«Μετά το τραύμα: Οικοδόμηση ανθεκτικότητας και ασπαζόμενοι τη θεραπεία», Λιαχόνα, Σεπ 2023.
Μετά το τραύμα: Οικοδόμηση ανθεκτικότητας και ασπαζόμενοι τη θεραπεία
Η θεραπεία έρχεται καθώς επιζητούμε τη βοήθεια του Σωτήρος και οικοδομούμε συναισθηματική αυτοδυναμία.
Οι περισσότεροι άνθρωποι θα βιώσουν τουλάχιστον ένα τραυματικό γεγονός στη ζωή τους. Το έχουμε δει αυτό στη ζωή μας προσωπικώς και επαγγελματικώς. Τι προκαλεί τραύμα; Μία δύσκολη εμπειρία, όπως ένα αυτοκινητικό ατύχημα, η απώλεια εργασίας, ο πόλεμος, η σωματική κακοποίηση, η σεξουαλική επίθεση, ο σοβαρός εκφοβισμός, η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου και άλλα.
Το τραύμα είναι οδυνηρό και μερικές φορές ίσως αισθάνεστε ότι δεν μπορείτε να βρείτε ανακούφιση. Ωστόσο, είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι ο πόνος μπορεί να υποχωρήσει και θα βρείτε ξανά γαλήνη καθώς βασίζεστε στον Επουράνιο Πατέρα σας και τον Σωτήρα σας, Ιησού Χριστό.
Ο Επουράνιος Πατέρας μάς επιτρέπει να βιώνουμε δυσκολίες. Ακόμη και εάν δεν προκαθορίζει, δεν δημιουργεί ή δεν προσυπογράφει αυτές τις εμπειρίες, μπορεί να βοηθήσει ώστε «τα πάντα… να συμβάλλουν για το καλό [μας]», εάν Τον εμπιστευόμαστε (Διδαχή και Διαθήκες 90:24. Βλ., επίσης, Νεφί Β΄ ́32:9).
Έχουμε βρει ότι όταν στρεφόμαστε στον Επουράνιο Πατέρα και στον Σωτήρα ως υποστήριξη είναι ζωτικής σημασίας στη διαδικασία της θεραπείας. Η γαλήνη τους θεραπεύει συναισθηματικώς και πνευματικώς. Γνωρίζουμε ότι με την αγάπη και τη συμπόνια Τους, μπορείτε να βρείτε δύναμη να θεραπευθείτε. Έχουμε επίσης βρει κάποιες τεχνικές που θα σας επιτρέψουν να οικοδομήσετε επί των προσωπικών σας δυνάμεων και να προχωρήσετε προς τη θεραπεία.
Όλοι βιώνουν τραυματικά γεγονότα με διαφορετικό τρόπο. Στην πραγματικότητα, ορισμένοι θα μπορούσαν να βιώσουν ένα γεγονός ως τραυματικό, ενώ άλλοι μπορεί απλώς να έχουν αισθανθεί άβολα. Γι’ αυτόν τον λόγο, θυμηθείτε να μην συγκρίνετε την εμπειρία σας με άλλων ή να χρησιμοποιείτε την εμπειρία σας ως βασική εμπειρία.
Ανταποκρινόμενοι στα γεγονότα με διαφορετικό τρόπο
Ο Σαμ και η Λούσυ ταξίδευαν μαζί και ο οδηγός του οχήματος στο οποίο βρίσκονταν αποκοιμήθηκε και βγήκε από τον δρόμο. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το αυτοκίνητό τους να αναποδογυρίσει αρκετές φορές. Ο Σαμ δεν τραυματίστηκε σοβαρά και αρχικώς φάνηκε να θεωρεί ότι το γεγονός δεν ήταν κάτι σπουδαίο. Ήταν εκεί για να παρηγορήσει τη Λούσυ, καθώς έπρεπε να της βάλουν τον σπασμένο βραχίονά της σε γύψο.
Μερικές εβδομάδες αργότερα, όταν δόθηκε η ευκαιρία να ταξιδέψει ξανά ο Σαμ, αισθάνθηκε μία αίσθηση πανικού, και μόνο στη σκέψη των πολλών ωρών στον δρόμο.
