Wase 7

“Na Lotu Savasava”

Na Lotu Savasava Vakatawa ka Veiqaravi ena Siko Vuvale

Ni tiko voli e vuravura ko Jisu, a vakaraitaka vei keda na ivakarau e dodonu me da bula kina. “A vakatakilakilataka na gaunaisala ka liutaka na ilakolako,” E vola vakaoqo o Sisita Eliza R. Snow.¹ E vakaraitaka vei keda ko Koya na ivakarau ni veiqaravi—na ivakarau me da veivakatawani ka veivaqaqacotaki kina. Na Nona veiqaravi vakalotu e baleta na tamata yadua, yadua ena dua na gauna. E vakavuvulitaka o Koya ni dodonu me da biuta tu na ciwasagavulu kaciwa ka vakabula na dua sa lakosese voli.² A vakabulai ira ka vakavulici ira na tamata yadua, e tiko vata kei ira yadua na lewevuqa ka 2,500 na kedra iwiliwili, ka rawa kina vei ira yadua me ra dui ciqoma e dua na ivakadinadina me baleta na Nona vakalou.³

A kacivi ira na Nona tisaipeli na iVakabula me ra cakacaka vata kei Koya ena Nona veiqaravi vakalotu, ka solia vei ira na madigi me ra veiqaravi ena vukudra na tani ka yaco me vakataki Koya vakalevu cake. Ena iSoqosoqo ni Veivukei, sa tu na madigi vei ira na marama yadua me ra vakatawani ira ka vaqaqacotaki ira, yadua na marama ena dua na gauna, ena siko vuvale. E kaya kina o Sisita Julie B. Beck, na ikatinikalima ni peresitedi raraba ni iSoqosoqo ni Veivukei, “Baleta ni da muria na ivakaraitaki kei na ivakavuvuli nei Jisu Karisito, eda sa kauwaitaka kina vakalevu na ilesilesi tabu oqo me da lomana, kila, veiqaravi, veiciqomi, veivakavulici, ka veiqaravi vakalotu ena Vukuna.”⁴

Na iTekivu ni Siko Vuvale: Vakasokumuni ni iSolisoli ka Tauyavutaki na Veiqaravi

Ena 1843, ni sa tubu cake na iwiliwili ni lewenivanua mai Nauvoo e Illinois, era sa wasewasei na Yalododonu Edaidai ena loma ni siti ki na va na tabanalevu. Ena dua na soqoni ka vakayacori ena ika 28 ni Julai ena yabaki oya, era a lesia kina na veiliutaki ni iSoqosoqo ni Veivukei e dua na komiti ni veisiko ka ratou lewena e va na marama ena veitabanalevu yadua. Na nodratou itavi kilai levu duadua na komiti ni veisiko oya me ratou dikeva na leqa ka sokumuna na isolisoli.

Era okati ena veika e soli mai na ilavo, kakana, kei na isulu. Ena veimacawa yadua, era dau solia na komiti ni veisiko na isolisoli era sa kumuna rawa vua na dauniyau ni iSoqosoqo ni Veivukei. E dau vakayagataka na iSoqosoqo ni Veivukei na isolisoli oqori me veivuke kina vei ira era vakaleqai tu.

Ena kena vakataucokotaki na itavi oqori, e vakaraitaka kina e dua na marama na nona vakabauta ni “noda vakabulai ena vakatau ena noda dau soli ka vei ira na dravudravua.” E vakaraitaka e dua tale na marama na nona duavata, ka kaya: “Sa dau vakadeitaka vakavuqa na Turaga. Ni sa ka ni marau Vua na noda ivalavala ni loloma cecere.”⁵

A tomani tiko na ivalavala oqori me yacova yani na ikaruasagavulu ni senijiuri. Era dau lako na marama era lesi me ra laki veisiko ka kauta voli na basikete, ka ra ciqoma na iyaya eso me vaka na masese, raisi, ivakatubu, kei na tavaya vuanikau. E vuqa na isolisoli era dau vakayagataki me sotavi kina na gagadre ena noda veivanua, ia eso era vakayagataki me ra sotavi kina na gagadre ena veivanua ka vica na drau na maile na kena yawa. Me vakaoqo, ni oti na iKarua ni iValu Levu, era a soqoni vata na marama mai Amerika, era wasewasea, botabotani, ka vakatawana e sivia ni 500,000 na isulu ka vakau yani ki Iurope.

Me ikuri ni nodra kumuna na isolisoli, era dau dikeva talega mai na komiti ni veisiko na leqa e tu ena veivale era sikova. Era tukuna na veika era dikeva rawa vei ira na veiliutaki ni iSoqosoqo ni Veivukei, o ira era qai vakavuna na sasaga ni veivuke.

E tukuna o Peresitedi Joseph F. Smith, na ikaono ni Peresitedi ni Lotu, e dua na gauna ka raici ira kina na marama ena iSoqosoqo ni Veivukei ena nodra vakaraitaka na nodra loloma Vakarisito sega ni dau nanumi koya ga vei iratou e dua na matavuvale:

“A noqu na galala ena dua na gauna lekaleka sa oti meu sikova e dua na itikotiko ena dua na iTeki kei Saioni tu vakayawa ka basika tiko kina ena gauna oya e vuqa sara na tauvimate, e dina ni sa oti e vica na siga na neitou lako tiko ka keitou yaco yani ki na koro ni sa bogi sara toka, keitou a kerei me keitou lako vata kei na peresitedi me keitou sikovi ira eso na tauvimate. Keitou a kunea e dua na marama vakaloloma ni davo koto ena idavodavo ni tauvimate, ka sa bibi sara toka na kena ituvaki. E dabe toka ena yasa ni nona idavodavo na watina vakaloloma sa voleka sara toka me rawai ena vuku ni kena mate bibi na watina ka tinadra e vica na gonelalai era dabe vakavolivoliti rau. Sa rairai vakaloloma sara na ituvaki ni matavuvale oqo.

“Sega ni dede sa curu mai e dua na marama irairai vakametereni, ka tubera voli e dua na basikete ka tu kina na kakana bulabula kei na so na ivakalomavinaka me ratou vakayagataka na matavuvale kune rarawa tu oqo. Ni keitou vakataroga keitou qai kila ni sa vakasalataki mai na iSoqosoqo ni Veivukei ena tabanalevu me vakatawa ka qarava na marama tauvimate oqo ena bogi koya. Sa vakarau tu yani me vakatawani iratou na gonelalai, me raica ni ratou sa vakasilimi vakavinaka ka vakani ka vakamoceri; me samaka na vale ka cakava na ka kecega me logaloga vinaka kina na marama tauvimate oya kei na nona matavuvale. E tukuni talega vei keitou ni dua tale na marama vinaka ena vakasalataki me mai sosomitaki koya ena siga ka tarava; ka vakatiko oya, ena veisiga yadua, eratou qaravi tiko kina na matavuvale vakaloloma ka kune rarawa tu oqo ena veikauwaitaki ni yalovinaka mai vei ira na marama ena iSoqosoqo ni Veivukei me yacova na gauna sa na vakacegui kina na marama tauvimate ka kune rarawa tu oqo ena bula vinaka.

