Noda tabana

Ira na Gonevuli e Toga era mai Vukea e dua na Lewe ni nodra Kalasi

Rumu ni iTukutuku

Kama yavu e dua na itikotiko ia a solia vei ira na gonevuli e dua na madigi mera vakaraitaka se o cei dina o ira.

Ni dau yaco na leqa ena dua na koro vaka Polinisia, e sega ni yawa na veivuke. Oqori e ivakarau tu ni bula era dau duavata kina na itikotiko ena Pasifika.

E dina sara oqo baleti Tevita Lei, e dua na gonevuli e Saineha High School e Vava’u, Tonga.

Ena gauna a kama yavu kina na nodratou itikotiko vakavuvale, eratou a vakayalia na veika kece sara. Ena siga ka tarava, era a soqoni vata na lewe ni nona kalasi ka veivosakitaka na ka e gadrevi me vakacokotaki tale kina na bula ni vuvale.

O Mele’ana Mafi e qasenivuli ni komupiuta e koronivuli, ka cicivaka tiko na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai. E nanuma vinaka o koya na siga a veiraiyaki kina ena rumu ni vuli ka raica ni yali tiko e dua. Era vakadeitaka sara ni o Tevita Lei a sega ni tiko.

A taroga o qasenivuli, “Na cava e sega ni tiko kina o koya?”

A rogo e dua na domo malumu mai muri ka kaya, “Na nona vale a kama yavu ena macawa sa oti.”

“Na neimami veitalanoa e tadolava na neimami vakasama,” tukuna o Mele’ana.

“Era tekivu yalobole na gonevuli mera solia na veika e gadrevi me vaka na isulu ni vuli, iyaya ni vuli, kato ni vuli vou. Na vo ni gonevuli era a bolea me ra solia na veika me vaka na kakana, isulu kei na itutuvi.”

A qai gole o Mele’ana vei qasenivuliliu, o Motuliki Fakatava, a tukuna na veika e yaco tiko ke rawa ni vakarautaka na lori vei ira na leweni kalasi me ra laki solia na veika era sa kumuna rawa. A vaka donua.

“Ena gauna e tukuna kina vei au o Mele’ana na italanoa oqo,” a kaya o Motuliki, “e luluvu na lomaqu ena vakavinavinaka. Vica na vula sa oti, au vakauqeti meu tekivu biuta vakatikitiki ena lololo eso na kakana kei na isulu, ia au a sega ni kila na vuna se me yaga vei cei. Ni tukuna vei au o Mele’ana na italanoa oqo, au kila ni oqo na kena gauna kei na inaki donu.”

Era vodo kece na gonevuli lewe ni kalasi ni Kompiuta ena dua nabasi ena gauna ni vakacagicagi me ra la raica na ivovo ni vale. Me ikuri ni yaya mai vei Motuliki, era kauta na gonevuli na veika kece era sa soqona rawa oka kina eso ka yaga vakalevu me vaka na raisi, falawa, suka, bini kei na bisikete.

Era a kunei Tevita kei tamana ni rau tiko voli ena maliwa ni ivovo ni nodratou vale kama.

“Au a tukuna vei tamana na inaki ni neimami veisiko ka kerea na veivakadonui me dua na lotu lekaleka vata kei rau,” a kaya o Mele’ana.

“Ni tekivu me keimami laga na ‘Turaga keitou Vuabale’ keimami a vakila na Yalo ni tiko dina ka vakadeitaka na loloma ni Kalou vei ira na Luvena. Na masu ena yalodina ka cabori a tara vakaidina na loma ikeimami ka tuturu kina na wai ni mata kece.”

A tomana o koya: “A kavoro vakaidina na utoqu ni keimami yaco yani ka raici Tevita kei tamana e tautuba ni rau vakasavasavataka tiko na dravusa kei na ivovo ni nodratou vale. Au kila e lomaqu ni sai koya oqo na ka e dodonu me keimami vakayacora.”