Ο Σαμ βίωνε τις συναισθηματικές συνέπειες μίας τραυματικής εμπειρίας. Δίσταζε να μιλήσει σε οποιονδήποτε γι’ αυτό. Όμως μιλώντας στη Λούσυ, έμαθε ότι είχε βρεθεί στο παρελθόν σε αυτοκινητικό ατύχημα και ήξερε πώς αισθανόταν εκείνος. Συζήτησαν αυτά που έμαθε η Λούσυ από την προηγούμενη εμπειρία της καθώς ασκούσε την πίστη της στον Ιησού Χριστό, προσευχόταν για καθοδήγηση και επωφελείτο από τη συμβουλευτική, όταν έδινε τη μάχη της.
Ελπίδα και θεραπεία μέσω του Ιησού Χριστού
Ασχέτως του τραύματός μας, η θεραπεία μπορεί να έλθει μέσω του Σωτήρος Ιησού Χριστού. Λόγω της απέραντης Εξιλέωσης του Σωτήρος και της συμπόνιας και ευσπλαχνίας Του, Εκείνος μπορεί να θεραπεύσει όλες τις πληγές που έχουμε βιώσει σε αυτήν τη θνητή ύπαρξη, είτε αυτή η θεραπεία έρχεται σε αυτήν τη ζωή είτε στην επόμενη. Μερικές φορές χρειάζεται περισσότερος χρόνος από ό,τι περιμένουμε ή θέλουμε για εμάς – ακόμη και με τη θεία υποστήριξη του Σωτήρος. Όμως Εκείνος είναι εις θέσιν να μας θεραπεύσει (βλ. Νεφί Γ΄ ́17:7).
Ο Πρεσβύτερος Ντίτερ Φ. Ούχντορφ της Απαρτίας των Δώδεκα Αποστόλων δίδαξε: «Το φως του Θεού είναι αληθινό. Είναι διαθέσιμο σε όλους! Δίνει ζωή στα πάντα. Έχει τη δύναμη να μαλακώσει το κεντρί της βαθύτερης πληγής»1.
Κανείς δεν γνωρίζει τα δεινά μας τόσο εκτεταμένα όσο ο Επουράνιος Πατέρας και ο Σωτήρας. Ο Κύριος «κατέβηκε κάτω από τα πάντα, διότι κατανόησε τα πάντα, ώστε να είναι μέσα στα πάντα και διαμέσου των πάντων» (Διδαχή και Διαθήκες 88:6). Η αδελφή Έιμυ Α. Ράιτ, Πρώτη Σύμβουλος στη Γενική Προεδρία της Προκαταρκτικής, δίδαξε:
«Όλοι έχουμε κάτι στη ζωή μας που είναι σπασμένο και που πρέπει να γιατρευτεί, να διορθωθεί ή να θεραπευθεί. Καθώς στρεφόμαστε στον Σωτήρα, καθώς ευθυγραμμίζουμε την καρδιά και τον νου μας με Εκείνον, καθώς μετανοούμε, Εκείνος έρχεται σε εμάς “με ίαση στις πτέρυγές του” [Νεφί Β΄ 25:13], βάζει τους βραχίονές Του στοργικά γύρω μας και λέει: “Δεν πειράζει… Μπορούμε να το διορθώσουμε μαζί!”
»Καταθέτω μαρτυρία ότι δεν υπάρχει τίποτα στη ζωή σας συντετριμμένο που να είναι πέρα από τη θεραπευτική, λυτρωτική και επικουρική δύναμη του Ιησού Χριστού»2.
Παραδείγματα θεραπείας και τρόποι θεραπείας βρίσκονται στις γραφές – και στη ζωή των οικογενειών, φίλων και προγόνων μας. Με ποιους τρόπους ήταν ανθεκτικοί οι πρόγονοί σας;3
Η αιώνιά μας ταυτότητα
Όταν ο Χούλιο ήταν 13 ετών, κακοποιήθηκε σεξουαλικά από τον θείο του. Με τον καιρό, άρχισε να απομακρύνεται από την οικογένειά του και να απομονώνεται. Κατά καιρούς λειτουργούσε σαν να μην είχε συμβεί τίποτα, αλλά περιστασιακώς κατακλυζόταν από συναισθήματα. Πάντοτε ήταν σε θέση να διαχειρίζεται τη ζωή – αισθανόμενος ακόμη και έντονη ευτυχία, όπως κατά τη γέννηση του γυιου του. Επίσης αισθάνεται συντετριμμένος. Ο γυιος του τώρα πλησιάζει στην ίδια ηλικία που κακοποιήθηκε ο Χούλιο και καθώς ο Χούλιο συλλογίζεται τις πιθανές εμπειρίες του γυιου του, παλεύει με σκέψεις και συναισθήματα για τη δική του αυτοεκτίμηση και την αιώνια ταυτότητά του.
