Alpabeto nga Deseret

Kaniadtong 1850 gihangyo ni Brigham Young ang hunta sa mga tigdumala sa Unibersidad sa Deseret sa Siyudad sa Salt Lake sa paghunahuna og mga paagi nga mamaayo [reform] ang alpabeto nga Iningles. Ang ubang mga tigreporma sa pinulongan sama nila ni Benjamin Franklin, Noah Webster, ug Isaac Pitman dugay na nga nangita og mga paagi sa pagpayano ug sa pagpahiuyon sa unsay sumbanan [standardize] sa panitik [spelling] sa Iningles.¹ Si Brigham Young usab nagtinguha sa pagduso og alpabeto nga makahimo sa Iningles nga mas yano, mas dili mosukwahi, ug mas sayon alang sa mga kabataan ug sa dili Iningles ang sinultihan nga mga lalin nga kinabig sa pagkat-on.² Kining gitanyag nga alpabeto maoy usa ka bahin sa mga paninguha ni Brigham Young sa paghiusa sa mga Santos ug sa pagmugna og Zion nga katilingban pinaagi sa paghimo niini nga mas sayon alang kanila sa pagbuntog sa mga kalainan sa pinulongan.

Human gihunahuna ang daghang mga tanyag, si Presidente Young ug ang mga tigdumala mitugot og usa ka panglitok sa titik [phonetics or sounds of letters] nga alpabeto nga itudlo sa mga eskwelahan. Kini nga alpabeto gibase diha sa 38 ka mga tunog sa panglitok sa titik nga gihimo ni Isaac Pitman. Ang Alpabeto nga Deseret, ingon nga kini gitawag, naglangkob og mga titik nga tukma ngadto sa matag usa niini nga mga tunog. Si George D. Watt, usa ka Santos sa Ulahing mga Adlaw nga tig-esteno [stenographer] kinsa milalin gikan sa Gran Britanya, nakatuon sa sistema sa minugbo nga pagsulat ni Pitman ug mao ang may dako nga kapangakuhan alang sa desinyo sa bag-ong alpabeto. Maingon og iyang gibase kini diha sa mga titik ni Pitman, ang alpabeto nga Latin, ug tingali sa ubang mga alpabeto o mga sistema sa panglitok sa titik.

Matinguhaon si Brigham Young nga makita ang Alpabeto nga Deseret nga gamiton sa kadaghanan. Ang mga pangulo sa Simbahan migasto sa pagtukod og bag-ong matang sa imprinta aron sila makamantala og mga materyal sa bag-ong alpabeto. Gidumala usab nila ang pagmantala og pipila ka mga artikulo sa bag-ong alpabeto diha sa Deseret News tali sa 1859 ug 1864. Sa 1868 mi-imprinta ang Simbahan og sinugdanang mga basahon alang sa mga estudyante. Sa pagkasunod tuig, gimantala ang Basahon ni Mormon sa Alpabeto nga Deseret.³

Basahon ni Mormon gi-imprinta sa Alpabeto nga Deseret — Ang Basahon ni Mormon nga gi-imprinta sa Alpabeto nga Deseret.

Ang sinugdanang mga basahon gigamit sa pipila ka mga eskwelahan sa Utah, apan ang alpabeto wala gayud gamita sa kadaghanan.⁴ Kadtong kinsa makabasa ug makasulat sa Iningles gamay ra ang panginahanglan sa alpabeto. Kadtong kinsa nagkat-on og Iningles gamay ra ang makit-ang mga materyal nga basahon sa Alpabetong Deseret kon itandi ngadto sa daghan kaayong materyal nga basahon nga anaa na sa alpabetong Latin, ilabi na human moabut ang riles sa tren diha sa Utah sa 1869.⁵ Sumala ni George Q. Cannon, giila ni Brigham Young nga ang alpabeto “wala kaayo matakdo sa gidesinyo nga katuyoan ingon nga kini gidahum,”nakita nga ang mga titik dili lamang wala mailhi apan lisud nga basahon.⁶ Human sa kamatayon ni Brigham Young sa 1877, ang alpabeto sa kadaghanan wala na gamita.