Hugna 11

Madaginuton nga Pagpuyo: Paggamit sa mga Baruganan sa Pagpaningkamot sa Kaugalingon ug Pagpangandam

Ang maalamon ug madaginuton nga pagpuyo maoy usa ka estilo sa pagpuyo nga naglig-on sa kinaiya ug nagpalambo sa atong temporal, sosyal, emosyonal, ug espiritwal nga pagkabutang.

Gikan sa Kinabuhi ni Spencer W. Kimball

Isip batan-on pa nga magtiayon, si Spencer W. Kimball ug ang iyang asawa, nga si Camilla, “nasayud nga dili sila dato. Apan may trabaho ug abilidad sila. Makahibalo silang modumala sa ilang kwarta, nagpakabuhi sulod sa ilang kinitaan, nagtigum alang sa kaugmaon.”¹

Ang mga Kimball nagpuyo sulod sa mga panahon sa malukupon nga ekonomikanhong mga kalisdanan—Unang Gubat sa Kalibutan (1914–18), Grabeng Depresyon [Great Depression] (1929–39), ug Ikaduhang Gubat sa Kalibutan (1939–45). Nakasinati niining mga hagit, si President Kimball namahayag, “Sa nakita ko sa akong kaugalingong mga mata nakapahadlok kanako nga dili mobuhat kutob sa akong mahimo aron sa pagpanalipud batok sa mga kalamidad.”²

Taliwala sa mga butang nga iyang nakita mao ang mga pakigbisog sa uban: “Sa tibuok nakong kinabuhi sukad pa sa akong pagkabata akong nadungog ang Kapangulohan nga nag-ingon, ‘bayari ang mga utang ug ayaw og sulod sa utang.’ Nakatrabaho ako og mga bangko sulod sa pipila ka tuig ug akong nakita ang malisud kaayo nga sitwasyon nga nahiaguman sa daghang mga tawo tungod sa pagbaliwala nila sa importante nga tambag.”

Agi og dugang sa trabaho niya sa bangko, si Spencer naghupot sa mga kwenta sa libro [account books] sa lokal nga mga tindahan. “Usa sa makapakurat nga mga butang sa akong kinabuhi mao ang pagkakaplag diha sa mga kwentada sa mga libro sa mga tawo sa komunidad nga akong nasayran. Nakaila ako kanila. Nasayud ako kapin kon kulang pila ang ilang kinitaan, ug dayon giwaldas nila kini. Sa laing pagkasulti, akong nakita nga namalit sila sa ilang mga sinina, mga sapatos, ang tanan nga diha kanila ‘pinaagi sa utang.’

“Ug ako ang katungdanan sa paghimo ug mga kwenta sa bayrunon sa katapusan sa bulan alang kanila. Ug daghan kanila ang dili makabayad inig katapus sa bulan. Dili sila makabayad bisan pa sa data-data nga gipahigayun alang kanila. Ug tungod kay gipadako sa panimalay nga nag-amping sa mga pundo sa kwarta, dili nako masabtan kini. Makasabut ako sa usa ka tawo nga mopalit og balay pinaagi sa data-data o tingali mahimo gani nga makapalit og usa ka sakyanan pinaagi sa data-data. Apan dili gayud kaayo nako masabtan kon giunsa sa uban nga magsul-ob og sinina nga dili ila. O mokaon sa pagkaon nga pinalit pinaagi sa ‘data-data.’”³

Sa iyang mga pagtulun-an si Presidente Kimball wala lamang magsulti og panalapi nga panaghisgutan apan sa ubang mga butang usab nga may kalabutan sa madaginuton nga pagpuyo, sama sa personal nga responsibilidad, trabaho, ug paghimo og mga makaon sa panimalay ug pagtipig. Siya miingon: “Praktison nato ang mga baruganan sa personal ug pamilya nga pagpangandam sa kada adlaw sa atong mga kinabuhi. ‘Kon kamo andam dili kamo mahadlok’ (D&P 38:30).”⁴

Mga Pagtulun-an ni Spencer W. Kimball

Responsable kita alang sa atong kaugalingong sosyal, emosyonal, espiritwal, pisikal, ug ekonomikanhong kaayohan.

