Het Nieuwe Testament in context
Interpretaties van het boek Openbaring
Het kan nuttig zijn om de openbaring van Johannes op verschillende manieren te lezen.
Het boek Openbaring is uniek in het Nieuwe Testament. Er staan geen verhalen en details over de aardse bediening van Jezus Christus in, die wel in de vier evangeliën te vinden zijn. Het gaat ook niet over de moeilijkheden van de vroegchristelijke kerk die in de brieven staan. In het boek Openbaring wordt gesproken over dingen die zo uit een episch fantasieboek zouden kunnen komen: De aarde wordt door een draak geplaagd. Een beest komt uit de zee op. Overal heerst chaos en vernietiging. Er is steeds minder hoop. Maar dan verschijnt er een ruiter op een wit paard die de draak verslaat. Hij brengt het land vrede en voorspoed.
Hoe moet een trouwe 21e-eeuwse lezer van het boek Openbaring betekenis en toepassing vinden in een boek dat zo moeilijk te interpreteren is?
Verschillende moderne interpretaties
Allereerst zult u het boek Openbaring beter begrijpen als u om de geest van profetie en openbaring bidt. Het is raadzaam Leer en Verbonden 77 bij uw studie te gebruiken. Hierin staat een openbaring van Joseph Smith die kennis van de Heer verkreeg over de achtergrond en symboliek van het boek Openbaring.
Daarnaast kan het nuttig zijn om te begrijpen hoe het boek Openbaring tegenwoordig door lezers en geleerden op verschillende manieren wordt geïnterpreteerd. De meeste interpretaties van de context en betekenis van het boek Openbaring vallen binnen vier categorieën. Deze hebben sterke en zwakke kanten:
1. Het boek Openbaring is een symbolische weergave van de geschiedenis. Volgens deze traditie zijn de beeldspraak en symboliek in het boek Openbaring één op één te vergelijken met belangrijke mensen en gebeurtenissen vanaf het begin van de christelijke kerk tot aan de wederkomst. Het probleem met deze interpretatie is dat die vrij speculatief is, omdat die grotendeels gebaseerd is op de historische personen of gebeurtenissen waarop de lezer zich besluit te richten. Lezers moeten hun interpretatie vaak aanpassen naarmate de tijd verstrijkt en de wederkomst van Jezus Christus nog niet heeft plaatsgevonden. Hoewel deze interpretatie met name vóór de twintigste eeuw populair was, wordt die nu vrijwel niet meer gebruikt.
2. Het boek Openbaring gaat alleen over de eerste eeuw n.C. Volgens deze interpretatie zijn de gebeurtenissen en symbolen uit het boek Openbaring alleen op de eerste eeuw van de christelijke kerk van toepassing. Het voordeel van deze leesmethode is dat de focus op christenen uit de eerste eeuw wordt gelegd en op het feit dat de boodschap van het boek voor hen is bestemd. Maar het grootste probleem met deze interpretatie is dat men hierdoor mogelijk het idee krijgt dat het boek Openbaring enkel een geschiedkundig overblijfsel is, en geen levende Schriftuur waaruit we nu nog relevante geestelijke lering kunnen trekken.
3. De meeste gebeurtenissen in het boek Openbaring hebben nog niet plaatsgevonden. Dit standpunt suggereert dat de meeste gebeurtenissen in het boek Openbaring nog moeten plaatsvinden. Er wordt hierbij van uitgegaan dat het boek een chronologie van gebeurtenissen in de toekomst geeft, en niet uit het verleden. Lezers kunnen een duidelijk beeld van de tijdlijn van toekomstige gebeurtenissen krijgen door aanwijzingen in het boek te zoeken. Futuristen interpreteren de gebeurtenissen en zinnebeelden in het boek Openbaring vaak wat letterlijker. Deze benadering leidt ertoe dat de lezer zich blijft verdiepen in de gebeurtenissen in het boek Openbaring, omdat ze morgen kunnen plaatsvinden! In het visioen van Nephi in 1 Nephi 11–14 vertelde een engel hem dat Johannes ‘over het einde van de wereld’ zou schrijven (1 Nephi 14:22). Een deel van het boek Openbaring zou dus over toekomstige gebeurtenissen moeten gaan. Het nadeel van deze interpretatie is dat het boek Openbaring hiermee vrijwel volledig uit de context van de eerste eeuw wordt gehaald en dat lezers daardoor mogelijk de boodschap missen die Johannes aan zijn directe publiek wilde overbrengen.
4. Het boek Openbaring is een gelijkenis van de strijd tussen goed en kwaad. Er wordt vanuit dit perspectief geredeneerd dat het boek Openbaring niet naar gebeurtenissen uit het verleden of in de toekomst verwijst, maar dat het een gelijkenis is van de strijd tussen Jezus Christus en Satan, de rechtvaardigen en de goddelozen, de kerk van het Lam en de kerk van de duivel. Vanuit dit standpunt is het boek Openbaring ter ondersteuning van bepaalde idealen geschreven: Jezus Christus zal zegevieren, de rechtvaardigen zullen hulp krijgen, de goddelozen zullen worden gestraft. De gebeurtenissen in het boek Openbaring zijn een gelijkenis van die grotere beginselen. Een sterk punt van deze interpretatie is dat kiezen tussen goed en kwaad altijd en op iedereen van toepassing is. Een zwak punt is dat de lezer tekens of symbolen over bepaalde gebeurtenissen of periodes mogelijk over het hoofd ziet.
