2023
Ko Hono Fakamālohia Hoku Vā Fetuʻutaki mo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí
Sune 2023


Kakai Lalahi Kei Talavoú

Ko Hono Fakamālohia Hoku Vā Fetuʻutaki mo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí

Naʻe hangē maʻu pē kiate au hono langa hake ha vā fetuʻutaki mālohi ange mo Kinauá ha foʻi fanangá, kae ʻoua ke u ʻahiʻahi ha meʻa foʻou.

ʻĪmisi
woman praying in meadow at sunset

Laʻitā ne ngāue ʻaki ai ha kau mōtolo

ʻOku ou fakatokangaʻi ʻi he fakaʻau ke u motuʻa angé ʻoku ou fakafalala ange ki he ngaahi vā fetuʻutakí—ʻa e ngaahi vā fetuʻutaki mo hoku ngaahi kaungāmeʻá, fāmilí, mo e kakai ko ia ʻoku nau ʻomi maʻu pē ʻeku ʻota fakamuimuitaha ʻi he ʻinitanetí (ʻofa ke tāpuekina kinautolu).

Naʻá ku ʻiloʻi ʻi ha ngaahi taʻu lahi ʻa e toutou faleʻi mai ʻe hotau kau takí ʻa e moʻoni mo e mahuʻinga ke langa ha vā fetuʻutaki mo e Tamai Hēvaní pea mo e Fakamoʻuí.1

Ka naʻe ʻikai pē ke u lava ʻo fakakaukauʻi lelei e founga ke fakahoko ai iá.

ʻOku kau ʻi he ngaahi feohi fakamāmani mo hoku ngaahi kaungāmeʻá mo e fāmilí ʻa e ngaahi pōtalanoá, fehuaʻakí, mo ʻemau feohi fakatahá. Naʻe hangē maʻu pē ʻa e fakakaukau atu ki haʻaku fetuʻutaki fakataautaha mo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí, ʻa ia ʻoku ʻikai ke fai ha sio ki aí, ko ha foʻi fananga pē ia kiate aú.

Neongo ia, ʻi heʻeku fakalaulaulotó, ne u fakatokangaʻi ʻoku fakataautaha mo makehe ʻa e vā fetuʻutaki fakataautaha ʻa e taha kotoa pē mo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí. ʻE fēfē nai kapau te u fakaʻaongaʻi e ngaahi founga ngāue naʻá ne tokoniʻi au ʻi hono fakatupulaki ha vā fetuʻutaki mālohi ʻiate au mo e kakai ʻoku ou ʻofa ai ʻi he māmaní, ki hoku vā fetuʻutaki mo Kinauá?

Ko e fakakaukau ia naʻá ku fuʻu fie maʻú.

Naʻá ku pehē ke kiʻi siviʻi angé e foʻi fakakaukau ko ʻení pea toe vakaiʻi leva hoku vā mo Kinauá hili ha ʻaho ʻe 10.

Ngaahi Founga ʻe 10 ke Fakamālohia ai e Ngaahi Vā Fetuʻutakí

ʻI heʻeku fakalaulauloto ki ha ngaahi founga ke ofi ange ai ki he Tamai Hēvaní mo e Fakamoʻuí, ne u fekumi ki ha ngaahi tefitoʻi vā fetuʻutaki ʻe 10 ʻoku faʻa tuku mai ʻe he kau mataotaó ʻo fakatahaʻi ia mo e faleʻi fakaepalōfitá, ke fai ha tokanga taha fakalaumālie ki ai.

Ko e fanga kiʻi tokoni ʻeni ʻe 10:

  1. Fetuʻutaki angatonu, pea ʻai ke leʻolahi, ʻi he loto-fakamātoato fakafou ʻi he lotú.2

  2. Hoko ko ha tokotaha fanongo lelei.3

  3. Fakahā kiate Kinaua ʻa e loto-houngaʻiá.4

  4. Fai ha ngaahi feilaulau Maʻanaua.5

  5. Ako fekauʻaki mo Kinaua.6

  6. Fakaʻaongaʻi ha taimi lelei pea mo Kinaua.7

  7. Ngāue fakataha.8

  8. Fakahaaʻi kiate Kinaua ʻa e falalá mo e tukupaá.9

  9. Fakahaaʻi ange ʻa e taimi ʻokú ke fai ai ha fehalākí.10

  10. Ako e founga naʻá Na fakahaaʻi ai ʻEna ʻofa kiate koé.11

Ko hono kamataʻí, ne u fili ke ako kau ki heʻeku Tamai Hēvaní pea mo e Fakamoʻuí (#5), ke fakaʻaongaʻi ha taimi lelei mo Kinaua (#6), mo ako ki he founga ʻokú Na fakahaaʻi mai ai ʻEna ʻofa kiate aú (#10).

