Pag-atubang sa Pagpanglutos uban sa Hugot nga Pagtuo ug Kaisug

“Ayaw kahadlok, apan magmalig-on kamo pinaagi sa Ginoo ug sa kusog sa Iyang gahum.”

Gikan sa Kinabuhi ni Joseph Smith

Niadtong tingtugnaw sa 1838–39, ang mga sundalo sa estado sa Missouri gibutang ubos sa mando sa gobernador sa pagpahawa sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw gikan sa estado, ug si Propeta Joseph Smith gibilanggo sa Bilanggoan sa Liberty. Nianang tingtugnaw ug sa misunod nga tingpamulak, usa ka talan-awon sa makalilisang nga pag-antus ang makita samtang liboan ka mga Santos ang napugos sa pagbiya sa ilang mga panimalay sa Missouri. Gibiyaan ang kadaghanan sa ilang kabtangan, misugod sila sa ilang paglakaw mga 321.87 ka mga kilometro sa sidlakan ngadto sa kasadpan sa Illinois, ubos sa pagmando ni Brigham Young ug ubang mga pangulo sa Simbahan. Diyutay sa mga Santos ang adunay maayong mga karwahe ug mga kabayo, ug daghan ang nangatulog nga walay kapasilongan diha sa ulan ug sa niebe. Ang uban nga walay mga sapatos miputos sa ilang mga tiil pinaagi sa mga nuog samtang sila naglakaw latas sa snow.

Pagka Pebrero 1839, usa ka manggiloy-on nga silingan mitabang ni Emma Smith pagbutang sa iyang upat ka anak ug sa iyang pipila ka mga kabtangan sa usa ka karwahe nga gihapinan og kumpay. Dihang miabut ang ilang pundok sa mibagtok nga tubig sa Suba sa Mississippi, si Emma milakaw tabok sa yelo uban sa iyang mga anak, nga nagdala sa mga manuskrito sa hubad sa Biblia sa Propeta diha sa duha ka bag nga panapton nga gibakos sa iyang hawak ilalum sa iyang sayal. Siya ug daghan sa ubang kabus nga mga Santos midangop sa komunidad sa Quincy, Illinois, diin sila padayon nga nag-antos sa kagutom, katugnaw, ug sakit, bisan kon ang mga pag-antus nagaan-gaan pinaagi sa daghang mga kalihokan sa kalooy gikan sa maamumahon nga komunidad.

Bisan kon si Propeta Joseph nangandoy nga makatabang sa mga Santos, ang iya ra nga mabuhat mao ang pag-ampo ug paghatag og direksyon pinaagi sa mga sulat ngadto ni Brigham Young ug sa ubang kaigsoonan kinsa maoy nangulo sa mga Santos samtang wala siya. Niining lisud kaayo nga mga kahimtang, siya misulat og mga pulong nga pagdasig ug kalinaw ngadto sa mga miyembro sa Simbahan: “Minahal ug hinigugmang mga kaigsoonan, kita magmalipayon sa pagbuhat sa tanan nga mga butang ubos sa atong gahum; ug unya kita magmalinawon, uban ang labing dako nga kasigurohan, nga makasaksi sa kaluwasan sa Dios, ug sa Iyang bukton nga ipadayag” (D&P 123:17).

Pagka Abril 6, 1839, ang Propeta ug ang iyang isig ka-bilanggo gibalhin tungod sa pagbalhin sa dapit sa husay gikan sa Bilanggoan sa Liberty ngadto sa Gallatin, Daviess County, Missouri. Human sa usa ka pagpakita sa korte didto, ang mga kaigsoonan gipabalhin na usab og dapit gikan sa Gallatin ngadto sa Columbia, Boone County, Missouri. Apan pagkatunga-tunga sa Abril, samtang ang Propeta ug ang ubang mga binilanggo gidala ngadto sa Columbia, ang mga gwardiya mitugot kanila nga mo-eskapo. Sulod sa usa ka semana, ang mga kaigsoonan mikuyog sa grupo sa mga Santos sa Quincy, Illinois, si Elder Wilford Woodruff misulat sa iyang journal sa iyang pakig-uban og usab sa Propeta: “Kami … sa maka-usa pa nakahigayon na usab sa pakiglamano ni Brother Joseph…. Siya mitimbaya kanamo uban sa dakong kalipay. Siya bag-o lang nga nakaangkon og kagawasan gikan sa bilanggoan ug sa kamot sa iyang mga kaaway ug mibalik kauban sa iyang pamilya ug mga higala…. Si Joseph prangka, dayag, ug mabination lang gihapon. Si sister Emma nalipay gayud kaayo.”¹

