Men ko an Indeeo rej Waļo̧k Aolep Raan
Ettā bōro kōn wōn kōj im jibadbad eo an Anij n̄an kōj eaorōk.
Jān tōre eo ikar mijenede ilo British Mission āinwōt juon ļaddik em̧m̧an ded, kōm̧m̧an kōjak em̧m̧an ippa. Jet iien ej waļo̧k jān ad kwaļo̧k ad jab errā kōn bar juon, m̧wil, ettā bōro ilo watōk mour. Juon waanjon̄ak in menin ej wāween an jōm̧ar bōk jikin. Jōm̧ar ko an Ribritish rekkadu im ukoktak. Juon rijeje ekar ba, “Em̧m̧an ippa jōm̧ar an RiBritish, ej raan eo em̧m̧antata ilo juon iiō.”1 Juon pija in kartuun in British em̧m̧an ippa eaar pija eo ilo jikin kiki eo an mejurlep ilo jibbon̄ im kwaļo̧k n̄an kidu eo nejin, “O ibūlōn̄! Eļap arro kar mejurlep im jejujen miss i jōm̧ar eo.”2
Ewōr juon wāween keidi naan in kōjak in n̄an mour eo ad ilo laļ aiboojoj in. Jeje ko rekwojarjar relukkuun kalikkar bwe mour eo ad m̧okta ej juon iien eo ekadu. Jemaron̄ ba bwe jān juon kōļmenļo̧kjeņ, iien ko ad ioon laļ in ej āinwōt juon iien ekkadu āinwōt juon jōm̧ar an Ribritish.3
Jet iien unleplep eo an armej im unin aer pād ioon laļ in rej barāinwōt kōmeļeļe ilo naan ko rettā. Rikanaan Moses ekar kwaļo̧k ilo wāween an jet armej ba rainin emaron̄ juon mālim. Āinwōt an jeje ilo Bōōr eo Eļap Wōņāān, Irooj, ej kōpooj Moses n̄an jerbal in kanaan eo an, ej leļo̧k n̄an e juon kōļmenļo̧kjeņ kōn laļ in im aolep ajri ro nejin armej ro rej im rekar kōm̧anm̧an.4 Paaktok in an Moses bwilōn̄ ekar, “Kiō … kōn un in ijeļā bwe armej ejej tokjān, men eo me ijjamin kar kōtmāne.”5
Ālkin, Anij, ilo wāween rot n̄an naan in elotaan eo n̄an jabdewōt en̄jake in jab aorōk eo me Moses ekar en̄jake, ekar kwaļo̧k unleplep eo An em̧ool: “Bwe lo, en̄in ej jerbal eo Aō im aiboojoj eo Aō—n̄an kakūrm̧ool jab wabanban im mour indeeo an armej.”6
Jej aolep juon wōt im̧aan Anij. Katak ko An ralikkar. Ilo Bok in Mormon eo, jej riit, “Aolep rej āinwōt juon n̄an Anij,” ekoba “rikilmej im rimouj, rikalbuuj, m̧aan im kōrā.”7 Āinwōt an ekkar, aolep rej ruwainene n̄an itok n̄an Irooj.8
Jabdewōt eo ej bōk wāween ko rem̧m̧an ium̧win karōk eo an Jemed ej kōnke kadkad ko āinwōt armej in ia, kōrā ak m̧aan, jikin, kajin, ak jekjek ko kōn jeraam̧m̧an ebōd im ejjab meļeļe kōttōbar eo em̧ool an Irooj n̄an aolep ajri ro nejin Jemād.9
Ejerata, ilo raan kein ad ilo enan̄in aolep jekjek ko an jukjukin pād, jej lo an juon jab aorōk im an waļo̧k utiej bōro ilo an ettā im bōk eddo n̄an Anij rej kōnanaik. Enan̄in aolep jukjukin pād em̧ōj aer luuji m̧ool ko raorōk im rejjab meļeļe etke jej mour ioon laļ in. M̧ool in ettā bōro, eo ej aorōk n̄an bōk kōttōbar eo an Irooj n̄an kōj, ej jeja an waļo̧k.10
Elukkuun aorōk n̄an meļeļe ettā bōro eo an Kraist eļap, wāppen eo An, m̧wil eo An, im jeļāļo̧kjeņ eo An, āinwōt an jeje ko rekwojarjar kwaļo̧k. Ej menin bwebwe n̄an pere menin aorōk eo an kajjieon̄ ejjab bōjrak n̄an piktok ko āinwōt an Kraist im m̧wil ko ilo jekjkej ko an raan n̄an raan, eļaptata ettā.11
Jeje ko rekwojarjar relukkuun kalikkare bwe men̄e mour in ioon laļ in ekadu, ej kanooj lukkuun in aorōk. Amulek, eo ekar juon mijenede m̧ōttan Alma ilo Bok in Mormon, ekar ba, “Mour in ej iien eo n̄an armej bwe ren m̧aanjāppopo n̄an iioon Anij; aaet, lo raan eo ilo mour in ej raan eo n̄an armej bwe ren kōm̧m̧an jerbal ko aer.”12 Jejjab kōņaan, āinwōt pija in kartuun eo aō, n̄an kiki ilo mour in.