1. Ako ʻo kau Kiate Kinauá

Ke ako lahi ange kiate Kinauá, ne tukutaha ʻeku tokangá ke ako ki he anga Hona ʻulungāngá. Naʻá ku ako ʻa e “Ko e Kalaisi Moʻuí,” mo e ngaahi talanoa ʻo e ngaahi mana ʻi he Tohi ʻa Molomoná, mo e ngaahi lea mei he konifelenisi lahí. Naʻá ku toe sio ʻi he ngaahi vitiō ʻa e Siasí ʻi he Tohi Tapú mo e Tohi ʻa Molomoná ke u sio ki he ngaahi ʻulungaanga ʻa e Fakamoʻuí mo e founga ʻEne akoʻí mo feohi mo e niʻihi kehé.

Ko e ʻulungaanga ʻe taha ʻo e Fakamoʻuí ne u akó ko ʻEne finangalo lelei ke fakahoko e finangalo ʻo e Tamaí (vakai, 3 Nīfai 11:11). ʻOku ʻikai ke u lava ʻo mafakakaukaua ha taha ʻoku loto-fiemālie ke mamahi mo pekia maʻá e ngaahi fehalaaki, mamahi, angahala, mo e faingataʻaʻia ʻe fehangahangai mo e taha kotoa pē kae hili ko iá naʻe ʻikai ke ʻi ai haʻane fehalaaki ia ʻaʻana. Neongo iá, naʻe ʻi ai pē ha taha naʻe loto-fiemāie.

Naʻá Ne loto-fiemālie.

Naʻá ku tui maʻu pē kiate Ia, ka kuo toe lahi ange ʻeku tuí ʻi heʻeku fakalaulauloto ki Heʻene ʻofá mo e loto-fiemālie ke foaki ʻEne moʻuí maʻakú, pea ʻoku ou houngaʻia, mo loto-fiemālie ke muimui kiate Ia. Naʻe ueʻi fakalaumālie au ʻe Heʻene loto-toʻá ke u laka atu kimuʻa ʻi he tui mo e ʻamanaki lelei, neongo ʻoku ʻi ai e ngaahi taimi ne fai ai e fehangahangai mo e loto-hohaʻá mo e manavasiʻi ki he taʻeʻiloá.

Naʻá ku hanga leva ki he ʻulungaanga ʻo e Tamai Hēvaní.

Kuo taimi lahi ʻeku feinga ke haohaoa, peá u faʻa fakakaukau ki Haʻane fofonga houhau ʻi he taimi ʻoku ou fakalotomamahiʻi ai Ia ʻaki hoku ngaahi vaivaí mo e fehalākí.

Ka ʻi heʻeku ako lahi ange ki Hono natulá, ne u ʻiloʻi ko ha tokotaha ʻaloʻofa Ia (vakai, ʻAlamā 32:22). ʻOkú Ne faʻa kātaki mo angaʻofa mo ʻofa (vakai, 2 Pita 3:9). ʻOkú Ne finangalo maʻu pē ke fakamolemoleʻi au (vakai, Mōsaia 26:29–31). Ko Ia ʻokú ne poupouʻi lahi taha aú (vakai, 2 Nīfai 26:24).

Pea naʻá ku fakatokangaʻi ko Ia tonu pē ʻa ʻeku Tamaí pea ko ʻEne fānau fakalangi au. ʻOkú Ne ʻofeina kakato au (vakai, Sione 3:16–17) mo finangalo moʻoni ke u foki ange.

Naʻe liliu ʻe heʻeku ako ki he natula ʻo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí, ʻeku fakakaukau kotoa ki he anga ʻEna ongo kiate aú mo e founga ʻokú Na kau kakato mai ai ki heʻeku moʻuí. Ne u fakatokangaʻi ʻoku ʻikai ko ha sola Kinaua kiate au—ne u ʻiloʻi pē Kinaua talu mei he kamataʻangá, pea naʻá Na ʻafioʻi maʻu pē au.

