« 25–31 nō Tēnuare. Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 6–9 : ‘’O teie te Vārua o te heheura’a’ », Mai, pe’e mai—nō te ta’ata hō’ē ’e te ’utuāfare : Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 2021 (2020)

« 25–31 nō Tēnuare. Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 6–9 : « ’O teie te Vārua o te heheura’a » Mai, pe’e mai—nō te ta’ata hō’ē ’e te ’utuāfare : 2021

25–31 nō Tēnuare

Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 6–9

« ’O teie te Vārua o te heheura’a »

Tē fa’a’ite mai nei te Fatu i te mau parau mau i tō tātou ferurira’a ’e i tō tātou ’ā’au (hi’o Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 8:2–3). ’Ia tai’o ’outou i Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 6–9, ’a pāpa’i i te mau mana’o ato’a e tae mai.

Pāpa’i i te mau mana’o e tae mai

I te tau ha’apohera’a rā’au nō 1828, ’ua amo te hō’ē taure’are’a ha’api’i tamari’i, ’o Oliver Cowdery, i te hō’ē tōro’a ha’api’ira’a i Manchester (New York), ’e ’ua fa’aea ’oia i roto i te ’utuāfare ’o Lucy ’e ’o Joseph Smith, metua. ’Ua fa’aro’o ’o Oliver nō ni’a i tā rāua tamaiti ’o Iosepha, tē ora ra i Harmony (Pennsylvanie), ’e ’ua hina’aro ’o Oliver, tei hi’o iāna iho ’ei ta’ata ’imi parau mau, ’ia ’ite rahi atu ā. ’Ua fa’ati’a atu ’o Smith mā nō ni’a i te mau fārereira’a o te mau melahi, te hō’ē pāpa’a parau tahito ’e te hōro’a nō te ’īritira’a nā roto i te mana o te Atua. ’Ua māere roa Oliver. E parau mau ānei ? ’Ua hōro’a ’o Lucy ’e ’o Joseph, metua i te parau a’o e tano nō te ta’ata ato’a e ’imi ra i te parau mau : E pure ’e e ani i te Fatu.

’Ua nā reira ’o Oliver, ’e ’ua pāhono mai te Fatu, ’e ’ua parau hau mai ’e te pāpū i te ferurira’a o Oliver. ’Ua ’ite mai Oliver ē, e nehenehe tāna iho heheura’a e tae mai—e ’ohipa tāna e ha’api’i hōhonu atu ā i te mau ’āva’e i muri mai. E ’ere te heheura’a nō te mau peropheta noa ; nō te ta’ata ato’a rā tei hina’aro i te reira ’e tei ’imi i te reira. ’Aita ā ’o Oliver i ’ite i te mau mea ato’a, ’ua nava’i rā tāna i ’ite nō te fa’anu’u i te ta’ahira’a nō muri iho. E ’ohipa faufa’a rahi tā te Fatu e rave ra nā roto ia Iosepha Semita, ’e ’ua hina’aro ato’a Oliver e ’āmui i te reira.

Nō te tahi atu ā ha’amāramaramara’a nō ni’a i te ’ā’amu o Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 6–9, hi’o Feiā mo’a, 1:58–64.

Mau mana’o nō te tuatāpapara’a pāpa’ira’a mo’a a te ta’ata hō’ē

Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 6 ; 8–9

E paraparau te Metua i te Ao ra iā’u nā roto i « te Vārua nō te parau mau ».

I te tau fa’atupura’a rā’au nō 1829, ’ua tere ’o Oliver Cowdery i Harmony ’e ’ua hōro’a i tōna taime nō te riro ’ei pāpa’i parau nō Iosepha Semita ’a ’īriti ai ’oia i te Buka a Moromona. Tē ’ite roa nei Oliver i te ’ohipa heheura’a o te ’īritira’a. ’Ua au roa ’oia i te reira ’ohipa, e ’ua uiui tōna mana’o ē, e ti’a ato’a ānei iāna ’ia ha’amaita’ihia i te hōro’a nō te ’īritira’a. ’Ua fa’ati’a te Fatu iāna ’ia tāmata i te ’īriti, terā rā, e ’ohipa ’āpī nā Oliver te fāri’ira’a i te heheura’a, ’e ’aita tāna tāmatara’a i tupu maita’i. Tītauhia ’ia ha’api’i atu ā ’oia, ’e tē fa’a’ite nei Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 6, te 8, ’e te 9 ē, ’ua ineine te Fatu e ha’api’i iāna.

