Ikasiyam na Hakbang

Pagtatama ng Mali at Pakikipagkasundo

Pangunahing Alituntunin: Hangga’t maaari, tuwirang makipagkasundo sa lahat ng taong nasaktan mo.

Sa ikasiyam na hakbang, handa na kaming humingi ng tawad. Tulad ng mga nagsisising anak na lalaki ni Mosias na “buong sigasig na nagsusumikap na maisaayos ang lahat ng kapinsalaang kanilang nagawa sa simbahan” (Mosias 27:35), ninais rin naming itama ang aming mga pagkakamali. Gayunpaman, nang ginawa na namin ang ikasiyam na hakbang, alam naming hindi namin magagawa ang nais namin kung wala ang patnubay ng Diyos. Kinailangan namin ang tapang, mabuting pagpapasiya, pagsasaalang-alang sa damdamin ng iba, pagtitimpi, at tamang panahon. Karamihan sa amin ay walang ganiyang mga katangian noon. Natutunan namin na sa ikasiyam na hakbang ay masusubok muli ang aming pagnanais na magpapakumbaba ng aming sarili at maghangad na tulungan at biyayaan kami ng Panginoon.

Dahil sa mga naranasan namin sa mahirap na hakbang na ito, may ilan kaming mungkahi. Napakahalaga na hindi ka pabigla-bigla o padalus-dalos sa mga gagawin mong pagtatama ng mali. Mahalaga rin na hindi ipagpaliban ang pagtatama ng mali. Marami sa mga nagpapagaling ang bumabalik sa dati kapag hinayaan nilang daigin sila ng takot sa paggawa ng ikasiyam na hakbang. Ipanalangin na gabayan ka ng Panginoon at kausapin ang isang mapagkakatiwalaang tagapayo na tulungan kang maiwasan ang mga hadlang na ito.

Kung minsan ay maaaring matukso ka na iwasang kausapin nang personal ang taong nasa listahan mo. Mungkahi naming paglabanan mo ang tuksong iwasang gawin ito, maliban na lamang kung ipinababawal ng batas na makausap mo nang personal ang isang tao. Ang diwa ng pagpapakumbaba at katapatan ay makatutulong na isaayos ang mga nasirang relasyon kapag gumawa ka ng nasa tamang hakbang upang makausap nang personal ang isang tao. Ipaalam mo sa mga tao na gusto mong itama ang iyong mga pagkakamali. Igalang mo kung ayaw nilang pag-usapan ang bagay na iyon. Kung bibigyan ka nila ng pagkakataong humingi ng tawad, maikli at partikular na ilahad ang sitwasyong naaalala mo. Hindi na kailangan ang mga detalye. Ang intesyon ay hindi upang ipaliwanag o sabihin pa ang panig mo sa nangyari. Ang intensyon ay aminin na ikaw ay nagkamali, humingi ng tawad, at itama ang dapat itama hangga’t maaari. Huwag makipagtalo o mamuna, kahit pa hindi mo gusto o hindi mo matanggap ang kanilang reaksyon. Kausapin mo ang tao nang mapagkumbaba, makipagbati ka, at huwag nang mangatwiran pa.

May mga bagay talaga na mahirap ihingi ng tawad. Halimbawa, kailangan mong harapin ang mga bagay na kailangan ng legalidad, tulad ng pandaraya o mabigat na kasalanang seksuwal. Maaaring matukso kang gumawa nang higit sa kailangan o magdahilan at umiwas na itama ang mga pagkakamali mo. Dapat kang humingi ng payo nang may panalangin sa mga lider ng Simbahan o sa mga professional counselor bago ka gumawa ng anumang hakbang sa mga maseselang sitwasyong ito.

Sa ibang mga sitwasyon, maaaring walang paraan upang maitama ang mga pagkakamali mo sa mismong ginawan mo ng mali. Maaaring patay na ang taong ito, o hindi mo alam kung saan na siya nakatira. Sa gayong mga sitwasyon, maaari mo pa ring itama ang mga pagkakamali mo. Maaari mong sulatan ang tao at sabihin sa kanya na nagsisisi ka at nais mong magkabati na kayo, kahit hindi man makarating sa kanya ang sulat. Maaari ka ring magbigay ng regalo sa paboritong charity ng taong iyon. Maari mong hanapin ang isang taong nagpapaalala sa iyo sa taong iyon at gumawa ng paraan na makatulong sa kanya. O kaya ay gumawa ka ng isang bagay na makatutulong sa pamilya ng taong iyon nang hindi ka nagpapakilala.

