iVakavuvuli ni Veiqaravi

Nodra Vukei na Tamata me ra Vakavakarau ki na Gagadre Tawanamaki

Ni da sa tagane ka yalewa dauveiqaravi, sa rawa ni da vukei ira na tacida kei na ganeda me ra vakavakarau ki na dua na vuravura veilecayaki.

iTaba mai na Getty Images

Na matedewa levu, na leqa tubukoso me vaka na cagilaba, na veileqa vakailavo, yavavala vakapolitiki, kei na veisaqasaqa voravora—sa raica ko vuravura e levu vei ira oqo ena yabaki sa oti. Me ikuri ni veika vakaitamera vakaoqo, eda sotava talega na bolebole sega ni namaki ena noda bula yadua, me vaka na tauvimate, na yali ni ilavo rawati, veisere, kei na so tale.

Na noda sasaga meda vakavakarau ki na veika sega ni namaki e rawa ni da maroroi ka taqomaki kina me baleti keda kei ira na tani. Na cava eda rawa ni cakava na tagane kei na yalewa dauveiqaravi meda vukei ira eda lomana mera valuta rawa na cagilaba sega ni namaki ena nodra bula?

E vakarautaka e dua ga na kena ivakaraitaki o Carlomagno Aguilar mai Angeles, Filipaini. Ni sa kila o koya ni sa vakarau yaco tiko na nona yasana me quarantine ena vuku ni matedewa levu na COVID-19, a vakusakusa yani me volia na iyaya—e dina ga ni duatani na nona volivoli mai vei ira era tu wavoliti koya. E tiko na nona ituvatuva me vakarautaki koya—volia na sorenikau kei na wainimate ni iteitei me baleta na nona iteitei e vale.

A tekivuna o Carlomagno Aguilar e dua na jenala ena initaneti me vakavulica na teitei ena itikotiko vakataoni.

Ena nona sasaga me bula rawati koya vakalevu cake, sa dauteitei tu mai ena itikotiko vakataoni o Carlomagno ena vica vata na yabaki. E dau veiqaravi talega vei ira na lewenikoro, ena nona solia vei ira na vua ni nona iteitei ka vakavulici ira me ra teivaka na kedra kakana. A bulia talega e dua na sala ni kena vakarautaki na nona ivakasala kei na veivakavulici kivei ira kece na tamata ena onolaini, me vukei ira na tacina kei na ganena me ra bula rawati ira vakalevu cake ka vakavakarau ki na veisiga ni mataka.

E vakatavulica o Bisopi W. Christopher Waddell, iMatai ni Daunivakasala ena Matabisopi Vakatulewa: “Ena gauna eda tauravaka kina na ivakavuvuli vakayalo ka vakasaqara na veivakauqeti mai vua na Turaga, eda na dusimaki meda kila na nona lewa na Turaga vei keda, vakayadudua ka vakavuvale, kei na sala vinaka duadua mo bulataka kina na ivakavuvuli bibi ni vakavakarau vakayago. Na ikalawa bibi duadua o ya meda tekivu” (“Sa Tiko na Kakana,” Liaona, Nove. 2020, 44–45).

Na noda veivukei vakai keda eda na vakavakarau ena vuravura veilecayaki vakaoqo sa sala taumada, ni kena vakaraitaki na loloma sa Vakarisito. Meda veivukei vakai keda meda taura na “ikalawa bibi duadua” me tekivutaki.

Vakatutu ni Nodra Vukei na Tamata

Ena veigauna kece, na veiqaravi e tekivu ena vakanananu ena masumasu kei na veivakasalataki vata. Na vakatutu eso oqo e rawa ni vukei iko mo vakasamataka na sala e rawa kina vei iko se o ira o veiqaravi kina me ra tekivu vakavakarau mera sotava na bolebole sega ni namaki.

