usa ka tuig, si Hintze miagni ni Markow sa pagpakig-uban sa mga Santos didto sa Utah, apan si Markow miinsister nga dili siya moadto sa Zion kon dili pa siya makasangyaw ug makapamunyag sa Uropa. Nagmatinud-anon sa iyang panaad, si Markow nagsangaw sa Belgium, nagtudlo ug mibunyag sa usa ka pamilya didto, ug dayon mibalhin pagpuyo ngadto sa Utah.³

Human sa dul-an sa 10 ka tuig didto sa Utah, si Markow mibalik ngadto sa silangang Uropa sa iyang unang opisyal nga tahas sa misyon alang sa Simbahan.⁴ Ang iyang kasinatian sa daghang mga pinulongan sa silangang Uropa mihimo kaniya nga usa ka takus nga misyonaryo alang sa pagpaila sa ebanghelyo didto sa Austro-Hungarian, Russian, ug Ottoman nga mga Imperyo, apan ang legal nga mga pagdili sa relihiyosong kagawasan nakabalda sa iyang unang mga paningkamot. Tulo ka bulan human sa iyang unang pagsangyaw didto sa Serbia, si Markow gihinginlan gikan sa nasud. Didto sa Hungary, ang mga opisyales miakusar kaniya sa salang walay pagtahud sa mga awtoridad [anarchy] ug gibalhug siya sa prisohan sa mubong panahon sa wala pa siya palayasa. Sa Romania, si Markow mibunyag og 10 ka tawo sa wala pa siya palayasa. Nagsangyaw siya sa mubong panahon didto sa Bulgaria niadtong 1900 hangtud nga gipapahawa na usab siya.⁵

Kay gidid-an sa pagsangyaw sa upat ka mga nasud, si Markow misakay sa usa ka barko padulong sa kasadpan agi sa Suba sa Danube ug nag-ampo alang sa inspirasyon. Sa iyang kasaysayan sa kaugalingong kinabuhi [autobiography], siya misulat nga nagdamgo siya nga nagsangyaw didto sa Temesvár, Hungary, (nga karon Timisoara, Romania). Sa Temesvár, si Markow nakasinati sa iyang pinakadaku nga kalampusan. Usa ka gamay nga grupo sa mga Katoliko nga German ang pinulongan diha sa siyudad mahinamong nangita og espiritwal nga direksyon. Si Markow ug laing misyonaryo mibunyag kanila ug mi-establisar og usa ka branch sa wala pa mabalhin si Markow ngadto sa Germany, diin siya nangalagad hangtud nga mibalik siya sa Utah niadtong 1901.⁶

Niadtong 1903 mibalik si Markow ngadto sa Uropa alang sa lain nga misyon. Si Apostol Francis M. Lyman, nga bag-ohay lang mipauli gikan sa pagbiyahe sa pipila ka mga nasud, lakip na sa Russia, mitawag ni Markow aron sa paghisgot bahin sa posibilidad nga magsangyaw sa Imperyo sa Russian. Sa kaulahian niana nga tuig, si Markow miabut didto sa Riga (karon anaa sa Latvia) diin adunay tulo ka pamilya nga mihangyo nga magpabunyag. Sa wala pa makapahigayon si Markow sa mga ordinansa, hinuon, nakadawat siya og tawag nga paatubangon sa korte. Kaysa mamiligro nga mapriso o mapalayas, nakahukom siya nga mobiya sa nasud. Human mipahibalo sa iyang disisyon ngadto ni Lyman, si Markow mipanaw ngadto sa Turkey, nagsangyaw samtang nagbiyahe.⁷ Mibalik siya sa Utah niadtong 1905, diin siya nagtrabaho isip usa ka barbero hangtud nga siya namatay niadtong 1934.⁸

May Kalabutan nga mga Hisgutanan: Kalamboan sa Misyonaryo nga Buhat, Turkish Mission