Les Negen
Consequenties Toepassen
Ouders die hun kinderen tegen de negatieve gevolgen van hun wangedrag beschermen, bewijzen hen beslist geen dienst en onthouden hen de nodige lessen in het belang van gehoorzaamheid.
Doelen van de les
Help ouders in deze les met het volgende:
-
Het belang van consequenties voor acceptabel en onacceptabel gedrag begrijpen.
-
Het verschil weten tussen natuurlijke en logische consequenties en hoe en wanneer deze nuttig zijn om gedrag te sturen.
-
Weten hoe ze logische consequenties kunnen toepassen.
-
Begrijpen hoe ze een time-out als consequentie kunnen toepassen.
Het belang van consequenties
Kinderen leren door elke dag keuzes te maken en de gevolgen daarvan te ondervinden. Wie de geboden van God onderhouden, hard werken en zich houden aan de wetten van de maatschappij, zijn in hun leven vaak productiever en succesvoller. Wie lui of ongehoorzaam zijn, weten als volwassene vaak niet hoe ze een geslaagd leven kunnen leiden. Uiteindelijk ondervinden we allemaal de consequenties van onze daden. De rechtvaardigen ontvangen het eeuwige leven en de onboetvaardigen worden uitgeworpen (zie Matteüs 25:46). Ouders kunnen consequenties toepassen om hun kinderen verantwoordelijk gedrag bij te brengen.
Presiderende bisschop David H. Burton heeft gezegd: ‘Ouders die succes hebben behaald in het vergaren van meer, vinden het vaak moeilijk om nee te zeggen tegen de eisen van verwende kinderen. Hun kinderen lopen het risico om niet te leren hoe belangrijk waarden zoals hard werken, uitstel van bevrediging, eerlijkheid en mededogen zijn.’1
Volgens William Damon, directeur van het Stanford Center on Adolescence, werken de daden van veel ouders egoïsme en onverantwoordelijkheid bij hun kinderen in de hand.2 Deze ouders proberen het gevoel van eigenwaarde bij hun kinderen op te vijzelen door ze te vertellen hoe geweldig ze zijn zonder iets substantieels van ze te eisen.3 Deze onverdiende loftuitingen resulteren vaak in luie, veeleisende, respectloze, ongedisciplineerde kinderen en tieners. Toegeeflijke ouders vragen erg weinig van hun kinderen en verbinden geen consequenties aan de ongehoorzaamheid van hun kinderen.
President Joseph F. Smith heeft gezegd hoe belangrijk het is om kinderen ter verantwoording te roepen voor hun wangedrag: ‘God verhoede dat er iemand onder ons zo onverstandig, onnadenkend en oppervlakkig in onze liefde voor onze kinderen is, dat wij hen, in de angst ze te beledigen, niet durven tegenhouden als ze onhandelbaar dreigen te worden, als ze het verkeerde doen en als ze in hun dwaasheid een grotere liefde opvatten voor wereldse zaken dan voor rechtschapen zaken.’4
Daan
Daan was een veelbelovende maar opstandige tiener. Terwijl zijn vader, een rijke zakenman, op zondag de kerkdiensten leidde, reed Daan vaak roekeloos dronken door de stad. Daan had onder de invloed van alcohol twee auto’s in de prak gereden. Zij vader had steeds weer een nieuwe auto voor hem gekocht.
Daans vader dacht dat hij zijn zoon hielp door hem te geven wat zijn hartje begeerde. Daan leek wel de grenzen van zijn gedrag op te zoeken. Die vond hij niet, dus ging hij op dezelfde voet verder met het overtreden van de geboden en de regels van de samenleving. Enkele jaren later werd Daan voor een misdrijf tot een gevangenisstraf veroordeeld. Enige tijd nadat hij zijn straf had uitgezeten, pleegde hij zelfmoord. Niemand wist precies wat hem tot die laatste daad van zelfvernietiging had gedreven, maar voor de mensen die hem hadden gekend was het zonneklaar dat hij als kind nooit geconfronteerd was met de consequenties van zijn wangedrag.