Ang Propeta sa ulahi mipasidungog sa iyang mga isig ka-Santos, kinsa, kauban niya, maisugon nga milahutay og maayo tungod sa ilang hugot nga pagtuo sa gipahiuling ebanghelyo ni Jesukristo: “Ang kinaiya sa mga Santos, ubos sa ilang naangkon nga mga kasaypanan ug mga pag-antus, angay gayud sa pagdayeg; ang ilang kaisog sa pagpanalipod sa ilang mga kaigsoonan gikan sa kadaut nga gihimo sa mga manggugubot; ang ilang pagmahal sa kawsa sa kamatuoran, ubos sa pinakalisud ug makapaguol nga kahimtang nga mahimong maantus sa katawhan; sa ilang gugma sa matag usa; sa ilang pagkaandam sa paghatag og panabang kanako ug sa akong kaigsoonan nga nabilanggo uban kanako sa usa ka tuig; ang ilang mga sakripisyo sa pagbiya sa Missouri, ug sa pagtabang sa kabus nga mga biyuda ug mga ilo [wala nay ginikanan], ug nangita og mga balay alang kanila sa usa ka maayong dapit, ang tanan nagkahiusa aron sa pagpatunhay kanila ngadto sa pagtahod sa mga buotan ug mahiyason nga mga tawo, ug mibutang kanila sa kahimuot ug pag-uyon ni Jehovah, ug usa ka pangalan nga dili gayud mawala sama sa kahangturan.”²

Mga Pagtulun-an ni Joseph Smith

Ang kaaway sa kamatuoran makigbatok sa mga suluguon sa Ginoo, ilabi na kon sila nagpaduol na sa Ginoo.

“Ang pagpanggukod gitumong gayud kanato matag karon ug unya, … sama sa kasaba sa dalugdog, tungod sa atong relihiyon.”³

“Ang among relihiyusong mga baruganan diha sa kalibutan andam alang sa imbestigasyon sa tibuok katawhan, hinoon kami nakahibalo nga ang tanang pangpanggukod batok sa among mga higala mitumaw isip sangputanan sa mga pagbutang-butang [bakak nga mga pasangil] ug sayop nga pagtuo nga walay pundasyon sa kamatuoran ug katarungan. Kini among giantus sama sa ubang mga relihiyusong katilingban sa ilang unang pagsugod.”⁴

“Nan, ayaw kahibulong, kon kamo gipanggukod; apan hinumdumi ang mga pulong sa Manluluwas: ‘Ang ulipon dili labaw sa iyang agalon; kon ila akong gilutos, kamo usab ilang lutoson.’ [Tan-awa sa Juan 15:20]; ug nga ang tanang mga kalisud diin sagubangon gayud sa mga Santos, mao ang katumanan sa mga pulong sa mga Propeta nga napamulong na sukad sa pagsugod sa kalibutan.”⁵

