2023
Ko e Hoko ʻa e Sila ʻi he Temipalé ko ha Fakatupulaki ʻi Heʻeku Nofo Malí
Sune 2023


Fakakomipiuta Pē: Kakai Lalahi Kei Talavoú

Ko e Hoko ʻa e Sila ʻi he Temipalé ko ha Fakatupulaki ʻi Heʻeku Nofo Malí

Koeʻuhí ko e mahaki fakaʻauhá, naʻe pau ai ke ma mali fakapuleʻanga pē mo hoku husepānití kae ʻikai ʻi he temipalé.

ʻĪmisi
loki silá

ʻOku ou manatuʻi ʻa e taimi naʻe fakahoko ai ʻa e fanongonongo ke tāpuni kotoa ʻa e ngaahi temipalé lolotonga ʻa e mahaki fakaʻauhá, naʻá ku fetuʻutaki kia Kētoni (ko e tangata te ma malí) ke aleaʻi pe ko e hā ʻa e meʻa te ma hoko atu ki aí. Naʻe totonu ke ma mali ʻi he temipalé ʻi ha ngaahi uike siʻi mei ai, pea naʻe ʻikai ke ma fakapapauʻi pe te ma tatali kae ʻoua kuo toe fakaava ʻa e ngaahi temipalé pe ko ʻema mali fakapuleʻanga kae toki fakahoko e silá ʻamui ange.

Kiate au fakataautaha, naʻá ku loto mamahi koeʻuhí he naʻá ku fakakaukau maʻu pē ki hoku ʻaho malí ʻi he temipalé pea naʻe kamata ke mole atu ʻa e faingamālie ko iá. Naʻá ku palani foki ke maʻu hoku ʻenitaumení ʻi he uike tatau pē te ma mali aí, ko ia naʻe pau ai ke ma tatali fuoloa ange ki he taimi ʻe toe fakaava ai ʻa e ngaahi temipalé ki he ʻenitaumení mo e silá fakatouʻosi.

Hili ha ngaahi lotu mo e fealeaʻaki lahi, naʻá ku fili mo Kētoni ke ma mali fakapuleʻanga ʻi he ʻaho naʻá ma fokotuʻu ke ma mali temipale aí. Ka naʻá ma fakapapauʻi ke fakahoko ʻema silá ʻi he taimi pē ʻe toe fakaava ai ʻa e ngaahi temipalé.

Ko e Teuteú

ʻI heʻema tatali ke toe fakaava ʻa e ngaahi temipalé, naʻá ma fakaʻaongaʻi ʻa e taimi ko iá ke ako lahi ange fekauʻaki mo e ngaahi fuakava te ma fakahoko ʻi he ouau silá (pea ʻi hoku ʻenitaumení). Naʻá ku talanoa mo Kētoni ki heʻema pīsopé fekauʻaki mo ha kalasi teuteu ki he temipalé, pea naʻe ueʻi ia ke ne kole kia Kētoni ke hoko ko ʻeku faiako. ʻI he uike ki he uike, naʻá ku tangutu fakataha mo Kētoni ʻo talanoa ki he temipalé.

Ko ha taimi makehe mo fakaivia moʻoni ʻeni ʻi homa vā fetuʻutakí ʻi heʻema aleaʻi ʻa e ngaahi palōmesi ʻo e fuakavá te ma fakahoko ʻi he taimi te ma sila aí.

Hili ha māhina ʻe ono mei heʻema mali fakapuleʻangá, naʻe maʻu hoku ʻenitaumení pea silaʻi au mo Kētoni. Naʻe ʻātakaiʻi kimaua ʻe homa fāmilí, ka ʻoku ʻikai tatau ia mo e ʻaho naʻá ma mali aí, naʻe ʻikai ke ma manavasiʻi pe hohaʻa—naʻá ma fiefia ʻaupito! Naʻá ma tokanga taha pē ki he ʻuhinga ʻo e mali taʻengatá—ʻa e ngaahi fuakava naʻá ma fakahokó. Ko e moʻoni, ʻoku fakafiefia mo mālie ʻa e ngaahi fakafiefia mo e ngaahi ʻekitivitī ʻoku faʻa fakahoko ʻi ha ʻaho mali. Ka ʻoku ou houngaʻia ʻi he taimi naʻá ma maʻu ke ma mateuteu ai ke ma fai ha fuakava ʻiate kimaua pea mo e ʻOtuá. Tatau ai pē pe ʻokú ke ʻuluaki mali fakapuleʻanga pe ʻi he temipalé, ʻoku ou ʻiloʻi ko e taha ʻo e meʻa fakafiefia taha te ke aʻusiá ko e teuteu ʻi he loto-moʻoni ke fakahoko ha ngaahi fuakava mo ho malí pea tokanga taha ʻi hoʻomo ʻaho malí ki hono fakahoko ʻa e ouau ko iá.