De uitdaging om kinderen in moeilijke tijden groot te brengen
Sommige ouders proberen het gedrag van hun kinderen te beïnvloeden door vrijgevigheid en toegeeflijkheid. Daans vader was ook zo’n man. Hij dacht dat hij zijn liefde het beste kon tonen door Daan te geven wat hij maar wilde. Hij was bang dat als hij Daan iets weigerde, hij boos zou worden of denken dat hij niet geliefd was. Maar hoe meer Daans vader hem gaf, hoe meer Daan leek te verwachten en hoe minder dankbaar hij was voor wat hij kreeg.
Daan had een heel andere opvoeding van zijn ouders nodig. Daan had grenzen en verantwoordelijkheden nodig om tot een verantwoordelijke volwassene op te groeien. Zijn ouders hadden niet in moeten gaan op zijn buitensporige eisen en hem de gevolgen van zijn verkeerde beslissingen moeten laten ondergaan.
Veel ouders staan voor moeilijke uitdagingen met hun zoons en dochters. Kerkleiders en professionals maken zich ook grote zorgen over het pad dat veel kinderen kiezen. Verwijzend naar het verhaal in 3 Nephi 17 waarin de Heiland de kleine kinderen zegent, heeft ouderling Jeffrey R. Holland van het Quorum der Twaalf gezegd:
‘We weten niet precies wat de Heiland op zo’n aangrijpend moment voelde, maar we weten wel dat Hij “diep bedroefd” en “innerlijk diep bewogen” was wegens de vernietigende invloed die de onschuldigen altijd bedreigt. We weten dat Hij grote behoefte voelde om voor de kinderen te bidden en hen te zegenen.
‘(…) Soms lijkt het of ze verdrinken in een zee van verleiding en zonde (…). En vaak ziet het ernaar uit dat we ten minste een aantal negatieve krachten niet onder controle hebben.’5
Veel kinderen worden herhaaldelijk geconfronteerd met drugs, alcohol, pornografie en seksualiteit. De verleidingen zijn groot. Kinderen die geen sturing en geestelijke waarden van hun ouders meekrijgen en geen gevolgen van hun wangedrag ondervinden, geven er vaak aan toe.
Verantwoordelijke ouders verschaffen hun kinderen met liefde en zorg de nodige begeleiding, regels en discipline. In het gezin van dergelijke ouders zijn regels zinvol en zijn de consequenties logisch gekoppeld aan het verkeerde gedrag. Kinderen leren in een dergelijke omgeving van hun fouten en merken dat de consequenties reëel zijn, hoewel ze het daar niet altijd direct mee eens zijn.
Consequenties toepassen
De volgende beginselen helpen ouders hoe ze consequenties op de juiste wijze bij hun kinderen kunnen toepassen.
Gepast gedrag herkennen en belonen
Kinderen zijn geneigd om gedrag te herhalen waarmee ze de aandacht van de ouders trekken. Glenn Latham, een lid van de kerk die training geeft aan ouders, heeft gezegd: ‘Ouders negeren doorgaans 95 tot 97 procent van alle gepaste en goede dingen die hun kinderen doen. Maar als een kind zich misdraagt, zijn ouders vijf tot zes keer zo snel geneigd om hun aandacht op dat gedrag te vestigen.’6 Als ouders alleen maar reageren op de negatieve dingen die hun kinderen doen, is het geen wonder dat de kinderen zich misdragen.
Ouders kunnen gewenst gedrag versterken door belangstelling te tonen voor wat de kinderen doen en door op een positieve manier met ze om te gaan — door naar ze te glimlachen, hun dankbaarheid te uiten of ze een klopje op de schouders te geven. Complimenten dienen altijd oprecht te zijn en zich te richten op het gedrag van het kind en het belang ervan voor de ouders en anderen. Bijvoorbeeld: ‘Ik waardeer het dat je de keuken helpt opruimen. Ik vind het fijn om iets samen met je te doen, en het werk is nog veel sneller klaar ook.’ Complimentjes aan kinderen (‘je bent zo’n lief kind’) kunnen onoprecht of manipulatief overkomen.
