Hugna 42: Pamilya: Ang Pinakatam-is nga Panag-uban alang sa Karon ug sa Kahangturan

Hugna 42

Pamilya: Ang Pinakatam-is nga Panag-uban alang sa Karon ug sa Kahangturan

“Ang pinakatam-is nga panaghiusa ug kalipay milukop sa among balay. Walay panaglalis ni panagbingkil misamok sa among kalinaw, ug kahilum mihari taliwala kanamo.” (Lucy Mack Smith)

Gikan sa Kinabuhi ni Joseph Smith

Niadtong 1843, bisan og ang Templo sa Nauvoo wala pa mahuman, ang Propeta mipahibalo sa doktrina sa kaluwasan alang sa mga patay, ug iyang gipangalagad ang endowment sa templo ngadto sa usa ka grupo sa matinud-anong mga Santos. Apan ang usa ka importante nga bahin sa sagradong buhat sa mga templo ipahimutang pa. Pagka Mayo 16, 1843, mibiyahe ang Propeta gikan sa Nauvoo ngadto sa Ramus, Illinois, diin mipuyo siya sa panimalay sa iyang suod nga higala nga si Benjamin F. Johnson. Nianang gabhiona, gitudloan niya si Brother ug Sister Johnson ug pipila ka suod nga mga higala mahitungod sa “bag-o ug walay katapusan nga pakigsaad sa kaminyoon.” Gipasabut niya nga kini nga pakigsaad mao ang “kapunongan sa pagkapari” nga gikinahanglan aron makaangkon sa pinakataas nga ang-ang sa celestial nga gingharian. (Tan-awa sa D&P 131:1–4.) Mitudlo usab siya nga gawas kon ang usa ka lalaki ug usa ka babaye mosulod ngadto sa pakigsaad sa mahangturong kaminyoon, “sila mohunong sa pagdaghan kon sila mamatay; mao nga, dili sila makabaton og mga anak human sa pagkabanhaw.” Kadto kinsa mosulod niini nga pakigsaad ug magpabilin nga matinud-anon “mopadayon sa pagdaghan ug makabaton og mga anak didto sa celestial nga himaya.”¹

Duha ka bulan sa wala madugay, niadtong Hulyo 12, 1843, sa opisina sa taas sa Red Brick Store, ang Propeta midiktar ngadto ni William Clayton og usa ka pagpadayag kalabut sa doktrina sa mahangturong kaminyoon (tan-awa sa D&P 132). Ang Propeta nakahibalo ug nakatudlo niini nga doktrina pipila ka higayon kaniadto. Niini nga pagpadayag, ang Ginoo mipahayag nga kon ang bana ug asawa wala ma-seal pinaagi sa gahum sa balaang priesthood, “sila dili mouswag, apan magpabilin nga gilain ug mag-inusara, walay kahimayaan, diha sa ilang lawas nga kahimtang, ngadto sa tanang kahangturan” (tan-awa sa D&P 132:15–18). Aron makadawat og kahimayaan ang mga bana ug mga asawa kinahanglan nga i-seal pinaagi sa gahum sa priesthood ug dayon magpabiling matinud-anon sa ilang mga pakigsaad:

“Sa pagkatinuod Ako moingon nganha kaninyo, kon ang tawo mangasawa pinaagi sa akong pulong, nga mao ang akong balaod ug pinaagi sa bag-o ug walay katapusan nga pakigsaad, ug gibugkos ngadto kanila pinaagi sa Balaang Espiritu sa saad, pinaagi kaniya kinsa nadihogan, ngadto kang kinsa Ako mitudlo niini nga gahum ug mga yawe niini nga pagkapari; … kini pagahimoon ngadto kanila sa tanan nga mga butang bisan unsa nga ang akong sulugoon mobutang diha kanila, karon ug hangtud sa tanang kahangturan; ug mahimong tumang kalig-on sa panahon nga sila wala na sa kalibutan; ug sila moagi sa mga anghel, ug sa mga dios, diin gipahimutang didto, alang sa ilang kabulahan ug himaya sa tanan nga mga butang, ingon nga nabugkos diha sa ilang mga ulo, diin nga himaya mao ang kahingpitan ug pagpadayon sa mga binhi hangtud sa hangtud.