May mga pagkakataon na mas nasasaktan pa ang taong hinihingan ng tawad o mas nakakasama pa sa kanya ang pagtatama ng maling ginawa sa kanya. Kung sa palagay mo ay ganiyan ang sitwasyon, isangguni mo muna ito sa isang mapagkakatiwalaang tagapayo bago ka kumilos. Ang bahaging ito ng pagpapagaling ay hindi dapat lalong magpahamak ng iba. Gayundin, maaaring may mga nagawa kang mali na hindi maitatama ng kakayahan ng tao. Ipinahayag ni Elder Neal A. Maxwell ang realidad na ito: “Kung minsan … ang pagsasauli o pagtatama ng mali, ay hindi posibleng magawa sa ilang bagay, tulad ng pagkawala ng pananampalataya o dangal ng isang tao na bunga ng pagkakamali. Sa halip, ang paggawa ng kabutihan ang maaaring ipalit upang maitama ang pagkakamali” (sa Conference Report, Okt. 1991, 41; o Ensign, Nob. 1991, 31). Sa sandaling ipasiya mong ipamuhay ang mga tunay na alitunting ito bilang gabay, sinisimulan mo nang itama ang mga pagkakamali mo.

Matapos mong maitama ang halos lahat ng mga pagkakamali mo, maaaring may isa o dalawang tao ka pa na hindi mo kayang harapin. Huwag panghinaan ng loob. Naranasan din iyan ng karamihan sa amin. Mungkahi naming sabihin mo sa Panginoon ang nararamdaman mo sa taimtim na panalangin. Kung natatakot o nagagalit ka pa rin sa isang tao, marahil ay dapat na ipagpaliban mo muna ang pakikipagkita sa kanya. Para hindi mo na maramdaman ang mga bagay na ito, ipanalangin mo na tulungan kang mahalin ang taong ito at makita siya kung paano siya nakikita ng Panginoon. Maaari mong tingnan ang magagandang dahilan kung bakit makatutulong sa iyo na itama ang mga pagkakamali at makipagbati. Kung gagawin mo ang mga bagay na ito at magtitiyaga, mabibigyan at bibigyan ka ng Panginoon—sa Kanyang sariling paraan at sa Kanyang itinakdang panahon—ng kakayahan at mga mahimalang oportunidad na makipagkasundo sa lahat ng nasa listahan mo.

Sa pagkumpleto mo ng ikasiyam na hakbang sa abot ng iyong makakaya, nagawa mo na ang lahat ng iyong magagawa upang masunod ang mga utos ng Panginoon. Nagsisimula ka nang makakita ng bagong pag-asa—hindi sa sarili mo kundi sa pagmamahal ng Diyos. Nagpakumbaba ka nang lubos at nakitang naghihintay sa iyo ang Panginoon upang yakapin ka. Ginawa mo na ang lahat upang mabuo ang mga nasirang relasyon at muling makasundo ang iba. Nadama mo na nang bahagya ang makapasok sa Kanyang kapahingahan; ang manatili roon ang bagay na pinakanais mo. Natutukoy at nasusunod mo na ang personal na paghahayag nang mas mabuti, na naghikayat sa iyo na mamuhay nang naaayon sa mga turo ng mga propeta ng Diyos noon at ngayon. Maging sa pinakamahihirap na sandali, nakadarama ka ng kakaibang kapayapaan. Natutunan mong matanggap ang pagpapalang inilarawan ni Pablo nang isinulat niya, “Ang kapayapaan ng Diyos, na di masayod ng pag-iisip, ay mag-iingat ng inyong mga puso at ng inyong mga pag-iisip kay Cristo Jesus” (Mga Taga Filipos 4:7).

Mga Gagawin

Mahalin ang iba; iwasang husgahan ang iba; maging handang tumanggap ng tungkulin sa Simbahan at magbayad ng ikapu at mga handog

Kung aktibo ka noon sa relihiyon, maaaring ang motibasyon mo sa buhay ay ang takot sa ihahatol ng Diyos sa iyo o ang iisipin ng tao. Marahil kumikilos ka lamang nang dahil sa obligasyon. Ngayon malalaman mo na ang paglilingkod ay paraan ng paglapit kay Cristo. Isa itong paraan ng pagpapahayag ng pagmamahal sa Diyos. Ipinapahayag nito ang patuloy na pangangailangan sa Kanyang kapangyarihan at pagpapasalamat sa Kanyang banal na pagtulong. Isipin kung ang pagiging aktibo mo ba sa Simbahan ay dahil bunsod pa rin ng takot o tungkulin o dahil bumalik na ang pananampalataya mo kay Cristo.