“Qai tukuni talega vei keitou ni sa rui tauyavutaki vinaka na iSoqosoqo ni Veivukei oqo ka vakaivakarau, o koya era sa kauwaitaki ka qaravi tiko kina na tauvimate kece sara ena itikotiko oya ena ivakarau vata oqo ni veikauwaitaki kei na veiqaravi. E se bera vakadua niu bau raica na kena matanataki na ivakavakayagataki kei na totoka ni isoqosoqo vakasakiti oqo me vaka na kena ivakaraitaki keitou raica oqo, kau qai vakasamataka sa dua na ka uasivi na nona vakauqeta na Parofita o Josefa Simici na Turaga me tauyavutaka e dua na isoqosoqo vakaoqo ena Lotu.”⁶

Na Veisiko e Dua na Veiqaravi Vakayalo

Era dau qarava na dausiko vuvale na gagadre vakayago ni tamata yadua kei na matavuvale, ia e dua talega na nodra inaki cecere cake. E vakavuvulitaka o Sisita Eliza R. Snow, na ikarua ni peresitedi raraba ni iSoqosoqo ni Veivukei: “Au raica na itutu vakaqasenivuli me dua na itutu cecere ka savasava. Au nuitaka ni raica na marama ni baleta ga na vakatakekere ena vukudra na dravudravua. O vinakata mo vakasinaiti ena Yalo ni Kalou, ena yalomatua, ena yalomalua, ena loloma, kevaka sa mani sega na ka me ra solia me ra kakua ni vuturitaka na nomu lako yani.”

E nuitaka o Sisita Snow ni ra na raica na marama “e dua na duidui ena nodra vale” ni oti e dua na veisiko.⁷ E vakasalataki ira na dausiko vuvale o koya me ra vakarautaki ira vakayalo ni bera ni ra laki siko vuvale me rawa kina ni ra vakadeitaka ka sotava na gagadre vakayalo ka vakakina na kena vakayago: “Sa dodonu vua e dua na qasenivuli … me tu vua vakalevu na Yalo ni Turaga, me kila na mataqali yalo ena sotava ena nona curu yani ki na dua na loma ni vale. … Vakatakekere vua na Kalou kei na Yalo Tabu mo rawata na [Yalotabu] me rawa kina vei iko mo sotava na yalo e tiko ena loma ni vale oya … ka mo gadreva mo cavuta na vosa ni sautu kei na vakacegu, ia kevaka o raica ni dua na marama e batabata, kauti koya ki yalomu me vaka e dua na gonelailai ki lomaseremu ka vakatakatai koya.”⁸

A wasea o Sarah M. Kimball, ka a veiqaravi vakaperesitedi ni iSoqosoqo ni Veivukei ena mua ni 1860 vakacaca, na mataqali ivakasala vata oqo vei ira na marama ena nona tabanalevu: “Sa nona itavi e dua na qasenivuli me sikovi ira na marama [e lesi vua] vakavula, me vakataroga kina na vuavuai vinaka kei na nodra bulamarau na lewenilotu. Sa nodra itavi me ra cavuta na vosa ni yalomatua, ni vakacegu kei na sautu.”⁹ Era dau vakabibitaka na veiliutaki ni iSoqosoqo ni Veivukei ni o ira na dau siko vuvale me ra “kakua ni vakumuna ga mai na isolisoli ia me ra vakavulica ka veivakauqeti ena ivakavuvuli ni kosipeli.”¹⁰ Ena 1916, era sa kerei kina na dausiko vuvale me ra dau veitalanoataka e dua na iulutaga vakosipeli e veimacawa ka vakarautaki na veiqaravi vakayago. Ena 1923, eratou sa tekivutaka kina na mataveiliutaki raraba ni iSoqosoqo ni Veivukei na itukutuku vakavula e tautauvata me ra wasea na dausiko vuvale kece sara.

“Na Sucutale ni Siko Vuvale”— “E Dua na Madigi Totoka vei ira na Marama”

Ena 1944, ni oti e walu na yabaki mai na kena tekivu vakayagataki na ituvatuva ni welefea ena Lotu (raica na wase 5), sa tekivu vakataroga o Sisita Amy Brown Lyman, na ikawalu ni peresitedi raraba ni iSoqosoqo ni Veivukei, na nodra itavi tudei na iSoqosoqo ni Veivukei me ra kumuna mai na isolisoli. Ni oti na nodratou dikeva na leqa, eratou sa mani vakatura o koya kei rau na nona daunivakasala vei iratou na Matabisopi Vakatulewa me ra “vakatulewa na Vakaitutu Raraba ni Lotu ka me sa kua na iSoqosoqo ni Veivukei, me baleta na kena kumuni na ilavo.”

A kauta cake na vakatutu oqo vei iratou na Mataveiliutaki Taumada na Bisopi Vakatulewa o LeGrand Richards. E muri a qai tukuna ni ratou nanuma na Mataveiliutaki Taumada kei na Matabisopi ni “sa kilikili me ratou sa muduka na iSoqosoqo ni Veivukei na nodratou dau kumuna tiko na isolisoli ni loloma mai vei ira na dausiko vuvale.”¹¹

A wasea o Sisita Belle S. Spafford, ka a veiqaravi voli vakaikarua ni daunivakasala vei Sisita Lyman ena gauna oya, na nona nanuma me baleta na veisau oqo ena siko vuvale:

“Eratou sa tukuna na Veitacini iLiuliu, ‘Me ra sa kakua tale ni kumuna na ilavo ni loloma na dausiko vuvale mai na iSoqosoqo ni Veivukei. Mo ni yaco me isoqosoqo ni veiqaravi, ka sega ni isoqosoqo ni kumuni ilavo.’