“Niana sila mga dios, tungod kay sila walay katapusan; busa sila gikan sa walay katapusan ngadto sa walay katapusan, tungod kay sila nagpadayon; niana sila labaw sa tanan, tungod kay ang tanan nga mga butang alagad ngadto kanila. Niana sila mga dios, tungod kay sila aduna na sa tanan nga gahum, ug ang mga anghel mga alagad ngadto kanila. Sa pagkatinuod, sa pagkatinuod, Ako moingon nganha kaninyo, gawas kon kamo mosunod sa akong balaod kamo dili makakab-ut niini nga himaya” (D&P 132:19–21).

Alang ni Elder Parley P. Pratt sa Korum sa Napulog Duha, ang kahibalo mahitungod niini nga doktrina nagpasamut sa iyang gugma alang sa iyang pamilya: “Si Joseph Smith ang nagtudlo kanako unsaon paghatag og bili sa mahigugmaong mga pakigrelasyon sa amahan ug inahan, bana ug asawa; sa igsoong lalaki ug igsoong babaye, anak nga lalaki ug anak nga babaye. Kini gikan kaniya nga ako nakakat-on nga ang asawa sa akong dughan mahimong mahuptan nako karon ug sa tanang kahangturan; ug nga ang lunsay nga mga kalooy ug mga pagbati nga nagpamahal kanamo sa usag usa nagagikan sa tuburan sa balaang walay katapusan nga gugma. Kini gikan kaniya nga ako nakakat-on nga mahimo natong ugmaron kini nga mga pagbati, ug patubuon ug dugangan kini ngadto sa tanang kahangturan; samtang ang resulta sa atong panaghiusa mao ang kaliwatan ingon ka daghan sa mga bitoon sa langit, o sa balas sa baybayon sa dagat…. Ako nahigugma kaniadto, apan wala ako masayud ngano. Apan karon ako nahigugma—uban sa usa ka lunsay—labihan ka kusog nga pagtuboy, gibayaw nga pagbati, nga mopasaka sa akong kalag gikan sa lumalabay nga mga butang niining alaot nga kalibutan ug padak-on kini sama sa lawod…. Sa daklit, ako karon mahigugma uban ang espiritu ug uban sa pagsabut usab.”²

Mga Pagtulun-an ni Joseph Smith

Mga bana ug mga asawa motahod sa usag usa pinaagi sa pagpakita og gugma, kalooy, ug pagbati.

“Ang kaminyoon [maoy] usa ka katukuran sa langit, gitukod didto sa tanaman sa Eden.”³

“Katungdanan sa usa ka bana ang paghigugma, pagpangga, ug pag-amuma sa iyang asawa, ug mounong ngadto kaniya ug wala nay lain [tan-awa D&P 42:22]; kinahanglan iya siyang tahuron sama sa iyang kaugalingon, ug kinahanglan iyang konsiderahon ang iyang mga pagbati uban sa kalumo, kay siya iyang unod, ug iyang bukog, gihimo aron maoy katabang kaniya, sa temporal ug espirituhanon nga mga butang; usa kinsa mahimo niyang sumbongan sa tanan niya nga mga balatian nga walay pagpugong, kinsa andam (ingon nga gihimo) sa pagyayong sa iyang palas-anon, sa paghupay ug pagdasig sa iyang mga pagbati sa malumo niya nga tingog.