Ang Simbahan ug ang mga miyembro niini gisugo sa Ginoo nga mahimong mapaningkamuton sa kaugalingon ug dili magsalig. (Tan-awa sa D&P 78:13–14.)

Ang responsibilidad sa sosyal, emosyonal, espiritwal o ekonomikanhong pagkabutang sa kada tawo mag-una diha sa iyang kaugalingon mismo, ikaduha diha sa iyang pamilya, ug ang ikatulo diha sa Simbahan kon matinud-anon siya nga miyembro.

Walay matinud-anon nga Santos sa Ulahing mga Adlaw, nga samtang makahimo pa sa pisikal ug emosyonal nga paagi ang buluntaryo nga motugyan sa responsibilidad sa pag-atiman sa iyaha mismo o sa iyang pamilya ngadto sa uban. Kutob sa iyang mahimo, ubos sa pagdasig sa Ginoo ug sa iya mismong pagbudlay, makasangkap siya sa iyang kaugalingon ug sa iyang pamilya sa esprituhanon ug temporal nga mga panginahanglan sa kinabuhi. (Tan-awa sa 1 Timoteo 5:8.)⁵

Sa among pagbiyahe ug pagbisita sa mga tawo sa tibuok kalibutan, among nakita ang dakong temporal nga panginahanglan sa atong katawhan. Ug sa among tinguha nga makatabang kanila, among naamgohan ang hilabihan kaimportante nga makat-on sila niining mahinungdanon nga leksyon: nga ang pinakataas nga kalampusan sa pagkaespirituhanon moabut sa pagbuntog nato sa unod. Nagtukod kita og kinaiya diha sa atong pagdasig sa katawhan nga mag-atiman sa ilang kaugalingong mga panginahanglan.⁶

Walay gyuy gidaghanon sa pagpinilosopo, pamalibad o pangatarungan ang makausab sa nag-unang panginahanglan sa pagpaningkamot sa kaugalingon. Tinuod gayud kini tungod kay:

“Ang tanan nga kamatuoran nagbarug niana nga dapit nga gibutangan sa Dios niini, … ingon usab sa tanan nga salabutan; kon dili walay binuhat.” (D&P 93:30.) Ang Ginoo nagpahayag nga dinhi ania “ang kabubut-on sa tawo” (tan-awa sa D&P 93:31), ug uban niini nga kabubut-on moabut ang responsibilidad sa kaugalingon. Uban niini nga kabubut-on mabayaw kita ngadto sa kahimayaan o mapukan sa pagkaalaut. Hinaut unta nga kita sa tinagsatagsa o sa tiningub kanunay nga mapaningkamuton sa kaugalingon.⁷ Kini mao ang atong kabilin ug ang atong obligasyon.

Mipahigayon kita og ubay-ubay nga pagpasabut og maayo sa personal ug pamilya nga pagpangandam. Naglaum ako nga ang kada miyembro sa Simbahan tukma nga mosunod niini nga panudlo. Naglaum usab ako nga masabuton kita ug positibo nga nagpokus ug dili negatibo. Ganahan ako sa pamaagi sa pagtudlo sa Relief Society sa personal ug pamilya nga pagpangandam sama sa “madaginuton nga pagpuyo.” Nagsugyot kini sa madaginuton nga pagdumala sa atong mga kinitaan, ang maalamon nga pagplano sa panalapi, hingpit nga pagsangkap sa personal nga kahimsog, ug igong pagpangandam alang sa edukasyon ug sa pagpalambo sa panginabuhi, paghatag og tukma nga pagtagad sa panimalay nga produksyon sa [pagkaon] ug pagtipig ingon man usab sa pagpalambo sa emosyonal nga kaangayan.⁸

Gitambagan na kita nga moapil sa panimalay nga produksyon sa pagkaon ug pagtipig.