“… Au se nanuma vinaka toka na noqu dabe ena dua na siga vata kei iratou na mataveiliutaki ni iSoqosoqo ni Veivukei kei na sekeriteri kei na rua se tolu vei iratou na lewe ni matabose, ena nona kaya cake e dua na marama, ‘Eratou sa qiria na lali ni mate ni siko vuvale. Kevaka era sa sega ni lako me ra kumuna vata mai me baleti ira na dravudravua, o cei ena via lako mai na dua na katuba ki na dua tale me veisiko walega?’ … Au vosa cake ka kaya, ‘Au sega ni vakabauta ni lali ni mate. Au vakabauta ni oqo na sucu vou tale ni siko vuvale. Kau vakabauta ni o ira na marama sega ni wiliki rawa ka ra sa bese tu oqo ni siko vuvale era na marautaka me ra lako ena gauna oqo vakaitokani ka dauveisiko me ra dikeva na ituvaki ni vuvale ka gadrevi kina na veivuke ka sega ni vaka na vakadidike mai na tabana ni veiqaravi raraba; ka ra na sega ni nanuma voli kina me vaka ni ra kere ilavo voli. Era na kila ni ra laki tara na yalo ni vuvale. Ka na dua na madigi totoka vei ira na marama era gadreva. … Au sega sara ga ni vakabauta vakalailai ni oqo na lali ni mate ni siko vuvale.’

“A sega ni vakakina. Mai na gauna ko ya ka lako yani sa tekivu me seraka mai na parokaramu ka ra kerea na marama era se bera ni dau veiqaravi e liu me ra dausiko vuvale.”¹²

A qai veiqaravi e muri vakaikaciwa ni peresitedi raraba ni iSoqosoqo ni Veivukei o Sista Spafford. A raica rawa o koya na ivakaraitaki vinaka e sega ni wili rawa e rawa ni kauta mai na siko vuvale ki na nodra bula na marama ena iSoqosoqo ni Veivukei. A vakadinadinataka vaqo:

“Eso na cakacaka uasivi sara era dau cakava na noda dausiko vuvale kei ira na noda peresitedi ni iSoqosoqo ni Veivukei, baleta ni ra dau lako yani ena yalo ni nodra veikacivi ka ra matataka na iSoqosoqo ni Veivukei. … Era tina o ira, ka tu vei ira na kila ka vakatamata me baleti ira na marama tale eso kei na nodra rarawa. Me da kakua ni vakaqiqotaka na noda rai ni veiqaravi raraba me baleti ira walega na viakana tu kei ira na dravudravua. A tukuna vei keda na iVakabula me da dau nanumi ira era dravudravua vakayalo, se sega? Era sega beka ni dau tauvimate na vutuniyau, me vakataki ira na dravudravua; ka sega beka ni dau dredre na nodra kunea e dua na nasi? … Oqori na veika e dodonu me ra cakava tiko na iSoqosoqo ni Veivukei. Au rawa ni tukuna vei kemuni e vica vata na italanoa me baleta na nodra qarava na dausiko vuvale na veicakacaka vakaivola ena kena vukei na leqa ena veivuvale, ena vuku ga ni nodra veikacivi.”¹³

E Dua na Ka Dokai, dua na iTavi, ka dua na Yalayala: Wasea na Vakasama ni Siko Vuvale ki Vuravura

Peresitedi Henry B. Eyring, e dua na daunivakasala ena Mataveiliutaki Taumada, e vakadinadinataka ni siko vuvale e tiki ni nona ituvatuva na Turaga me baleta na tamata e vuravura raraba:

“Na ivakarau duadua ga e rawa ni vakayacori kina na veimaroroi kei na veivakacegui ena dua na lotu vakaitamera ena dua na vuravura duidui oya mai vei ira na italai yadua ka ra tu volekati ira na tamata era vakaleqai tu. A sa raica rawa tu yani na Turaga oqori ena itekitekivu ni iSoqosoqo ni Veivukei.

“A vakatikora e dua na kena ivakarau. Erau ciqoma e rua na marama ena iSoqosoqo ni Veivukei na ilesilesi me rau sikova e dua tale me vaka ni nona veikacivi na Turaga. A dina oqori mai na ivakatekivu. …

“Era sa dau vakabauti tikoga na lewe ni iSoqosoqo ni Veivukei mai vei ira na ivakatawa ni sipi ena matabete ena nodra veivanua. Sa tu e dua na peresitedi ni iSoqosoqo ni Veivukei me ra vakararavi kina na bisopi kei na peresitedi yadua ni tabana. Era tu na dausiko vuvale, ka ra kila tu na nodra veivakatovolei kei na nodra gagadre na marama yadua. Ena rawa vua, mai vei ira, me kila na yalodra na tamata yadua kei na veimatavuvale. E rawa vua me sotava na gagadre eso ka vukea na bisopi ena nona ilesilesi me susuga cake na tamata yadua kei na veimatavuvale.”¹⁴

Me vaka e dikeva rawa o Peresitedi Eyring, na siko vuvale sa veiganiti vakavinaka sara ki na tubu ni Lotu e vuravura raraba. Mai na ivakarau oqo ni vakatawa, sa tu kina vei ira yadua na marama Yalododonu Edaidai na madigi me rawa kina ni iyaya ni cakacaka ena ligana na Turaga.

Era sa dau cakacaka vagumatua sara na marama ena iSoqosoqo ni Veivukei me ra tauyavutaka na siko vuvale e vuravura raraba. Me kena ivakaraitaki, ni se gone na Lotu mai Brazil, e vuqa na tabana e sega tu na kena iSoqosoqo ni Veivukei se me ra kila na ivakarau me ra tauyavutaka kina. Baleta ni se bera sara ni matau vei ira na veiliutaki ena vanua ko ya na iSoqosoqo ni Veivukei, sa mani kacivi Geraldine Bangerter kina na watina o William Grant Bangerter, na peresitedi ni daukaulotu ena gauna ko ya me peresitedi ni iSoqosoqo ni Veivukei ena tabana ni kaulotu. A sega sara ga ni matau vua na vanua oya, sega ni rawa ni vosataka sara vakavinaka na kena vosa, ka se qai vakasucuma walega na ikavitu ni luvedrau. Ia, sa mani tekivu cakacaka vata kei rau na daunivakasala kei na dua na sekeriteri. Ena nodra veivuke na daukaulotu yalewa, era vakadewataka na vosa, era sa mani lewa kina na marama oqo “ni imatai ni ka era gadreva me ra cakava me ra vakavulici ira na marama ena ivakarau me ra veisikovi kina vakataki ira ka kila na veika era gadreva. Era sa mani kaya kina, ‘Eda na vakavulica vei ira me baleta na siko vuvale.’ …

“Era sa mani lewa me ra sa na tekivu ena dua na tabana lailai [mai] São Paulo ena vanua ni caka bisinisi ena koro levu koya, ka levu ga vei ira na lewena era dravudravua. Era vakauta na mataveiliutaki na itukutuku vei iratou na lewe vica na marama ena tabana oya, ka kaya, ‘Ni yalovinaka ka sotavi keitou ena bogi oqo ena gauna oqo ena vale keitou redetaka tiko.’”

Erau “draiva kosova e dua na siti ka tinikarua na milioni na lewena” o Sisita Bangerter kei na dua na nona daunivakasala. “Erau basika yani ki na dua na tabana, ka ratou toka kina e vitu na marama yalomalumalumu.”