’Ia tai’o ’oe i teie mau tufa’a, e hi’o maita’i e aha tā te Fatu i ha’api’i nō ni’a i te heheura’a nō te ta’ata iho. E aha te tū’atira’a i roto i tāna mau parau ’e te mau ’ohipa i tupu nō ’oe—’aore rā te mau ’ohipa e hina’aro ’oe ’ia tupu ?

’Ei hi’ora’a, e aha tā Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 6:5–7 ; 8:1 ; 9:7–8 e parau nei nō ni’a i te mea tā te Fatu e tītau nei ia ’oe hou ’oia ’a heheu mai ai i tōna hina’aro ?

E aha te ha’api’ira’a tā ’oe e ’apo mai nei i roto i Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 6:14–17, 22–24 ; 8:2–3 ; 9:7–9 nō ni’a i te mau rāve’a rau e nehenehe te heheura’a e tae mai.

Tē vai ra ānei te tahi atu ā mea tā ’oe i ’apo mai nō ni’a i te heheura’a i roto i teie mau tufa’a ?

Nō te ha’api’i rahi atu ā nō ni’a i te heheura’a, hi’o Russell M. Nelson, « Heheura’a nō te ’Ēkālesia, heheura’a nō tō tātou orara’a », Ensign ’aore rā Liahona, Mē 2018, 93–96 ; Julie B. Beck, « E nīni’i atu vau i tō’u Vārua i ni’a i tā’u mau tāvini vahine i taua ’anotau ra », Ensign ’aore rā Liahona, Mē 2010, 10–12.

Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 6:18–21, 29–37

E hi’o i te Mesia i tō mau mana’o ato’a na.

Noa atu ā ’ua nā roto a’ena Iosepha i te « mau fifi » ’a rave ai i te ’ohipa a te Fatu (Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 6:18), e mea pāpū ē, ’aita ’oia ’e ’o Oliver i ’ite ri’i a’e i te mau fifi rahi atu ā i te mau matahiti i muri mai. ’Ua ’ite rā te Fatu, e ’ua ’ite ato’a ’oia ē e aha te mau tāmatara’a nō ’oe ananahi. E nehenehe tāna parau a’o ia Iosepha ’e ia Oliver i roto i Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 6:18–21, 29–37 e tauturu ato’a ia ’oe. ’Ia mana’o ’oe, e aha te mana’o ’o Iosepha ’e ’o Oliver i te fa’aro’ora’a rāua i teie mau parau ? E aha tā ’oe e ’ite ra i roto i teie mau ’īrava ’o te tauturu ia ’oe ’ia tu’u i tō ti’aturi i ni’a i te Fatu ? Nāhea ’oe nō te hi’o rahi atu ā i te Mesia i roto i tō ’oe orara’a ?

Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 6–7 ; 9:3, 7–14

« Mai te au i tō ’ōrua hina’aro iā’u e nā-reira-hia ïa ia ’ōrua. »

E hi’o maita’i nā e fea taime te parau « hina’aro » e ’itehia nei i roto i te mau tufa’a 6 ’e te 7. E aha te ha’api’ira’a tā ’oe e ’apo mai nei i roto i teie mau tufa’a nō ni’a i te faufa’a rahi o tō ’oe mau hina’aro nō te Atua ? E ui ia ’oe iho i te uira’a a te Fatu i roto i Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 7:1 : « E aha tō ’oe hina’aro ? »

’Aita hō’ē o te mau hina’aro parau-ti’a o Oliver Cowdery—te ’īritira’a i te mau parau mai ia Iosepha Semita—i tupu. ’A tai’o ai ’oe i Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 9:3, 7–14, e aha te mau mana’o e tae mai e nehenehe e tauturu ia ’oe i te taime ’aita tō ’oe mau hina’aro parau-ti’a i tupu ?

Hi’o ato’a Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 11:8 ; Dallin H. Oaks, « Te hina’aro », Ensign ’aore rā Liahona, Mē 2011, 42–45.

