Pannakaawat itiMarikrikna a Stress

Ti Stress ket Gagangay a Paset ti Biag

No mangrugika iti ania man a baro a padas (kas koma iti panagkameng iti Simbaan wenno panagatendar iti baro a pagadalan), makariknaka iti ragsak maipapan ti gundaway—ken mabutengka gapu ta saanmo pay unay ammo no ania ti mapasamak ken no ania ti namnamaen kenka. Bayat ti panaglabas ti panawen masursurom ti mangsango kadagitoy a karit, ket dumur-aska iti agangay.

Awan pakaidumaan iti mision. No dadduma marikna a ti mision ket kasla napintas a naespirituan a pannakigasanggasat—wenno maysa a karit a kabaelam a labanan. Sitatalna nga agtultuloyka a sumango nga addaan iti pammati, a maawatam nga adu kadagiti panagbuteng wenno panagdandanag a mapadasam ket temporario wenno apagbiit laeng. Pumigsa ti panagtalekmo gapu ta ammom a makapag-adjustkanto iti panaglabas ti panawen, dumur-askanto a naespirituan, ken maaddaanka iti adu a baro a paglaingan [skills]. Dagiti padas a naminsan idi a nagbutngam ket agbalin a nalaklaka a malabanan. Maaramidmo pay nga ipateg dagiti aspekto ti biag ti misionario nga impagarupmo idi a narigat. Agpannurayka iti Espiritu, dumakkel iti panagtalek iti bagim, ken masarakam ti rag-o iti panagserbim.

Nupay kasta, iti dadduma pay a gundaway, mabalin a maipasangoka kadagiti saan a ninamnama a problema wenno padas a narigrigat wenno saan a nasayaat ngem iti ninamnamam. Mabalin a panunotem no kasano a makapagballigika. Mabalin nga awan a sidadaan dagiti pagalaan iti tulong wenno resources a naminsan a nagpannurayam tapno mangtulong kenka nga agballigi. Imbes nga ikarigatam a masolusionan daytoy, mabalin nga agdanagka, nalaka a mapasakitan, agkapuy, wenno maawanan iti namnama. Mabalin a mapadasam dagiti sintomas ti bagi kas iti saem, sakit ti tian, saan a makaturog, wenno agsakit. Mabalin a marigatanka a makasursuro wenno makipulapol kadagiti tao. Mabalin a mariknam a napaayka wenno kayatmon ti sumuko.

Kas kadagiti gauge iti maysa a dashboard ti lugan a mangipalagip kenka nga agin-innayad, agpagasolina, wenno mangtsek iti makina, dagitoy a sintomas ket signal a mangipalagip kenka nga agin-innayad, punnuem ti naespirituan a “tanke,” ket mangsapulka kadagiti baro a solusion. Addaan kadagiti singasing ken ramit [tools] daytoy a booklet a mabalin a makatulong.

Uppat a Lebel ti Stress

Ti stress ket saan a kanayon a makapadakes. Kinapudnona, ti stress ket gagangay a pisikal ken emosional a panagresponde kadagiti panagbalbaliw ken karit ti biag ken kasapulan daytoy para iti panagdur-as. Ngem ti panangpasar iti nalaus a pannaka-stress iti napaut unay a panawen nga awan sardayna ket mabalin nga agbanag kadagiti problema.

Iti pananglabanmo iti pannaka-stressmo, mabalin a makatulong daytoy a panunotem dagiti uppat a lebel ti napadasan a stress.