Gumawa ng paraan na makapaglingkod saang lugar ka man naroroon. Maging karapat-dapat at handang maglingkod sa isang katungkulan sa Simbahan o sa iba pang mga paraan. Sa paglilingkod mo sa iyong mga kapatid sa Simbahan at pagtuturo sa kanila sa salita at halimbawa, maibabahagi mo sa kanila na totoong Siya ang gumagabay sa buhay mo. (Tingnan sa Mateo 25:40; Juan 13:34–35; Juan 15:15; Mosias 2:17.)

Maging handang gawin ang kinakailangan upang itama ang mga pagkakamali

Sa paggawa mo ng ikasiyam na hakbang, kailangang iwasan mong panghinaan ng loob kung ayaw tanggapin ng iba ang paghingi mo ng tawad o kung hindi na sila naniniwala na talagang nagbago ka na. Ang pagtatama ng mali ay nangangailangan ng panahon at tiyaga. Bigyan ang iba ng pagkakataong maunawaan na iba ang sitwasyon ngayon. Sa pagkakataong ito ay totoo at seryoso ka na sa sinasabi mo; gusto mo nang gumaling nang lubos mula sa iyong adiksiyon at madaig ang mga kahinaan mo. Sa huli, ang pag-iwas mo sa bisyo at pagbabago ng ugali mo ang magpapatunay nito.

Pag-aaral at Pag-unawa

Ang mga sumusunod na banal na kasulatan at pahayag ng mga lider ng Simbahan ay maaaring makatulong sa iyo sa paggawa ng ikasiyam na hakbang. Gamitin ang mga banal na kasulatan at mga tanong na ito sa pagninilay-nilay, pag-aaral, at pagsusulat. Maging tapat at detalyado sa iyong pagsusulat.

Impluwensiyahan ang iba para sa kabutihan

“Ang Espiritu ng Panginoon ay nagsalita sa akin: Utusan ang iyong mga anak na gumawa ng mabuti, at baka maakay nila ang mga puso ng maraming tao sa pagkawasak; kaya nga, iniuutos ko sa iyo, anak ko, nang may takot sa Diyos, na ikaw ay tumigil sa iyong mga kasamaan;

“Na ikaw ay bumaling sa Panginoon nang buo mong pag-iisip, kakayahan at lakas; na huwag mo nang akayin pa ang puso ng sinuman na gumawa ng kasamaan; sa halip, ikaw ay bumalik sa kanila, at kilalanin ang iyong mga pagkakasala at kamaliang iyong nagawa” (Alma 39:12–13).

Ilan sa pinakamatitinding pinsalang nagawa namin sa iba ay ang impluwensiyahan silang malulong rin sa bisyo. Magsulat ng tungkol sa mga tao sa buhay mo na naimpluwensyahan mo sa ganitong paraan.
Saan ka makahahanap ng tapang na harapin ang mga taong ito, ayon sa mga itinuro ni Alma sa mga talatang ito?

Paghihikayat o pamimilit

“Sinumang nais na lumapit ay makalalapit at malayang makababahagi sa tubig ng buhay; at ang sinumang hindi lalapit siya ay hindi pinipilit na lumapit; ngunit sa huling araw, ito ay manunumbalik sa kanya alinsunod sa kanyang mga gawa” (Alma 42:27).

Sa kabila ng maraming matinding dahilan upang gawin ang ikasiyam na hakbang, hindi mo dapat paniwalaan kailanman ang kasinungalingan na wala ka nang pagpipiliian. Ang Addiction Recovery Program ay programang naghihikayat, hindi namimilit. Isulat kung sa palagay mo ay nahihikayat o napipilitan kang gawin ang ikasiyam na hakbang. Ano ang mga dahilang nakalista sa talatang ito upang mahikayat ka?

Paghahanda sa Pagharap sa Diyos

“Oo, nais ko na kayo ay lumapit at huwag nang patigasin pa ang inyong mga puso; sapagkat masdan, ngayon na ang panahon at ang araw ng inyong kaligtasan; at kaya nga, kung kayo ay magsisisi at hindi patitigasin ang inyong mga puso, kapagdaka ang dakilang plano ng pagtubos ay madadala sa inyo.

“Sapagkat masdan, ang buhay na ito ang panahon para sa mga tao na maghanda sa pagharap sa Diyos; oo, masdan, ang araw ng buhay na ito ang araw para sa mga tao na gampanan ang kanilang mga gawain” (Alma 34:31–32).

