Leksiyon 177: Alang sa Kalig-on sa mga Kabatan-onan: Paghimo og mga Pagpili

Pagdumala sa Teknolohiya

Magmainampingon sa Atong mga Pagpili Kalabot sa Teknolohiya

Bulahan kita nga nagkinabuhi sa panahon sa grabe nga teknolohiya. Ang atong paggamit sa teknolohiya makatabang nato nga mas mapaduol kang Jesukristo ug makatabang nga mapadayon ang Iyang buhat. Pero pwede usab kining mopalayo kanato gikan Kaniya. Kini nga leksiyon makatabang sa mga estudyante sa pag-amping sa ilang paggamit sa teknolohiya.

Posibleng mga Kalihokan sa Pagkat-on

Paggamit sa teknolohiya

Ikonsiderar ang pagpakita og imahe sa bulawan nga mga palid. Ipasabot nga gisalig sa Dios ang bulawan nga mga palid kang Propeta Joseph Smith.

Basaha ang Joseph Smith—Kasaysayan 1:46, nga mangita sa pasidaan nga gihatag ni Moroni kang Joseph Smith bahin sa bulawan nga mga palid.

Ikonsiderar ang pagsulat sa ulohan nga Gamiton alang sa maayo sa usa ka bahin sa pisara ug ang Sayop nga paggamit sa pikas. Dayon pwede nimong isulat ang mga tubag sa mga estudyante sa mosunod nga mga pangutana ubos sa kada ulohan.

• Giunsa pagsulay ni Satanas si Joseph Smith nga gamiton sa sayop nga paagi ang bulawan nga mga palid?

• Giunsa paggamit ni Joseph Smith sa maayong paagi ang bulawan nga mga palid?

Paggunit og cell phone o pagpakita og litrato niini, ug sultihi ang mga estudyante nga gisalig sa Dios kanila ang teknolohiya.

• Unsaon nato paggamit ang teknolohiya sa maayong paagi?

• Sa unsang mga paagi nga tingali matintal ang mga tin-edyer nga gamiton ang teknolohiya sa sayop nga paagi?

Dapita ang mga estudyante nga pamalandongan ang mosunod nga pangutana.

• Sa unsang paagi nimo gigamit ang teknolohiya sa mga paagi nga gusto sa Ginoo kanimo?

Awhaga ang mga estudyante nga mahimong andam sa mga impresyon kon unsaon nila pagkontrol sa ilang paggamit sa teknolohiya. Ikonsiderar ang pagpakigbahin nga sama nga gigiyahan sa Ginoo si Joseph Smith sa paggamit sa bulawan nga mga palid sa maayong paagi, tabangan usab kita Niya kon bahin sa teknolohiya.

Dinasig nga giya

Ang mosunod nga kalihokan makatabang sa mga estudyante nga makakat-on gikan sa dinasig nga giya sa Dios bahin sa pagdumala sa teknolohiya.

Usa ka paagi nga matun-an nimo ang mosunod nga mga seksiyon mao ang pagbahin sa imong klase sa duha ka grupo. Hatagi og usa ka seksiyon ang kada grupo. Dapita ang mga estudyante nga tun-an ang ilang seksiyon sa tagsa-tagsa, isulat sa ilang mga journal sa pagtuon ang ilang mga tubag sa mga pangutana, ug mangandam sa pagtudlo sa unsay ilang nakat-onan.

Sa laing bahin, pwede nimong dapiton ang mga estudyante nga tun-an bisan asa nga seksiyon nga sila mas interesado.

Pagdumala sa Teknolohiya

Seksiyon 1. Maalamong paggahin og panahon sa teknolohiya

Sa Doktrina ug mga Pakigsaad, gigamit sa Ginoo ang terminong “matinguhaon nga moapil” ug “pag-usik.”

• Unsa kahay ipasabot niining mga terminoha?

Basaha ang mosunod nga mga kasulatan ug pamalandongi kon unsay gitudlo sa Ginoo bahin sa matinguhaong pag-apil ug pagkatapulan: Doktrina ug mga Pakigsaad 58:27–28; 60:13; 68:31; 75:3.

• Unsaon nimo pag-summarize sa unsay gitudlo sa Ginoo?

(Uban sa pipila ka kamatuoran, mailhan tingali nimo ang usa ka butang nga sama sa mosunod: Gitinguha sa Ginoo nga matinguhaon kitang moapil sa pagbuhat og maayo ug dili mag-usik-usik sa atong panahon.)

• Unsaon nato pag-ila nga giusikan na nato ang atong panahon sa paggamit og teknolohiya?