“Kon ako mobuhat sa pinakamaayo nga akong mahimo—kon ako makabuhat sa pinakadakung kaayohan, dayon ang mga pinakayawan-on ug dautan nga mga hunahuna mibatok na kanako…. Ang mga kaaway niini nga katawhan dili gayud kapuyon sa pagpanggukod batok sa Simbahan, hangtud nga sila mabuntog. Nagtuo ko nga ilang tipunon ang tanan batok kanako nga anaa sa ilang gahum sa pagkontrol, ug nga aduna kitay dugay ug dako nga panag-gubat. Siya nga makig-gubat sa tinuod nga gubat sa Kristiyanismo batok sa mga pagkadautan niining ulahing mga adlaw makaangkon sa mga dautang tawo ug mga anghel sa yawa, ug ang tanang yawan-ong gahum sa kangitngit nga kanunay magtipon batok kaniya. Kon ang dautan ug limbongan nga mga tawo mobatok, mao kini ang basehanan sa paghukom kon ang tawo makiggubat sa gubat sa Kristiyanismo. Kon ang tanang tawo mobutang-butang sa tanang matang sa kadautan batok kanimo, bulahan ikaw, ug uban pa [tan-awa sa Mateo 5:11]. Ang tawo ba hunahunaon nga dautan, kon ang mga tawo mosulti og dautan kaniya? Dili. Kon ang usa ka tawo mobarug ug makigbatok sa kalibutan nga makasasala, siya makapaabut sa tanang dautan ug limbongan nga mga espiritu nga magtipon batok kaniya.

“Apan kini sulod lamang sa mubo nga panahon, ug kining tanang mga kalisud mopalayo gikan kanato, kon kita magmatinud-anon, ug dili mabuntog niining mga dautan. Pinaagi sa pagtan-aw sa mga panalangin sa pagtuga [endowment] nga nagpadayon ang paghimo, ug ang gingharian magkadako ug mokatap gikan sa kadagatan, kita magmaya nga wala kita mabuntog niining binuang nga mga butang.”⁶

“Gihunahuna sa uban nga ang atong mga kaaway matagbaw na sa akong kamatayon; apan ako mosulti kaninyo nga sa higayon nga sila makapaagas na sa akong dugo sila pagauhawon na sa dugo sa tanang tawo kansang kasingkasing adunay usa ka kidlap sa espiritu sa kahingpitan sa Ebanghelyo. Ang pakigbatok niining mga tawhana giagni sa espiritu nga kaaway sa tanang matarung. Dili lamang kini sa pagdaut kanako, apan sa tanang lalaki ug babaye kinsa mangahas sa pagtuo sa mga doktrina nga gidasig sa Dios nga akong itudlo niini nga henerasyon.”⁷

“Akong nakat-unan pinaagi sa kasinatian nga ang kaaway sa kamatuoran dili matulog, ni mohunong sa iyang mga panlimbasug nga mokutaw sa mga hunahuna sa komunidad batok sa mga sulugoon sa Ginoo, pinaagi sa pagsugnod og dakung kasilag sa mga tawo diha sa tanang mga butang nga may importansya o katuyoan.”⁸

Kadtong nahigugma sa Diyos moantus sa pagpanggukod uban sa kaisug ug hugot nga pagtuo.

“Ang tanang mga Santos! makakuha og kaayohan pinaagi niining importante nga Yawe—nga diha sa tanan ninyong mga pagsulay mga kasamok, mga tentasyon, mga kalisud, mga pagkaulipon mga pagkabilanggo ug kamatayon, seguroa, nga kamo dili magbudhi sa langit; nga kamo dili magbudhi ni Jesukristo; nga dili kamo magbudhi sa kaigsoonan; nga dili kamo magbudhi sa mga pagpadayag sa Dios, bisan pa sa Biblia, sa Basahon ni Mormon, o sa Doktrina ug mga Pakigsaad, o sa bisan unsa nga diha na o ihatag pa ug ipadayag nganha sa tawo niini nga kalibutan o nga sa umaabut pa. Oo sa tanan ninyong panlimbasog ug paningkamot, siguroa nga dili kamo mobuhat niining butanga, kay basin sa imong sidsid hingkaplagan ang dugo, ug kamo mahulog sa impiyerno.”⁹