“Kini ang dapit sa usa ka lalaki, nga mobarug nga pangulo sa iyang pamilya, … dili malupigon nga magmando sa iyang asawa, dili kay usa ka kahadlokan o abubhoan nga maoy hinungdan nga ang iyang asawa mobiya kaniya, ug makapugong kaniya gikan sa paggamit sa iyang awtoridad. Kini iyang katungdanan nga mahimong usa ka tawo sa Dios (kay ang tawo sa Dios usa ka tawo nga maalamon,) andam sa tanang mga panahon nga makakuha gikan sa mga kasulatan, sa mga pagpadayag, ug gikan sa kahitas-an, ingon nga mga panudlo nga gikinahanglan alang sa kalig-on, ug kaluwasan sa iyang panimalay.”⁴

Diha sa usa ka miting sa Relief Society sisters, si Joseph Smith miingon: “Kamo dili angay nga mopalagot sa inyong mga bana tungod sa ilang mga binuhatan, apan himoa nga impluwensya ang inyong pagkabuotan, pagkamabination, ug pagbati nga bation, nga mas bug-at kay sa galingang bato nga gibitay sa liog; dili gubat, dili singhag [away], dili pagsupak, dili lalis, apan kaaghop, gugma, kaputli—kini mao ang mga butang nga kinahanglang mopatigbabaw kaninyo diha sa mga mata sa tanang maayo nga mga tawo….

“… Kon ang usa ka tawo nabug-atan sa problema, kon siya naglibug sa kabudlay ug kalisud, kon siya makasugat og pahiyom kaysa lalis ug bagulbol—kon siya makasugat og kaaghup, kini mopuypoy sa iyang kalag ug mohupay sa iyang mga pagbati; kon ang hunahuna mopadulong sa pagkawalay paglaum, kini nanginahanglan og pag-alibyo sa pagbati ug pagkamabination…. kon kamo mopauli, ayaw gayud paghatag og makasuko o ngil-ad nga pulong sa inyong mga bana, apan himoa nga ang pagkamabination, kalooy ug gugma mopurong-purong sa inyong mga buhat sukad karon.”⁵

Si Eliza R. Snow mi-report: “[Si Propeta Joseph Smith] miawhag sa mga sister sa pagtumong kanunay sa ilang hugot nga pagtuo ug mga pag-ampo, ug mobutang og pagsalig diha sa ilang mga bana kinsa gitudlo sa Dios nga ilang tahuron.”⁶

Mga anak motahod sa ilang mga ginikanan pinaagi sa pagpahayag og pasalamat ngadto kanila ug pagmahal kanila sa tibuok nilang mga kinabuhi.

Sulod sa daghang mga adlaw niadtong Oktubre 1835, ang Propeta mihimo og kada adlaw nga mga pagbisita sa iyang masakiton kaayo nga amahan, nagbantay kaniya “uban sa dakong kabalaka.” Ang journal sa Propeta nagtala: “Nag-atiman na usab sa akong amahan, kinsa masakiton kaayo. Sa sekretong pag-ampo sa buntag, ang Ginoo miingon, ‘Akong sulugoon, ang imong amahan mabuhi.’ Akong giatiman siya tibuok adlaw uban sa akong kasingkasing nga gihangad ngadto sa Dios diha sa ngalan ni Jesukristo, nga Iyang ibalik kaniya ang kahimsog, nga unta ako mapanalanginan sa iyang pakig-uban ug tambag, nagtamud niini nga usa sa pinakadakong panalangin nga mapanalanginan og mag pundok sa mga ginikanan, kansang mga hingkod nga katuigan sa kasinatian naghatag kanila og kasarang sa paghatag sa pinakamaayong tambag. Pagka gabii si Brother David Whitmer mianha. Nag-ampo kami sa Ginoo sa hugot kaayo nga pag-ampo diha sa ngalan ni Jesukristo, ug mipandong sa among mga kamot kaniya, ug mipapahawa sa sakit. Ug gidungog ug gitubag sa Dios ang among mga pag-ampo—ngadto sa hilabihang kalipay ug katagbawan sa among mga kalag. Ang among tigulang nga amahan mitindog ug nagilis sa iyang kaugalingon, misinggit, ug mihimaya sa Ginoo.”⁷