Tun-i ang mosunod nga pahayag, nga mangita sa mga panglantaw kon unsaon paggamit sa teknolohiya sa maalamong paagi.

Si Elder David A. Bednar sa Korum sa Napulog Duha ka Apostoles mitudlo:

Ang bata-bataon o wala magiyahi nga [indibidwal] mahimong mogahin og daghang mga oras sa pagdula og mga video game, mag-chat online, o sa bisan unsang mga pamaagi nga nagtugot sa digital nga mga butang nga mopatigbabaw sa mga butang ingon nga sila gayud mao. Sa sinugdanan ang paggahin og oras daw dili makadaot, morason nga nagkinahanglan og pipila lamang ka minutos sa pagpahulay gikan sa kakapoy sa usa ka puno sa iskedyul matag adlaw. Apan ang importanting mga oportunidad ang nawala alang sa pagpalambo og kahanas sa pagpakig-uban sa mga tawo. … Sa ngadto-ngadto, ang daw limpyo nga kalingawan mahimong usa ka porma sa makadaut nga pagkabihag. (David A. Bednar, “Mga Butang Ingon nga Sila Gayud Mao,” Liahona, Hunyo 2010, 21)

• Unsay mga rason nga gamiton sa mga tawo aron pamatud-an ang pag-usik og panahon sa paggamit og teknolohiya?

• Unsay nakatabang nimo aron malikayan ang pag-usik og panahon sa paggamit og teknolohiya?

• Unsaon nimo pagpaapil sa Ginoo sa imong mga paningkamot nga gamiton ang teknolohiya sa maalamong paagi?

Seksiyon 2. Pagpili og maayong media

• Unsang mga pagpili og media ang kanunay nimong himoon?

• Unsay gitudlo kanimo sa imong mga kasinatian nga makatabang aron magpabilin kang duol sa Langitnong Amahan ug kang Jesukristo samtang nagpili ka og media?

Basaha ang Doktrina ug mga Pakigsaad 50:23–24; Mga Artikulo sa Hugot nga Pagtuo 1:13; ug Moroni 7:12–17, nga mangita sa mga kamatuoran nga makatabang nato sa paghukom sa maayo ug sa daotan.

• Unsang mga kamatuoran ang imong nakita niini nga mga bersikulo?

(Uban sa pipila ka kamatuoran, mailhan tingali nimo ang usa ka butang nga sama sa mosunod: Kadtong makapalig-on ug makapadani sa pagbuhat ug maayo nagagikan sa Dios.)

• Unsay mga benepisyo sa paggamit niini nga kamatuoran dihang mipili ka kon unsa nga media ang gamiton?

Gidapit kita ni Elder David A. Bednar nga pangutan-on ang atong kaugalingon sa mosunod nga pangutana bahin sa media nga atong gigamit:

Ang paggamit ba sa nagkalain-laing teknolohiya ug media makadapit o makapugong sa makanunayong pagpakig-uban sa Espritu Santo sa inyong kinabuhi? (David A. Bednar, “Mga Butang Ingon nga Sila Gayud Mao,” Liahona, Hunyo 2010, 23)

• Unsaon nimo pagdapit ang Espiritu Santo samtang mamili ka og media?

• Unsay makatabang aron malikayan nimo ang klase sa media nga makapalayo nimo sa Manluluwas?

Kon mahuman na ang pagtuon sa mga estudyante, dapita sila nga ipakigbahin kon unsay ilang nakat-onan. Pwedeng himoon kini isip usa ka klase o pinaagi sa pagpares sa mga estudyante sa usa nga magkalahi nga seksiyon ang gitun-an. Human ang mga estudyante magtudlo sa matag usa, ikonsiderar ang pagdapit nila nga bansayon ang usa o ang duha sa mosunod nga mga kahanas aron matabangan sila sa paggamit sa teknolohiya sa luwas nga paagi. Alang sa dugang nga tabang, pwede nimong idirekta ang mga estudyante sa kapanguhaan nga “Pagdumala sa Teknolohiya,” nga makita sa ChurchofJesusChrist.org.

Makatabang nato ang pagplano og una aron madumala ang teknolohiya

Aron tabangan ang mga estudyante nga magamit kon unsay ilang nakat-onan, tabangi sila nga bansayon ang mosunod nga kahanas:

Ipasabot: Paghimo og plano kon sa unsang paagi ang paggamit sa teknolohiya makatabang nato nga matinguhaong moapil sa pagbuhat og maayo ug dili mag-usik-usik sa atong panahon. Tinguhaa ang tabang sa Langitnong Amahan kon maghimo og plano.