	Dagiti Pagilasinan nga Addaka iti Daytoy a Lebel	Ania ti Aramiden
BERDE	Managtalek iti bagi, naragsak Nakasagana a mangsango kadagiti karit Alisto a makalasat manipud kadagiti pannakapaay Pannakilangen a nasayaat iti kompanionmo Riknaem ti Espiritu	Daytoy ti pagulidanan. Ditoy a kabaelam a labanan dagiti inaldaw a banag a makaigapu ti stress ti aramid ti misionario, panagsursuro, ken panagprogreso. Ituloymo ti agtrabaho a nasayaat ken agtalekka iti Apo.
AMARILIO	Agnernerbios, mariribukan, awanan panagtalek iti bagi, madandanagan, saan a nakasagana Marigatan iti pannakilangen kadagiti dadduma Marigatan a makarikna iti Espiritu	Gagangay laeng a mangbubos iti sumagmamano a panawen iti lebel nga amarilio. Ti panagbalinmo a naanus iti bagim no maipasangoka kadagiti karit ken sursuruem dagiti baro a paglaingan ket mangtulongto kenka nga agbalin a napigpigsa ken mangnayonto iti kabaelam nga agserbi. Ituloymo ti agkararag ken agserbi a sipapammati. Kitaem kadagiti nasantuan a kasuratan ken bitla iti komperensia, kadagiti district ken zone leadermo, ken iti daytoy a buklet para iti tulong.
MARIS KAHEL	Kumapkapsut (pisikal ken emosional) Adda sagabaenna (kas pagarigan, agsakit ti tian) Nalaka nga agpungtot Naupay iti napalalo Saan a pannakarikna iti Espiritu	Awan ti maay-ayo a maipan iti maris kahel a lebel ti stress, ngem manmano a permanente daytoy. Agkararagka para iti pannarabay no adalem dagiti nasantuan a kasuratan ken yaplikarmo dagiti singasing iti daytoy a buklet. Ipakaammom iti mission presidentmo no addaka iti lebel a maris kahel iti nasurok a tallo nga aldaw, tapno matulongannaka.
NALABAGA	Agtultuloy a depresion, buteng, wenno panagdandanag Kinaawan namnama Awan ganas a mangan wenno maturog (mabalin nga agbanag iti panagsakit) Marigatan unay; saan a kabaelan nga ituloy Mariknam a kasla binaybay-annakan ti Dios	No addaka iti daytoy a level, kontakem ti mission presidentmo para iti tulong. Dawatem iti kompanion wenno district leadermo nga ikkannaka iti priesthood blessing. Maaddaanka iti panawen nga agsurat iti journalmo, utobem dagiti singasing iti daytoy a libro, agkararagka, ken nalabit nga isardengmo pay dagiti banag a makitam a karigatan maipanggep iti aramid ti misionario agingga a maaddaanka iti gundaway a makasarita ti mission presidentmo.

Dagiti Kasapulan nga Aramiden ti Aramid ti Misionario

Ti panagserbi “iti amin a puso, kabaelan, panunot ken pigsayo” (DkK 4:2) ket mangparaburto kenka iti dakkel. Saan a nalaka ti aramid ti misionario. Dagiti kasapulan nga aramiden ti aramid ti misionario ket mabingbingay iti sumagmamamo a kategoria:

Drawing of scales with categories titled "Demands" and "Resources." Ilokano language.

Sapasap (kitaen kadagiti 17–22). Mapadasam ti adu a panagbalbaliw ken transision iti naan-anay a panawen iti misionmo. Dagiti pamiliar a wagas tapno kabaelam dagitoy ket saan a kanayon nga adda ditoy, ken nasken nga adda baro a masursurom. Dagiti rabii ken gibus ti lawas a panaginanam koma ket agbalinen itan nga aldaw a kaaduan dagiti ar-aramidem. Mabalin a kasla madi kenka. No dadduma mabalin a marigatanka. Mabalin a panunotem no kasano a matulongam dagiti dadduma pay a misionario a marigatan.

Pisikal (kitaen kadagiti panid 23–28). Mabalin nga usarem ti sakam iti 11–12 nga oras iti inaldaw, magmagna, agbisbisikleta, umul-uli kadagiti agdan, ken nakatakder. Mabalin a saan nga umdas ti turogmo kas iti sigud. Mabalin a saan a pamiliar kenka dagiti taraon. Mabalin nga addakanto iti ruar kabayatan ti dakes a tiempo ti panawen ken mabalin nga agsakitka. Ti baro a situasion laeng ket mabalin a makapakapuy.

Emosional (kitaen kadagiti panid 29–34). Mabalin a mariknam ti panagdandanag maipapan iti amin a kasapulam nga aramiden, ken mabalin a marigatanka a makapaginana. Mabalin a mailiw wenno ma-homesickka, maawanan namnama, marurod, wenno malidayanka. Mabalin a dika maawat, maupay, wenno agpeggad pay. Mabalin nga agdanagka maipapan iti pamilia ken gagayyem gapu ta awanka idiay a mangtulong kadakuada.

Sosial (kitaen kadagiti panid 35–40). Agnaedkanto kadagiti babassit a lugar a kaduam ti maysa a kompanion a mabalin nga adu wenno awan unay ti pagpadaanyo. Manamnamaka a makisao kadagiti estranghero wenno di am-ammo a tao, makipulapol kadagiti lider ti Simbaan, kaam-ammom a dagus dagiti miembro ti Simbaan, ken sursuruem nga ayaten dagiti investigator.