Ni oti na kena tekivu na nodratou soqoni na marama ena dua na sere kei na dua na masu, a tucake e dua vei rau na nona daunivakasala o Sisita Bangerter me veivakavulci me baleta na siko vuvale. “A taura toka e dua na pepa lailai; a sautaninini vakalevu ka laki sakure kina na pepa. E tucake ka wilika na itukutuku. E taura e lima na miniti.

“A dabe sobu o koya, ka ratou vuki kece vei [Sisita Bangerter], qai kaya mai, ‘Au sega ni kila na vosa vaka-Potukali.’ Ia eratou vinakati koya me vakavulici iratou. E sega ni dua e tiko ena rumu oya e kila na vosa Vakavalagi. A tucake ka tukuna na vosa vaka-Potukali ga e kila tu. E va ga na iyatuvosa ena dua na parakaravu:

“‘Eu sei que Deus vive.’ Au kila ni bula na Kalou.

“‘Eu sei que Jesus é o Cristo.’ Au kila ni Karisito ko Jisu.

“‘Eu sei que esta é a igreja verdadeira.’ Au kila ni oqo na lotu dina.

“‘Em nome de Jesus Cristo, amém. Ena yaca i Jisu Karisito, emeni.

“Oqori na imatai ni soqoni ni iSoqosoqo ni Veivukei ka vakayacori ena tabana oya—e dua na vosa lima na miniti ena siko vuvale mai vua e dua na marama ka se bera ni bau dua na nona dausiko vuvale, bau raica e dua na dau siko vuvale, se a sa bau siko vuvale oti ena dua na gauna, [qai tarava] e dua na ivakadinadina ni kosipeli.

“… Mai na ilawalawa lailai oya kei na so tale vakataki ira sa basika kina e dua na isoqosoqo vakasakiti, bulabula, ka sinai ena vakabauta ni marama ena vanua o Brazil. E levu na nodra taledi, era vuli vinaka, kila ka, ka ra iliuliu uasivi, ia era na sega beka ni vakakoya ke sega na kosipeli i Jisu Karisito kei na nodra vakabauta.”¹⁵

Sa yaco na siko vuvale me dua na iwalewale me ra cakacakataka kina na marama Yalododonu Edaidai e vuravura raraba na loloma, na veivakamareqeti, kei na veiqaravi—me ra “vakayagataka kina na yalo ni loloma sa teivaka koto na Kalou e lomaseremuni,” me vaka e vakavuvulitaka o Josefa Simici.¹⁶

Era rogoca na dausiko vuvale yalodina na nodra kaci na parofita ni gauna oqo me ia na veiqaravi Vakarisito. E vakavuvulitaka o Peresitedi Spencer W. Kimball, na ikatinikarua ni Peresitedi ni Lotu: “E raici keda tiko na Kalou, ka dau vakatawai keda voli. Ia e dau sotava na noda leqa mai vua e dua tale na tamata. O koya, sa bibi kina me da dau veiqaravi vakataki keda ena matanitu.”¹⁷ E kaya o Peresitedi Thomas S. Monson, na ikatinikaono ni Peresitedi ni Lotu: “Era vakavolivoliti keda tu o ira era gadreva tu na noda kauwai, na noda veivakayaloqaqataki, na noda veitokoni, na noda veivakacegui, na noda yalovinaka. … O keda na ligana na Turaga ena vuravura oqo, ka noda ilesilesi me da veiqaravi ka laveti ira cake na Luvena. Sa vakanuinui tu vei keda yadua o koya.”¹⁸

Na Siko Vuvale Nikua: Na Sasaga Tikoga ni Muri Jisu Karisito

E tomani tikoga ena nodra bula na marama ena veivanua kecega na italanoa ni siko vuvale, ni ra vakataucokotaka na Marama Yalododonu Edaidai na nodra veiyalayalati me ra muri Jisu Karisito. E kaya kina o Peresitedi Dieter F. Uchtdorf, e dua na daunivakasala ena Mataveiliutaki Taumada: “O ni dau vakayacora na veiqaravi ni yalololoma na marama vakasakiti oqo vei ira na tani ena inaki eso ka sega kina na gagadre ni veika me nomuni ga. Ena veika oqori ko ni sa vakatotomuria kina na iVakabula, o Koya, e dina ga ni tui, e sega ni vaqara na itutu, ka sega talega ni kauwaitaka ko Koya se ra raici Koya kina na tamata se sega. E sega talega ni vinakata me veisisivi vata kei ira tale eso. E dau vagolei tu ga na nona vakanananu ena nodra vukei na tani. E veivakavulici, veivakabulai, veivosaki [vata], ka vakarorogo vei ira na tani. E kila o Koya ni bula cecere e sega ni yaga kina na ivakatakilakila e taudaku ni bula sautu se na itutu. E veivakavulici ka bulataka na ivunau oqo o Koya: ‘O koya sa cecere duadua vei kemudou me nomudou dauveiqaravi ga.’”¹⁹

Ena loma ni veiyabaki, era sa vulica tiko na marama ni gadrevi ena siko vuvale na lomasoli, yalodina, kei na solibula. Era sa vulica ni ra gadreva na Yalotabu me veidusimaki ena nodra veisiko. Era sa raica na kaukauwa e dau yaco mai ena nodra vakavuvulitaka na dina ka wasea na nodra ivakadinadina, soli veivuke vakayago ena loloma, kei na nodra lomasoli me ra tagi vata, vakacegui ira, ka veivuke ena kena colati na nodra icolacola na tacidra.

Lomasoli, Yalodina, kei na Solibula

E vakabibitaka o Peresitedi Kimball ni ra gadreva na dausiko vuvale na lomasoli kei na yalodina. E kaya kina: “Na nomuni itavi e tautauvata ena vuqa sara na sala kei na nodra na dauveituberi ni matavuvale, sai koya vakalekaleka sara me ‘dau vakaraici ira na lewenilotu’—me kakua ni ruasagavulu walega na miniti ena dua na vula ia me veigauna— ‘dausikovi ira ka vakauqeti ira tikoga’—sega ni dua ga na tukituki e katuba, ia me da tiko vata kei ira, ka laveti ira cake, ka vaqaqacotaki ira, ka vakaukauwataki ira, ka viribaiti ira—’me vunauci ira me ra kakua ni ivalavala ca, … kakua ni veicudruvi, … kakua ni lasu, veikaseti vuni.’”²⁰ A raica na lomasoli vaqori o Peresitedi Kimball vei watina o Camilla, ka kaya kina na veika oqo me baleta na nona sasaga vakadausiko vuvale: “Au sa tovolea meu kakua ni tabonaka na gagadre ni kena vakayagataki na veimalanivosa rogo vinaka se ivalavala vinaka.”²¹