2. Tuku ha Taimi Maʻanaua

ʻĪmisi
young man gazing at sky

Laʻitā mei he Getty Images

Hangē pē ko haʻaku fokotuʻu ha taimi ke ʻaʻahi ai ki ha kaungāmeʻá, ne u tuku ha taimi ke feohi ai mo e Tamai Hēvaní mo e Fakamoʻuí ʻi he ʻaho kotoa pē. Naʻá ku fai ha lotu leʻolahi mo fakamātoato mo tuku ha taimi ke fakafanongo ai. Naʻá ku tā mo fakalaulauloto ki heʻeku ngaahi himi manakó. Naʻá ku fakalaulauloto. Pea koeʻuhi naʻe tāpuni e ngaahi temipalé (tupu mei he COVID-19), ne u luelue ʻeveʻeva fakalongolongo pē.

ʻOku ou faʻa fanongo maʻu pē ki ha podcast pe audiobook ʻi he taimi ʻoku ou lue aí. Ka ʻi he lolotonga e ngaahi taimi lue ʻeveʻeva ko ʻení, ʻoku ou fakamavaheʻi au mei he māmaní. Naʻá ku fili ke fanongo kiate Kinaua. Naʻe tokoni ʻeni ke u fehokotaki ai mo e Laumālié pea ʻiloʻi mo fakalaulauloto ki he ngaahi meʻa ikiiki ʻo e māmaní mo ʻeku taumuʻá.

Naʻá ku fakatokangaʻi hono fakakaukauʻi lahi ʻe he Tamai Hēvaní mo e Fakamoʻuí ʻa ʻEna ngaahi fakatupú—ʻo kau ai au.

Ne u ongoʻi ha mālohi lahi fakalaumālie ʻoku maʻu mei he taimi lōngonoa mo fakaʻofoʻofa ko ia mo ʻeku Tamai Hēvaní mo e Fakamoʻuí. Ne u fakatokangaʻi lahi ange hoku ngaahi tāpuakí, ne u fakatokangaʻi ha loto-houngaʻia lahi ange ki hono kotoa ʻo e moʻuí, naʻá ku maʻu ha fakapapauʻi lahi ange ki heʻeku ngaahi filí, pea ne u ongoʻi hono poupouʻi au ʻe Hona mālohi ʻoku ʻikai ke faʻa fakatokangaʻí.

Pea hangē pē ko ha toe faʻahinga feohi kehé, ne mau toe ofi ange ʻi hono fakamuʻomuʻa e taimi ʻoku mahuʻingá.

3. Fakatokangaʻi e Anga ʻEna ʻOfa ʻIate Aú

ʻOku tau maʻu kotoa e ʻofa lelei tahá ʻi ha ngaahi founga pau.12 Ne u fakakaukau ki he anga hono ʻofaʻi au ʻe he niʻihi kehé mo e meʻa naʻá ne uesia lahi taha au ʻi he ngaahi taʻu lahi, pea ne u fakatokangaʻi ne u ongoʻi maʻu pē ʻa e ʻofa lahi tahá mei he ngaahi lea lelei ʻa e niʻihi kehé.

ʻI heʻeku fakatokangaʻi e meʻá ni, naʻá ku toe fakatokangaʻi foki, ko e tali lotu fakaʻofoʻofa tahá pe ko e fakafiemālie lelei taha mei he Tamai Hēvaní pe Fakamoʻuí, naʻe fakafou mai maʻu pē ia mei he ngaahi leá, ʻo tatau ai pē pe ko ha ngaahi lea mei ha taha naʻe ueʻi ia ke talanoa mai kiate au, ngaahi moʻoniʻi meʻa ʻi he folofolá, mei he ngaahi tohí, pe ngaahi kupuʻi lea fakaʻofoʻofa ʻa e kau palōfitá mo e kau ʻaposetoló. Kuo fakafiemālieʻi mo fakanonga maʻu pē hoku lotó ʻe he ngaahi leá ʻo laka hake ʻi ha toe meʻa.

ʻOku ou toe fakakaukau foki ki he anga ʻEna ʻofa ʻiate au ʻi ha ngaahi founga kehe, hangē ko hono fakafou mai ʻi he kakai ʻoku ou ʻofa aí, mei ha kakai foʻou, ʻo ʻau ki ha ngaahi meʻa fakaʻofoʻofa mo angaʻofa ʻoku hoko “fakatuʻupakē.” Ne u tangi ʻi heʻeku fakatokangaʻi ʻEna ʻofaʻi au ʻi ha ngaahi founga lahi, kae tautefito ki he founga ʻoku ou maʻu lelei taha ai iá. ʻOkú Na ʻafioʻi lelei kitautolu mo e founga ke tokoniʻi fakataautaha mo lelei taha ai kitautolú.

Te tau lava foki ʻo fakahaaʻi kiate Kinaua e ʻofá ʻi he founga lelei taha ʻoku tau ʻilo ke fakahoko ʻaki iá—ʻi hono vahevahe atu e ongoongoleleí, muimui kiate Kinauá, mo hono tokoniʻi ʻo e niʻihi kehé.