Ang Ginoo nag-awhag nga ang iyang katawhan maggahin alang sa ting-ulan, mangandam alang sa malisud nga mga panahon, ug maghipus para sa mga emerhensya nga moabut, usa ka tuig o labaw pa nga sangkap sa nag-unang mga kinahanglanon aron kon moabut ang baha, linog, kagutom, bagyo, mga unos sa kinabuhi, makasustiner ang atong mga pamilya lahus sa malisud nga panahon.⁹

Nag-awhag kami kaninyo sa pagpananum sa tanang makaon nga magamit sa inyong kaugalingong luna. Mga berry bushes, ubas, mga prutas—itanum kini kon ang inyong klima angay sa pagtubo niini. Pagpatubo og mga utanon ug kan-a kining abut gikan sa inyo mismong nataran. Bisan pa niadtong nagpuyo sa mga balay paabangan o kondominyum makapatubo og dyutay nga makaon diha sa mga kaang ug tamnanan. Tun-i ang pinakamaayong paagi sa pagsangkap sa kaugalingon ninyong mga pagkaon. Himoa ang inyong hardin nga hapsay ug madanihon maingon man usab nga mabungahon. Kon may mga bata pa sa inyong panimalay, paapila sila diha sa pagpahigayon uban sa gihatag nga mga responsibilidad.¹⁰

Hinaut unta nga masabtan nato kana, nga samtang ang paghimo og hardin … sa kasagaran magamit sa pagpaminus sa presyo sa pagkaon ug may mapupo nga lamiang presko nga mga prutas ug mga utanon, makahimo pa og labaw pa niini. Kinsa ang makabanabana sa pagkabililhon niinang talagsaon nga panagsultihanay tali sa anak nga babaye ug sa amahan samtang nangguna sila o namisibis sa hardin? Sa unsa nga paagi nato mabanabana ang kaayo nga moabut gikan sa dili kaduhaduhaan nga mga leksyon sa pagpananum, pagbugwal, ug ang mahangturong balaod sa pag-ani? Ug sa unsang paagi masukod nato ang panag-uban sa pamilya ug ang pagtinabangay nga kinahanglang anaa sa malampuson nga pag-canning? Oo, naghan-ay kita sa paghipos og mga kapanguhaan, apan tingali ang mas dako pa nga kaayohan gilangkob diha sa mga leksyon sa kinabuhi nga atong nakat-unan samtang kita nagpakabuhi sa madaginuton nga paagi.¹¹

Among giawhag ang mga pamilya nga kinahanglan anaa silay usa ka tuig nga sangkap; ug balikbalikon kini namo sa pag-usab og sulti ang kasulatan sa Ginoo diin Siya nag-ingon, “Nganong motawag man kamo kanako nga Ginoo, Ginoo, apan dili mobuhat sa ginasugo ko kaninyo?” [Lucas 6:46.] Unsa ka haw-ang ang pagpahigayon sa ilang giingon nga pagkaespirituhanon, ug nagtawag kaniya sa iyang importante nga mga pangalan, apan napakyas sa pagbuhat sa mga butang nga iyang gisugo.¹²

Sa pagkahimo nato nga mas adunahan ug nagkadako ang atong pundo sa bangko, moabut diha ang pagbati sa kasiguroan, ug usahay atong bation nga wala na kita magkinahanglan sa sangkap nga gisugyot sa mga Kaigsoonan.… Kinahanglan gayud nga hinumduman nato nga mahimong mausab ang mga kahimtang ug ang usa ka tuig nga sangkap sa nag-una nga mga panginahanglanon mahimong bililhon kaayo kanato o sa uban. Busa makaayo kanato ang maminaw kon unsay gisulti diri kanato ug sundon gayud kini.¹³

Kinahanglan nga atong trabahoan kon unsay atong madawat.