Drie dingen om bij het lezen van het boek Openbaring in gedachten te houden
Veel lezers (waaronder ikzelf) gebruiken een combinatie van deze verschillende invalshoeken. Ik ben van mening dat die aanpak het beste aansluit bij wat hedendaagse Schriftuur en openbaring over het boek Openbaring hebben gezegd (zie bijvoorbeeld Leer en Verbonden 77). Het boek valt moeilijk binnen een categorie te plaatsen. Lezers die openstaan voor verschillende interpretaties zullen daar de vruchten van plukken. Een aanpak die goed werkt voor Openbaring 5 werkt misschien minder goed voor Openbaring 11.
Ik wil lezers die het boek Openbaring op verschillende manieren proberen te lezen, aanraden de volgende drie dingen in het achterhoofd te houden.
1. Houd de eerste woorden van het boek altijd in gedachten: ‘De openbaring aan Johannes, een dienstknecht van God, die hem gegeven is door Jezus Christus.’1
Dit boek gaat over de Heiland. Elk symbool en elk verhaal vertelt ons iets over Jezus Christus. Hij is het Lam dat zijn volk vrede brengt. Hij is degene die in het rood gekleed is en de vijand vernietigt. Hij is de Bruidegom die altijd trouw blijft aan zijn bruid en aan God, die op zijn troon zit.
Het Griekse woord apocalypsis, dat als titel van het boek is vertaald met ‘openbaring’, betekent ‘ontsluieren’ of ‘openbaren’. Dat is precies wat Johannes doet voor zijn lezers: hij trekt de sluier weg en openbaart wie Jezus Christus werkelijk is. De naam Jezus komt vrij weinig in het boek Openbaring voor (ongeveer twaalf keer), maar in elk vers wordt duidelijk gemaakt welke invloed Hij heeft en hoe belangrijk Hij is.
2. Denk aan de uitspraak van Joseph Smith dat het boek Openbaring ‘een van de duidelijkste boeken [is] die God ooit heeft laten schrijven’.2
Lezers van het boek Openbaring trappen soms in de valkuil van frustratie omdat ze niet begrijpen wat er gebeurt. Elk symbool lijkt ze steeds verder weg te leiden van een werkelijk toepasbare betekenis. Maar Joseph Smith herinnert ons eraan dat het boek Openbaring een ‘duidelijk’ boek is, waarvan de betekenis begrijpelijk moet zijn.
Ik zeg vaak tegen mijn studenten dat ik het boek Openbaring kort kan samenvatten: ‘De Heiland Jezus Christus overwint!’ Lees het boek met die woorden in gedachten. Als u een symbool of een verhaal tegenkomt dat verwarrend lijkt, stel uzelf dan de vraag hoe u door dit symbool of verhaal meer te weten komt over Jezus Christus’ overwinning. Dat beantwoordt misschien niet al uw vragen, maar u kunt er wel een belangrijk raamwerk mee bouwen.
Ouderling Bruce R. McConkie (1915–1985) van het Quorum der Twaalf Apostelen heeft gezegd dat ‘de heersende opvatting dat er in [het boek Openbaring] beesten en plagen en mysterieuze symboliek staan die wij simpelweg niet kunnen begrijpen, gewoon niet waar is’. Hij voegde daaraan toe: ‘Het grootste gedeelte van het boek […] is duidelijk en het volk van de Heer dient het te begrijpen.’ Ja, sommige beeldspraak en symbolen zijn moeilijker te ontraadselen dan andere, maar dat ‘betekent niet dat wij ze niet kunnen begrijpen als wij ons geloof laten groeien zoals we behoren te doen.’3 Met andere woorden, laat u niet door het boek Openbaring intimideren. Het is misschien niet makkelijk, maar het is de moeite waard!
3. Streef er altijd naar het boek Openbaring met de Geest en zonder vooroordeel te lezen.
Het is heel verleidelijk om, zoals velen hebben gedaan, alle beschrijvende beeldspraak van dieren, getallen en gebeurtenissen aan een bepaalde betekenis te koppelen, met de gedachte dat de verborgen betekenis van het getal drie en een half de lezer geheime informatie verschaft die voor de rest van de mensheid verborgen blijft.
Maar het mooie van boeken als het boek Openbaring is dat de talrijke symbolen, getallen en gebeurtenissen tot verschillende relevante en nuttige interpretaties leiden, met name als we om de Geest bidden en belangrijke hulpmiddelen bij onze studie gebruiken, zoals 1 Nephi 11–14, Leer en Verbonden 77 en de Bijbelvertaling van Joseph Smith. Iemand leest misschien in het verhaal van Johannes over het Lam en de draak de symboliek van de historische strijd tussen Zion en Babylon, die al sinds de eerste pagina’s van de Bijbel wordt gevoerd. Een ander haalt uit de woorden van Johannes een voorspelling over de wederkomst en de onvermijdelijke overwinning van Jezus Christus, en vindt daardoor hoop in een wereld die steeds donkerder wordt. Een derde persoon ontdekt hoe hij de tegenstander kan overwinnen in zijn dagelijkse strijd met keuzevrijheid. Het opmerkelijke aan het boek Openbaring is dat alle drie productieve en inzichtelijke manieren hebben gevonden om te lezen zoals zij door de Heilige Geest worden geleid.
De profeet Joseph Smith heeft uitgelegd: ‘Wanneer God een visioen van een beeld of dier of welk symbool dan ook geeft, acht Hij Zich steeds gebonden een openbaring of uitlegging van de betekenis ervan te geven; anders zouden wij niet verantwoordelijk kunnen zijn voor ons geloof in dat visioen.’4 Als we het boek Openbaring openen en het bestuderen, zal God ons helpen in ons streven meer licht en kennis op te doen van het opmerkelijke visioen van Johannes.
Er staat veel in het boek Openbaring dat van grote waarde voor ons is. Mogen wij allemaal geïnspireerde betekenis en meer toepassing vinden wanneer wij deze ontroerende en geestelijk stimulerende tekst gebedsvol bestuderen.