Modelo: Paghatag og modelo alang sa mga estudyante pinaagi sa pagdapit nila nga maghunahuna og mga paagi nga gamiton ang teknolohiya sa malamposong paagi. Mahimo nimo kini pinaagi sa pagpangutana:

• Unsa ang pipila ka paagi nga makaplano ka og una aron madumala ang imong paggamit sa teknolohiya?

  Pipila ka posible nga mga tubag mao ang:

  • Ikonsiderar kon sa unsang paagi gusto sa Langitnong Amahan nga gamiton nimo ang teknolohiya.

  • Pagbaton og katuyoan sa dili pa ka mogamit og teknolohiya (pananglitan, pagkontak usa ka higala gamit ang imong selpon).

  • Pagtakda og inadlaw-adlaw nga limitasyon sa paggamit sa teknolohiya.

  • Pag-establisar og mga dapit nga walay device, sama sa imong kuwarto ug sa banyo.

  • I-charge ang imong selpon sa lugar diin magtapok ang pamilya sa gabii, layo sa imong higdaanan.

  • Paggamit og mga filter nga mo-block sa dili maayo o dili luwas nga content.

• Ngano sa imong hunahuna nga ang pagbaton og plano makahimo og kalainan?

Pagbansay: Dapita ang mga estudyante nga tinguhaon ang tabang sa Langitnong Amahan sa paghimo og plano kon unsaon nila pagdumala ang ilang paggamit sa teknolohiya.

Ikonsiderar ang pagpangutana kon aduna bay mga estudyante nga andam nga mopakigbahin sa ilang plano diha sa klase.

Makatabang nato ang paghunong kadiyot aron madumala ang teknolohiya

Aron matabangan ang mga estudyante nga makasabot sa unsay himoon kon sila makasugat og dili angay nga media, ang mosunod nga kahanas mahimong magamit:

Ipasabot: Kon sila makasugat og dili angay nga media, pwede kitang mohunong kadiyot ug mopahulay sa paggamit og teknolohiya.

Modelo: Paghatag og modelo alang sa mga estudyante pinaagi sa pagpakigbahin sa mosunod nga tulo ka lakang nga makatabang nila sa paghunong og kadiyot ug pagpahulay gikan sa teknolohiya kon sila makasugat og dili angay nga media. Pwede usab nimong idirekta ang mga estudyante sa kapanguhaan nga “Pagdumala sa Teknolohiya” alang sa dugang nga tabang bahin niini.

1. Isulti: Kon makakita ka og dili maayo nga content o makapabati nimo og dili maayo, kaguol, o dili komportable, pwede kang moingon nga, “Dili kini husto.” Kini nga mga pagbati posibleng mga pag-aghat gikan sa Espiritu Santo.

2. Paghimo og mas maayong pagpili: Pwede nimong pagngon ang device o i-silent ang mga notipikasyon. Pwede kang mogawas o moadto sa laing kwarto, nga walay dalang device. Pwede nimong hunahunaon si Jesukristo o hinumdoman ang paborito nga kasulatan aron dapiton ang Espiritu Santo nga mouban kanimo.

3. Pakigsulti sa usa ka tawo: Pwede nimong isulti sa usa ka higala o kapamilya ang imong gibati. Mahimo kang mag-ampo sa Langitnong Amahan.

Pagbansay: Dapita ang mga estudyante sa paghunahuna og mga paagi nga makahunong sila og kadiyot ug mopahulay una kon sila makasugat og dili angay nga media.

Kon ganahan ang mga estudyante, pwede nilang ipakigbahin sa klase ang ilang mga ideya.

Ipakigbahin ang unsay imong nakat-onan

• Unsa ang imong nakat-onan gikan niini nga leksiyon nga dili nimo gustong malimtan?

Taposa pinaagi sa imong pagpamatuod nga makatabang nato ang Ginoo nga gamiton ang teknolohiya sa luwas ug maalamong paagi.

Dugang nga mga Kapanguhaan

Sa unsang paagi mapanalanginan ko sa teknolohiya?

Si Elder Richard G. Scott (1928–2015) sa Korum sa Napulog Duha ka Apostoles mipasabot:

Nagpuyo [kita] sa kalibotan diin ang teknolohiya paspas kaayo ang paglambo. … Kinsa ang makahunahuna kaniadto nga ang tanang sumbanan nga mga kasulatan ug katuigan nga mga mensahe sa kinatibuk-ang komperensya masulod sa inyong bulsa? Ang pagsulod niini sa inyong bulsa dili makapanalipod ninyo, apan ang pagtuon, pagpamalandong, ug pagpaminaw niini atol sa mahilom nga mga higayon kada adlaw makapalambo sa komunikasyon sa Espiritu. (Richard G. Scott, “Alang sa Kalinaw sa Panimalay,” Liahona, Mayo 2013, 30)

Tan-awa usab ang bidyo nga “Texting Truth” (2:22), sa ChurchofJesusChrist.org.