Kinderen gepaste natuurlijke gevolgen laten ondervinden
Natuurlijke consequenties zijn het automatische gevolg van bepaalde daden. Een kind dat bijvoorbeeld niet studeert voor een toets, haalt doorgaans een lager cijfer. Een tiener die een bekeuring krijgt, moet een boete betalen. Mensen leren snel van deze natuurlijke gevolgen, omdat ze ondanks protesten of andere argumenten gewoon plaatsvinden. Als ouders hun kinderen tegen de natuurlijke gevolgen van hun daden beschermen, zoals het betalen van verkeersboetes voor hen, ontnemen ze de kinderen waardevolle leermomenten.
Natuurlijke consequenties zijn niet altijd gewenst voor kinderen die nog te jong zijn om ze te begrijpen. Een peuter heeft bijvoorbeeld bescherming nodig tegen een hete kachel en speelt het liefst niet alleen bij water of in een drukke straat.
Ouders kunnen een klein kind echter al wel kleine natuurlijke gevolgen laten ervaren, zoals een kapot stuk speelgoed dat op de stoep wordt gesmeten, of een uitgedroogde stift als de dop er niet op wordt gedaan. In dergelijke gevallen leren kinderen vaak het beste van de gevolgen als hen de regels zijn uitgelegd en ze de natuurlijke consequenties begrijpen als ze zich niet aan de regels houden.
Logische consequenties toepassen
Logische consequenties worden door ouders opgelegd op een wijze die logisch verband houdt met het gedrag van een kind. Een kind dat zich tijdens het eten misdraagt, wordt bijvoorbeeld naar zijn of haar kamer gestuurd, tot het rustig wil gaan eten. Logische consequenties werken het beste als ze:
-
Begrijpelijk zijn voor het kind.
-
Van respect getuigen voor het kind.
-
Een prijs vragen van het kind.
Ouders dienen de consequenties vriendelijk maar beslist door te voeren, niet uit boosheid, anders zetten ze alleen maar kwaad bloed. Bijvoorbeeld: (1) Een kind is vaak te laat voor het eten, zodat de ouders de tafel afruimen en het kind laten weten dat er de volgende ochtend weer een maaltijd is; (2) Een tiener die is aangehouden voor winkeldiefstal, belt naar huis en wil direct worden opgehaald, maar de ouders laten hem de nacht op het politiebureau doorbrengen.
In deze voorbeelden zijn de consequenties voor het kind te begrijpen (ze zijn gekoppeld aan het wangedrag) en vragen een prijs van het kind (een maaltijd overslaan omdat het te laat is; tijd op het politiebureau doorbrengen vanwege een misdrijf). Hoewel het kind de gevolgen niet leuk vindt, getuigen ze van respect als liefhebbende ouders beslist optreden en niet uit wraak of veroordeling handelen. De gevolgen zijn in verhouding met wat iemand in dergelijke situaties kan verwachten.
Ouders kunnen ook consequenties toepassen die minder logisch lijken, zoals geen televisie meer kijken als de kinderen hun taken niet hebben gedaan. In dat geval heeft de koppeling te maken met taken en privileges. Televisiekijken is een privilege dat ze met verantwoordelijk gedrag kunnen verdienen. Een kind dat zich onverantwoordelijk gedraagt, verspeelt mogelijk een privilege.
Bij de toepassing van consequenties dienen ouders vooral hun eigen gedrag te beheersen in plaats van het gedrag van het kind. Ouders vertellen het kind wat de ouders gaan doen, niet wat het kind gaat doen, waar ze immers geen vat op hebben. Zo kunnen ze tegen een opstandige tiener zeggen: ‘Het gebruik van de auto is een privilege die we alleen toestaan aan de gezinsleden die hun taken hebben uitgevoerd. Als je ervoor kiest om je taken niet te doen, is de auto voor jou niet beschikbaar.’
