Ang Tinuod nga Dalan paingon sa Kalipay
Gikan sa usa ka pakigpulong nga gihatag sa Brigham Young University–Hawaii niadtong Abril 10, 2010. Alang sa kompleto nga teksto sa Iningles, bisitaha ang http://devotional.byuh.edu/node/416.
Samtang kita nagtinguha sa tinuod nga dalan sa kalipay diha sa atong mga pamilya ug mga propesyon, nag-ampo ko nga atong gamiton ang atong kahibalo ug impluwensya sa pagdala og mas dakong pagkamatarung, kalinaw, ug kagawasan sa katawhan sa tibuok kalibutan.
Ang resipe sa “ang maayong kinabuhi” gidebatehan sulod sa daghang mga siglo. Sa dihang si Apostol Pablo anaa sa Athens sa Mars Hill, siya nakahimamat og “mga philosopher nga mga Epicureo ug mga Estoico” (Mga Buhat 17:18). Ang mga Estoica nagtuo nga ang labing maayo mao ang hiyas, samtang ang mga Epicureo nagtuo nga ang labing maayo mao ang kalingawan. Daghang mga Estoica nahimong mga mapagarbuhon ug migamit sa pilosopiya nga “usa ka takuban alang sa … ambisyon ug sala.” Daghang mga Epicureo nahimong mga hedonist kinsa nagtuman sa ilang moto sa “Kita mangaon ug mag-inom, kay ugma kita mamatay”1
Daghan mga propesor ang dugay nang nagtudlo sa gipasiugdahan ni Aristotle nga “pagpamalandong sa salabutan’’ [intellectual contemplation] isip blueprint sa “ang maayong kinabuhi.” Usa ka tigribyu sa sinulat sa New York Times Book Review mipahayag nga ang modernong mga philosopher “mitapos nga walay saktong balanse sa mga elemento nga naglangkub sa ‘kaayohan sa tawo.’”2
Usa ka artikulo sa New York Times mipahayag, “Ang kalipay sa kaminyoon mao ang labing importante kaysa bisan unsa nga butang sa padeterminar sa personal nga kaayohan.” Ang tigsulat mihagit sa mga kolehiyo nga minusan ang paggahin og panahon sa “pag-andam sa mga estudyante alang sa pagpanarbaho” ug mogahin og mas taas nga panahon sa “pag-andam kanila sa paghimo og sosyal nga mga desisyon.”3
Samtang nagbasa ko niining mga pahayag, nakapamalandong ko sa gitudlo ni Propetang Joseph Smith: “Ang kalipay mao ang tumong ug desinyo sa atong pagkatawo; ug mao ang katapusan niini; kon kita magsubay sa dalan nga nagpaingon niini; ug kini nga dalan mao ang hiyas, pagkamatarung, pagkamatinud-anon, pagkabalaan, ug pagsunod sa tanang mga sugo sa Dios.”4
Diha sa diwa sa pamahayag sa New York Times kabahin sa kaminyoon ug sa positibong deklarasyon sa Propeta, ako adunay pagsalig nga atong maangkon ang kalipay nga atong gitinguha ug ang gusto sa Dios alang kanato. Unsa ang atong buhaton aron makab-ut kini?
Pagmapasalamaton sa Inyong Panulundon
Kanunay nga magmapasalamaton sa inyong mga panalangin, ilabi na sa inyong panulundon. Kon kita mapanalanginan og buotan nga mga ginikanan, kita kinahanglan nga magmapasalamaton. Kini mao ang utang nga ang matag usa kanato nagkulang sa atong panulundon.
Usa ka karaang proverbio sa Chinese mabasa, “Kon kamo moinom og tubig, ayaw kalimti ang atabay diin kini nagikan.” Klaro diha sa mga kasulatan nga kita kinahanglang motahud sa atong mga ginikanan. Usa ka proverbio mabasa, “Anak ko, bantayi ang sugo sa imong amahan, ug ayaw pagbiyai ang balaod sa imong inahan” (Mga Proverbio 6:20). Ang halangdong German nga philosopher nga si Goethe mihan-ay niini ning paagiha:
Ang panulundon sa inyong mga amahan gipahulam lang,
Kab-uta kini pag-usab, aron tinuoray nga makaangkon kini!5
Klaro nga kinahanglan nato nga magmapasalamaton sa atong mga ginikanan ug mohimo og positibong aksyon aron maangkon ang ilang gilauman nga itugyan ngari kanato. Kini usa ka lakang padulong sa personal sa kalipay.