Niadtong tingpamulak sa 1830 ang mga Santos gipanglutos resulta sa pagmantala sa Basahon ni Mormon: “Ang Basahon ni Mormon (ang sungkod ni Jose, nga anaa sa kamot ni Ephraim) nga taud-taud nang namantala karon, ug sama sa gitagna sa propeta sa karaan bahin niini, ‘kini giisip ingon sa usa ka butang nga wala hiilhi’ [Tan-awa sa Hosea 8:12.] Dakung kasamok ang namugna tungod sa paggawas niini. Dakong pagsupak ug labihang pagpanglutos ang namugna sa mga Santos tungod sa kamatuod niini. Apan miabut ang panahon nga ang kamatuoran migitib gikan sa yuta, ug ang pagkamatarung magasud-ong gikan sa langit [tan-awa sa Salmo 85:11; Moises 7:62], busa kita wala mahadlok sa atong mga kaaway, sayud nga anaa kanato ang kamatuoran ug katarung sa atong kiliran, nga anaa kanato ang Amahan ug ang Anak, tungod kay anaa kanako ang mga doktrina ni Kristo, ug nagsunod niini; ug busa kita nagpadayon sa pagsangyaw ug paghatag og impormasyon ngadto sa tanan kinsa andam nga maminaw.”¹⁰

Pagka Hulyo 1839, si Wilford Woodruff mi-rekord: “Si Joseph misulti kanamo og pipila ka mga pulong ug miingon, ‘Hinumdumi, mga kaigsoonan, nga kon kamo gibilanggo, si Brother Joseph nabilanggo na og una pa kaninyo. Kon kamo gibutang diin inyo lamang makita ang inyong kaigsoonan pinaagi sa mga rehas sa usa ka bintana samtang gikadenahan tungod sa ebanghelyo ni Jesukristo, hinumdumi nga si Brother Joseph nabutang sa sama nga mga kahimtang.’”¹¹

Pagka 1841 si Joseph Smith ug ang iyang mga counselor diha sa First Presidency misulat: “Ang kamatuoran, sama sa lig-on nga tugas, mibarug nga wala matarug taliwala sa nagsangka nga mga elemento, nga milatus niini uban sa makalilisang nga pwersa. Ang baha nga nanag-panggawas, nagpatugbaw sa ilang hinaganas, nga nagsunod-sunod, ug wala molamoy niini. ‘Ang baha nanagpatuybo sa ilang mga balud, O Jehova; ibabaw sa mga tingog sa daghang mga tubig, apan si Jehovah sa kahitas-an labaw nga gamhanan sa gamhanang mga balud nga mangabungkag sa dagat’ [tan-awa sa Salmo 93:3–4]; ni ang mga kalayo sa pagpanggukod, uban sa tanang impluwensya sa manggugubot, makapukan niini; apan sama sa sampinit ni Moises’ kini wala masunog, ug niining higayona nagpakita og mahinungdanong talan-awon sa mga tawo ug sa mga anghel.

“Asa nato itan-aw ang atong mga mata aron makita ang uban nga ingon niana? Maghunahuna kita og mga tawo nga mihangop og sistema sa relihiyon, dili inila ug ang pagsunod niini nga maoy nakaingon sa ilang nagbalikbalik nga mga pagpanggukod. Mga tawo kinsa, tungod sa ilang gugma sa Dios, ug sa pagbati sa Iyang kawsa, nag-antus sa kagutom, pagkahubo, mga kakuyaw, ug hapit tanang kalisud. Mga tawo kinsa, tungod ug alang sa ilang relihiyon, kinahanglan nga magbangutan sa sayong pagkamatay sa mga ginikanan, mga bana, mga asawa, ug mga anak. Mga tawo kinsa mipili sa kamatayon kaysa pagkaulipon o pagpakaaron ingnon, ug dungganon nga magpabilin ang mga kinaiya, ug magbarug nga lig-on ug dili matarug, sa daghang mga panahon nga gisulayan ang mga kalag sa katawhan.”¹²

Ang kusganong gahum sa Dios magpaluyo niadtong kinsa gipanggukod tungod ug alang sa katuyoan sa katarung.