“Bulahan ang akong inahan, kay ang iyang kalag kanunay nga puno sa kalooy ug kamahinatagon; ug walay pagsapayan sa iyang edad, bisan niana makadawat siya og kusog, ug pagahupayon taliwala sa iyang pamilya, ug makabaton siya og kinabuhing dayon. Ug bulahan ang akong amahan, kay ang kamot sa Ginoo anaa ibabaw kaniya, kay makita niya ang kasakit sa iyang mga anak nga mamatay’; ug kon ang bunga sa iyang tibuok kinabuhi makita, iyang tan-awon ang iyang kaugalingon isip usa ka kahoy nga oliba, kansang mga sanga nabawog sa kadaghan og bunga; makaangkon usab siya og mansyon sa kahitas-an.”⁸

Nahinumduman nako ang mga eksena sa akong kabatan-on. Diha akoy hunahuna sa akong amahan nga namatay na…. Siya may halangdong pamarug ug nakabaton og taas, ug balaan, ug dalaygon, ug mahiyason nga hunahuna. Ang iyang kalag mopatigbabaw sa tanang ubos ug walay dignidad nga mga baruganan nga nahiuyon kaayo sa tawhanong kasingkasing. Makasulti na ako karon nga wala gayud siya maghimo og ngil-ad nga buhat, nga maingon nga dili maayo sa iyang kinabuhi, sa akong nahibaloan. Gihigugma ko ang akong amahan ug ang iyang panumduman; ug ang panumduman sa iyang halangdon nga mga buhat adunay bug-at nga impluwensya sa akong hunahuna, ug daghan sa iyang mabination ug amahanon nga mga pulong nasulat sa papan [tablet]sa akong kasingkasing.

“Sagrado kanako ang mga hunahuna nga akong gimahal sa kasaysayan sa iyang kinabuhi, nga miagi sa akong hunahuna, ug nasilsil pinaagi sa akong kaugalingong pagpaniid, sukad ako natawo. Sagrado kanako ang iyang abog, ug ang luna diin siya gilubong. Sagrado kanako ang lubnganan nga akong gihimo nga moliyok sa iyang ulohan. Tugoti nga ang panumduman sa akong amahan buhi sa kahangturan…. Hinaut nga ang Dios nga akong gihigugma motan-aw sa ubos gikan sa taas ug moluwas kanako gikan sa akong mga kaaway dinhi, ug mogunit kanako sa kamot nga sa Bukid sa Zion ako unta magbarug, ug uban sa akong amahan mopurong-purong kanako didto sa kahangturan.

“Mga pulong ug sinultihan dili igo aron ipahayag ang pasalamat nga akong nautang sa Dios sa paghatag kanako og dungganan kaayo nga ginikanan.

“Ang akong inahan usab maoy usa sa labing hamili ug pinakamaayo sa tanang mga babaye. Hinaut nga ang Dios mohatag kaniya ug kanako og taas nga mga kinabuhi, nga kami magpuyo nga malipayon sa usag usa sa dugay nga panahon.”⁹

“Kon kita mamalandong kon unsa nga pag-amuma, ug unsa ka walay paglugak nga kakugi ang gihimo sa atong mga ginikanan sa tinguha nga pagbantay kanato, ug unsa ka daghang mga oras sa kaguol ug kabalaka ilang nahurot gikan sa atong mga duyan ug kiliran sa higdaanan, sa mga panahon sa pagkasakit, unsa ka dako ang atong panginahanglan alang sa ilang mga pagbati diha sa ilang katigulangon! Aniay dili maayong tinubdan sa tam-is nga pamalandong ngari kanato, ang pagsulti o paghimo og bisan unsa nga maoy modala sa ilang katigulangon uban sa kaguol ngadto sa lubnganan.”¹⁰

Gugma diha sa managsoong mga lalaki ug managsoong mga babaye mahimong tam-is ug malungtaron.

Sa duha niya ka igsoong mga lalaki, kinsa parehong namatay nga batan-on pa, ang Propeta misulat: “si Alvin, ang akong pinaka-magulang nga igsoong lalaki—akong mahinumduman pag-ayo ang mga kahapdos sa kaguol nga mitubo sa akong batanon nga dughan ug hapit mogisi sa akong huyang nga kasingkasing sa dihang siya namatay. Siya ang kinamagulangan ug labing halangdon sa pamilya sa akong amahan. Usa siya sa labing hamili sa mga anak sa katawhan…. Diha kaniya walay pagkaaron-ingnon. Nagpuyo siya nga walay kasaypanan sukad sa panahon sa iyang pagkabata…. Usa siya sa pinakaugdang nga tawo, ug sa diha nga siya namatay ang anghel sa Ginoo miduaw kaniya sa iyang katapusang mga higayon….