Kabahin sa tanang yugto sa atong mga kinabuhi, nagtuo ako nga kinahanglang tabangan sa mga tawo ang ilang mga kaugalingon. Kinahanglan sila nga magdaro ug mananom ug mobugwal ug moani ug dili lauman ang ilang hugot nga pagtuo nga modala kanila ug pan.¹⁴

Ang trabaho maoy usa ka espirituhanon nga panginahanglan maingon man usab nga usa ka ekonomikanhon nga panginahanglan.¹⁵

Ang trabaho magdala og kalipay, pagtamud sa kaugalingon, ug kauswagan. Mao kini ang tinubdan sa tanang kalampusan; katugbang kini sa katapulan. Gimandoan kita sa pag trabaho. (Tan-awa sa Gen. 3:19.) Ang mga pagsulay sa pag-angkon sa atong temporal, sosyal, emosyonal, o espirituhanon nga pagkabutang pinaagi sa hatag naglapas sa balaanon nga sugo nga kinahanglan atong trabahoan kon unsay atong madawat.¹⁶

Kinahanglan nga dili kaayo ‘ta pirme nga pahinumduman nga ang kaayohan nga hinabang [welfare assistance] sa Simbahan espirituhanon ang katuyoan ug kining espirituhanong mga ugat malawus kon tugutan nato ang bisan unsa nga butang sama sa pilosopiya sa pagpangayo nga mosulod sa pamaagi sa pagtabang diha sa atong Welfare Services. Ang kada usa nga natabangan mahimong mobuhat og bisan unsang butang. Sundon nato ang mga balaod sa Simbahan kabahin niini ug siguruon nga kadtong kinsa nakadawat magtrabaho sa ilang kaugalingon agi og balus. Hinaut unta nga magbantay kita sa dili pagdawat og kalibutanon nga puli alang sa plano sa pag-atiman sa iyang mga kabus niini, nga kaugalingong pamaagi sa Ginoo.¹⁷

Ang pamaagi sa Ginoo nagpalambo sa pagtamud sa tawo sa kaugalingon ug nagpalambo ug moayo sa dignidad sa tawo, samtang ang kalibutanon nga paagi nakapahigawad sa pagtan-aw sa tawo sa kaugalingon ug makahimo og dakong kasilag.

Ang pamaagi sa Ginoo makapahimo sa tawo nga magdali sa iyang paningkamot nga mahimong gawasnon na usab sa kalisud, bisan pa kon aduna siyay temporaryo nga panginahanglan, tungod sa dili kasagaran nga mga kahimtang, alang sa panabang. Sa kalibutanon nga pamaagi mosamot ang pagsalig sa tawo diha sa mga programa sa walfare ug mag-aghat kaniya sa pagpangayo pa og dugang imbis nga modasig kaniya sa pagpaninguha aron mahaw-as sa kalisud sa panalapi.

Ang pamaagi sa Ginoo nagtabang sa atong mga miyembro nga makabaton og pagpamatuod sa ilang mga kaugalingon mahitungod sa ebanghelyo sa pagtrabaho. Kay ang trabaho importante sa tawhanon nga kalipay maingon man usab sa pagkamabungahon. Hinoon, ang pamaagi sa kalibutan, gihatagan og hilabihan ka dako nga pagtagad ang kahayahay ug diha sa paglikay sa trabaho.¹⁸

Maayo gayud ang magtrabaho. Ang kada tawo ug babaye ug bata kinahanglan nga magtrabaho. Bisan pa gani ang gagmay nga mga bata kinahanglan nga makat-on unsaon sa pagpakigbahin, aron makatabang sa paghimo sa buluhaton sa panimalay ug sa panglimpyo sa nataran, mananum sa hardin, mananum og kahoy, mamupo og prutas, ug buhaton ang tanan nga kinahanglang buhaton, tungod kay makaumol kana og lig-on nga kinaiya diha kanila ug makapalambo sa ilang hugot nga pagtuo ug kinaiya.

Gusto namo nga kamong mga ginikanan maghimo og trabaho alang sa inyong mga anak. Pugson sila nga makat-on sa ilang mga leksyon sa eskwelahan. Ayaw sila pasigiha og dula sa tanang higayon. Adunay panahon sa pagdula, adunay panahon sa pagtrabaho, ug adunay panahon sa pagtuon. Siguroa nga magtubo ang inyong mga anak sama sa inyong nasayran nga sila angayng magtubo.¹⁹

Ang trabaho mao gayud ang nagdumala nga mga baruganan diha sa mga kinabuhi sa atong mga miyembro sa Simbahan. (Tanawa sa D&P 42:42; 75:29; 68:30–32; 56:17.)²⁰

Kita mahimo nga ekonomikanhong makabarug sa kaugalingon pinaagi sa pagdaginot, paglikay sa utang, ug sa pagpakabuhi sulod sa atong kinitaan.