Intelektual (kitaen kadagiti panid 41–43). Mabalin nga agsursuroka iti baro a lengguahe. Kasapulamto nga adalen a naimbag dagiti leksion ken nasantuan a kasuratan, maaddaanka kadagiti paglaingan iti panangisuro, ken mangrisut kadagiti pakaseknan a tumaud. Kasapulamto ti agplano, ipatungpal dagiti panggep a tun-oyen, makibagay kadagiti panagbalbaliw, ken mangrisut iti amin a kita dagiti mainaig a problema.

Espiritual (kitaen kadagiti panid 45–49). Karitemto ti bagim a mangpapigsa iti pammaneknekmo, mangliklik iti sulisog, ken mangsursuro a mangrikna ken mangilasin iti Espiritu. Kasapulamto ti umawat iti pannakaatur, agbabawi, sumango kadagiti pagkapsutam ket pagbabawyam a sipapakumbaba, ken agpannuray iti Apo nga ad-adda pay ngem iti sigud.

Dagiti Padasmo ket Mabalin a Mangbendision Kadagiti Dadduma Pay

Bayat ti panangbasam iti sumaganad nga adaw manipud iti bitla ni Presidente Gordon B. Hinckley, panunotem no kasano a makatulong kenka dagiti padasmo iti stress kas misionario (baro a tattao, baro a lengguahe, baro a kultura) tapno maawatam a nasaysayaat ti stress a marikrikna dagiti adu a kabumbuniag a convert (baro a gagayyem, baro a pagsasao, baro a kultura). Addaan iti daytoy baro a pannakaawat, kasano a mairamanmo dagiti dadduma pay a miembro a mangtulong kadagiti kabumbuniag a convert iti daytoy a panagbalbaliw? Isuratmo dagiti kapanunotam iti adalen a journalmo.

“Nakaawatak idi naminsan nga aldaw iti makaay-ayo unay a surat. Insurat daytoy ti maysa a babai a nagkameng iti Simbaan itay napalabas a tawen. Insuratna:

“‘Ti panagkamengko iti Simbaan ket naidumduma ken napnuan iti karit. Daytoy napalabas a tawen ti karigatan a tawen a napadasakon iti biagko. Daytoy met ti kapatgan. Kas maysa a kabarbaro a miembro, agtultuloyak a masubok iti inaldaw.’

“Kinunana pay nga idi agkameng iti Simbaan saanna a narikna ti suporta manipud kadagiti lider iti wardna. Kasla saan a maseknan kenkuana ti bishopna kas maysa a kabarbaro a miembro. Gapu ta nariknana a saan a maawat, immasideg isuna iti mission presidentna, a nanglukat kadagiti gundaway para kenkuana.

“Kinunana a ‘saan nga ammo dagiti miembro ti Simbaan no ania ti rikna ti kabarbaro a miembro ti Simbaan. Ngarud, dumani imposible para kadakuada a mangammo no kasano a matulongandakami.’

“Karitenkayo, kakabsatko, a no diyo ammo no ania dayta a rikna, padasenyo a panunoten no ania daytoy. Mabalin a nakalidliday daytoy. Mabalin a makapaupay daytoy. Mabalin a nakabutbuteng daytoy. Dakkel nga amang ti pakaidumaantayo a miembro ti Simbaan iti lubong ngem iti pampanunotentayo. Innayon pay daytoy a babai: ‘No datayo kas investigator ket agbalin a miembro ti Simbaan, masdaawtayo a makatakuat a simrektayon iti maysa a naan-anay a ganggannaet a lubong, lubong nga addaan iti bukodna a tradision, kultura, ken pagsasao. Matakuatantayo nga awan maysa a tao wenno awan maysa a lugar nga asitgan wenno papanan a mangtarabay iti panagdaliasattayo nga agturong iti daytoy baro a lubong. Iti damo, naragsak ti panagdaliasattayo, makaparagsak uray pay dagiti bidduttayo. Kalpasanna, in-inut nga agbalin daytoy a makapaupay ken iti kamaudiannanna, masukatan ti pannakapaay iti gura. Ken kadagitoy kastoy nga oras ti pannakapaay ken gura a pumanawtayo. Subliantayo ti lubong a naggapuantayo, nga ammotayo idi no asinotayo, a timmulongantayo, a nakapagsawantayo iti lengguahe’” (“Find the Lambs, Feed the Sheep,” Ensign, Mayo 1999, 108, italics added; kitaen met iti Preach My Gospel [2004], 214 [Activity: Personal or Companion Study]).