In alle gevallen dienen consequenties in een sfeer van liefde en vriendelijkheid te worden opgelegd. Denk aan Leer en Verbonden 121:41–42: ‘Geen macht of invloed kan of dient (…) te worden gehandhaafd dan alleen door overreding, door lankmoedigheid, door mildheid en zachtmoedigheid, en door ongeveinsde liefde; door vriendelijkheid en zuivere kennis, hetgeen de ziel zonder huichelarij en zonder bedrog in grote mate zal verruimen.’
Kees
Kees was een vrolijk, koppig, impulsief kind. In de eerste jaren van zijn leven hadden zijn ouders al het idee dat ze hun handen vol aan hem zouden krijgen. Ze brachten hem liefdevol het evangelie en respect voor de regels in het gezin en de samenleving bij. Toch had Kees moeite om zich aan die normen te houden. Op negenjarige leeftijd stal hij enkele pennen en een pakje speelkaarten uit een winkel in de stad, een paar kilometer van hun woonboerderij. De moeder van Kees ontdekte de spullen en vroeg hem hoe hij eraan was gekomen. Kees bekende dat hij ze had gestolen.
De vader van Kees nam hem en de gestolen spullen mee terug naar de winkel. Hij verwachtte van Kees dat hij de bedrijfsleider van de winkel zou vertellen wat hij had gedaan, de spullen zou teruggeven, zijn excuses zou aanbieden en de verdere consequenties zou aanvaarden. Kees voelde zich schuldig en had spijt en deed wat zijn vader hem had opgedragen. De bedrijfsleider luisterde aandachtig en bedankte hem dat hij zijn wandaad had opgebiecht en de spullen had teruggebracht. Hij zei dat hij hoopte dat Kees een waardevolle les had geleerd, maar ondernam geen verdere actie. De volgende twee weken bleef Kees thuis als de anderen naar de stad gingen. Zijn ouders lieten hem nadenken over wat hij had gedaan en drukten hem op het hart dat hij later weer mee mocht naar de stad, om te laten zien dat hij zich aan de wet kon houden.
Er volgden nog vele overtredingen, zoals vechten met zijn broers en zussen, experimenteren met tabak en alcohol, te laat thuiskomen en spijbelen van school. In elk van de gevallen pasten de ouders van Kees logische consequenties toe om hem van zijn wangedrag te laten leren. Tegen de tijd dat hij achttien werd, waren de gedragsproblemen over. Kees is op zending geweest, heeft een opleiding gevolgd, is in de tempel getrouwd en is een verantwoordelijke vader geworden. Hij heeft zijn ouders diverse keren bedankt voor de discipline die ze hadden gehandhaafd, waardoor hij een verantwoordelijke, gezagsgetrouwe volwassene is geworden.
Het kind verantwoordelijkheid geven
Bij probleemgedrag zijn ouders vaak verstandig genoeg om het probleem met het kind te bespreken voordat ze een consequentie doorvoeren. Ze vragen dan eerst hoe hij of zij het probleem denkt op te lossen. Deze vraag is belangrijk, omdat het kind zo zelf de verantwoordelijkheid kan nemen om het probleem op te lossen. Kinderen zijn vaak eerder geneigd zich beter te gaan gedragen als ze zelf mogen meedenken over wat er moet gebeuren. Als een kind er niet over wil praten, passen de ouders de consequentie toe.
Laat de kinderen lering trekken uit de consequenties
Als ouders consequenties toepassen, reageren kinderen soms boos en zoeken ze de discussie op. Ouders kunnen dan het beste zonder veel woorden de consequenties doorvoeren. Als het verband tussen de overtreding en de consequentie duidelijk is, voelt het kind zich verantwoordelijk en zal het er lering uit trekken. Als de ouders echter een consequentie toepassen en er met het kind over in discussie gaan, zal het kind proberen die discussie te winnen in plaats van na te denken over de achterliggende reden van de consequentie. Schreeuwen en moraliseren helpen ook vaak niet, maar wekken alleen maar wrokgevoelens op bij het kind. Ouders moeten de kinderen zelf lering laten trekken uit de consequenties.