1. Vakasama vakarabailevu. E rawa ni da vakavakarau ena vuqa na sala me baleta na veivanua duidui eso ni noda bula. Sa ka bibi mo maroroi kakana ka vakavurea na kakana ni ko rawa ni rawata, vakavakarau vakailavo, tara cake na vakacegu ni yalo, ka tuvanaka na ituvaki ni leqa tubukoso.

2. Veivosakitaka na bolebole eso ena rawa ni yaco ena vanua o vakaitikotiko kina kei na sala mo walia kina. Na veivanua duidui e veiyasai vuravura e tu kina na bolebole duatani. Kevaka o vakaitikotiko ena dua na vanua e dau vakawasoma kina na uneune, veivosakitaka na sala e rawa ni o vakarautaka kina na nomu itikotiko me vukei iko mo taqomaki tikoga, me vaka na semati na iyaya ni lomanivale bibi ki na lalaga. Se kevaka o bula tiko ena dua na vanua e vakawasoma kina na covulaca, veivosakitaka na sala mo sotava kina na ituvaki oya, me vakataka na dola tiko ni retio baleta na itukutuku se toki yani ki na vanua cecere.

3. Veivosakitaka na sala me tauyavu kina e dua na ilavo ni leqa tubukoso. Na maroroi ilavo ena rawa ni vukei iko kevaka sa tini vakasauri na nomu cakacaka se me so tale na vakayagataki ilavo sega ni namaki. Veivosakitaka na sala me maroroi kina na ilavo, me vaka na tekivu maroroi vakalailai ena veigauna kece o saumi kina me yacova ni o yacova na nomu takete.

4. Sokumuna vata na iyaya eso me baleta e dua na kato ni leqa tubukoso. Ni tiko e dua na kato ni leqa tubukoso e rawa ni vukei iko mo vakavakarau kevaka sa gadrevi mo biuta na nomu itikotiko ena dua na gauna lekaleka. Cakacaka vata me vakasamataki ka sokumuni na veiyaya e gadrevi. Oqo e rawa ni caka ena kena gauna eso ka sega ni gadrevi me caka vata ena dua ga na gauna. Me nanumi na ivakaruru, kakana kei na wai, iyaya ni veiqaravi vakavuniwai, cina, sala ni veitaratara, ivolatukutuku bibi, ilavo, veisau ni isulu, iyaya ni veivakamarautaki kei na veivakacegui (qito, ivola, iyaya ni vakatatalo nodra na gone,) kei na gagadre tale eso.

5. Tara cake e dua na veiyaloni kei na tamata o qarava. Sa ka bibi me tiko vei keda na kila matau kaukauwa ni kena lewai vinaka na yaloluluvu e dau yaco vata mai na dredre. E dua vei ira na kila oqo o ya me tiko na veiwekani bulabula. Ni ko vaqaqacotaka na nomu veitokani vata kei na tamata oya, o sa na vukei ira tiko mera tauyavutaka e dua na ivakarau ni veitokoni.

6. Me veivosakitaki na maroroi kakana. E rawa ni veivuke me vakalevutaki na ikuri ni kakana me baleta na leqa tubukoso. Mo ni veibolei vakai kemuni mo ni tauyavutaka e dua na ivakarau ni kakana ni gauna lekaleka o ni vakayagataka ka sosomitaka ena nomuni vakasaqa tiko. Qai tekivu cakacakataka na vakasoqoni vata ni kakana ni gauna balavu. Kevaka e sega ni levu na vanua mo maroroi kakana kina se ke o vakatabui tu vakalawa mo maroroi kakana vakalevu, mo qai maroroya ga na kena levu e ganiti iko.

iVurevure Veivukei

E rawa ni o vulica eso tale na vakasama oqo kei na ikuri eso ni sala mo vukei ira kina na tamata me ra bula rawati ira vakalevu cake ena nomu sikova na ChurchofJesusChrist.org/self-reliance. Kiliki ena “Manuals and Videos” mo raica kina na veimataqali vuli ni bula rawati koya.