Amanda Barnes Smith

Si Amanda Barnes Smith (1809–86) mas nailhan sa sayong bahin sa kasaysayan sa Santos sa Ulahing mga Adlaw tungod sa pagdawat og inspirasyon nga nakatabang kaniya sa pag-amuma sa iyang samarang anak nga lalaki, nga si Alma, balik sa kabaskog sa panglawas human sa 1838 nga masaker didto sa Hawn’s Mill diin ang iyang bana, si Warren, ug iyang anak nga si Sardius gipatay sa mga nangataki.¹

Si Amanda natawo sa Becket, Massachusetts, usa ka lungsod nga natawhan sa ubang unang mga Santos, lakip na ni Eliza R. Snow, Sarah Cleveland, ug ang unang bana ni Amanda, nga si Warren Smith. Ang matag pamilya tagsa-tagsang mibalhin ngadto sa kasikbit nga mga barangay diha sa “Western Reserve,” nga sa kasamtangang adlaw gitawag og Ohio. Niadtong 1826, giminyuan ni Amanda si Warren, ug aduna silay lima ka anak.² Siya miapil sa Disciples of Christ [Mga Disipulo ni Kristo] nga kongregasyon nga gipangulohan nila ni Sidney Rigdon ug Orson Hyde. Pagka-1831, si Amanda ug si Warren miapil sa gipahiuli nga Simbahan, tungod niana ang ubang sakop sa pamilya ug mga lungsuranon mikondenar kanila.³ Ang mga Smith mibalhin sa Kirtland, mipalit og kabtangan, ug mitampo sa Kirtland Safety Society ug sa pagtukod sa templo. Nahanaw ang ilang yuta ug mga kabtangan tungod sa pagkahapay sa Kirtland Safety Society ug mibiya sa Ohio aron sa pag-apil sa mga Santos didto sa Distrito sa Caldwell, Missouri, pagka-1838. Sa ilang pagbiyahe, usa ka grupo sa armadong mga tawo ang mipahunong sa pamilya ug mipatahan sa ilang mga armas. Pagka-Oktubre 30, ang mga Smith nagkampo sa Hawn’s Mill. Subo kaayo, mao kini ang panahon sa salawayong pag-atake sa mga manggugubot nga grupo sa mga pinuy-anan. Si Amanda, iyang mga anak nga babaye nga sila si Alvira ug Ortencia, ug ang iyang anak nga lalaki nga si Willard nakalingkawas sa pag-atake nga wala maunsa, apan ang iyang bana, nga si Warren, ug iyang anak nga lalaki nga si Sardius parehong gipamatay. Ang bat-ang sa iyang mas manghud nga anak nga lalaki nga si Alma napusilan. Walay laing kapaingnan alang sa panabang, si Amanda miampo ug nakadawat og inspirasyon kon unsaon paghimo ug paggamit og hampol nga ibutang ngadto sa samad. Ang lutahan milagro nga naayo, ug si Alma hingpit nga naayo.

Agi og sangputanan sa masaker, si Amanda ug ang iyang nahabiling upat ka anak nagpabilin dinha sa dapit, nga gikuha ang tanang kabtangan sa mga manggugubot nga grupo. Siya ug ang ubang Mormon nga mga babaye nagpahigayon og inadlaw-adlaw nga mga panagtigum sa pag-ampo hangtud nga sila gidid-an sa pagbuhat niini sa mga kaaway sa Simbahan.⁴ Sa matag higayon nga ang mga kaatbang sa mga Mormon manghulga kang Amanda, iyang tubagon aron sa pagpanalipod sa iyang pamilya. Adunay pipila ka mga okasyon, siya nakadawat og tabang gikan sa mga manggugubot, lakip na ang usa ka inihaw nga baboy isip “usa ka karne nga ilang gihalad aron ibayad alang sa ilang katuyoan nga maghinulsol” ug sa wala madugay, 50 ka libra [22.68 ka kilo] nga harina. Ila usab siyang gitugtan sa pagkuha sa iyang kaugalingong mga kabayo nga gikawat sa dihang siya ug ang iyang pamilya andam nang mobiya sa Missouri.⁵

Ang pamilyang Smith naabot gyud sa Quincy, Illinois, diin si Amanda nagmaestra. Pagka-1839, iyang giminyoan si Warren Smith (walay relasyon sa una niyang bana), usa ka biyudo nga adunay lima ka anak. Ang nagka-ipon nga pamilya mibalhin sa Nauvoo, diin si Warren mitrabaho isip usa ka panday sa puthaw [blacksmith]. Niini nga panahon, si Amanda nanganak og dugang nga tulo ka bata. Ang ilang kaminyoon nahimong dili maayo sa dihang si Warren miabuso ug nagmaluibon ngadto kang Amanda, nakapaanak og duha ka bata sa laing babaye. Gibiyaan niya si Warren pagka-Disyembre 1850, pipila ka bulan human sila miabut sa Utah. Sa una, si Amanda mibati og pag-aghat sa Espiritu nga ma-seal ngadto kang Joseph Smith. Human mahatagi og legal nga diborsyo si Amanda gikan kang Warren, si Brigham Young mibarug isip proxy sa pag-seal kang Amanda ngadto ni Joseph Smith.⁶

Sa tibuok niyang kinabuhi, si Amanda misalmut sa daghang mga kalihokan sa Simbahan ug sa sibiko. Isip miyembro sa Female Relief Society [Kababayen-an nga Kapunongan sa Kahupayan] sa Nauvoo, si Amanda miuban ni Emma Smith ug Eliza R. Snow niadtong 1842 aron sa pagpresentar og petisyon ngadto sa gobernador sa Illinois alang sa proteksyon ni Joseph Smith.⁷ Sa Siyudad sa Salt Lake, si Amanda nalambigit sa Indian Relief Society [Kapunongan sa Kahupayan] sa sayong bahin sa 1854, mitabang sa lokal nga mga American Indian. Siya sa wala madugay nangalagad isip magtatambag sa kapangulohan sa Relief Society sa ward sa Siyudad sa Salt Lake gikan niadtong 1868 hangtud 1879. Atol sa mga 1870 ug 1880, si Amanda usa ka dayag nga tigpanalipod sa Simbahan ug usa ka magdadapig sa mga katungod sa kababayen-an ilabi na sa pagboto.⁸ Siya mahinumduman isip “usa ka walay pagkaluya nga trabahador … taliwala sa mga kabus ug masakiton nga mangalagad sa ilang espiritwal ug temporal nga mga panginahanglan.”⁹

Si Amanda migahin sa katapusang katuigan sa iyang kinabuhi sa Siyudad sa Salt Lake, diin siya gidayeg tungod sa iyang pagka “beterano sa Zion.”¹⁰ Siya mibati og dakong katagbawan diha sa kamatinud-anon sa iyang mga anak. Tungod sa pagkaparalisado, mipuyo siya sa iyang anak nga babaye sa Richmond, Utah, diin sa wala madugay namatay siya niadtong 1886.¹¹ Si Amanda mihulagway sa iyang kinabuhi nga “puno sa hingpit nga kalipay ug kasamok. Ako nang nasulayan ang walay samang kasubo ug kasakit, ingon man nakadawat usab sa mga panalangin sa maalamon sa tanan nga manggiloy-ong Dios.”¹²