Kapau ʻokú ke fie maʻu ke ʻiloʻi e founga ʻokú Na fakahaaʻi mai ai e ʻofá, kole ki he Tamai Hēvaní ke tokoni ke ke fakatokangaʻi ia. Te Ne fakahaaʻi atu kiate koe.13

Langaki ha Ngaahi Vā Fetuʻutaki Moʻoní

Naʻe hanga ʻe he aʻusia ko ʻení ʻo fakahā kiate au ʻa e lahi ʻo e mālohi fakalaumālie te u lava ʻo maʻu ʻi hono fakamuʻomuʻa hoku vā fetuʻutaki mo e Tamai Hēvaní pea mo e Fakamoʻuí.

Pea ʻoku ou palani ke hokohoko atu hono ngāueʻi e ngaahi tokoni ko ʻeni ki he vā fetuʻutakí. ʻOku ou toki ʻiloʻi lelei he taimí ni ʻoku moʻoni, mālohi, pelepelengesi, mo taʻengata hoku vā fetuʻutaki mo Kinauá. ʻOku ʻikai ko ha ʻata pē Kinaua, ʻo hangē ko ʻeku fakakaukau kimuʻá.

ʻOkú Na nofo ʻiate kitautolu. ʻOkú Na ʻafioʻi e meʻa kotoa pē. ʻOkú na tuʻu mateuteu ke lilingi hifo kiate kitautolu ha mālohi, fakafiemālie, poto, fakahinohino, mo e melino, kae tautefito ki he taimi ʻoku tau fakaʻatā ai ha taimi mo ha potu ʻi heʻetau moʻuí Maʻanauá.

Feinga angé ʻi he founga pē ʻaʻau ke ofi ange kiate Kinaua pea sio pe ko e hā e meʻa ʻe hokó! ʻOku ou lava ke fakamoʻoni ʻi heʻetau fakamuʻomuʻa e ngaahi feohi mahuʻinga ko ʻení pea muimui kiate Kinauá, te tau lava leva ʻo maʻu e ivi tākiekina fakamoʻui ʻo e Fakamoʻuí, pea ngaʻunu kimuʻa ʻi he tuí (vakai, Filipai 4:13), pea maʻu e loto-falala mo e fiefia lahi angé.

ʻOku ou ʻiloʻi kuó u aʻusia ia.

Ngaahi Maʻuʻanga Fakamatalá

  1. Vakai, James E. Faust, “A Personal Relationship with the Savior,” Ensign, Nov. 1976, 58–59.

  2. Vakai, “How I #HearHim: Elder Jeffrey R. Holland” (video), ChurchofJesusChrist.org/media.

  3. Vakai, Russell M. Nelson, “Fanongo Kiate Ia,” Liahona, Mē 2020, 88–92.

  4. Vakai, Thomas S. Monson, “Ko e Meʻa-foaki Fakalangi ʻo e Loto-Houngaʻiá,” Liahona, Nōvema 2010, 87–90.

  5. Vakai, Dallin H. Oaks, “Feilaulaú,” Liahona, Mē 2012, 19–22.

  6. Vakai, Russell M. Nelson, “Prophets, Leadership, and Divine Law” (fakataha lotu fakaemāmani lahi maʻá e kakai lalahi kei talavoú, 8 Sānuali, 2017), broadcasts.ChurchofJesusChrist.org.

  7. Vakai, M. Russell Ballard, “How I Hear Him in Still and Quiet Moments,” blog post, July 17, 2020, ChurchofJesusChrist.org.

  8. Vakai, Cristina B. Franco, “Ko e Fiefia ʻi he Tokoni Taʻesiokitá,” Liahona, Nōvema 2018, 55–57.

  9. Vakai, Russell M. Nelson, “Tuku Ke Lāngilangiʻia ʻa e ʻOtuá,” Liahona, Nōvema 2020, 92–95.

  10. Vakai, Russell M. Nelson, “Te Tau Lava ʻo Fai Lelei Ange pea Toe Lelei Ange,” Liahona, Mē 2019, 67–69.

  11. Vakai, Dieter F. Uchtdorf, “Ko e ʻOfa ʻa e ʻOtuá,” Liahona, Nōvema 2009, 21–24.

  12. Vakai, Gary Chapman, The 5 Love Languages: The Secret to Love That Lasts (2010).

  13. Vakai, Sheri L. Dew, Worth the Wrestle (2017), 8, 9, 41.

Paaki