ʻI he momeniti naʻá ma tūʻulutui ai ʻi he ʻōlitá ʻo silaʻi kimauá, naʻe fonu homa lotó ʻi he ongoʻi houngaʻia, ʻofa, mo e fiefia lahi. Naʻá ma fakatou ongoʻi ha faikehekehe lahi ʻi homa vā fetuʻutakí ʻi he taimi pē ko iá.

Neongo naʻá ma mali fiefia ʻi he māhina ʻe ono kuohilí, ka naʻá ku talanoa mo Kētoni ʻi he pō ko iá ki he toputapu makehe kuó ma ongoʻi ʻi he taimí ni ʻi heʻema nofo malí. Kuó ma maʻu ha ongo foʻou ʻo e kakato mo e melino ʻi homa vā fetuʻutakí. Naʻe fuʻu mālohi ʻaupito ʻa e Laumālié ʻi homa ʻapí he pō ko iá pea hangē ne ongoʻingofua iá. Naʻá ma ongoʻi ha tuʻunga foʻou ʻo e feʻofaʻakí ʻiate kimaua pea ki he Fakamoʻuí ʻi homa lotó. Pea naʻá ma ʻiloʻi naʻe hoko ia koeʻuhí he kuo haʻi kimaua ki heʻema Tamai Hēvaní ʻo fakafou ʻi he ngaahi fuakava taʻengatá.

Fakakaukauloto

Kuó ma mātā mo Kētoni mei he ngaahi meʻa kuó ma aʻusiá ʻa e mahuʻinga ʻo hono langa mo fakamālohia hotau vā fetuʻutaki fakafoʻituituí pea fakataha mo hotau Fakamoʻui ko Sīsū Kalaisí mo ʻetau Tamai Hēvani ʻofá. ʻOku fakaʻatā kitautolu ʻe he sila ʻi he temipalé ke tau ongoʻi kakato ʻa e mālohi ʻoku ʻomi ʻe hono fakahoko mo tauhi ʻo e ngaahi fuakavá ki he nofo malí—ʻa e founga te nau lava moʻoni ai ʻo liliu ʻetau feʻofaʻakí mo fakaafeʻi ʻa e faifakamoʻui, huhuʻi, mo e ʻofa ʻa e Fakamoʻuí ki hotau vā fetuʻutakí.

ʻOku ou fakaongo atu ʻa e fakaafe kimuí ni ʻa Palesiteni Lāsolo M. Nalesoní: “Kapau naʻe malava ke u talanoa fakafoʻituitui mo e [kakai lalahi] kei talavou kotoa, te u kole fakamātoato atu ke kumi haʻo hoa ʻe lava ke mo sila ʻi he temipalé. Mahalo te ke fifili pe ko e hā hano ʻaonga ki hoʻo moʻuí. ʻOku ou palōmesi atu ʻe ʻaonga kotoa ia! ʻI hoʻo mali ʻi he temipalé mo toutou foki ki aí, ʻe fakamālohia ai koe mo tataki hoʻo ngaahi filí.”1

Kuó u aʻusia mo Kētoni ʻi heʻema moʻuí ʻa e “ʻaonga kotoa” naʻe fakamatalaʻi ʻe Palesiteni Nalesoní. Kimuí ni maí, naʻá ma talitali lelei ʻema fuofua pēpeé, ko ha kiʻi taʻahine fakaʻofoʻofa, kuó ne fakaava homa lotó mo e ʻatamaí ki he ʻofa ʻa e ʻOtuá ʻiate kimauá ʻi ha tuʻunga foʻou. Ko e taimi kotoa pē ʻokú ma vakai ai ki hono fofonga fakaʻofoʻofá, ʻokú ne fakamanatu mai ʻa e ngaahi tāpuaki fungani ʻo e temipalé mo e ngaahi fāmili taʻengatá. ʻOku ʻamaua ia ʻo taʻengata, pea ʻe tāpuekina au mo Kētoni ke ma fakataha ʻo taʻengata koeʻuhí kuó ma sila ki he nofo taimí pea mo e taʻengatá kotoa foki.

ʻOku ou fakamoʻoni ʻoku taau ʻa e sila ʻi he temipalé mo e meʻa kotoa pē pea te ke mātā ʻa e toʻukupu tākiekina ʻo e ʻEikí ʻi ho vā fetuʻutakí ʻo kapau ʻe hokohoko atu hoʻo tokanga taha ki hoʻo ngaahi fuakavá mo fakamuʻomuʻa ʻa e temipalé ʻi hoʻo moʻuí.

Paaki