Samtang gibilanggo sa Bilanggoan sa Liberty, si Joseph Smith misulat ngadto sa mga Santos: “Ayaw paghunahuna nga ang among mga kasingkasing mawad-an sa paglaum, nga ingon og usa ka talagsaon nga butang ang nahitabo kanamo [tan-awa sa 1 Peter 4:12], kay amo na kining nakita ug gipasaligan nang daan sa tanan niining mga butanga, ug adunay pagsalig sa usa ka mas maayong paglaum kay sa among mga tigpanggukod. Busa ang Dios mihimong lig-on sa among mga abaga alang sa palas-anon. Kami mohimaya sa among kalisud, tungod kay kami nasayud nga ang Dios nagauban kanamo, nga Siya among higala, ug nga Siya moluwas sa among mga kalag. Kami wala mahadlok kanila nga makapatay sa lawas; sila dili makalaglag sa among mga kalag [tan-awa sa Mateo 10:28]. Kami dili mangayo og mga kalooy sa mga kamot sa manggugubot, ni sa kalibutan, ni sa yawa, ni sa iyang mga tinugyanan nga mga masupakon, ug niadtong kinsa nahigugma ug naghimo ug nagabatasan sa pagpamakak aron pagkuha sa among mga kinabuhi. Kami wala gayud magpaka-aron ingnon, ni mobuhat niini tungod ug alang sa kaayohan sa among mga kinabuhi…. Kami nasayud nga kami naningkamot sa tibuok namo nga hunahuna, gahum ug kusog, sa pagbuhat sa kabubut-on sa Dios, ug sa tanang mga butang bisan unsa pa ang Iyang gisugo kanamo….

“… Ang Manluluwas miingon, ‘Ang mga panulay magaabut gayud hinoon, apan alaut ang tawo nga pinaagi kaniya magaabut ang panulay.’ [Tan-awa sa Mateo 18:7.] Ug usab ‘Bulahan kamo sa diha nga panamastamasan kamo sa mga tawo, ug pagalutoson kamo, ug pagabutangbutangan kamo sa tanang matang sa kadautan batok kaninyo tungod kanako; kinahanglan managmaya ug managkalipay kamo, kay dako ang inyong balus didto sa langit, kay sa ingon man niini gilutos sa mga tawo ang mga Propeta nga nanghiuna kaninyo’ [Mateo 5:11–12.]

“Karon, minahal nga kaigsoonan, kon ang bisan kinsang tawo aduna gayuy rason sa pag-angkon niini nga saad, kami mao ang mga tawo; kay kami nasayud nga ang kalibutan dili kay nasilag lamang kanamo, apan sila mibutang-butang kanamo sa tanang matang sa kadautan, mga bakak, nga walay laing hinungdan kon dili ang among paningkamot sa pagtudlo sa kahingpitan sa Ebanghelyo ni Jesukristo….

“Ug karon, minahal ug hinigugma kaayo nga kaigsoonan—ug kon kami moingon og kaigsoonan, among gipasabut mao kadtong kinsa nagpadayon nga nagmatinud-anon ni Kristo, mga lalaki, mga babaye ug mga bata—among gibati ang pag-awhag kaninyo sa pangalan ni Ginoong Jesus, nga magmalig-on diha sa hugot nga pagtuo sa bag-o ug mahangturong pakigsaad, ug dili mahadlok sa inyong mga kaaway…. Pagmalig-on bisan gani hangtud sa kamatayon; ‘kay siya nga buot magapatunhay sa iyang kinabuhi mawagtangan hinoon siya niini; apan siya nga magawagtang sa iyang kinabuhi tungod kanako, ug tungod sa Maayong Balita, magapatunhay niini,’miingon si Jesukristo [tan-awa sa Marcos 8:35].”¹³