Ipasalig ang Inyong Kaugalingon sa Pamilya
Ikaduha, isalig ang inyong kaugalingon sa mahangturong institusyon sa pamilya isip pundasyon sa kalipay. Sa kinatibuk-an sa kalibutan, daghan ang nagpili nga dili magminyo o dugay-dugayon ang kaminyoon. Ang pamilya mao ang mahangturong institusyon nga gi-orden sa Ginoo sa wala pa ang pundasyon sa kalibutan. Kadaghanan sa mga tawo magminyo ug mapanalanginan og mga anak. Walay mas dako nga panalangin niining kinabuhi kaysa pagbaton og mga anak. Pipila sa labing makatandog nga tudling diha sa tanang kasulatan nakakuha sa makapabayaw nga kaimportante sa mga anak sa plano sa atong Langitnong Amahan. Sila sa tinuoray “ang panulundon sa Ginoo” (Salmo 127:3).
Sa dihang mga 20 anyos pa ko, si Presidente David O. McKay (1873–1970) mihatag og usa ka propetikanhon nga mensahe kabahin sa kaminyoon ug sa mga anak. Siya 95 anyos ug anaa na sa katapusang tuig sa iyang kinabuhi. Siya mitudlo nga ang putli nga gugma tali sa usa ka lalaki ug usa ka babaye “mao ang usa sa labing halangdon nga butang dinhi sa yuta, ug ang pagpanganak ug pagmatuto sa mga bata mao ang labing importante nga tanang buluhaton sa katawhan.”6
Si Presidente McKay dayon mipakigbahin sa iyang kabalaka kabahin sa nagkataas nga pag-uyon sa diborsyo. Niadtong 1969 ang California mao ang unang estado sa Estados Unidos nga mitugot sa gitawag sa una og “walay sad-an sa pagdeborsyo” [no-fault divorce]. Sa wala pa kanang higayona, kinahanglan nga adunay rason sa pagtapos sa usa ka kaminyoon, sama sa pagkamaluibon o uban pang grabe nga mga kondisyon. Si Presidente McKay klaro gayud nga nabalaka nga ang institusyon sa kaminyoon namiligro. Siya mipahayag, “Ang nagkataas nga gidaghanon sa diborsyo sa Estados Unidos karon usa ka mahulgaong kakuyaw sa pagkahalangdon niining nasud.”7
Kon atong hinumduman ang gitudlo ni Presidente Mckay, kadto usa ka tinuoray nga propetikanhon. Ang editor-in-chief karon sa U.S. News and World Report sunod-sunod nga nagtala sa kasaysayan ug sa mga sangputanan nga nahitabo sukad niadto. Siya nag-report nga ang “gidaghanon sa diborsyo mas milabaw pa sa doble sukad niadtong mga 1960,” ug ang pagkatawo sa bata ngadto sa wala makasal nga inahan “misaka gikan sa 5 porsyento niadtong 1960 ngadto sa mga 35 porsyento karon.” Iyang gipasabut ang mga resulta ug ang dili maayong epekto ngadto sa mga anak. Iya kining giklaro nga “ang lig-ong pamilya sa duha ka tinuoray nga mga ginikanan … nahimong sulundon nga paagi sa pagporma sa kinaiya, sa pag-amuma, sa pagsilsil sa mga hiyas, ug sa pagplano sa kaugmaon sa anak.”8
Ang artikulo sa New York Times mitapos, “Ang modernong mga katilingban … adunay susama nga kabalaka sa materyal ug kahadlok sa daang mga moral ug sosyal” ug, isip resulta, sila “nabuta sa espiritwal nga bahin.”9 Dili ba mao kini ang gipanagna ni Presidente Mckay?