Mau mana’o nō te tuatāpapara’a pāpa’ira’a mo’a a te ’utuāfare ’e te pō ’utuāfare

Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 6:7, 13.Nāhea ’outou i te tauturu i tō ’outou ’utuāfare ’ia māramarama ē, e ’itehia « te tao’a rahi » i roto i te ora mure ’ore ? ’īrava 7). E nehenehe e ani i te mau melo o te ’utuāfare ’ia hāmani i te hōho’a moni ’e ’ia pāpa’i i ni’a iho i te parau ’aore rā te hōho’a nō te mau ha’amaita’ira’a e rave rahi tā tō ’outou ’utuāfare i fāri’i maoti te ’evanelia i fa’aho’i-fa’ahou-hia mai.

Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 6:15, 22–23 ; 8:2–3 ; 9:7–9.E nehenehe te tai’ora’a i teie mau ’īrava nō ni’a e nāhea te Atua ’ia paraparau i tāna mau tamari’i, e riro ’ei rāve’a fa’ahiahia nō te fa’a’ite i tō ’outou ’utuāfare nāhea ’oia i te paraparaura’a ia ’outou.

Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 6:33–37.E nehenehe te mau melo o te ’utuāfare e fa’a’ite mai i te tahi mau rāve’a tā rātou e nehenehe ai e « rave i te ’ohipa maita’i » noa atu ā e taiā rātou. E nehenehe ato’a te māta’ita’ira’a i te tā’āto’ara’a ’aore rā te hō’ē tuha’a nō te a’ora’a a Elder Ronald A. Rasband « ’Eiaha ’ia pe’ape’a » (Ensign ’aore rā Liahona, Nov. 2018, 18–21) e tauturu. E aha te aura’a e « hi’o [i te Mesia] i tō mau mana’o ato’a » ? (’īrava 36). E aha te tahi atu mau hi’ora’a o te mau ta’ata tei fāriu i ni’a i te Fatu nō te upo’oti’a i ni’a i te fē’a’a ’e te mata’u ? (hi’o, ’ei hi’ora’a, Esetera 4 ; Alama 26:23–31).

Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 8:10.E nehenehe teie e riro ’ei rāve’a maita’i nō te fa’a’ite nāhea te fa’aro’o ia Iesu Mesia i te ha’apūaira’a ia ’outou ’e i tō ’outou ’utuāfare. Nō te aha e mea faufa’a rahi ’ia « ani ma te fa’aro’o » ? E aha te mau ha’amaita’ira’a tā ’outou i ’ite i te ’imira’a i te pāhonora’a ’aore rā te tauturu ma te fa’aro’o ?

Nō te tahi atu mau mana’o nō te ha’api’ira’a i te mau tamari’i, hi’o te arata’i o teie hepetoma i roto Mai, pe’e mai—nō te Paraimere.

Hīmene tei mana’ohia : « Fais donc le bien », Chants pour les enfants, 80.

Mau reo nō te Fa’aho’i-fa’ahou-ra’a mai

’Īritira’a o te Buka a Moromona

I te ’āva’e ’Ēperēra 1829, te ’āva’e ’ua fāri’ihia te mau tufa’a 6–9 o Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau, te ’ohipa rahi a Iosepha Semita, ’o te ’īritira’a ïa i te Buka a Moromona. I te anira’ahia ’oia i muri iho nāhea te reira pāpa’a parau i te ’īritira’ahia, ’ua parau Iosepha ē « e ’ere te ’ōpuara’a i te fa’ati’ara’a i tō te ao nei nō ni’a i teie mau mea ri’i ta’a ’ē ».¹ ’Ua parau pinepine ’oia ’e ’ua parau ’ōhie ’oia ē, ’ua ’īritihia te reira « nā roto i te hōro’a ’e te mana o te Vārua ».²

’Aita tātou i ’ite rahi roa nō ni’a i te ’ohipa temeio nō te ’īritira’a, ’ua ’ite rā tātou ē, e ’ite ’o Iosepha Semita, tei tauturuhia e te mau mauha’a tā te Atua i fa’aineine : e piti ’ōfa’i e nehenehe e hi’o nā roto tei parauhia te Urima ’e te Tumima, ’e te tahi atu ’ōfa’i tei parauhia te ’ōfa’i hi’o.³

Teie te tahi mau fa’ahitira’a a te mau ta’ata tei ’ite i te ’ohipa ’īritira’a, ’o tē turu nei i te parau a Iosepha.

Te ’āfata rā’au a Hyrum Smith tei roto i te tu’ura’ahia te mau ’api ’auro — Tē mana’ohia ra ē, ’ua fa’a’ohipahia teie ’āfata, nā Hyrum Smith, nō te tāhuna i te mau ’api ’auro nō te hō’ē taime.