In het volgende voorbeeld van een vierjarig kind en zijn ouders wordt duidelijk hoeveel kinderen uit consequenties kunnen leren.
|
Moeder: |
Het is tijd om de kamer op te ruimen. We krijgen straks bezoek. |
|
Zoon: |
Dat wil ik niet. Ik wil tekenfilms kijken. |
|
Vader: |
(Rustig.) Je kunt het speelgoed nu opruimen of ik ruim het op. Als ik het opruim, krijg je ze pas terug als je iets extra’s doet om ze terug te verdienen. Wat ga je kiezen? |
|
Zoon: |
Ruim jij het maar op. |
De vader ruimt het speelgoed rustig op en stopt het in een zak in de kast. De volgende dag:
|
Zoon: |
Waar is mijn speelgoed? |
|
Vader: |
Dat heb ik opgeborgen. |
|
Zoon: |
Ik wil ermee spelen. |
|
Vader: |
Weet je nog toen ik je gisteren vroeg om het op te ruimen en je dat niet wilde doen? Nou, het is nu weg zoals ik je zei. |
|
Zoon: |
Nou, ik wil het terug hebben. Ik wil ermee spelen. |
|
Moeder: |
(Met respect.) Dat geloof ik graag. Het is je lievelingsspeelgoed. |
|
Zoon: |
Ik wil het terug hebben. Geef het aan mij. |
|
Moeder: |
(Invoelend.) We zien wel dat je niet blij bent. (Denkt even na.) Misschien kunnen we wat klusjes vinden die je kunt doen om het terug te verdienen. Zou je dat willen? |
|
Zoon: |
(Boos schreeuwend.) Ik wil het niet terugverdienen. Geef het nu aan mij. |
|
Vader: |
Weet je wat, als je rustig kunt praten, zonder te schreeuwen of boos te worden, kunnen we zien of er iets is waarmee je het terug kunt verdienen. Maar nu zijn er wat andere dingen die we moeten doen. |
De ouders lopen weg. Een uur later gaat de zoon naar zijn vader toe en vraagt om wat extra klusjes om zijn speelgoed terug te verdienen. De dagen daarna ruimt hij zijn spullen zonder problemen op als hem dat wordt gevraagd.
Dit voorbeeld illustreert veel voordelen van het toepassen van logische consequenties:
-
Het kind leert dat zijn ouders menen wat ze zeggen.
-
Het kind ondervindt de consequenties van onverantwoordelijk gedrag.
-
De consequenties leren het kind dat het verantwoordelijk gedrag moet vertonen om privileges te genieten, zoals het spelen met speelgoed.
-
Door rustig te blijven laten de ouders zien dat problemen met kalmte en samenwerking worden opgelost en niet met manipulatie en boosheid.
-
De kalmte van de ouders houdt de focus op het ongewenste gedrag van het kind gericht. Een berisping of discussie zou de aandacht op de ouders hebben gericht.
-
De weigering van de ouders om in discussie te gaan zorgt dat de zaak is afgedaan en niet escaleert in boosheid en ruzie.
Het volgende praktijkvoorbeeld laat zien hoe een fikse uitbrander een jongevrouw het leren van een waardevolle les in de weg had kunnen staan. Toen de ouders liefde en steun boden in plaats van afkeuring, kon hun dochter zich richten op de natuurlijke consequenties van haar gedrag.
Marla
De zeventienjarige Marla was acht weken zwanger. Ze besloot dat ze niet langer kon wachten om haar ouders over haar zwangerschap te vertellen. Abortus was uitgesloten, zo ook een huwelijk met Leo, de vader van het kind. Marla wist dat haar ouders woedend zouden zijn. Ze zag hun teleurstelling, afkeuring, afwijzing en eindeloos herhalen van ‘Heb ik het niet gezegd?’ al voor zich. Ze waren net klaar met eten. Marla moest bijna overgeven van de angst en de zenuwen. Toch raapte ze de moed bij elkaar en zei: ‘Pap en mam, ik moet jullie iets vertellen. Ik ben zwanger.’