Tuguti ko sa pagsiguro kaninyo nga daghan sa mga kaminyoon tali sa matinud-anong mga miyembro sa Simbahan malipayon ug malampuson. Alang niadtong wala pa maminyo, kinahanglan kamong mopadayon uban sa hugot nga pagtuo ug pagsalig ngadto sa katapusang tumong sa kaminyoon ug pamilya. Motambag ko kaninyo nga kamo mangita og usa ka matarung nga kapikas kinsa inyong gidayeg ug kinsa mahimong inyong labing suod nga higala. Akong ipasalig kaninyo nga ang hingpit nga kalipay, gugma, ug katumanan nga masinati sa paghigugma, matarung nga mga pamilya makahimo sa posibling dako nga kalipay nga atong makab-ut. Kana nga kalipay mao ang pundasyon sa malampusong katilingban. Kadtong mga matarung ug wala makabuhat niini nga tumong makaangkon sa matag panalangin nga giandam sa atong Amahan sa Langit alang sa Iyang mga anak.
Pag-apil sa Positibo nga Paagi
Ikatulo, pag-apil sa kalibutan sa positibo nga paagi ug mahimong gamhanang pwersa sa maayo. Usa ka importanting hagit mao ang pagtuman sa espiritwal nga sugo sa pagpuyo sa kalibutan apan dili kalibutanon (tan-awa sa Juan 17). Si Presidente Joseph Fielding Smith (1876–1972), isip usa ka sakop sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles, mitudlo nga bisan tuod anaa kita sa kalibutan, “kita wala sa kalibutan sa paagi nga kita dili kinahanglang moapil sa … dautang mga naandan, … mga uso sa sinina, … mga kabuang, sayop nga mga doktrina, ug mga teyoriya.”10 Dugang pa, ang inyong kontribusyon sa dapit diin kamo nagpuyo usa ka bahin sa inyong hagit nga mahimong ehemplo, mopakigbahin sa ebanghelyo, ug mopuyo sumala sa mga kamatuoran nga natudlo na kaninyo pinaagi sa inyong mga ginikanan ug sa mga propeta.
Aron sa pagtuman niini nga hagit, tinguhaon ug kinahanglan ninyong malakip sa kalibutan sa positibo nga paagi. Kita kinahanglang masulayan ug makita nga takus alang sa mas taas nga gingharian. Sama sa gitudlo ni Presidente Thomas S. Monson, “Ang mga desisyon modeterminar sa kapaingnan.”11
Kini dili sayon nga kinabuhi; kini wala gituyo nga mahimo sa ingon. Hinoon, kita nasayud nga ang Ginoo mohimo sa atong mga pagsulay sa pagpanalangin kanato ug alang sa atong kaayohan. Siya mohatag kanato og kusog nga magpabiling lig-on bisan pa sa oposisyon. Ang pagkamatarung mismo mao ang ganti, ug ang mga kasulatan nagsaad kanato nga ang ganti sa pagkamatarung mao ang “kalinaw niini nga kalibutan, ug kinabuhi nga dayon diha sa kalibutan nga umaabot” (D&P 59:23). Motambag ko kaninyo nga apil sa kalibutan sa positibo nga paagi.
Ikinabuhi ug Ipasabut ang Inyong mga Sumbanan
Ikaupat, ikinabuhi ug ipasabut ang inyong mga baruganan ngadto sa inyong makaistorya. Ang mga hagit moabut kadaghanan kaninyo samtang kamo mangita og trabaho. Kinahanglan kamo nga magmaalamon. Ang akong rekomendasyon mao nga ipahibalo sa inyong mahimong employer nga kamo adunay taas nga mga sumbanan sa ethical ug moral, lakip ang usa ka pasalig ngadto sa inyong pamilya.
Akong nakat-unan ang kaimportante niini sa sayong bahin sa akong pagpanarbaho. Human sa akong pag-eskwela sa Standford Law School, nag-focus ko sa pagtrabaho alang sa usa ka piho nga law firm. Walay miyembro sa Simbahan nga konektado sa firm, ang mga abogado niini mga indibidwal nga may kinaiya ug abilidad. Human sa mga interbyu pagkabuntag, ang labing senior nga kauban sa negosyo ug ang laing duha pa ka kauban midala kanako para sa paniudto. Ang senior nga partner nangutana kon ganahan ba ko nga sa dili pa maniudto moinum og ilimnon nga makahubog ug dayon ganahan ba ko og bino. Ang duha akong gibalibaran. Ug sa ikaduhang higayon, ako siyang gipahibalo nga ako usa ka aktibo nga Santos sa Ulahing mga Adlaw ug dili moinom og ilimnon.