Na siko vuvale e dua na ilesilesi ka na ia tikoga; e na sega ni rawa ni vakacavari sara vakadua. E vakavuqa ni dau namaki vei ira na dausiko vuvale me ra dau solibula ka ulabaleta na yalolailai. E dau yaco dina oqo vakauasivi ni sega ni vua na sasaga, me vaka na italanoa kei Cathie Humphrey:

“Ena imatai ni gauna au kacivi kina meu dausiko vuvale, a lesi vei au e dua na goneyalewa ka sega vakadua ni dau mai lotu. … Ena veivula au dau lako yani ena yalodina ka tukituki ena nona katuba. Dau dolava na katuba mai loma ia ena sogo tu ga na katuba lawalawa. … ena sega ni tukuna e dua na ka. Ena tucake tu ga. Au dau mata mamarau yani ka kaya, ‘Bula, O au o Cathie, na nomu dausiko vuvale.’ Ia me vaka ni sega ni dau tukuna e dua na ka, au na kaya yani, ‘Io, na nodaru lesoni nikua na …’ ka tovolea vakalailai meu kaya e dua na ka e veilaveti ka rogo talei. Ni sa oti na ka au tukuna, dau kaya ga mai, ‘Vinaka,’ ka sogota na katuba.

“Au sega ni dau taleitaka na lako kina. … Ia au lako ga baleta niu vinakata meu talairawarawa. Ni oti rauta ni vitu se walu na vula ena kena yaco tiko qo, a qiri au mai na bisopi.

“‘I Cathie,’ e kaya mai, ‘na goneyalewa o dau sikova tiko sa vakasucuma e dua na gone, ia sa mate tale ni oti ga e vica na siga. Erau na vakayacora kei watina e dua na lotu e yasa ni bulubulu, e kerei au meu taroga yani ke rawa ni o mai tiko talega kina. E kaya o koya ni o iko duadua ga na nona itokani.’ Au lako ki na ibulubulu. Keitou tiko ena yasa ni bulubulu na goneyalewa, na watina, na bisopi, kei au. E sega tale ni dua.

“Au dau raici koya ga vakadua ena dua na vula. Au a sega ni kila rawa mai na katuba lawalawa ni bukete tiko, ia sa vakalougatataki keirau ruarua na noqu veisiko malumalumu ka nuitaki oya.”²²

Vakasaqara na Veituberi Vakayalo

Ena veigauna, era dau vakasaqara ka ciqoma na veituberi vakayalo o ira na dausiko vuvale. A tukuna e dua na marama ena iSoqosoqo ni Veivukei mai Brazil na gauna a ciqoma kina na veivuke ni Turaga:

“E sega na sala meu tarai ira kina na marama ena talevoni. E sega tu na neitou talevoni. Au mani tekiduru kina ena masu meu kila na marama ena gadrevi au ena macawa ko ya. E sega vakadua ni rawa ni cala. [Taura mada qo], e tiko e dua na goneyalewa lomani ena neitou tabanalevu ka sega tu na isulu ni luvena se qai sucu vou. Au sega ni kila na gauna ena vakasucu kina ia au kila ga ni sa voleka. Au soqona vata e dua na ilawalawa marama ka keitou cula eso na isulu me baleta na luvena lailai. Keitou sega ni vinakata me kauta mai vale na luvena ka olo tu mai ena niusipepa. Keitou sega ni rawa ni veiqiriti au sa mani masuta kina me tukuni vei au na gauna meu lako kina ki valenibula kei na ioloolo isulu oqo. Niu yaco yani ki valenibula se qai vakasucuma wale sara toka ga na luvena kau solia vua na isulu mai vei ira na tacina ena iSoqosoqo ni Veivukei.”²³

Me vaka ni duidui tu na kedra ituvaki na marama yadua, era gadreva na dausiko vuvale na veidusimaki yadua ni Yalo Tabu me rawa ni ra kila kina na sala vinaka duadua me ra vukea kina na marama yadua. A rawata o Florence Chukwurah mai Nigeria na veidusimaki vakaoqo ena gauna a “lesi kina me sikova e dua na marama ka sotava tiko na dredre ena nona bula vakawati kei na nona vuvale, e rau mani sota ena makete me rau veivosaki. Ni vakarogoca ka vakadikeva na veika dredre e sotava tiko na marama oqo, a kerea na watina o Sisita Chukwurah me soli vua e dua na veivakalougatataki ni matabete me rawa ni kila na ivakarau me vukea kina na marama lomaleqa oqo. Ni oti na veivakalougatataki a vakauqeti me veitalanoa vata kei na marama oqo me baleta na bibi ni ikatini. ‘A tukuna vei au ena luluvu ni sega ni dau sauma na nona ikatini baleta ni sega ni veirauti na ilavo e rawata tiko,’ qai nanuma o Sisita Chukwurah. ‘Au mani vakatura me keirau veitalanoataka mada na Malakai 3:10 ia me keirau mai sota ena noqu vale me rawa ni keirau vakacegu ka veivosaki taurua ga. A vakadonuya o koya. Ni oti na neirau veivosaki au vakayaloqaqataki koya me cakacakataka na nona vakabauta ka sauma na nona ikatini me ono mada ga na vula. Au wasea vua na noqu ivakadinadina ena Yalotabu.’

“… Ni oti e vica na vula mai na soqoni oqo, sa veisau sara vakalevu na kena ituvaki na marama oqo. A ciqoma na luvena yalewa e dua na sikolasivi me laki vakaotia na nona vuli torocake, a cakacaka vata kei bisopi na watina me rawa ni bulabula mai vakalotu ka ciqoma e dua na veikacivi, erau cakacaka vata na veiwatini me vakavinakataki cake na nodrau bula vakailavo kei na kedrau isema, ka laki yaco sara me rau veivakauqeti vei ira tale eso.”²⁴

Vakavuvulitaka na Dina ka Wasea na iVakadinadina

E vakavuvulitaka o Peresitedi Kimball ni ra wasea na kosipeli kei na nodra ivakadinadina o ira na dausiko vuvale, e rawa ni ra vukei ira na tacidra me ra muria na iVakabula:

“Sa dua na ka na kena lagilagi na nodrau curuma yani e dua na vuvale e rua na marama. …

“Ena noqu rai e sega ni rawa na veivakasaurarataki ena parokaramu oqo. E ka ni veivakayaloqaqataki kei na loloma. E veivakurabuitaki na levu ni tamata eda rawa ni veisautaka ena loloma ka vakauqeta ena loloma. Me da ‘veivakasalataki, veivakavulici, veituberi ka veivunauci, io me rau vunauci … me ra lako vua na Karisito’ (V&V 20:59), me vaka e tukuna na Turaga ena nona ivakatakila. …