Ενώ το τραύμα είναι μέρος της θνητής εμπειρίας μας, δεν είναι η αιώνια ταυτότητά μας. Η αιώνια ταυτότητά μας είναι ότι είμαστε τέκνα του Θεού. Ο Πρόεδρος Ράσσελ Μ. Νέλσον δίδαξε:
«Ποιος είστε;
»Πρώτα απ’ όλα είστε τέκνο του Θεού.
»Δεύτερον, ως μέλος της Εκκλησίας, είστε τέκνο της διαθήκης. Και τρίτον, είστε μαθητής του Ιησού Χριστού»4.
Επιπροσθέτως, το τραύμα δεν είναι ποτέ μια αντανάκλαση της αξίας ή της αξιοσύνης μας. Η αδελφή Τζόυ Ν. Τζόουνς, πρώην Γενική Πρόεδρος της Προκαταρκτικής, διευκρίνισε αυτές τις δύο έννοιες, όταν δίδαξε:
«Πνευματική αξία σημαίνει να δίνουμε αξία στον εαυτό μας, όπως μας δίνει αξία ο Επουράνιος Πατέρας…
»…Η αξιοσύνη επιτυγχάνεται μέσω υπακοής. Εάν αμαρτήσουμε, είμαστε λιγότερο άξιοι, όμως ποτέ δεν έχουμε λιγότερη αξία!»5
Η κακοποίηση που υπέστη ο Χούλιο στα χέρια του θείου του δεν άλλαξε την αξία και την αξιοσύνη του Χούλιο. Ποτέ δεν αμάρτησε, αλλά αμάρτησαν εναντίον του. Μερικές φορές μπορεί να είναι δύσκολο να θυμάστε την αξία και την αξιοσύνη σας, όταν έχετε κακοποιηθεί. Να θυμάστε, δεν αμαρτήσατε, η αξία σας δεν μειώθηκε ποτέ και είστε άξιοι να συνεχίσετε στο μονοπάτι της διαθήκης.
Καθώς ο Χούλιο άρχισε να εμπιστεύεται τον Κύριο, βοήθησε τον Χούλιο να συνειδητοποιήσει ότι οι θνητές εμπειρίες δεν αλλάζουν την αγάπη που έχει ο Πατέρας μας στους Ουρανούς για εμάς. Τώρα μαθαίνει να βλέπει πώς μολονότι συνέβησαν τρομερά πράγματα, δεν άλλαξαν τη θεμελιώδη αξία, την αιώνια ταυτότητα ή την αξιοσύνη του.
Συναισθηματική Αυτοδυναμία
Η ανάπτυξη συναισθηματικής αυτοδυναμίας θα σας βοηθήσει να χρησιμοποιήσετε υγιείς προσωπικές πηγές για να αντιμετωπίσετε δυσκολίες και δύσκολα συναισθήματα. Μπορείτε να αναπτύξετε ανθεκτικότητα, την ικανότητα να προσαρμόζεστε και να διαχειρίζεστε τις δοκιμασίες – συμπεριλαμβανομένου του τραύματος.
Η ανθεκτικότητα περιλαμβάνει την αναζήτηση υποστήριξης και καθοδήγησης από τον Επουράνιο Πατέρα και τον Ιησού Χριστό, την υπηρέτηση άλλων και την υπηρέτηση από άλλους αναλόγως των αναγκών και της περίπτωσης.
Οι ακόλουθες ενέργειες, που προτείνονται από επαγγελματίες συμβούλους, θα σας βοηθήσουν να αναπτύξετε ανθεκτικότητα:
-
Οικοδόμηση σχέσεων με άλλους
-
Βελτίωση της σωματικής ευεξίας
-
Εύρεση σκοπού στη ζωή
-
Καλλιέργεια υγιών σκέψεων
-
Επιζήτηση βοήθειας, όταν την χρειάζεστε6.
1. Συνδεθείτε με άλλους
Οι υγιείς σχέσεις συχνά προάγουν τη θεραπεία. Η σύνδεση με εκείνους που σας ενδυναμώνουν και σας παροτρύνουν να στραφείτε στον Σωτήρα και τον Επουράνιο Πατέρα μας μπορεί να κάνει τη διαφορά που χρειάζεστε για να θεραπευθείτε πληρέστερα.