Nadawat ko sa trabaho, ug human sa pipila ka mga bulan ang senior nga kauban sa negosyo miingon nako nga ang pagtanyag sa ilimnon usa ka pagsulay. Iyang gihinumduman nga ang akong résumé miklaro nga ako nakaserbisyo og misyon sa Simbahan. Iyang giklaro nga iyaha lang kong dawaton kon ako matinuoron sa mga pagtulun-an sa akong simbahan. Iya kining gikonsiderar nga kini importante nga butang sa karakter ug integridad.
Sa akong mga katuigan sa San Francisco, California, USA, nasayud ko nga adunay pipila ka mga miyembro nga naglikay nga ipahibalo sa ilang mga kauban nga sila mga Santos sa Ulahing mga Adlaw. Sa kanunay, sila mahimutang sa malisud nga mga sitwasyon nga unta mahimong malikayan kon sila prangka nga mopahayag kon unsa ang ilang gituohan.
Mahimong usa ka Kahayag
Sa katapusan, mahimong usa ka kahayag sa mga tawo kon asa ka nagpuyo. Sa dihang ang akong asawa ug ako nagsugod isip mga bag-ong kasal sa San Francisco Bay Area sa tunga-tunga sa mga 1960, ang mga Santos sa Ulahing mga Adlaw gamay ra gayud. Dugang pa, ang San Francisco Bay Area nahimong pundukanan sa mga adik ug sa tanang matang nga buhat sa imoral ug sala. Usa ka nabalaka nga presidente sa stake dayon nangutana sa mga kapangulohan sa Simbahan kon ang mga lider kinahanglang moawhag sa mga miyembro sa Simbahan nga magpabilin sa San Francisco Bay Area.
Si Presidente Harold B. Lee (1899–1973), kaniadto usa pa ka senior nga sakop sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles, mao ang gi-assigned sa pagtubag sa isyu. Siya nakigkita sa usa ka grupo sa mga lider sa priesthood ug miingon kanila nga ang Ginoo wala madasig sa pagtukod og usa ka templo sa among dapit aron lamang biyaan sa mga miyembro. Ang iyang tambag mao ang:
-
Pagtukod sa Zion diha sa amoang mga kasingkasing ug mga panimalay.
-
Mahimong usa ka kahayag niadtong amoang gipuy-an.
-
Pag-focus sa mga ordinansa ug mga baruganan nga gitudlo sa templo.
Kon kita mosunod sa tambag ni Presidente Lee karon, kita magmalampuson dinhi sa kalibutan apan dili kalibutanon. Apan, ang matag-usa kanato kinahanglang motino kon kita molantaw sa kalibutan o mo-focus sa templo.
Sa atong tibuok nga kinabuhi kita moatubang og daghang mga hagit sa kalibutan. Usa sa niini nga hagit mao nga atong makita nga ang Simbahan ug ang mga pagtudlo niini wala masabti ug usahay himoan og sayop. Mga pipila ka tuig ang milabay si Elder M. Russell Ballard sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles nanawagan sa mga miyembro sa Simbahan nga ipadungog ang ilang mga tingog sa pagdepensa sa pagtuo ug pagkorihir sa sayop nga impormasyon. Iyang gihatagan og gibug-aton nga importante kaayo alang kanato sa pag-apil sa “‘bag-ong media,’ nahimong posible sa Internet.”12 Sa kalibutan nga daghang nagkalain-laing paagi sa komunikasyon ug uban sa mga miyembro nga nagkatap sa tibuok kalibutan, adunay panginahanglan nga ang mga Santos sa Ulahing mga Adlaw motubag ug modepensa batok sa mapangahason ug sayop nga mga paghulagway sa Simbahan kon kini mahitabo. Kita mapasalamaton sa unsay nahitabo sukad sa artikulo ni Elder Ballard, ug akong balikon kini nga hagit.
Ako masaligon nga atong makab-ut ang kalipay nga atong gitinguha ug ang gusto sa Dios alang kanato. Kini akong pag-ampo nga samtang kita magpadayon diha sa tinuod nga dalan ngadto sa kalipay sa atong mga pamilya ug mga propesyon, atong magamit ang atong kahibalo ug impluwensya aron makahatag og mas dako nga pagkamatarung, kalinaw, pagsabut, ug kagawasan sa mga katawhan sa tibuok kalibutan.