“Me da kakua ni sa yalovakacegu ga ena veisiko, ena noda veivakaitokanitaki; oqori, e dina sara, e tu na kena gauna. … Na veitokani, sa dina sara, e ka bibi, ia o cei e vinaka cake na noda vakaitokanitaka e dua se na noda vakavulica vua e dua na ivakavuvuli tawamudu ni bula kei na veivakabulai? …

“Na nomu ivakadinadina sa dua na sala daumaka. … E sega ni gadrevi vei iko e veigauna mo wasea ena kena ivalavala dokai; e vuqa tu na kena iwalewale. …

“… Na dausiko vuvale … sa dodonu me gumatua ena igu, kei na raiyawa, kei na maqosa—kei na ivakadinadina.”²⁵

A vakaraitaka e dua na tina gone na nona vakavinavinaka ena vukudra na dausiko vuvale era a vukei koya me lesu mai ka bulataka tale na kosipeli:

“Au vakavinavinaka ki na siga oqo ena vukudrau na noqu dausiko vuvale ena nodrau lomani au ka sega ni vakalewai au. Erau vakavuna meu nanuma niu sa ka bibi sara ka dua na noqu tikina ena Lotu.

“Erau dau lako mai ki vale, keitou dau dabe ka veivosaki … , ka rau dau biuta koto vei au e veivula e dua na itukutuku.

“Ia ni rau dau lako mai e veivula, sa vakavuna na noqu nanuma niu sa rui bibi dina ka rau sa rui kauwaitaki au vakalevu, ka rau lomani au ka taleitaki au.

“Ena nodrau dau veisiko kei na nodrau dau mai raici keitou, au sa mani nanuma kina ni sa kena gauna meu sa lesu tale ki lotu. Au vakabauta niu a sega ni kila na sala meu lesu mai kina, ia ena nodrau dau lako mai ka dolele mai vei au, erau sa vakarautaka kina e dua na sala e rawa niu lesu mai kina.

“E dodonu me da kila ni lomani keda na Turaga veitalia se o cei o keda, ka rau vukei au na noqu dausiko vuvale meu kila ni dina oqo.

“Keirau sa vauci oti ena Valetabu kei na turaga watiqu.”²⁶

Na siko vuvale e dua na sala me kau yani kina na kosipeli i Jisu Karisito ki na nodra bula na marama kei na nodra matavuvale. E kaya kina o Sisita Mary Ellen Smoot, na ikatinikatolu ni peresitedi raraba ni iSoqosoqo ni Veivukei: “Na noqu gagadre meu vakatakekere vei ira na tacida me ra kakua soti ni leqataka na qiri ena talevoni se na veisiko vakavulatolu se vakavula, se kevaka sa rauta beka oya, ka vakanamata vakalevu cake ena kena susugi cake na yalo malumalumu. Na noda itavi me da raica ni na caucaudre tikoga na yameyame ni buka ni kosipeli. Na noda ilesilesi me da raica na sipi lakosese ka vukei ira me ra vakila na nona loloma na noda iVakabula.”²⁷

E vakavuvulitaka vaqo o Peresitedi Kimball:

“E vuqa na marama era bula tiko ena isulutaga na isulutaga vakayalo. E dodonu me nodra na veicurucuru babalavu totoka, na icurucuru balavu vakayalo. … Sa nomuni galala mo ni lako ki na veivale ka veisautaka na isulutaga ki na icurucuru babalavu. …

“… O ni vakarau laki vakabula yalo, ia ko cei e rawa ni tukuna ni vuqa na tamata vivinaka era bulabula tu oqo ena Lotu nikua baleta ni ko ni a lako yani ki na nodra veivale ka veisautaka na ivakarau ni nodra rai, na raivotu vou. O ni a dreta laivi na ilati. O ni vakarabailevutaka na nodra vunilagi. …

“Raica, o ni sega ni vakabulai ira walega na marama oqo, de rairai na watidra talega kei na nodra vuvale.”²⁸

Mo Veivuke Vakayago ena Loloma

Na loloma cecere na ivurevure ni veiqaravi vakayago kei na veivakatawai mai vei ira na dausiko vuvale. E vakavuqa ni dau tu na nona leqa vakayago e dua na marama kei na nona matavuvale ka dredre ni ratou sotava ga vakataki iratou. Ena yaco beka oqo ni sucu e dua na gonelailai se ni yaco mai na tauvimate se na mate vua e dua na lewe ni matavuvale. Me vakataki ira na marama ena iSoqosoqo ni Veivukei taumada mai Nauvoo ka vakakina ena sala ki na ra vaka ki na Bucabuca ni Salt Lake, e vakavuqa ni ra dau imatai ni liga ni veivuke o ira na dausiko vuvale ena gauna oqo. A ciqoma na veivuke vata vaqori e dua na marama na yacana o Veara Fife ena gauna era nanuma kina na vuniwai me sa musu na yavana:

“A lewa o koya me kakua ni vakaogaoga vei ira na tani. Eratou vakayaloqaqataki koya na nona matavuvale ena nona vulica me qaravi koya ga ena idabedabe qiqi, ia eratou a lomaleqataka na nona cakacaka e vale kei na vakarau kakana.

“Ena dua na siga a lako mai na luvena yalewa o Norda Emmett, me mai veivuke ka raica ni rau sa lesu oti e kea na dausiko vuvale. Erau sa samaka oti na vale; ka sega ni dua na duka me laurai rawa. E rogo mamarau na domoi Sisita Fife, ka sa vakacegui na yalona. E madua na luvena yalewa ni rau mai cakava na cakacaka oi rau na dausiko vuvale. E vakamacalataka vei tinana ni ratou na sauma na lewe ni matavuvale e dua na marama dau sasamaki—me rau kakua ni veivuke na dausiko vuvale.

“Ni veivosaki kei rau na dausiko vuvale na luvena yalewa, erau ciqoma na nodratou nanuma na matavuvale. Erau qai vakamacalataka na levu ni nodrau taleitaka na nodrau sikovi Sisita Fife yani ki nona vale. Sa laveti cake na ivakarau ni nodrau rai ena nona ivakarau ni bula vinaka, ka vukei rau lesu ko koya ena nodrau vola kawa. ‘Yalovinaka dou kakua ni cakitaka vei keirau na veivakalougatataki oqo,’ erau kaya na dausiko vuvale.”²⁹

Erau vakaraitaka na dausiko vuvale nei Sisita Fife na nodrau loloma ena cakacaka vakayago ka sega ni rawa ni cakava vakataki koya. Ka ratou vaqaqacotaki vata vakavakasama ka vakayalo ena nodratou dui veiqaravi vakataki iratou.