“Ang akong igsoong lalaki nga si Don Carlos Smith … usab usa ka halangdong bata nga lalaki; wala gayud ako makakita og sayop diha kaniya; wala gayud nako sukad makita bisan kausa ang ngil-ad nga pamatasan, o ang unang dili makadios o makauulaw nga taras diha sa bata gikan sa panahon sa iyang pagkatawo hangtud sa panahon sa iyang pagkamatay. Siya nindot, maayo, maloloy-on ug mahiyason ug matinud-anon, tarung nga bata; ug hain padulong ang iyang kalag, tugoti nga ako usab moadto.”¹¹

Si Joseph Smith misulat sa mosunod diha sa usa ka sulat ngadto sa iyang magulang nga igsoong lalaki nga si Hyrum: “Akong Pinalangga nga Hinigugmang Brother Hyrum, ako adunay dako kaayo nga kabalaka mahitungod kanimo, apan kanunay akong nahinumdum kanimo sa akong mga pag-ampo, nagtawag sa Dios sa pagpanalipod kanimo gikan sa mga tawo o mga yawa…. Ang Ginoo manalipod kanimo.”¹²

Kalabut ni Hyrum, ang Propeta misulat: “Ako nag-ampo diha sa akong kasingkasing nga ang akong tanan nga mga kaigsoonan unta sama ngadto sa akong hinigugmang igsoon nga lalaki nga si Hyrum, kinsa nagbaton sa kalumo sama sa usa ka karnero, ug sa integridad sama ni Job, ug sa daklit, sa kaaghop ug kamapainubsanon ni Kristo; ug gihigugma ko siya sa gugma nga gamhanan pa kay sa kamatayon.”¹³

Mga ginikanan kinsa nahigugma, nagsuporta, ug nag-ampo alang sa ilang mga anak nagdala og dili masukod nga mga panalangin ngadto sa kinabuhi sa ilang mga anak.

Human sa iyang pagbisita sa Bungtod sa Cumorah niadtong Septyembre 1823, si Joseph Smith miasoy sa iyang kasinatian ngadto sa iyang pamilya ug nagpadayon sa pakigbahin sa iyang mga kasinatian ngadto kanila. Ang inahan sa Propeta mi-rekord: “Matag gabii among pundukon ang among mga anak. Ako naghunahuna nga among gipakita ang labing talagsaon nga talan-awon sa bisan hain nga pamilya nga sukad nagpuyo dinhi sa yuta, tanan naglibot og lingkod, amahan, inahan, anak nga mga lalaki ug anak nga mga babaye naminaw nga nahingangha sa relihiyosong mga pagtulun-an sa usa ka batang lalaki [napulog pito] ka tuig ang edad….

“Kami nakasiguro nga ang Dios hapit na mopadayag sa usa ka butang nga makapalig-on kanamo, usa ka butang nga among mas nasabtan kay sa bisan unsa nga gitudlo na kanamo kaniadto, ug magmaya kami niini uban sa naghingapin nga dakong kalipay. Ang pinakatam-is nga panaghiusa ug kalipay milukop sa among balay. Walay panaglalis o walay panagbingkil misamok sa among kalinaw, ug kahilum ang mihari diha taliwala kanamo.”¹⁴

Duol sa katapusan sa martsa sa Zion’s Camp, niadtong Hunyo 1834, si Joseph ug Hyrum Smith, uban sa daghang mga kauban, nasakit og kolera. Ang ilang inahan miasoy sa mosunod kalabut sa ilang kasinatian: “Kang Hyrum ug Joseph … kalipay sa pagkakita kanamo pag-usab nga diha sa maayong panglawas hilabihan kaayo, dili masukod, tungod sa mga peligro nga ilang nalikayan sa panahon sa ilang pagkawala. Sila milingkod sa matag kilid kanako, si Joseph naggunit sa usa sa akong mga kamot ug si Hyrum sa lain, ug sila miasoy sa mosunod: …