Ο Σαμ προσέγγισε τη Λούσυ, αναφέροντας τους φόβους και τη δυσφορία του. Αυτή η σχέση τον βοήθησε να γίνει πιο συνειδητοποιημένος και ανθεκτικός. Εκείνη τον βοήθησε να δει τρόπους με τους οποίους μπορούσε να θεραπευθεί συναισθηματικώς και πνευματικώς.
Σκεφθείτε το ενδεχόμενο να θέσετε στόχους για να αναπτύξετε μία δυνατότερη σύνδεση με άλλους που εμπιστεύεστε. Η τέλεση διακονίας είναι ένας τρόπος που συνδεόμαστε με άλλους στην Εκκλησία.
2. Φροντίστε τη σωματική ευεξία
Το τραύμα είναι αισθητό όχι μόνο συναισθηματικώς αλλά και σωματικώς. Μπορεί να βιώσουμε αυξημένη κόπωση, ταχυκαρδία, πονοκεφάλους ή προβλήματα με το στομάχι μας που πονά ή αισθανόμαστε σπασμούς. Αυτά τα σωματικά συμπτώματα είναι εκεί για να μας πληροφορήσουν ότι κάτι δεν πάει καλά και ότι πρέπει να φροντίσουμε την υγεία μας. Ακριβώς όπως μπορούμε να κάνουμε πράγματα για να φροντίζουμε καλύτερα τη συναισθηματική μας υγεία, μπορούμε επίσης να σκεφθούμε τρόπους να φροντίζουμε τον εαυτό μας σωματικώς ύστερα από μια τραυματική εμπειρία.
Πρώτον, αναγνωρίστε τα σωματικά συμπτώματα που βιώνετε. Κατόπιν προσπαθήστε να ηρεμήσετε το σώμα σας εστιάζοντας στην αναπνοή σας και αναπνέοντας πιο αργά. Προσπαθήστε να αναγνωρίσετε πώς αισθάνεστε, όταν η αναπνοή σας είναι γρήγορη και μεταβαλλόμενη σε σύγκριση με την αναπνοή σας, όταν είναι αργή και συγκρατημένη.
Μερικές φορές το τραύμα μπορεί να προκαλέσει έναν τραυματισμό που μας περιορίζει, οπότε κάντε αυτό που είναι σωστό για το σώμα σας. Όμως η κίνηση, ιδίως η σωματική άσκηση, είναι χρήσιμη. Ορισμένοι απολαμβάνουν να κάνουν μία βόλτα ή να τρέξουν, ενώ άλλοι ίσως βρουν πιο χρήσιμο να δουλεύουν σκληρά σε ένα έργο.
Θυμηθείτε τον Λόγο Σοφίας (βλ. Διδαχή και Διαθήκες 89). Η προσπάθεια να καλύψετε τον πόνο με άχρηστες συμπεριφορές ή ουσίες είναι απλώς σαν να «βάζετε έναν επίδεσμο σε μία βαθιά πληγή»7. Βοηθήστε το σώμα σας να διαχειρίζεται το άγχος και τον πόνο αντί να τα καλύπτει.
3. Βρείτε σκοπό και νόημα
Ο κύριος σκοπός της ζωής μας είναι να προετοιμασθούμε να επιστρέψουμε για να ζήσουμε με τον Επουράνιο Πατέρα μας (βλ. Άλμα 12:24). Το τραύμα μπορεί να θολώσει αυτόν τον σκοπό και να μας αποτρέψει να δούμε ποιοι είμαστε. Η εύρεση ενός συγκεκριμένου σκοπού στις καθημερινές μας πράξεις μπορεί να μας βοηθήσει να προχωρήσουμε εμπρός και ακόμη να θυμόμαστε τον κύριο σκοπό της ζωής μας. Ο Χούλιο άρχισε να προχωρεί εμπρός και να βρίσκει έναν σκοπό στις καθημερινές του πράξεις, όταν συνειδητοποίησε ότι ήθελε να βοηθήσει τον γυιο του.
Η εύρεση νοήματος στο τραύμα μπορεί να μας βοηθήσει να δούμε ένα μονοπάτι προς τα εμπρός, αναγνωρίζοντας ότι οι εμπειρίες μας μάς παρέχουν ευκαιρίες να αναπτυχθούμε πνευματικώς και να γίνουμε περισσότερο όπως ο Χριστός. Για παράδειγμα, είναι ευκολότερο να είμαστε συμπονετικοί απέναντι στη δυστυχία του άλλου, όταν έχουμε περάσει μέσω δύσκολων εμπειριών οι ίδιοι.