Tagi vata Kei Ira Era Tagi, Veivakacegui, ka Veivuke ena Kena Colati na iColacola

E vakavuvulitaka o Sisita Elaine L. Jack, na ikatinikarua ni peresitedi raraba ni iSoqosoqo ni Veivukei: “Ena siko vuvale eda dui dolele vei keda vakataki keda. E tukuna na liga na veika e sega ni rawa ni tukuna na domo. E dua na imoko e tukuna e vuqa na ka. E vakaduavatataki keda na noda dredre vata. E vakabulabulataka na yaloda e dua na gauna ni veiwasei. Eda sega ni rawa ni colata tiko e veigauna na nona icolacola e dua e vakaleqai tiko, ia e rawa ni da laveti koya cake me rawa ni colata kina vakavinaka.”³⁰

A vakavinavinaka e dua na marama ka se qai mate wale na watina ena vukudra na dausiko vuvale ka ra a tagi vata kei koya ka vakacegui koya. A vola kina vaqo: “Au a gadreva vakalevu sara e dua me rawa niu dolele yani kina; e dua ka rawa ni rogoci au. … Erau a rogoci au. Erau vakacegui au. Erau tagi vata kei au. Ka rau mokoti au … [ka] vukei au mai na yaluma titobu kei na rarawa ena vica na vula taumada ni galili.”³¹

E dua tale na marama e umana vata na nona vakanananu ena nona ciqoma na loloma cecere dina mai vua e dua na dausiko vuvale: “Au kila niu sega walega ni dua na iwiliwili vakaivola me sikova o koya. Au kila ni kauwaitaki au.”³²

Na Siko Vuvale ena Vakalougatataki Kina o Dausiko Vuvale

Ni ra qaravi ira eso tale na marama vakadausiko vuvale, era na vakalougatataki talega o ira. E vakavuvulitaka o Sisita Barbara W. Winder, na ikatinikadua ni peresitedi raraba ni iSoqosoqo ni Veivukei: “Sa ka bibi sara me tiko na nodra dausiko vuvale na marama yadua—me vakavurea vua na vakasama ni gadrevi o koya, ni dua e lomani koya ka dau vakasamataki koya tu. Ia e tautauvata ga na kena bibi ni na rawa kina vua na dausiko vuvale me tubu cake ena loloma cecere. Ena noda lesi ira na noda marama me ra dausiko vuvale, eda sa solia tiko vei ira na madigi me ra tara cake na loloma savasava i Karisito, ka rawa ni yaco me veivakalougatataki cecere duadua ena nodra bula.”³³

E tukuna e dua na marama na veivakalougatataki a sovaraki vua ena nona qaravi ira na tacina:

“Ni oti vakalailai na neirau vakamau, keirau a toki kei watiqu ki New Jersey. Ni se qai imatai tiko ni nona yabaki ni vuli vuniwai, e dau tu yadua me qai lesu mai vale na watiqu ni se bera na 11:30 ena bogi. … Se bera ni levu na noqu itokani. A dredre ka galili vakalevu sara vei au na toki oqo.

“A kerei au na bisopi ni noqu tabanalevu vou meu liutaka e dua na parokaramu me baleti ira na lewenilotu vosa vaka-Sipeni ena neitou tabanalevu. Kena ibalebale oqo na vakavakadewa ena soqoni ni sakaramede, vakavulici ni kalasi ni uto ni kosipeli, kei na raici ni iSoqosoqo ni Veivukei. Me kakua ni wili kina o ira e nodra vosa dina na vosa vaka-Sipeni, o au duadua ga na marama au madila ena vosa vaka-Sipeni.

“Me ikuri ni noqu itavi, a solia vei au na peresitedi ni iSoqosoqo ni Veivukei e dua na ituvatuva ni veisiko ka tiko kina na yacadra e 12 na marama era vakaitikotiko ena dua na nodra yasa ni koro na kai Sipeni e tauni. Au na kaya niu a sega ni taleitaka sara na noqu ilesilesi vou. Au a osooso tiko ena noqu ilesilesi tale eso, kau sega ni kila se meu na dolele yani vakacava. … Ia au a lokuca eso na siko vuvale, ka sega walega ni bera au sa mai dabe toka ena nodratou rumu ni gade na Dumez.

“‘O iko beka na noqu dausiko vuvale?’ a taroga mai o Sisita Dumez ni curu yani ki na rumu. ‘Bula vinaka mai. Sa sega tu ni dua na noqu dausiko vuvale ena rua na yabaki.’ A vakarorogo vakavinaka sara ki na itukutuku, keirau veitalanoa, ka vakavinavinakataki au vakavica ena noqu lako yani.

“Ni bera niu biuta mai a kacivi iratou mai na luvena e lewe lima me ratou lagata na ‘Au Luve ni Kalou’ vaka-Sipeni. A mokoti au ka boboka na ligaqu. …

“A vinaka cake mai na veika au a namaka tiko na imatai ni wavoki oya. Ena veivula ka tarava, ni ra kidavaki au ena yalovinaka ki na nodra veivale na marama, sa tekivu meu nanamaki ki na noqu veisiko. Ia au a sega ni vakarautaki au ki na italanoa ni leqa kei na veika dredre au a rogoca ena gauna au sa tekivu kilai ira kina na tamata rairai vinaka oqo. Au mani nanuma meu bau tovolea meu vakalogavinakataka na bula vei ira na marama oqo kei na nodra dui matavuvale, e vuqa vei ira era sotava tu na dredre ni bula vakailavo. Sa tekivu meu kau disi kakana vavi yani ena noqu veisiko. Au veikau ena gadi vakamatavuvale. Au draivataki ira ki na iloku ni raici vei vuniwai ka vakakina ki na sitoa ni kakana.

“Sa totolo sara na noqu guilecava na noqu galili niu veiqaravi tiko vei ira na tani. O ira na marama au a nanuma taumada ni ra duatani sara mai vei au sa tekivu me ra noqu itokani lomani. Era dau yalodina, ka ra itokani tudei ka dau vakavinavinakataka na veika lalai sara mada ga au dau cakava ena vukudra. Era dau tovolea me ra kila na veika au gadreva: Au dau taura na qiri kei na isolisoli mai boto ni yalodra e veigauna. E dua na marama e talia e dua na iubi lailai ni noqu teveli. E dua tale e bulia e dua na serekali me baleta na noqu siganisucu.