“‘Ang sakit diha-diha miabut kanamo, ug sa pipila ka mga minuto diha kami sa makalilisang nga kasakit. Nagsinyasay kami sa usag usa ug mibiya sa balay aron moadto sa hilit nga dapit aron moduyog sa pag-ampo nga ang Dios moluwas kanamo gikan niining makalilisang nga impluwensya. Apan sa wala pa kami makaabut og igo nga gilay-on aron masiguro nga dili mabalda, kami hapit dili makahimo sa pagbarug ug nalisang kaayo kami, nahadlok nga kami mamatay dinhi niining kasadpang kamingawan nga layo kaayo sa among mga pamilya, gani walay pribilihiyo sa pagpanalangin sa among mga anak o sa paghatag og usa ka pulong sa pamilinbilin nga tambag. Si Hyrum misinggit, “Joseph, unsay atong buhaton? Kinahanglan ba kitang isalikway gikan sa nawong sa yuta tungod niining makalilisang nga tunglo?” “Himoon nato” miingon si [Joseph], ang pagluhod ug pag-ampo sa Dios nga kuhaon ang pamikog ug ubang mga kasakit ug ipahiuli kanato ang kahimsog nga kita unta makabalik sa atong mga pamilya.” Gihimo namo kini apan walay nadawat nga kaayohan, apan sa gihapon misamot ka grabe….

“‘Wala madugay kami miabut og panag-uyon sa paghangyo pag-usab sa Dios alang sa kalooy ug dili mohunong sa pagluhod hangtud usa o ang lain makakuha og pagpamatuod nga kami gayud mamaayo…. Nag-ampo kami og dugay-dugay, una ang usa ug unya ang lain, ug sa wala madugay mibati nga ang pamikog misugod sa paglugak. Ug sa makadiyot human niana, si Hyrum milukso ug misinggit, “Joseph, mamalik kita, kay ako nakakita og tataw nga panan-awon diin akong nakita si Mama nga nagluhod ilawom sa kahoy nga mansanas nga nag-ampo alang kanato, ug gani siya karon naghangyo nga naghilak ngadto sa Dios sa pagluwas sa atong mga kinabuhi nga makakita siya kanato pag-usab nga buhi. Ug ang Espiritu mipamatuod ngari kanako nga ang iyang mga pag-ampo ug ang ato pagadunggon.” Ug sukad niana nga higayon kami namaayo ug kami nanglakaw nga nagmalipayon.”

“ ‘O, akong Mama,’ miingon si Joseph, ‘makapila ang imong mga pag-ampo nahimong paagi sa pagtabang kanamo kon ang mga anino sa kamatayon naglibot kanamo.’”¹⁵

Ang gugma ni Lucy Mack Smith alang sa iyang anak nga mga lalaki gihulagway pinaagi sa iyang asoy sa Propeta ug sa iyang igsoong lalaki nga si Hyrum nga gidakop isip mga binilanggo gikan sa Far West, Missouri, niadtong Nobyembre 1838, ngadto sa Independence ug dayon sa Richmond, Missoiri, diin sila prisohon. Ang pamilya nahadlok nga si Joseph ug Hyrum pamatyon: “Sa dihang ang balita miabut kanamo nga ang among anak nga mga lalaki dakpon, ang mensahero misulti kanamo nga kon kami buot makakita sa among anak nga mga lalaki pag-usab nga buhi, kinahanglan nga kami moadto kanila, kay sila anaa sa karomata nga palargahon ug molarga na sa pipila ka mga minuto. Ang akong bana niana grabe ka masakiton nga dili makahimo sa pag-adto, apan ako ug si Lucy [anak nga babaye] mao lamang ang niadto, kay kami ra ang walay sakit sa pamilya.