Ano pa ang iyong matatamo kapag pinalambot mo ang iyong puso at itinama ang mga pagkakamali mo?
Paano mo lalong ninais na itama ang mga pagkakamali nang matanto mo na naghahanda ka rin sa pagharap sa Diyos?

Aktibidad sa Simbahan

“[Ang mga anak ni Mosias] ay naglakbay sa lahat ng dako ng buong lupain … buong sigasig na nagsusumikap na maisaayos ang lahat ng kapinsalaang kanilang nagawa sa simbahan, ipinagtatapat ang lahat ng kanilang kasalanan, at inihahayag ang lahat ng bagay na kanilang nakita, at ipinaliliwanag ang mga propesiya at banal na kasulatan sa lahat ng nagnanais na marinig ang mga ito” (Mosias 27:35).

Dahil sa adiksiyon, maraming tao ang hindi na nagsisimba. Ilan sa kanila ang nagsabi na kasalanan ng iba kaya hindi na sila gaanong aktibo. Isulat ang sarili mong mga karanasan sa pagiging aktibo sa Ang Simbahan ni Jesucristo ng mga Banal sa mga Huling Araw.
Paano nakatulong ang pagiging mas malapit mo sa Tagapagligtas sa panahong nagpapagaling ka upang makiisa kang muli sa Kanyang Simbahan?
Paano nakatulong sa iyo ang pagiging aktibo sa Simbahan na maitama ang iyong mga pagkakamali at lubusang gumaling?

Kahandaang isauli o ibalik sa dati ang kinuha at nasira

“Kailangan mong isauli hanggang maaari ang lahat ng ninakaw, napinsala, o narumihan. Ang kahandaang magsauli o ibalik sa dati ang kinuha at nasira ay malinaw na katibayan sa Panginoon na gagawin mo ang lahat upang makapagsisi” (Richard G. Scott, sa Conference Report, Abr. 1995, 102; o Ensign, Mayo 1995, 76).

Isulat kung paanong ang paggawa ng ikasiyam na hakbang ay hindi lamang pagpapatunay sa iyong sarili kundi sa Panginoon na determinado ka nang mamuhay nang may kapakumbabaan at katapatan.

Ang mga layunin ng iyong puso

“Gayunman, siya na nagsisisi at sumusunod sa mga kautusan ng Panginoon ay patatawarin” (D at T 1:32).

Sa pagtatama mo ng iyong mga pagkakamali, may mga tao na hindi magpapatawad sa iyo. Ang dahilan marahil ay may galit pa sila sa iyo, o kaya ay hindi sila naniniwala sa mga intensyon mo. Paano nakatutulong sa iyo na nauunawaan ng Panginoon ang tunay na layunin ng iyong puso at tatanggapin Niya ang hangarin mo na magsisi at itama ang iyong mga pagkakamali, kahit hindi man ito tanggapin ng mga tao?

Ang magagawa ng Tagapagligtas para sa iyo

“Hindi maaaring patawarin ng mga tao ang kanilang mga sariling kasalanan; hindi nila maaaring linisin ang kanilang sarili mula sa mga kinahinatnan ng kanilang mga kasalanan. Ang mga tao ay maaaring tumigil sa paggawa ng kasalanan at makagawa ng tama sa hinaharap, at gayon pa man ang kanilang mabubuting gawa ay maaaring tanggapin sa harapan ng Panginoon at maging karapat-dapat sa pagsasaalang-alang. Ngunit sino ang mag-aayos sa mga kamaliang ginawa nila sa kanilang sarili at sa iba, na para bang imposible sa kanila na ayusin ito ng kanilang sarili? Sa pamamagitan ng pagbabayad-sala ni Jesucristo ang mga kasalanan ng nagsipagsisi ay mapapalis; bagaman ang mga ito ay maging mapula, gagawin itong mapuputi na parang lana. Ito ang pangakong ibinigay sa inyo” (Joseph F. Smith, Gospel Doctrine, ika-5 ed. [1939], 98–99).

Kapag sinimulan mo nang itama ang mga pagkakamali mo, huwag mong isipin na, “Imposible ito! Kahit kailan hindi ko maitatama ang mga nagawa kong mali sa taong ito!” Bagama’t maaaring totoo iyan, isaalang-alang ang kapangyarihan ni Jesucristo na siyang mag-aayos ng mga bagay na hindi mo maaayos o malulunasan. Isulat kung bakit mahalagang magtiwala na magagawa ni Jesucristo ang mga bagay na hindi mo magagawa.
Sa paanong paraan mo maipakikita sa Panginoon na nagtitiwala ka sa Kanya? Paano mo madaragdagan ang pagtitiwalang iyan?