Unsaon nako pagpalambo sa akong paggamit sa teknolohiya?

Si Elder David A. Bednar sa Korum sa Napulog Duha ka Apostoles miingon:

Ang teknolohiya sa kaugalinong niini dili sa kinaiyanhon maayo o daotan. Hinoon, ang mga katuyoan nga matuman gamit ug pinaagi sa teknolohiya mao ang labing dako nga mga timailhan sa kamaayo o kadaotan. (David A. Bednar, “To Sweep the Earth as with a Flood” [Brigham Young University Education Week devotional, Aug. 19, 2014], 5)

Si Sister Linda S. Reeves, kanhi Ikaduhang Magtatambag sa Kinatibuk-ang Kapangulohan sa Relief Society, mitudlo:

Ang filter makatabang nga mga himan, apan ang pinakamaayong filter sa kalibutan, ug ang pinakaepektibo, mao ang personal nga filter nga naggikan sa kahiladman ug sa malungtarong pagpamatuod sa gugma sa atong Langitnong Amahan ug sa maulaong sakripisyo sa atong Manluluwas sa matag usa kanato. (Linda S. Reeves, “Panalipod gikan sa Pornograpiya—usa ka Panimalay nga Nag-focus kang Kristo,” Liahona, Mayo 2014, 16)

Samtang mohimo kamo og mga pagpili mahitungod kon unsay tan-awon, basahon, paminawon, o apilan, hunahunaa kon sa unsang paagi kini nakaapekto sa inyong pagbati. Nagdapit ba kini og maayo nga mga hunahuna? Palayo sa bisan unsa nga magbugalbugal sa sagrado nga mga butang o kana nga imoral. Ayaw og apil sa bisan unsang makapahinay sa inyong paghukom o sa kasensitibo ngadto sa Espiritu, sama sa kabayolente, ilimnon nga makahubog, ug makadaot nga mga droga. Pagbaton og kaisog sa pagpalong sa usa ka bidyo o dula, pagbiya sa usa ka salida o sayaw, pag-usab sa inyong musika, o pagtalikod gikan sa bisan unsang dili haom sa Espiritu. (Alang sa Kalig-on sa mga Kabatan-onan: Usa ka Giya sa Paghimo og mga Pagpili [2022], 18)

Si Brother Randall L. Ridd, kanhi Ikaduhang Magtatambag sa Kinatibuk-ang Kapangulohan sa Young Men, mipasabot:

Nagtubo kamo uban sa pinakatalagsaong mga himan alang sa kaayohan sa kasaysayan sa tawo: ang Internet. Uban niini anaa ang daghang kapilian. Ang kadaghan og kapilian, sa laing bahin, nagdala og katugma nga tulubagon. Dali ra kini ninyong i-access alang sa pinakamaayo ug dali usab alang sa pinakadautan dinhi sa kalibutan. Gamit niini dali ra kaayo ninyo mahimo ang dagkong butang, o pwede sab nga mausikan ninyo sa internet ang tanan ninyong panahon ug moubos ang inyong potensyal. Sa usa lang ka pag-klik, inyong ma-access kon unsay inyong ganahan pag-ayo. Mao kana ang prinsipyo—unsay inyong ganahan pag-ayo? Unsay makapalingaw ninyo? Asa mo ihatud sa inyong mga tinguha? (Randall L. Ridd, “Ang Pinili nga Henerasyon,” Liahona, Mayo 2014, 56)

Tan-awa ang booklet nga Mga Pag-amping sa Paggamit sa Teknolohiya para sa mga misyonaryo, nga anaa sa ChurchofJesusChrist.org.

Dugang nga mga Kalihokan sa Pagkat-on

Unsaon nako pagtubag ang mga tentasyon nga may kalabotan sa teknolohiya?

Ang mosunod maoy tulo ka ideya kon unsay atong mahimo kon matental kita sa paggamit og media o teknolohiya sa dili maayong mga paagi:

1. “Isulti kon unsa ang tinuod nga nahitabo. Itug-an kon unsa ang butang nga natintal ka nga buhaton. …

2. “Ilisi ang unsay imong gibuhat og mas maayo nga pagpili. …

3. “Pakigkonektar ngadto sa usa ka tawo o usa ka butang nga inyong gimahal ug gitahod (Alang sa Kalig-on sa mga Kabatan-onan: Usa ka Giya sa Paghimo og mga Pagpili,  21).”