“Sa dihang miabut kami sa duol mga 400 ka mga yarda gikan sa karomata, dili na kami mahimong mopadayon tungod sa mga lalaki nga nagliyok kanila. ‘Ako mao ang inahan sa Propeta,’ mihilak ako, ‘ug wala bay buotang lalaki dinhi kinsa motabang kanako sa pagsuot sa pundok sa katawhan ngadto niana nga karomata nga ako makatan-aw sa akong mga anak ug makasulti kanila sa makausa pa sa dili pa sila mamatay?’ Usa ka tawo mibulontaryo sa paghimo og agianan ngadto sa kasundalohan, ug kami miagi lahus ngadto taliwala sa mga espada, mga riple, mga pusil, ug mga bayoneta, gihulga og kamatayon sa matag lakang, hangtud sa katapusan miabut kami didto. Ang lalaki kinsa naguban kanamo misulti kang Hyrum, kinsa naglingkod sa atubangan, ug misulti kaniya nga ania ang iyang inahan ug nagtinguha kaniya nga motunol sa iyang kamot ngadto kaniya. Iyang gihimo kini, apan wala ako tugoti sa pagtan-aw kanila, tungod kay ang tabon sa karomata gihimo sa baga kaayo nga panapton ug gihigot og maayo sa ubos sa atubangan ug giayo paglansang sa mga kilid…..

“Ang higala dayon midala kanamo sa likod nga bahin sa karomata, diin didto si Joseph, ug misulti kaniya, nag-ingon, ‘Mr. Smith, ang imong inahan ug igsoong babaye ania ug buot nga makiglamano kanimo.’ Gipugos ni Joseph pagpalusot ang iyang kamot tali sa karomata ug sa tabon nga gilansang sa tumoy sa tabla. Among nagunitan ang iyang kamot, apan wala siya makigsulti kanamo. Dili ako makaako sa pagbiya kaniya nga dili makadungog sa iyang tingog. ‘O, Joseph,’ ako miingon, tingog sa imong kabus nga inahan sa makausa pa. Dili ako makalakaw hangtud madungog ko ang imong tingog.’

“‘Panalanginan ka sa Dios, Mama.’ Siya miingon, ug unya usa ka singgit milanog ug ang karomata mibulhot, nagpalayo sa among anak nga lalaki gikan kanamo nga mao pa ang pagtapion ni Lucy sa iyang kamot ngadto kaniya aron paghatag niini og katapusang halok sa igsoong babaye, kay kami nasayud nga sila gihukman nga pagapusilon.

“Nagmalampuson kami sa pagbalik pag-usab sa balay, bisan kon kami dili hapit makasuporta sa among mga kaugalingon…. Sulod sa pipila ka panahon walay madungog sa balay kon dili mga panghupaw ug mga pag-agulo, ingon nga wala kami masayud human niana apan among nakita si Joseph ug Hyrum sa katapusang higayon. Apan taliwala sa akong kaguol, nakakaplag ako og kahupayan nga molabaw sa tanang yutan-ong paghupay. Napuno ako sa Espiritu sa Dios ug nakadawat sa mosunod pinaagi sa gasa sa panagna “Tugoti nga ang imong kasingkasing mahupay kalabut sa imong mga anak, tungod kay sila dili mopasakit og usa ka buhok sa inyong mga ulo.’ … ‘Akong mga anak,’ ako miingon, ‘ayaw na kamo paghilak. Ang manggugubot nga panon dili mopatay kanila, kay ang Ginoo nagpahibalo ngari kanako nga iyang luwason sila gikan sa mga kamot sa mga kaaway.’ Kini dako kaayo nga paghupay kanamong tanan, ug wala kaayo kami masakiti pagkahuman niana nga sila mohunos sa ilang mga kinabuhi.”¹⁶

Mga Sugyot alang sa Pagtuon ug Pagtudlo

Hunahunaa kini nga mga ideya samtang kamo magtuon niini nga hugna o samtang kamo mangandam sa pagtudlo. Alang sa dugang nga tabang, tan-awa sa mga pahina vii–xiii.

