11
Fekumi ki he ʻIló mo e Akó
-
Fakalaulauloto:Kuo pehē ʻe he kau palōfitá ko e akó ko e kī ia ki he faingamālié. Ko e hā ha fakamoʻoni kuó ke sio ai ʻoku moʻoni ʻeni?
-
Mamata:“The Glory of God Is Intelligence” (ʻIkai ha foʻi vitiō? Lau ʻa e peesi hono hokó.)
-
Aleaʻi:Ko e hā ʻoku tui ai ʻa ʻAlekisānita ʻoku mahuʻinga ʻa e ako ʻi he moʻuí kotoá? Ko e hā ʻa e ongo ʻa ’Emalata fekauʻaki mo e akó pea mo e ako mālohí? Naʻe tokoni fēfē ʻa e nō PTFT ki ai? Ko ha ʻuhinga lelei nai ʻeni ke moʻua ai?
-
Lau:Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:118--19; Tohi Tuʻutuʻuni Fika 2,6.1.1 (ʻi he toʻomataʻú).
-
Akoako Fakahoko:ʻE lava ke hokohoko atu e akó ʻi he kotoa ʻo ʻetau moʻuí. Hiki ʻi he puha ʻi laló, ha faʻahinga meʻa naʻá ke ako kimuí ni mei he ngaahi maʻuʻanga tokoni fakaako ko ʻení.
Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni ʻo e Akó
Ko Ha Meʻa Naʻá ku Ako Kimuí ni mei he Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni ko ʻEní
Kakai ʻoku mau feohí, hoku kau takí
Ngaahi aʻusia ʻo e moʻuí
Ngaahi tohí mo e mītiá
Loki akó/kau faiakó
Ngaahi folofolá, temipalé, Laumālie Māʻoniʻoní
-
Aleaʻi:ʻE lava fēfē ke ke kei hoko atu ʻo ako mo tupulaki fakaʻaho?
-
Tukupā:Tukupā ke fakahoko ʻa e ngaahi ngāue ko ʻení he lolotonga ʻo e uiké. Fakaʻilongaʻi ʻa e fanga kiʻi puhá ʻi he taimi kuó ke fakakakato ai e ngāué takitaha:
-
Kumi ha ngaahi faingamālie ke ako, pea hiki ʻa e meʻa ʻokú ke akó.
-
Akoʻi ho fāmilí fekauʻaki mo e ngaahi maʻuʻanga tokoni kehekehe ʻo e ako ʻi he moʻuí kotoa. Fakakaukauʻi ha ngaahi founga ʻe lava ai ho fāmilí ʻo ako—ʻo tatau pē ʻa e kakai lalahí mo e fānaú.
-
Hokohoko atu hono akoako fakahoko ʻo e ngaahi tefitoʻi moʻoni fakavaʻe kimuʻá.
-
Ko e Nāunau ʻo e ʻOtuá ko e Poto
Kapau ʻoku ʻikai ke mou lava ʻo mamata ʻi he foʻi vitioó, pea vahe ʻa e ngaahi kongá pea mou lau ʻa e fakamatala ʻení.
TAHA FAKAMATALÁ: Ko ʻAlekisānitá ko ha tangata mei Pelū ʻoku līʻoa ʻene moʻuí ke ako mo faiako. Naʻá ne vahevahe ʻa e meʻa ko ʻení:
ALEKISĀNITA: ʻI heʻeku kei siʻí, naʻe akoʻi kimautolu heʻeku tamaí ke ako pea mo fakamahuʻingaʻi ʻa e akó.
ʻOku ʻi ai ha meʻa ʻe ua te tau lava ʻo fai ke fakalakalaka mo tuʻumālie ʻi he moʻui ko ʻení. ʻUluakí, faivelenga pea kātaki ki he ngataʻangá. Uá, ako pea mo ʻilo.
Kuó u ʻilo ʻi heʻeku moʻuí ko e akó ko e tefitoʻi founga fakatuʻasino ia ʻoku tau fakahoko ai ʻetau ngaahi taumuʻa he moʻuí.
Naʻá ku ʻalu ʻo ngāue fakafaifekau mo ha ʻilo siʻisiʻi ki he ongoongoleleí ka ʻi ai ha holi lahi ke fai ʻa e ngaahi meʻa totonú pea mo ako.
Naʻe ʻikai ke u ʻi he loki akó, ka ʻoku ou tui ko ʻeku ngāue fakafaifekaú ko e taimi ako lelei taha ia ʻi heʻeku moʻuí.
Naʻá ku maʻu ha ngaahi faingamālie ke ako ʻi ha potu pē ʻoku ou ʻi ai: ʻI hoku ʻapí, ngāué, lotú, ʻunivēsití, pea naʻa mo e ʻi he pasí. ʻOku ou feinga maʻu pē ke ako.
Ko e temipalé ʻa e feituʻu mahuʻinga taha ʻi heʻeku moʻuí pea mo e akoʻanga lelei taha ʻi he māmaní.
TAHA FAKAMATALÁ: Ko ʻEmalatá ko ha taha ului ki he Siasí mei ʻAfilika Tonga, naʻá ne fakatokangaʻi ʻene fakaʻānauá ʻi ha nō he Paʻanga Tokoni Fakaako Tuʻu Maʻú. Naʻá ne vahevahe ʻene fakamoʻoní ʻo pehē:
ʻEMALATA: ʻOku ou pehē ne ʻikai ko au ne ʻuhinga ai ʻeku hoko ko e taha ako tuʻukimuʻá; ʻoku ou moʻua ai ki he Saisí! Naʻá ku ʻilo ʻe ʻave au heʻeku kau ki he Siasí ki ha māmani fakalaumālie maʻongoʻonga ange, ka naʻe ʻikai haʻaku ʻamanaki te ne fakaava ʻa e ngaahi matapā fakaʻeketēmiká kiate au. …
Naʻe fakaʻaaki au ʻe heʻeku ako ʻa e ongoongoleleí. Naʻá ne ʻai ke u fakatokangaʻi ʻoku ou pule ki hoku ikuʻangá. … Neongo pe ko e hā hotau ngaahi tūkunga lolotongá pea mo e ongo ʻoku tau maʻú, ʻoku ʻikai haʻaku veiveiua ʻoku maʻu heʻeku Tamai Hēvaní ha palani lelei maʻatautolu.