Zoals ze al had verwacht, reageerden haar ouders geschokt, boos en teleurgesteld. Hoe kon ze zoiets doen? Had ze dan niets van haar ouders geleerd? Had ze geen morele principes? Waarom had ze niet naar hun waarschuwing geluisterd dat ze te veel tijd met Leo doorbracht?
Toen gebeurde er iets onverwacht. Woorden van boosheid en verdriet maakten plaats voor uitingen van liefde en mededogen. Er kwamen tranen in haar moeders ogen. Ze nam Marla in haar armen. ‘Dit moet verschrikkelijk voor je zijn’, zei ze. ‘Ik vind het heel erg voor je dat dit is gebeurd. Het spijt me dat we zo heftig reageerden. Hoe kunnen we je helpen?’ Vader sloeg zijn armen om de twee heen en voegde er aan toe: ‘Marla, we houden heel veel van je. We zullen alles doen om je hier doorheen te helpen.’ Marla barstte in tranen uit, bijna overweldigd door de gevoelens van liefde en steun.
Ze zag de dingen al snel in een ander daglicht. Ze had zich al weken zorgen gemaakt over haar ouders en hoe ze zouden reageren. Ze had rekening gehouden met voortdurende ruzies, veroordeling, afwijzing en had zelfs overwogen om van huis weg te lopen. Maar die zorgen had ze nu niet meer. Ze realiseerde zich iets wat nog beangstigender was. Wat had ze zichzelf aangedaan? Wat moest ze doen? Hoe zat het met het kindje in haar buik? Wat was er gebeurd met de vrede en vreugde die ze eerder als actief lid van de kerk had gevonden? Ze besefte dat het makkelijker was geweest om in te zitten over haar ouders, dat ze hen de schuld kon geven dat ze van die kille, ongevoelige, haatdragende mensen waren in haar ogen. Nu wist ze dat ze ernaast zat. Ze had alleen nog haar eigen probleem om over na te denken. En de realiteit was moeilijk onder ogen te zien. Maar ze wist nu wel dat ze er niet alleen voor zou staan.
Time-out toepassen
Time-out is als maatregel het effectiefst bij kinderen van drie tot acht jaar. Het kind wordt dan uit een ongewenste situatie gehaald en in een andere ruimte gezet waar het geen aandacht krijgt.
Time-out is vooral nuttig voor kinderen die snel zijn afgeleid. Vernielzuchtige kinderen die in een machtsstrijd met hun ouders zijn gewikkeld, hebben er geen baat bij. Die kinderen zijn mogelijk te boos om in een stoel te zitten of op een kamer te blijven. Als ze daar toch toe gedwongen worden, kunnen ze overgaan tot vernieling van eigendommen of het meubilair.
Door een time-out leert het kind op een beheerste, vreedzame manier met problemen om te gaan. Als ouders een kind een time-out laten nemen, moeten ze rustig en vriendelijk blijven en bedenken dat ‘een zacht antwoord (…) de grimmigheid af[keert]’ (Spreuken 15:1). De tijd alleen dient de enige maatregel te zijn.
Deze aanpak is niet geschikt voor boze ouders die hun kinderen voor straf naar de desbetreffende ruimte slepen. Als ouders driftig reageren en dingen zeggen die het kind kwetsen, leren en versterken ze ongewild ongewenst gedrag. Paulus spoorde de kerkleden aan: ‘Prikkelt uw kinderen niet’ (Kolossenzen 3:21).
Geef ouders de volgende aanwijzingen om time-out effectief toe te passen:
-
Vertel het kind van tevoren welk gedrag wel en niet wordt verwacht en wel en niet is toegestaan. Vertel het kind over de time-outmaatregel en hoe deze wordt toegepast.