Dagiti Pagalaan wenno Resources a Mangtulong Kenka nga Agtalinaed a Balanse

No addaanka kadagiti pagalaan iti tulong wenno resources tapno maipaay dagiti kasapulan nga aramiden ti aramid ti misionario, dumur-as ken tumulong ken agtalinaedka iti lebel a berde. No dadduma mabalinmo a gun-oden daytoy a pannakabalanse babaen ti panangikkat kadagiti saan a kasapulan nga aramiden kas kadagiti saan a magun-od a namnamaen ti bagi wenno panagdandanag maipapan iti no ania ti panunoten dagiti dadduma. Nupay kasta, adu kadagiti kasapulan nga aramiden iti mision ti saan a mabalin nga ikkaten. Mabalin a kasapulam ti agsursuro iti baro a material, makilangen a nasayaat iti dadduma pay a tao, agtungpal kadagiti annuroten, mangisuro ken agpaneknek, ken aramidem dagiti banag a gagangay a saanka a komportable a mangar-aramid.

Makapagtalinaedka iti balanse babaen ti panangnayonmo kadagiti pagalaam iti tulong wenno resources a mangipaay kadagitoy a kasapulan. Sumagmamano kadagiti kapatgan a pagalaan iti tulong wenno resources iti panangipaay kadagitoy a kasapulan nga aramiden iti aramid ti misionario ket kararag, panagadal iti nasantuan a kasuratan, ti pannarabay ti Espiritu Santo, ken panagserbi kadagiti dadduma. Dagiti nayon pay a pagalaan wenno resources ket iramanna ti Preach My Gospel, tulong manipud kadagiti mission leader, ken adu a dadduma pay a masarakan iti daytoy a buklet.

Iti panangusarmo kadagitoy a pagalaan wenno resources ket mangtedto kenka iti kabaelan nga agpannuray iti Mangisalakan a ni Jesucristo ken ti Pannubbotna. Isu ti kangatuan wenno kangrunaan a paggapuan ti tulong iti panangsango kadagitoy a kasapulan nga aramiden ken dagiti banag a makapa-stress iti biag ti misionario.

Kumitakayo Kaniak

Jesus Christ portrayed as the Good Shepherd. Christ is portrayed standing and holding a shepherd's staff. There are sheep grazing in a field behind Him.

Laglagipem, ay-ayatennaka ti Nailangitan nga Amatayo. Agtalekka Kenkuana ken iti bileg ti Pannubbot ni Jesucristo a mangpaimbag ken mangsubbot kenka. Addaan ti Dios iti perpekto a plano para kadagiti saan a perpekto nga annakna; daytoy ti naimbag a damag nga idanonmo iti lubong. Laglagipem dagitoy a kari: “Pudno, pudno kunak kenka, kas iti nasaokon kadagiti disipulok, a nakaummongan ti dua wenno tallo iti naganko, iti pannakasagid ti maysa a banag, adtoy, addaakto iti tengngada—a kas iti kaaddak iti tengngayo.

“Dikayo agbuteng nga agaramid iti nasayaat, … ta ania man ti imulayo, kastanto met ti apitenyo; ngarud, no agmulakayo iti nasayaat agapitkayonto met iti nasayaat a gunggona.

“Ngarud, dikayo agbuteng, bassit a pangen; agaramidkayo iti nasayaat; bay-anyo nga agtipon ti daga ken ti impierno a mangbusor kadakayo, ta no nabangonkayo iti batok, saanda nga agballigi.

“Adtoy, saankayo a kedngan; mapankayon ket saankayon nga agbasol pay; aramidenyo a sipaparbeng ti aramid nga imbilinko kadakayo.

“Kitaendak iti tunggal panunot; saankayo nga agduadua, saankayo nga agbuteng.

“Imutektekanyo dagiti sugat a naipalay iti bakrangko, ken kasta met dagiti nagnaan dagiti lansa kadagiti dakulap ken dapanko; agbalinkayo a napudno, tungpalenyo dagiti bilinko, ket tawidenyonto dagiti pagarian ti langit” (DkK 6:32–37).