“Ia, ni oti e vica na vula ena noqu ilesilesi, au rarawataka na noqu sega ni rawata meu vakavinakataka cake se vakalogavinakataka na bula vei ira na noqu itokani. …

“Ena dua na bogi au a yalolailai. Au tekiduru ka masu, ka kerea vua na Turaga me vakaraitaka vei au na sala meu goleva. Au vakauqeti ni vinakata na Turaga meu vukei ira na marama oqo me ra bula rawati ira ka veiqaravi vakataki ira. Au vakadinata niu a vakataroga se na tiko beka vei ira na tamata era colata tu na icolacola bibi na igu e gadrevi me ra veilaveti kina vakataki ira, ia au kila niu gadreva meu muria na veivakauqeti.

“Au tekivu ena noqu veisautaka na parokaramu ni siko vuvale ena iSoqosoqo ni Veivukei ni vosa vaka-Sipeni. E dua vei ira na noqu itokani yalodina, o Sisita Moreira, a bolea me sikova duadua e ono na marama. Na imatai ni noqu vakasama meu vakasuka, ‘e sega ni rawa ni o lakova na sala qori ni sega na motoka. Sa rui yawa me taubaletaki!’ Ia au qai nanuma na noqu a vakauqeti meu laivi ira me ra dui veiqaravi vakataki ira. Au mani biuta na yacadratou onoono na marama ena nona lisi ni veisiko vou o Sisita Moreira.

“Ni lesu mai ena nona ilakolako balavu ni siko vuvale, a qiriti au mai o Sisita Moreira, ni vakasinaiti tu ena Yalotabu. … e momosi na yavana, ia sa vakamamadataka na Turaga na nona icolacola kei na yalona.

“Ni oti e vica tale na veisiko, sa vakayagataki iratou e ono tale na marama o Sisita Moreira me ratou lakova vata kei koya na sala oya. …

“Ena gauna au tekivu vaqaqara kina, au kunea na veimataqali sala kecega meu vukei ira kina na marama oqo me ra vukei ira vakataki ira ka veivukei. …

“Ena gauna sara ga sa tekivu meu raica kina ni sa basika cake mai ena kedra maliwa na lewenilotu ena neitou tabanalevu na tubu vakayalo, au sa ciqoma na notisi ni keirau sa na toki kei na watiqu. … au sega mada ga ni via vakasamataka na noqu sa na biuti ira na noqu itokani lomani. Au gadreva meu veiqaravi tikoga vata kei ira—keimami sa veiwaseitaka e vuqa sara na ka. Ia au sa raica na kena sa yavala tiko vakaukauwa ena nodra bula na inaki ni kosipeli, ka ra sa veirairaici tiko vakataki ira. O au, kau a lako meu laki cakacaka ena veiwere, au sa lesu mai ka sinai ena ivau sila.”³⁴

A vakavuvulitaka o Peresitedi Lorenzo Snow, na ikalima ni Peresitedi ni Lotu me ra ivakaraitaki na marama ena iSoqosoqo ni Veivukei ni lotu savasava. E kaya kina o koya: “E kaya na iApositolo o Jemesa ni ‘lotu savasava ka sega ni cala e mata ni Kalou ko Tamada sa vakaoqo: Me sa dau raici ira na luveniyali kei ira na yada, ni ra sa rarawa, me sa qarauni koya talega me kakua ni tauvi koya na duka ni ka vakavuravura. Au rawa ni vakadinadinataka ni sega tale ni dua na ilawalawa marama savasava cake ka dau rerevaka na Kalou me vakataki ira era tu ena iSoqosoqo ni Veivukei.”³⁵

Era sa dau vakatawa ka veivaqaqacotaki vakataki ira na marama savasava ka dau rerevaka na Kalou ena iSoqosoqo ni Veivukei mai na kena itekivu mai Nauvoo me yacova mai na siga oqo, ena siko vuvale ni loloma ka veivakauqeti. Oqo e dua na veiqaravi e dau wasei yadua, mai na dua na yalo ki na dua tale.

Na iVakarau Era Lomana, Vakatawana, ka Vaqaqacotaka kina e Dua na Marama na Dausiko Vuvale

Masulaki koya kei na nona matavuvale e veisiga.

Vakasaqara na veivakauqeti mo kilai koya kei na nona matavuvale.

Sikovi koya wasoma mo kila tiko na kena ituvaki ka mo vakacegui koya ka vaqaqacotaki koya.

Dau veitaratara tiko e veigauna ena veisiko, talevoni, ivola, imeli, vakau itukutukuvolai, kei na ivalavala rawarawa eso ni yalovinaka.

Kidavaki koya ena soqoni ni Lotu.

Vukei koya ni yaco na leqa tubukoso, na tauvimate, kei na gagadre vakatotolotaki eso.

Vakavulica vua na kosipeli mai na ivolanikalou kei na itukutuku ni siko vuvale.

Vakauqeti koya ena nomu ivakaraitaki vinaka.

Tukuna vua e dua na iliuliu ni iSoqosoqo ni Veivukei me baleta na nodra veiqaravi kei na nona tiko vinaka vakayalo ka vakayago talega na marama oqo.

Ena Nona ivakaraitaki, e vakavulica kina vei keda na iVakabula na ivakarau me da veivakatawai ka veivaqaqacotaki kina.

Era kumuna na komiti ni veisiko na isolisoli me vukea na gagadre ena nodra veivanua.

Era dau segata voli ga na dausiko vuvale me ra sotava na nodra gagadre vakayalo kei na gagadre vakayago o ira era dau sikova.

Era lako voli na dausiko vuvale mai lomai Aferika me ra sikovi ira na tacidra

O Sisita Geraldine Bangerter, imawi e ra, kei ira na marama mai Brazil era a veivuke ena kena tauyavutaki na iSoqosoqo ni Veivukei ena nodra vanua

Ena nodra vakayacora na veiqaravi ni yalololoma, era sa muria kina na marama ena iSoqosoqo ni Veivukei na ivakaraitaki nei Jisu Karisito.

E rawa ni ra veivaqaqacotaki ka veivakatataki cake vakataki ira na dausiko vuvale kei ira era veiqaravi ena vukudra.

Ni ra wasea na dina ka cavuta na nodra ivakadinadina na dausiko vuvale, era na vukei ira kina na tani me ra muria na iVakabula.

E rawa ni ra dusimaki mai vua na Yalo Tabu o ira na dausiko vuvale ni ra masuta na veivuke.

Era vakatovotovotaka na “lotu savasava” o ira na dausiko vuvale yalodina (Jemesa 1:27).

Ena siko vuvale era na kila kina na marama ena iSoqosoqo ni Veivukei ni tu na nodra itokani era kauwaitaki ira tiko.

Ena siko vuvale, era na kunea kina na marama ena iSoqosoqo ni Veivukei na reki ena nodra veiqaravi vakataki ira.

“Ko ni sa qaravi Koya tiko na nomuni Kalou, ena nomuni qaravi ira tiko na wekamuni” (Mosaia 2:17).