Eso vei ira na gonevuli era a wasea nai tovo ni yalodra baleta na nodra veisiko vei Tevita kei na nona tata:

“Ena bogi e sega ni matata vei au na ka meu na solia ki na matavuvale. A lako mai kina noqu vakanananu ni veitalia ke lailai, se levu, sau rawarawa se sau levu, ia osa tovolea na nomu vinaka taucoko mo veivuke. E vakaraitaka ki na vuvale i Tevita ni oqo e sega ni kena icavacava ni lomani ratou tiko na Turaga. Au raica na mata dredredre e matadratou, au nanumi ratou sara na noqu matavuvale.”
“Au nuitaka ni veika keimami solia vei ratou ena vukea vakalevu na nodratou matavuvale. Ni da vukei ira na tani, eda vulica tiko meda lomani ira me vaka na noda lomani keda. Au marau vakalevu, me vakalougatataka na Kalou na nodratou matavuvale.”
“Ni keimami yaco yani, au raitayaloyalotaki au ena i tutu eratou tu kina, ena sotavi ni dredre kei na sasaga bula. A tarai au vakalevu na nona tukuna o tamana ni vakavinavinaka ni tiko tale ga na nona vuvaleo Tevita e taudaku ni nona vuvale dina, ka vakaibalebaletaki vei keimami, na nona lewe ni kalasi ni vuli komupiuta.”
“A tara vakalevu na lomaqu na noqu raici ira na lewe ni noqu kalasi nira lomasoli me vukei koya. E vakaraitaka na loloma vakavuvale ka tiko ena neitou kalasi. E veitalia na i levu ni neimami veivuke vei Tevita Lei, e a sega sara ni bibi, ia a bibi ga ni o iratou na lewe ni neitou kalasi eratou a lomasoli me dodoliga ena veivuke ki vua na taci keitou lomani. Keitou na sega ni biuta tu mai e dua.”
“Au kila ni a marau vakalevu na tamai Tevita ka vakavinavinakataka na ka keimami cakava. A tukuna ni sa qai kila ni ‘tiko e dua na matavuvale nei luvena ka kawaitaki koya tiko.’ O ira kece na tamata ena bula oqo era noqu matavuvale.”
“Na gauna au raica taciqu kina, a vakasinaiti na lomaqu kei na yaloqu ena yalo ni loloma. Au vakavinavinakataka na noqu qasenivuli ena yalo cecere ka uqeti keimami va kalasi ni komupiuta me keimami sikova na neimami leweni kalasi lomani o Ti Lei. Au vakila na loloma i Jisu vei ira na Luvena.”

E vakalekalekataka o Mele’ana na nona vakanananu ena veika a sotavi oqo: “Au vakavinavinakataka na madigi meu dodoliga kei ira na lewe ni kalasi vei Tevita. Na veika a yaco ena mataka nikua sa dua na itekitekivu vinaka ena neimami siga. Na itovo ni yalololoma, cakacakavata, loloma, veikauwaitaki, kei na veiqaravi, e vakaraitaka se o cei dina o ira. Era sa luvena tagane kei na luvena yalewa na Tamada Vakalomalagi.”

Niu lesu mai ki na rumu ni vuli ka vakananumi ira na noqu gonevuli kei na vinaka kei na loloma cecere ni Kalou vei ira na Luvena, na ivolanikalou ena Alama 26:37 (iVola i Momani: E Dua Tale na iVakadinadina kei Jisu Karisito) a basika ena noqu vakasama:

“Oqo oi kemuni na wekaqu, eda sa kila ni sa nanumi ira na tamata kecega na Kalou ena veivanua cava ga era tu kina; io, ka sa kilai ira kece na nona tamata, ka sa roboti vuravura taucoko na nona loloma cecere. Oqo na noqu reki, kei na noqu vakavinavinaka vakalevu; io, au na vakavinavinaka tiko ga vua na noqu Kalou ka sega ni mudu.”