Η έρευνα έχει βρει ότι μετά το τραύμα, οι άνθρωποι συχνά βιώνουν αυτό που έχει χαρακτηρισθεί «μετατραυματική ανάπτυξη». Η μετατραυματική ανάπτυξη καταδεικνύεται, όταν ένα άτομο βρίσκει αυξημένη δύναμη ύστερα από μία τραυματική εμπειρία, όπως βελτιωμένες σχέσεις, μεγαλύτερη εκτίμηση για τη ζωή ή ορισμένα χαρακτηριστικά της ζωής ή αυξημένη επίγνωση των δυνατοτήτων της ζωής. Όταν βιώσετε ένα τραυματικό γεγονός, αναγνωρίστε τους τρόπους που έχετε αναπτυχθεί ή μπορείτε να αναπτυχθείτε λόγω της εμπειρίας αντί να εστιάζετε στο ίδιο το τραυματικό γεγονός.
4. Καλλιεργήστε υγιείς σκέψεις
Μία τραυματική εμπειρία μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο που σκεφτόμαστε για τον εαυτό μας και τον κόσμο γύρω μας. Αφού βιώσουμε ένα τραύμα, μπορεί να έχουμε αρνητικές σκέψεις. Σκέψεις όπως «είμαι αδύναμος», «ο Επουράνιος Πατέρας δεν με αγαπά» και «είμαι ανάξιος» μειώνουν την ικανότητά μας να είμαστε ανθεκτικοί. Αυτές οι σκέψεις θα επηρεάσουν συχνά τον τρόπο που αισθανόμαστε (βλ. Παροιμίες 23:7, Διδαχή και Διαθήκες 6:36).
Αφού αναγνωρίσετε τις αρνητικές σκέψεις σας, σκεφθείτε κάποιες υγιείς, ρεαλιστικές σκέψεις αντικατάστασης και καταγράψτε τις. Υπενθυμίστε στον εαυτό σας αυτές τις υγιείς σκέψεις, όταν αναγνωρίζετε αρνητικές σκέψεις στον νου σας.
Για να μάθετε περισσότερα για τον τρόπο που θα το κάνετε αυτό, επανεξετάστε το κεφάλαιο 2 του Βρίσκοντας δύναμη εν Κυρίω: Συναισθηματική Ανθεκτικότητα (2021).
Μπορείτε επίσης να στραφείτε στην προσευχή, να γράφετε στο ημερολόγιό σας, να εξετάζετε τις γραφές ή μία ομιλία γενικής συνέλευσης (βλ. Ιησούς του Ναυή 1:8) ή να έχετε άλλες πρακτικές συλλογισμού.
5. Προσεγγίστε για υποστήριξη
Μερικές φορές, είναι κατάλληλο να σκεφθείτε να αναζητήσετε βοήθεια πέρα από τους δικούς σας πόρους. Η Λούσυ αναζήτησε βοήθεια, πράγμα που της επέτρεψε να βοηθήσει τον Σαμ. Σκεφθείτε τους ανθρώπους –όπως μέλη της οικογένειας, φίλους και ηγέτες τομέως– οι οποίοι θα μπορούσαν να είναι χρήσιμοι. Η θεραπεία από το τραύμα είναι από εκείνες τις φορές που μπορεί να χρειαστεί να χρησιμοποιήσετε όλους τους πιθανούς πόρους στη ζωή σας.
Το Γενικό Εγχειρίδιο παρέχει καθοδήγηση για το πότε μπορεί να είναι κατάλληλο να επιζητούμε υποστήριξη από επαγγελματίες συμβούλους8.
Είναι δύσκολο να μην επικεντρωνόμαστε στο τραυματικό γεγονός, αλλά καθώς ακολουθούμε τη συμβουλή του προφήτη να επικεντρωνόμαστε στον Σωτήρα και το Ευαγγέλιό Του «οι αμφιβολίες και οι φόβοι μας διαλύονται»9. Θυμηθείτε, είστε υιός ή θυγατέρα ενός στοργικού Επουράνιου Πατέρα. Καθώς επικεντρώνεστε στον τρόπο να πλησιάζετε πιο κοντά σε Εκείνον και να χρησιμοποιείτε τους χρήσιμους πόρους που είναι διαθέσιμοι σε εσάς, ο Κύριος μπορεί να βοηθήσει οποιαδήποτε τραυματική εμπειρία να γίνει για το καλό σας.