2023
Ngāue Fakaetauhi ʻaki e Manavaʻofa
Sune 2023


“Ngāue Fakaetauhi ʻaki e Manavaʻofá,” Liahona, Sune 2023.

Ngaahi Tefitoʻi Moʻoni ʻo e Ngāue Fakaetauhí

Ngāue Fakaetauhi ʻaki e Manavaʻofa

ʻOku tokoniʻi kitautolu ʻe hono fakatupulaki ʻo e manavaʻofa ki he niʻihi kehé ke tau fefuaʻaki ʻetau ngaahi kavengá.

ʻĪmisi
Vitiō Tohi Tapu ʻoku hā ai e folofola ʻa e Fakamoʻuí mo ha tangata matuʻotuʻa

Ko ha Sīpinga ʻo e Manavaʻofá

Lolotonga hono Tutuki ʻo e Fakamoʻuí, naʻe nofo ha niʻihi ʻo e kakai ne nau ʻofa ʻiate Iá ʻi he veʻe kolosí. Naʻe kau ʻi he niʻihi ne nau ʻi aí ʻa ʻEne faʻeé, ko Hono mehikitangá, Mele Makitaline, mo Sione. Ko ha tūkunga faingataʻa moʻoni kiate kinautolu ne nau ʻofa lahi ʻiate Iá. Neongo naʻe ʻikai ke nau lava ʻo fakafiemālieʻi Ia mei Heʻene mamahí, ka naʻa nau foaki honau taimí, ʻofá, mo e poupoú, neongo ʻoku pau pē naʻe taʻe-fakafiemālie, faingataʻa, mo fakatuʻutāmaki.

Naʻe faivelenga ha niʻihi ʻo e kau fafiné ni kiate Ia ʻo aʻu ki he ngataʻangá pea hokohoko atu ʻenau tokoní ʻo aʻu ki he hili ʻEne pekiá ʻaki ʻenau teuteuʻi Hono sinó ke telio ʻaki ha kakala namu lelei mo e līneni tuovalevale. (Vakai, Mātiu 27:55–56; Maʻake 15:40–41, 47; Luke 23:55–56; Sione 19:25–27.)

Ngāue Fakaetauhi ʻaki e Manavaʻofa

Ko e manavaʻofá ko hano ʻiloʻi ia ʻo tokangaekina e “faingataʻaʻia ʻa e niʻihi kehé fakataha mo ha holi ke fakamaʻamaʻa ia.”1 ʻI heʻetau hoko ko e kakai fakamatelié, kuo pau ke tau aʻusia e faingataʻá. Ko hono moʻoní, kuo pau ke founga ʻe he niʻihi ʻoku tau ngāue fakaetauhi ki aí ha ngaahi pole, pea ko ha niʻihi te nau faingataʻaʻia moʻoni.

Naʻe pehē ʻe ʻEletā Niila A. Mekisuele (1926–2004) ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, “ʻI he taimi ʻoku ʻikai ke tau fua ai ha kavenga faingataʻá, ʻoku totonu ke tau tuʻu talifaki ke fai ha tokoni ki ha taha kehe—ʻo fonu ʻi he manavaʻofa mo e fakamālohi fakalaumālie.”2

ʻE ngali fakamafasia ʻa e ngāué, tautautefito kapau ʻoku foua ʻe kinautolu ʻoku tau ngāue fakaetauhi ki aí ha faingataʻa mamafa. Ko e taimi ʻoku maʻu ai ha founga ke fakafiemālieʻi ha faingataʻaʻiá, ʻoku tau fai hotau lelei tahá ke tokoni. Ka ko e taimi ʻe niʻihi, mahalo he ʻikai lahi ha tokoni te tau lava ʻo fai. ʻE lava ke faingataʻa ʻa e vakai pē ki aí ʻo hangē ko e meʻa ne hoko kia Melé. Neongo he ʻikai ke tau lava ʻo fakafiemālieʻi e faingataʻaʻiá, ka te tau lava pē ʻo ʻi ai tonu, ke foaki ʻetau ʻofá mo e poupoú.

Neongo ʻoku ʻikai saiʻia ha tokolahi ke nau hā ngali fakaʻofa, ka ʻoku hounga ki he tokolahi ʻa e mahino mo e poupou manavaʻofá ʻi he taimi faingataʻá.

ʻĪmisi
nima ʻoku ala atu ki ha tangata naʻe punou hono ʻulú

Ko Hono Fakatupulaki ʻo e Manavaʻofá

ʻI he fakaʻau ke tau ʻiloʻi e Fakamoʻuí, ʻe mahino lelei ange ai kiate kitautolu ʻa e founga ʻokú Ne manavaʻofa ai ki he kakai kotoa pē ʻoku omi kiate Iá. Te tau fakatupulaki fēfē ʻa e ʻulungaanga faka-Kalaisi ko ʻení ʻi heʻetau moʻuí?

  1. Ako e ngaahi talanoa naʻe fakahaaʻi ai ʻe he Fakamoʻuí ʻa e manavaʻofá. Naʻá Ne toutou fakahaaʻi e manavaʻofá ʻo aʻu ki he taimi naʻá Ne ongosia pe femoʻuekina aí. Fakakaukau ki he ongo naʻá Ne maʻu kiate kinautolu naʻá Ne tokoniʻí.

  2. Fakamanatu ha ngaahi taimi naʻe fakafiemālieʻi pe poupouʻi ai kitautolu ʻe ha niʻihi ʻi hotau ngaahi faingataʻá. ʻE lava ke tokoni ʻeni ke fakatupulaki e manavaʻofá mo langaki ha ngaahi fakakaukau ki he founga te tau lava ai ʻo tokoniʻi e niʻihi kehé.

  3. ʻAukai mo lotua ha manavaʻofa lahi ange pea kolea ha fakahinohino ki he ngaahi ngāue te tau lava ʻo fai ke fakahaaʻi ai ʻetau ʻofá mo e tokangá.

  4. Feinga ke ke ʻiloʻi mo maʻu ha mahino lelei ange ki he ngaahi tūkunga ʻa e niʻihi kehé. ʻI he tupulaki ko ia ʻetau mahinó mo e manavaʻofá, ʻe lava ke pehē foki mo hotau ngaahi vā fetuʻutakí, ʻo hoko ko ha ngaahi feohi fakakaungāmeʻa ʻe mahuʻingamālie mo tolonga.

  5. Ako ke fakatokangaʻi e ngaahi tūkunga ʻa e niʻihi kehé ʻaki haʻo fehuʻi pē kiate koe ha ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení, “Ko e hā nai ha meʻa ʻe faingataʻa ʻi he moʻui ʻa e tokotaha ko iá he taimí ni?” “Te u ongoʻi fēfē nai kapau ne u ʻi he tuʻunga ʻo e tokotaha ko iá?”

  6. Ako ke ke fakatokangaʻi e taimi ʻokú ke fakasiʻia pe toʻo maʻamaʻa ai e faingataʻaʻia ʻa ha taha kehe. ʻI he taimi ʻoku tau vave ai ke toʻo maʻamaʻa e faingataʻaʻia ʻa ha taha kehé, ʻoku ʻikai leva ke tau tuku ha taimi ke tau ongoʻi ha manavaʻofa ki ai.

Paaki