Andam na ba kamo ug napanalipdan na batok sa kamatayon, sakit, dugay ug makapabakol nga sakit sa usa ka tigpangita og pangabuhian [breadwinner]? Unsa ka dugay kamo makaagwanta kon wala nay kinitaan? Unsa may inyong tinipigan? Unsa ka dugay kamo makabayad sa inyong daghang mga balayranan sa panimalay, sakyanan, mga himan, mga aplayansis? …

Ang unang tubag mao: Dili na gayud namo kini mahimo. Maglisud na mi pagpaigo sa kinitaan kada bulan.… Kon naglisud man gani kamo nga nagkadugang ang inyong kinitaan, maayo og trabaho, malamboon, batan-on pa, unya unsaon man ninyo sa pagsagubang sa mga kalit nga panghitabo sama sa nawala nga trabaho, sakit ug ubang wala damha nga mga problema nga moabut?²¹

Ayaw gayud ninyo gastuha tanan ninyong kinitaan. Ang kwarta kinahanglan gayud nga hipuson alang sa mga misyon ug alang sa pag-eskwela sa inyong mga anak. Mahimo silang modawat og mga responsibilidad ug mohimo sa ginagmay nga mga trabaho diin makatabang usab sila sa pagpatubo niini nga pundo ug imbis nga gastuhon kanang gamay nga natigum, hipuson kini nila alang niining mahinungdanon nga katuyoan. Nagpasabut kini nga ang mga ginikanan karon makahimo ra nga walay daghang mga butang nga gusto nila, apan moani ra sila unya og daghang kaayohan sa umaabut.²²

Paglikay sa utang.… Karon ang tanang butang maorag nagpaingon sa utang. “Kuhaa ang inyong mga kard [credit card], ug palita ang tanan pinaagi sa data-data”: giawhag kamo sa pagbuhat niini. Apan ang tinuod dili kinahanglan nga buhaton nato kini aron mabuhi.²³

Nabalaka kami kon unsay buhaton sa atong mga tawo nga nagwaldas sa tanan nilang mga kinitaan ug labaw pa. Kon ang trabaho ug kinitaan mokunhod, unsa may mahitabo? Naggasto ba kamo labaw pa kay sa inyong kinitaan? Nakautang ba kamo nga dili ninyo mabayaran kon magkalisudlisud na? Aduna ba kamoy hinipusan kon moabut na ang kalisud?²⁴

Pagplano ug pagtrabaho sa paagi nga makatugot kaninyo nga magmalipayon bisan kon magpuyo kamo nga wala ang pipila ka mga butang nga sa panahon sa kahamugaway anaa unta kaninyo. Pagpakabuhi sulod sa inyong kinitaan ug dili kay lapas pa niini.… Palita ang inyong mga gikinahanglan sa maalamon ug mabinantayon nga paagi. Paningkamot nga makahipus og bahin sa imong kita. Ayaw saypa sa pagsabut nga ang imong mga gusto maoy unang kinahanglanon.²⁵

Magkat-on kita, isip usa ka tawo, isip mga pamilya, ug isip mga ward ug mga stake sa pagpakabuhi sulod sa atong mga kinitaan. Adunay kalig-on ug kaluwasan niini nga baruganan. Usa ka tawo ang miingon nga magkadugang ang atong katigayunan kon dili kita mogasto sa wala kinahanglana. Isip mga pamilya ug isip Simbahan, makahimo kita ug kinahanglang mosangkap nianang mahinungdanon gayud alang sa atong katawhan, apan kinahanglan nga mag-amping kita nga dili molabaw sa mga butang nga wala kinahanglana o alang sa mga katuyoan nga walay direktang kalabutan sa kaayohan sa atong mga pamilya ug sa nagunang misyon sa Simbahan.²⁶

Ang pagpangandam mao ang paagi sa kinabuhi nga magdala mismo og mga ganti.