-
Vertel het kind bij wangedrag rustig en in het kort waarom de time-out wordt toegepast. Kies alleen het ergste wangedrag in plaats van elke missstap uit te meten. (‘Je blijft drie minuten stil in de kamer omdat je je broertje hebt geslagen.’)
-
Laat het kind nadenken over zijn of haar gedrag en hoe dat beter kan. Ouders moeten ook tegen het kind zeggen dat ze aan het einde van de time-out naar zijn of haar oplossing zullen vragen. (Een time-out is niet zinvol voor een kind dat niet kan redeneren.)
-
Laat het kind een minimale periode stil zijn tijdens de time-out. Een goede vuistregel is het aantal minuten naar de leeftijd van het kind (een vijfjarige kijgt een time-out van vijf minuten); stel de timer in wanneer het kind stil wordt.
-
Ga naar de ruimte van de time-out toe als het kind de afgesproken periode stil is geweest. Ouders negeren gedrag waarmee het kind de aandacht zoekt, zoals huilen of schreeuwen.
-
Voordat de time-out van het kind afloopt, vraagt de ouder naar zijn of haar oplossing voor het probleem. In sommige situaties kan het zinvol zijn om het kind te laten voordoen hoe het zich zal gedragen, zodat het probleem zich niet weer voordoet. Als de oplossing afdoende lijkt, mag het kind zich weer bij de rest van het gezin voegen. Als het kind niet wil meewerken, kunnen de ouders stap 3, 4 en 5 herhalen.
-
Bedank het kind als het goed heeft meegewerkt. Ouders horen later blijk te geven van hun goedkeuring en positieve feedback in verband met het gewenste gedrag, daarbij een toename van liefde tonend zoals in Leer en Verbonden 121:43 staat.
Veel ouders geven de voorkeur aan een ruimte met zo weinig mogelijk kans op afleiding en vernieling (geen televisie, speelgoed, boeken of andere voorwerpen waar het kind zich mee kan vermaken of die het kan vernielen). Als een dergelijke ruimte niet voorhanden is, kunnen ouders hun kind in het zicht in een time-outstoel in dezelfde ruimte of in een ruimte ernaast laten zitten. Sommige ouders hebben bemerkt dat time-out bij hen het beste werkt als de kinderen mogen lezen, naar muziek luisteren, een wandeling maken of door de ouders worden vastgehouden. De individuele behoeften van elk kind staan daarbij voorop.
Regels en consequenties van tevoren afspreken
Ouders hebben over het algemeen een betere relatie met hun kinderen als de kinderen de gezinsregels en de consequenties bij wangedrag begrijpen en ermee instemmen. De gezinsraad, gezinsavond en persoonlijke gesprekken zijn geschikte momenten om met kinderen te spreken over de gezinsregels, de bedoeling daarvan en de consequenties bij overtredingen. Als een kind instemt met een regel en zich er vervolgens niet aan houdt, kunnen de ouders hem of haar aan de regel en de aan de consequenties herinneren. Ouders kunnen hun oprechte spijt uiten dat privileges worden weggenomen. Het kind zal de maatregel dan minder snel als straf zien, zoals het volgende voorbeeld illustreert.
|
Moeder: |
Weet je nog wat we over de zaterdagavonden hebben afgesproken en wat de consequenties zijn als je je niet aan de regels houdt? |
|
Dochter: |
Ja. Ik moet om middernacht thuis zijn, anders mag ik de volgende zaterdagavond niet uit. |
|
Vader: |
Wat betekent dat dus? |
|
Dochter: |
Dat ik aanstaande zaterdagavond niet uitga. |
|
Moeder: |
Inderdaad. We weten dat je graag naar een concert wilde gaan. We vinden het jammer dat je niet kunt gaan. Je had je er erg op verheugd. |
Als de regels eenmaal tussen de ouders en de kinderen zijn afgesproken, hebben verdere discussies en onderhandelingen op het moment van overtreding geen zin. Dat zou alleen maar manipulatieve tactieken bij de kinderen kunnen aanwakkeren om de verantwoordelijkheid voor hun gedrag te ontlopen. Hoewel ouders de afgesproken consequenties in het algemeen moeten doorvoeren, dienen ze ook hun gezonde verstand te gebruiken en een en ander aan te passen als nieuwe en relevante informatie aan het licht komt.