Ribyuha ang kang Elder Parley P. Pratt nga paghulagway og giunsa sa doktrina sa mahangturong kaminyoon pagpanalangin sa iyang kinabuhi (pahina 583). Sa unsang mga paagi kini nga doktrina makaimpluwensya kon unsay atong gibati kabahin sa atong mga pamilya? sa pagtratar sa usag usa sa panimalay?
Basaha ang kang Joseph Smith nga tambag ngadto sa mga bana ug mga asawa 583–84. Hunahunaa unsaon nga ang pipila niini nga tambag magamit sa mga babaye ug mga lalaki. Nganong importante alang sa mga amahan ug mga inahan ang pagtuon sa mga kasulatan ug makadawat og mga pagpadayag sa paggiya sa pamilya? Unsa ang pipila ka mga butang nga mabuhat sa usa ka lalaki kon iyang makit-an ang iyang asawa nga “nabug-atan sa problema” Ngano nga ang mga bana ug mga asawa kinahanglan nga maglikay sa paggamit og makasuko o ngil-ad nga pulong?”
Isip usa ka hamtong, si Propeta Joseph Smith mipadayon sa pagpahimulos sa pakig-uban sa iyang mga ginikanan, sa pagpangayo sa ilang tambag, ug sa pagtahod kanila (mga pahina 585–87). Hain sa mga pahayag sa Propeta kalabut sa iyang mga ginikanan piho nga nakapadani kaninyo? Unsa nga mga panig-ingnan ang inyong nakita sa malungtarong impluwensya alang sa kaayohan nga ang mga ginikanan makabaton diha sa ilang mga anak? Paghunahuna kalabut sa unsay inyong mabuhat nga mahimong mas maayo ang pagtahod ninyo sa inyong mga ginikanan.
Ribyuha ang mga pamahayag sa Propeta kalabut sa iyang igsoong mga lalaki nga si Alvin, Don Carlos, ug Hyrum (mga pahina 588). Ngano sa inyong hunahuna ang relasyon tali sa igsoong mga lalaki ug igsoong mga babaye mahimong malungtaron ug lig-on? Unsay mabuhat sa mga ginikanan sa pag-awhag sa ilang anak nga mga lalaki ug anak nga mga babaye nga mahimong maayo nga managhigala? Unsay mabuhat sa igsoong mga lalaki ug igsoong mga babaye sa pag-amuma sa ilang panaghigala ngadto sa usag usa?
Ribyuha ang panumduman ni Lucy Mack Smith sa iyang anak nga lalaki nga si Joseph nga nagtudlo sa pamilya (pahina 589). Unsa nga mga kasinatian ang inyong mapakigbahin diin kamo mibati og “paghiusa ug kalipay” uban sa mga sakop sa pamilya? Unsay makat-unan sa mga ginikanan gikan sa kasinatian ni Joseph ug Hyrum nga naayo sa kolera? (tan-awa sa mga pahina 589–91.)

May Kalabutan nga mga Kasulatan: Exodo 20:12; 1 Mga Taga-Corinto 11:11; Mga Taga-Efeso 6:1–4; Mosiah 4:14–15; Moses 3:18, 21–24

family praying — Parley P. Pratt mipahayag: “Si Joseph Smith mao ang nagtudlo kanako unsaon paghatag og bili sa mahigugmaong mga relasyon sa amahan ug inahan, bana ug asawa; sa igsoong lalaki ug igsoong babaye, anak nga lalaki ug anak nga babaye.”

Smith family — Si Joseph Smith gipadako sa usa ka pamilya diin ang mga ginikanan ug mga anak naghigugma, nagtabud sa usag usa. Kini nga painting nagpakita sa pamilya Smith nga nahiusa uban sa ilang amahan niadtong 1816 human siya miuna kanila sa ilang pagbalhin ngadto sa Palmyra, New York.

Joseph teaching — “Matag gabii among pundukon ang among mga anak,” si Lucy Mack Smith mihinumdum, “amahan, inahan, anak nga mga lalaki, ug anak nga mga babaye naminaw nga nahingangha sa relihiyosong mga pagtulun-an sa usa ka batang lalaki [napulog pito] ka tuig ang edad.”