Emma Smith

« I te ’īritira’a tō’u hoa fa’aipoipo i te Buka a Moromona, ’ua pāpa’i au i te tahi tuha’a nō te reira, mai tāna e fa’ahiti mai i te mau pereota tāta’itahi, terā ta’o ’e terā ta’o, ’e ’ia topa ’oia i ni’a i te tahi mau i’oa e’ita e haere iāna i te parau, ’aore rā nō te mau ta’o roa roa, e pī’āpā mai ’oia i te reira, ’e ’ia pāpa’i au, mai te mea e hape tā’u pāpa’i, e tāpe’a mai ’oia iā’u nō te fa’a’āfaro i te pī’āpā noa atu ā e’ita tāna e nehenehe e hi’o mai nāhea vau i te pāpa’ira’a i te reira i terā taime. Te ta’o Sara ato’a ho’i ’aita i ti’a iāna ’ia parau mai i te ha’amatara’a, ’ua pī’āpā mai rā ’oia i te reira, ’e nā’u e tai’o atu nōna ».⁴

« E vai noa te mau ’api i ni’a i te ’aira’amā’a, ’aita e hunahia, ’ua pū’ohuhia i roto i te hō’ē ’ahu parupape, ’o tā’u i hōro’a iāna nō te tu’u i te reira i roto. I te hō’ē taime ’ua fāfā vau i te mau ’api, tei ni’a noa i te ’aira’amā’a, ’ua fāfā tō’u rima i te huru ’e te hōho’a o te reira. E au ra ē, e nehenehe e tūfene i te reira mai te pāpie me’ume’u, ’e ’ia fa’atere ’oe i te manimani rima nā te hiti, mai tā te ta’ata e nā reira nei i te tahi taime i te hō’ē buka, e fa’aro’o ’oe mai te māniania ’āuri…

« Tō’u ti’aturira’a, ’oia ho’i, e mea hanahana ’e e parau mau te Buka a Moromona—’Aita hō’ē a’e fē’a’a iti i roto iā’u. Tē ti’aturi nei au ē, ’aore roa hō’ē ta’ata e nehenehe e fa’ahiti mai i te mau mea tā’u i pāpa’i maori rā ’ua fa’auruhia ’oia ; inaha, i te rirora’a vau ’ei pāpa’i parau, e parau noa mai [Iosepha] e rave rahi hora ; ’e ’ia ho’i mai māua i ni’a iho i muri i te tāmā’ara’a ’aore rā te tahi fa’aeara’a, i reira iho ’oia e ha’amata ai i te vāhi tā māua i vaiiho, ’aita e hi’ora’a i te mea tā’u i pāpa’i na ’aore rā ’aita vau e tai’o atu iāna i te hō’ē tuha’a. E peu mātau te reira ’ohipa nōna. E mea pāpū ē, e’ita e haere i te hō’ē ’aivāna’a ’ia rave i te reira ; ’e nō te hō’ē ta’ata ma’ua ’e tei ’ore i haere i te ha’api’ira’a mai iāna te huru, e’ita roa atu ïa e haere ».⁵

te tauturura’a Emma Smith i te ’īritira’a — Fa’ahōho’ara’a nō Emma ’e Iosepha Semita nā Michael T. Malm

Oliver Cowdery

« ’Ua pāpa’i au i tā’u iho penitara i te Buka a Moromona tā’āto’a (maori rā te tahi noa mau ’api ri’i) mai tei topa mai mai ni’a mai i te ’utu o te peropheta, ’a ’īriti ai ’oia i te reira nā roto i te hōro’a ’e te mana o te Atua, ma te Urima ’e te Tumima, ’aore rā, mai tei parauhia i roto i te buka, nā ’īriti parau mo’a. ’Ua ’ite tō’u mata i te reira, ’e ’ua tāpe’a tō’u nā rima i te mau ’api ’auro nō reira mai te reira i te ’īritira’ahia. ’Ua ’ite ato’a vau i te mau ’īriti parau ».⁶

Iosepha Semita ’e Oliver Cowdery te ’īritira’a i te mau ’api ’auro — E ha’api’ira’a rahi tā Iosepha Semita ’e Oliver Cowdery i ha’api’i nā roto mai i te ’ohipa ’īritira’a i te mau ’api ’auro.