Gezond verstand gebruiken
Kleine misdragingen vragen niet direct om consequenties. Praten met het kind kan afdoende zijn. Onhebbelijk maar onschuldig gedrag kan het beste genegeerd worden. Kinderen houden daar eerder mee op als er geen aandacht aan wordt besteed. Aandacht zou het negatieve gedrag alleen maar versterken.
Liefdevol disciplineren
President James E. Faust van het Eerste Presidium heeft het belang van liefde en het erkennen van verschillen in kinderen bij het disciplineren als volgt toegelicht: ‘Opvoeding is zo individueel. Ieder kind is anders en uniek. Wat voor de een goed is, hoeft niet altijd voor de ander goed te zijn. Ik weet niet wie er verstandig genoeg is om te bepalen welke straf te zwaar of te licht is. Alleen de ouders van de kinderen kunnen dat bepalen, omdat zij van hen houden. De ouders moeten dat steeds met een gebed in hun hart bepalen. Het overkoepelende en fundamentele beginsel is dat discipline meer door liefde dan door straf gemotiveerd moet zijn.’7
De verantwoordelijkheid van ouders voor het grootbrengen van hun kinderen is van het allergrootste belang. Aan het einde van deze cursus zijn de volgende woorden van president Faust zeer toepasselijk, die het belang van onderricht en goed ouderschap onderstrepen:
‘Hoewel weinig taken zwaarder zijn dan het ouderschap, bieden ook weinig taken meer kans op vreugde. Het staat vast dat wij in deze wereld geen belangrijker werk kunnen verrichten dan onze kinderen zo groot te brengen dat zij godvrezende, gelukkige, eerbare en productieve mensen worden. De grootste vreugde die ouders zullen ervaren, is als hun kinderen hen en hun leringen eren. Dat is de glorie van het ouderschap. Johannes heeft getuigd: “Groter blijdschap ken ik niet, dan dat ik hoor, dat mijn kinderen in de waarheid wandelen” (3 Johannes 1:4). Volgens mij vereist het onderwijzen, opvoeden en vormen van kinderen meer intelligentie, intuïtief begrip, nederigheid, kracht, wijsheid, geestelijkheid, doorzettingsvermogen en vlijt dan al het andere in het leven. Dit is vooral zo omdat om ons heen de morele basis van eer en fatsoen ondermijnd wordt. Om een succesvol gezin te hebben, moeten er waarden en regels zijn, normen, en zaken waaraan niet getornd wordt. Veel samenlevingen bieden de ouders nog maar zeer weinig steun bij het onderwijzen en in ere houden van morele normen. Er zijn culturen waarin alle normen verdwijnen, en veel jonge mensen in zulke samenlevingen worden cynisch over het begrip “moraal”.
‘Veel samenlevingen zijn in verval en hebben hun morele identiteit verloren, zoveel gezinnen zijn ontwricht, dat onze grootste hoop ligt in de aandacht en moeite die we investeren in het vormen van de volgende generatie: onze kinderen. Om dat te bereiken, moeten we eerst hen sterken die de kinderen in eerste instantie vormen. En dat zijn vooral de ouders en andere familieleden. Ons thuis zou de beste omgeving voor een kind moeten zijn. Op de een of andere manier moeten we meer ons best doen om ons gezin zo te sterken dat het een veilige wijkplaats is tegen het ongezonde, alles doordringende morele verval om ons heen. Harmonie, geluk, vrede en liefde thuis kunnen kinderen de innerlijke kracht geven die zij nodig hebben om met de moeilijkheden van het leven om te gaan.’8