Sexting, een wijdverspreid probleem onder jongeren

Sjac van Eijzeren woont in Vlissingen en werkt bij de jeugdpolitie. Het grootste deel van zijn tijd heeft hij in de preventieve sfeer contact met jongeren tot achttien jaar. Onlangs sprak hij in een interview met het Reformatorisch Dagblad over het probleem waarbij jongeren seksueel getinte foto’s via de sociale media aan elkaar doorsturen. Dit wordt ook wel sexting genoemd. David Geens interviewde hem onlangs hierover.

Hoe ben je in je werk in aanraking gekomen met deze problematiek? Ik werk nu ongeveer tien jaar bij de jeugdpolitie en momenteel besteed ik ongeveer 50 procent van mijn tijd aan deze problematiek. Enkele jaren geleden merkten we dat sexting steeds meer problemen onder de jongeren veroorzaakte.

Wat betekent sexting precies? Het is de samentrekking van twee Engelse woorden: sex en texting. Hiermee wordt bedoeld: alle seksueel getinte beeldmateriaal dat jongeren aan elkaar doorsturen. Het begint vaak onschuldig, maar wordt schadelijk wanneer de beelden pornografisch worden en met anderen worden gedeeld. Helaas beseffen de jongeren dit niet op het ogenblik dat de beelden worden geplaatst.

En als de beelden alleen via snapchat worden doorgezonden? Ook dan zijn enkele seconden voldoende om een screenshot te maken of een foto met een tweede telefoon vast te leggen. Ik vergelijk het met een geheim dat niemand kan bewaren. Het is een soort geheim materiaal en je bent er trots op dat je het met iemand kunt delen. Maar als met kwaad opzet beelden worden doorgestuurd, dan is het leed vaak niet te overzien. Jongeren schamen zich ervoor en ontwikkelen depressieve gevoelens. Vaak willen ze niet meer naar school en zetten ze zich tegen alles en iedereen af. Of ze kiezen de andere kant: ze gaan mee in deze verkeerde wereld en doen alsof dit gedrag normaal is.

Kom je ook situaties van chantage tegen? Ja, meestal doen jongens dit bij meisjes, die ontblote lichaamsdelen hebben gestuurd. Jongens vragen dan om meer. Als meisjes daar niet op ingaan, dreigen jongens ermee de beelden die ze hebben, viraal te verspreiden.

Hoe groot is het percentage van jongeren dat zich met sexting bezighoudt? Ik weet zeker dat ik alleen het topje van de ijsberg zie. In de afgelopen twee jaar hebben we meer dan 300 jongeren behandeld. Onderzoeken tonen aan dat één op de vier jongeren aan sexting doet. Dat betekent dat in een gemiddelde schoolklas minimaal 6 jongeren erbij betrokken zijn. De meeste volwassenen hebben er geen idee van wat er op dit gebied bij jongeren speelt, zowel binnen als buiten de kerk.

Is dit hoofdzakelijk een tienerprobleem? De meeste jongeren die ik spreek zijn tussen de 13 en 17 jaar. Uit een studie in 2017 kwam naar voren dat jongeren meestal op 11-jarige leeftijd met pornografisch materiaal in aanraking komen. Zodra zij een smartphone met onbeperkte toegang tot internet ontvangen, komt dit gevraagd of ongevraagd voorbij. Als je aan pornografie wordt blootgesteld, loop je de kans een toenemende tolerantie te ontwikkelen ten opzichte van seksueel geweld. Ontvang je hoofdzakelijk informatie op seksueel gebied van vrienden die niet tot de kerk behoren, die dus andere normen en waarden hebben, dan wordt je hele seksuele ontwikkeling vervormd.

Komt sexting bij jongeren in de kerk minder voor dan daarbuiten? In het interview met het Reformatorisch Dagblad bleek uit een onderzoek dat het probleem met sexting in gereformeerde middens tweemaal zo groot is als daarbuiten. Ik schrok daarvan, maar ik weet dat seksualiteit in religieuze gemeenschappen moeilijk bespreekbaar is, vaak als zondig wordt bezien en dat er weinig open gesprekken over worden gevoerd. Ik vroeg mij af hoe sexting onder de leden van onze kerk is. Ik weet uit de tijd dat mijn vrouw en ik met de jongeren in onze ring samenwerkten, dat sommigen van hen ook aan sexting doen.

Hoe zouden we dit probleem met onze kinderen kunnen vermijden? Ik denk dat wij als leden van de kerk vooral acht moeten slaan op datgene wat het Eerste Presidium en de leden van het Quorum van Twaalf hierover onderwijzen in de algemene conferentie, de Liahona en in het boekje ‘Voor de kracht van de jeugd’. Onze jeugd heeft het enorm zwaar. Ze leven onder grote druk in een individualistische maatschappij. Ze hebben vaak vragen over de geboden van onze godsdienst, met name in verband met seksualiteit. Op die vragen wordt onvoldoende ingegaan. Ik geef ouders altijd het advies niet boos te worden en te luisteren zonder een oordeel te vellen, want hun kinderen zijn eigenlijk op zoek naar waardering en een gevoel van eigenwaarde. De ‘buitenwereld’ verwijdert zich steeds verder van onze normen en we kunnen of willen onze kinderen niet laten opvoeden door de sociale media. Niet alles hoeft gedeeld te worden en niet aan alle verlangens hoeft te worden voldaan. Ik vind het fantastisch dat President Nelson jongeren adviseert een week zonder sociale media te leven. Ik heb dat advies zelf opgevolgd en gemerkt hoe moeilijk dat was, niet alleen beroepsmatig maar ook privé. Vraag de jongeren wat ze jou kunnen leren over de laatste apps en de nieuwste trucjes. Dikwijls haal ik het boek ‘De zeven eigenschappen van effectieve gezinnen’ van Stephen Covey aan, waarin hij het heeft over affectieve gezinnen, waar wordt geluisterd zonder te oordelen en met de bedoeling te helpen. Onze godsdienst is een godsdienst van liefde. Hoever wij ons ook van Christus verwijderd voelen, Hij staat altijd met open armen voor ons klaar. Als wij onze jongeren het gevoel kunnen geven dat ze geliefd zijn en dat vergeving altijd mogelijk is, dan zie je ze opbloeien

Zijn er bepaalde waarschuwingstekens waar we als ouders op moeten letten als onze kinderen problemen met sexting hebben? Vaak voorkomende symptomen zijn: drastisch dalende schoolresultaten, dat de jongeren zich gaan afzonderen, dat hun vriendenkring zich van hen afkeert en dat ze obsessief geen inzage in hun telefoon willen geven. Dat laatste hoeft niet per se met sexting te maken te hebben, maar dan gaat het wel over zaken die ze niet met hun ouders willen delen. Dit heeft niets met hun privacy te maken, want de ouders betalen voor de telefoon en zijn verantwoordelijk voor hun kinderen, zeker tot 16 jaar.

Denk je dat we als geloofsgemeenschap iets specifieks kunnen doen om onze jongeren meer weerbaar tegen deze problematiek te maken? Ik denk dat jongeren weerbaarder worden als je samen met hen bidt, in de Schriften leest en ze bespreekt, als gezin naar de tempel gaat, op de gezinsavond het boekje ‘Voor de kracht van de jeugd’ behandelt en voor hen relevante toespraken uit de Liahona leest en uitlegt.