Dapita ang mga estudyante nga mangandam sa paggamit niini nga kahanas pinaagi sa paghunahuna sa proseso sa paggamit sa kada usa niini nga mga lakang.

Musika

Ikonsiderar ang pagkanta sa “If the Savior Stood beside Me,” (Sally DeFord, New Era, Aug. 2007 8–10) uban sa klase. Sa laing paagi, pwede nimong ipatugtog ang musika ug dapiton ang mga estudyante sa pagsunod sa mga liriko. Dapita ang mga estudyante nga ikonsiderar ang ilang paggamit sa teknolohiya samtang nagkanta, naminaw, o nagbasa sa mga liriko. Pwedeng pamalandongan sa mga estudyante kon unsaon nila pagtubag ang mga pangutana diha sa kanta nga may kalabotan sa ilang paggamit sa teknolohiya.

Paghunong sa paggamit sa teknolohiya

Ikonsiderar ang pagpasalida sa usa o duha sa mosunod nga mga clip gikan sa “Paglaum sa Israel” (Russell M. Nelson ug Wendy W. Nelson [tibuok kalibotan nga debosyonal sa kabatan-onan, Hunyo 3, 2018], broadcasts.ChurchofJesusChrist.org). Samtang nagtan-aw ang mga estudyante, pwede nilang pangitaon ang mga rason kon nganong gidapit sila ni Presidente Russell M. Nelson nga hunongon usa ang paggamit sa social media. Dapita ang mga estudyante nga pamalandongan kon sa unsang paagi sila mapanalanginan tungod sa panagsang paghunong sa paggamit sa social media ug uban pang matang sa teknolohiya.

• Ang pagdapit ni Presidente Nelson nga mohunong sa paggamit sa social media sulod sa pito ka adlaw

• Istorya sa usa ka batan-ong lalaki nga mihunong usa og gamit sa social media

• Unsay mga kaayohan ang mahimong maangkon gikan sa paghunong usa og gamit sa social media?

Teknolohiya ug propetikanhong mga pagtulun-an

Ikonsiderar ang pagpagahin sa mga estudyante og usa ka minuto o sobra pa sa pagsulat og daghang mga pagtulun-an sa mga propeta karon kutob sa ilang mahinumdoman. Ang mga estudyante mahimong magpili og usa niadtong mga pagtulun-an ug maglista og mga paagi diin ang teknolohiya nakatabang kanato sa pagtuon niini. Ang mga estudyante mahimo dayong mopakigbahin sa ilang mga listahan sa mga pagtulun-an sa mga propeta ngadto sa uban. Mahimo nimong dapiton ang mga estudyante nga magpili og pagtulun-an nga gusto nilang dugang nga makat-onan ug magpili og paagi nga magamit nila ang teknolohiya aron matabangan ang ilang mga paningkamot.

Paggamit sa teknolohiya sa maayong paagi

Aron matabangan ang mga estudyante nga makahunahuna og mga paagi nga magamit nila ang teknolohiya sa maayong paagi, ikonsiderar ang pagdapit nila nga basahon ang mosunod nga pahayag gikan ni Elder David A. Bednar sa Kurom sa Napulog Duha ka Apostoles:

“Ako moawhag kaninyo sa paglukop sa yuta sa mga mensahe nga puno sa pagkamatarong ug kamatuoran—mga mensahe nga tinuod, makapalig-on, ug dalaygon—ug tinuod nga molukop sa yuta ingon sa usa ka lunop (tan-awa sa Moises 7:59–62). …

“Hunahunaa ang epekto nga mahitabo kon gatusan ka liboan ug minilyon ka mga miyembro sa gipahiuli nga Simbahan sa Ginoo mosalmot sa ginagmay nga paagi sa pagpataas sa tubig.” (David A. Bednar, “Paglukop sa Yuta pinaagi sa Social Media,” Liahona, Ago. 2015, 53)

Mahimo nimong dapiton ang mga estudyante sa pagbasa sa Doktrina ug mga Pakigsaad 64:33, nga mangita kon unsay gitudlo sa Ginoo ug sa unsang paagi kini mahimong may kalabotan sa social media.

Ikonsiderar ang pagpangutana sa mosunod:

• Unsa nga komon nga mga pagtulun-an ang imong nakita diha sa pahayag ni Elder Bednar ug niini nga kasulatan?

• Sa unsang paagi mas makaapil ka sa paglukop sa yuta sa pagkamatarong ug kamatuoran?

• Unsa ang pipila ka paagi nga magamit nato ang teknolohiya para sa atong personal nga paglambo ug pag-uswag?