Ang pagpangandam kon ayuhon sa pagsunod, mao ang paagi sa kinabuhi, dili usa ka kalit, mapasundayagon nga programa.²⁷

Makatudlo kita sa tanan nga mga sangkap sa personal ug pamilya nga pagpangandam, nga walay kalabutan sa pagkalaglag o katalagman, apan sa pagpalambo sa estilo sa kinabuhi nga anaa sa inadlaw nga basihan sa mismong ganti.

Buhaton nato kining mga butanga tungod kay husto kini, tungod kay makatagbaw kini, ug tungod kay masulundon kita sa mga tambag sa Ginoo. Niini nga espiritu makapangandam kita alang sa kasagarang mga panghitabo, ug ang Ginoo mopalambo ug mohupay kanato. Tinuod nga moabut ang malisud nga mga panahon—kay gisultihan na silang daan sa Ginoo—ug, oo, ang stake sa Zion mao ang “alang sa usa ka panalipud, ug alang sa usa ka dangpanan gikan sa unos.” (D&P 115:6.) Apan kon magpuyo kita nga maalamon ug madaginuton, luwas kita nga sama sa anaa gayud sa Iyang mga kamot.²⁸

Mga Sugyot alang sa Pagtuon ug Pagtudlo

Hunahunaa kini nga mga ideya samtang ikaw magtuon sa hugna o samtang ikaw mangandam sa pagtudlo. Alang sa dugang nga tabang, tan-awa ang mga pahina v–xi.

Nasayud nga ang atong mga kinabuhi konektado sa pamilya, mga higala, sa Simbahan, ug sa komunidad, unsa sa inyong hunahuna ang ipasabut sa mapaningkamuton sa kaugalingon ug wala magsalig? (Tan-awa sa mga pahina 146–147.)
Si Presidente Kimball nagtudlo nga ang “sosyal, emosyonal, espirituhanon, pisikal, [ug] ekonomikanhong pagkabutang” mao ang mga elemento sa madaginuton nga pagpuyo (pahina 146). Sa unsa nga mga paagi nga ang espirituhanon nga pagkabutang may kalabutan sa ubang mga elemento?
Samtang nagtuon ikaw niini nga seksyon nga nagsugod sa pahina 147, hunahunaa kon unsa kamo kaandam alang sa “mga unos sa kinabuhi.” Sa unsa nga paagi kita mas labing andam?
Unsa nga mga kaayohan ang madala sa hardin gawas sa pagsangkap og pagkaon? (Tan-awa sa pahina 148.)
Si Presidente Kimball miingon nga “ang trabaho usa ka espirituhanon nga panginahanglan” (pahina 148). Unsang espirituhanon nga mga kaayohan ang inyong nasinati pinaagi sa pagtrabaho? Sa unsa nga paagi makatabang kita sa atong mga anak nga makat-on sa kaimportante sa trabaho?
Unsa sa inyong hunahuna ang kalainan sa gusto ug panginahanglan? Unsa nga mga kinaiya ang makatabang kanato sa pagdumala sa atong mga gusto? (Alang sa pipila ka mga ehemplo, tan-awa sa mga pahina 151–152 ug sa mga istorya sa mga pahina 143–145.) Unsa nga mga kaayohan ang anaa sa pagbaton og badyet? Unsa nga tabang ang anaa aron sa paggiya kanato sa pagbadyet sa atong mga kapanguhaan?
Basaha ang seksyon nga nagsugod sa pahina 153. Sa unsa nga mga paagi nga ang pagpangandam magdala og inadlaw nga mga ganti?

May Kalabutan nga mga Kasulatan: Genesis 41:14–57; 2 Nephi 5:17; D&P 29:8–11

family gardening — “Gamiton nato ang mga baruganan sa personal ug pamilya nga pagpangandam sa kada adlaw sa atong mga kinabuhi.”

father and son fixing engine — “Ang trabaho magdala og kalipay, pagtamud sa kaugalingon, ug kauswagan. Mao kini ang tinubdan sa tanang kalampusan; katugbang kini sa katapulan.”