Gikan usab sa Bilanggoan sa Liberty, ang Propeta ug ang iyang mga counselor diha sa First Presidency misulat ngadto sa mga pangulo sa Simbahan: “Mga kaigsoonan, ayaw kahadlok, apan magmalig-on kamo pinaagi sa Ginoo ug sa kusog sa iyang gahum. Unsa ang tawo nga ang sulugoon sa Dios mahadlok kaniya, o ang anak sa tawo nga mokurog tungod kaniya? Dili maghunahuna niini nga talagsaon kabahin sa grabe nga mga pagsulay diin kita gisulayan, sama nga adunay mga talagsaon nga mga butang ang nanghitabo kanato. Hinumdumi nga ang tanan nakaambit sa sama nga mga kasakit [tan-awa sa 1 Peter 4:12–13.] Busa, paglipay diha sa atong mga kalisud, diin kamo nahingpit ug diin ang kapitan sa atong kaluwasan nahingpit usab [tan-awa sa Mga Hebreohanon 2:10.] Himoa ang inyong mga kasingkasing ug ang mga kasingkasing sa tanang mga Santos mahupay uban kanimo, ug himoa nga sila maglipay og maayo, kay daku ang atong balus didto sa langit, kay sa ingon man niini ilang gilutos sa dautan ang mga propeta nga naghiuna kanato [tan-awa sa Mateo 5:11–12].”¹⁴

Mga Sugyot alang sa Pagtuon ug Pagtudlo

Hunahunaa kini nga mga ideya samtang kamo magtuon niini nga hugna o samtang kamo mangandam sa pagtudlo. Alang sa dugang mga tabang, tan-awa sa mga pahina vii–xiii.

Ribyuha ang asoy sa mga pahina 447–50. Unsa ang nakapadani kanimo mahitungod sa paagi ni Joseph Smith ug sa iyang isigka-Santos pag-atubang sa mga pagpanglutos? Sa inyong hunahuna ngano nga andam man sila sa pag-antus sa pagpanglutos?
Basaha ang mga pahina 450–52, diin si Propeta Joseph nagtudlo nga ang mga matarung nga mga tawo makasugat kanunay og pagpanggukod. Sa imong hunahuna ngano nga ingon man niini? Sa unsa nga paagi nga ang pagpanggukod karon sama sa pagpanggukod sa panahon ni Joseph Smith? Unsa man ang kalainan niini sa karon?
Sa pahina 452, si Joseph Smith mipakigbahin og yawe aron pagtabang sa mga Santos. Unsa nga mga kasinatian ang nagpakita kanimo sa kabililhon niini nga yawe? Unsa ang uban pa nga tambag ang mahatag nimo sa uban kinsa nag-atubang og pagpanggukod tungod sa iyang tinuohan? (Alang sa mga ehemplo, tan-awa sa mga pahina 452–54.)
Ribyuha ang mga pahina 454–56, diin si Joseph Smith mipasalig kanato nga ang Ginoo mopaluyo kanato kon kita moatubang og pagpanglutos uban sa hugot nga pagtuo ug kaisog. Unsa sa imong hunahuna ang gipasabut sa pag-ingon nga ang Dios “mihimong lig-on sa among mga abaga alang sa palas-anon”? Sa unsa nga paagi kita “mohimaya sa atong mga kalisud” ug “maglipay sa atong mga kasakit”? Sa inyong pagtuo sa unsang paagi nga ang atong mga kalisud makatabang kanato nga mahimong hingpit?

May Kalabutan nga mga Kasulatan: Mateo 5:43–44; Mga Taga-Roma 8:35–39; 2 Nephi 26:8; Mosiah 24:8–16; 3 Nephi 6:13

Emma fleeing Missouri — Pagka Pebrero 1839, samtang si Joseph Smith gibilanggo sa Bilanggoan sa Liberty, si Emma Smith ug ang iyang mga anak milakaw tabok sa mibagtok nga tubig sa suba sa Mississippi, miikyas gikan sa ilang mga tiggukod sa Missouri.

Saints fleeing Missouri — Panahon sa tingtugnaw sa 1838–39, liboan ka mga Santos sa Ulahing mga Adlaw napugos sa pagbiya gikan sa ilang mga panimalay sa Missouri, nagbiyahe og 200 ka milyas ngadto sa Illinois.