Waanjon̄ak in ettā bōro eo an Rilo̧mo̧o̧r eo im katok eo An n̄an aolep armej ej m̧akūtkūt eo eļap ilo bwebwenato. Rilo̧mo̧o̧r eo, men̄e ej juon uwaan Doulul in Anij, ekar m̧ōņōņō in itok n̄an laļ in āinwōt juon nin̄nin̄ ettātata im jino juon mour eo ekoba katakin im kōmour ro Jein im Jatin im eļaptata en̄taan kōn metak eo epen kōmeļeļeiki ilo Gethsemane im ioon dōbwāāl eo n̄an kōwāppen Pinmuur eo An. Makūtkūt in iakwe in im ettā bōro in ilo m̧ōttan eo an Kraist jej jeļā kake āinwōt ettā eo An.13 Ekar kōm̧m̧ane menin n̄an aolep armej im kōrā ro nejin Anij ekar im Enaaj kōm̧anm̧an er.
Jemedwōj Ilan̄ ejjab kōņaan bwe ajri ro Nejin ejjab jako aer kōjatdikdik ak ebbeer ilo aer pukot aiboojoj eo an aļ. N̄e jej joļo̧k ad iien im ļōmņak kōn Anij Jemād im Kraist Nejin, wōn Er, im Ta eo Er rekar tokje ilo etad, ej kobrak kōj kōn kautiej, bwilōn̄, kam̧oolol, im ettā bōro.
Ettā bōro Ej Aorōk ilo Jipan̄ Irooj Kajutak Kabun̄ eo An
Alma eaar kajjitōk juon kajjitōk ilo tōre eo an me ejejjet n̄an tōre in, “Eļan̄n̄e kom̧ ar iminene kōn juon oktak in bōro, im eļan̄n̄e kom ar en̄jake n̄an al, al in iakwe em̧ool in pinmuur, ikōņaan kajjitōk, kom̧ maron̄ ke en̄jake kiiō?”14 Alma ekar wōnm̧aanļo̧k wōt, “Kom̧in ba ke, n̄e kar kūr kom̧ n̄an mej ilo iien in , … bwe ebwe ami kar ettā?”15
Aolep iien ij riit kōn jerbal in kaarmejete eo an Alma eo Edik āinwōt juon jeban laļ eo n̄an kwaļo̧k naan ko an Anij,16 ij bwilōn̄. Alma elukkuun alikkar an wōr juon naan in kam̧ool eļap ippān kōn Anij Jemān im Jisōs Kraist im ekar lukkuun en̄jake eddo eo an n̄an Er im ilo ejjeļo̧k pere. Ekar wōr ippān kālet ko rejim̧we im̧aantata im ettā n̄an joļo̧k kadkad im jerbal eo an kōnke ekar kile bwe jerbal n̄an Irooj ekar ļapļo̧k an aorōk.
An wōr kain ettā bōro rot in em̧m̧an ilo mour ko ad n̄an jipan̄ kalōk Kabun̄ in elukkuun aorōk. Juon waanjon̄ak ilo bwebwenato in Kabun̄ in ej waļo̧k. Ilo Juun 1837, Rikanaan Josep ekar bōk im̧we ke ekar pād ilo Kirtland Temple n̄an kūr Rijilōk Heber C. Kimball bwe en bōk gospel eo an Jisōs Kraist n̄an “England … im kōppeļļo̧k kōjem̧ ko an lo̧mo̧o̧r n̄an laļ en.”17 Rijilōk Orson Hyde im jejjo ro jet rekar jitōn̄ er bwe ren mijeļo̧k e. Uwaak eo an Elder Kimball ekar kabwilōn̄lōn̄. “Ļōmņak eo em̧ōj letok n̄an juon mijen eoarōk ekar juon men eo inan̄in jab ineeke. … [Ikar] pojak in rum̧ļo̧k kōn eddodo eo kar letok ioō.”18 Mekarta, ekar bōk mijen eo kōn tōmak lukkuun tōmak, kallim̧ur, im ettā bōro.
Jet iien ettā bōro ej bōk kūr ko men̄e jejjab en̄jake ad likjab. Jet iine ettā bōro ej jerbal ilo tiljek n̄e jej en̄jake maron̄ eo n̄an ijjitōn̄ eo eļapļo̧k an aorōk. Ritōl ro ettā būruweer rekar kwaļo̧k ilo naan im waanjon̄ak bwe ejjab aorōk ia eo jej jerbal ie ak eaorōk ewi wāween ad tiljek im jerbal.19 Jet iien ettā bōro ej anjo jān en̄jake ko rekōmettak men̄e jej en̄jake an ritōl ro ak membōr ro jet ejjab em̧m̧an aer kōm̧m̧an n̄an kōj.
Ilo Juļae 23, 1837, Rikanaan Josep ekar kweilo̧k ippān Elder Thomas B. Marsh, Būreejtōn eo an Doulul eo an Jon̄oulruo ro. Elder Marsh ekar rup būruwōn bwe Rikanaan eo ekar kūr ruo membōr in doulul eo an n̄an etal n̄an England ilo an jab kepaake e. Ke Josep ekar kweilo̧k ippān Elder Marsh, jabdewōt en̄jake ko rekemettak kar likūt itulik, im Rikanaan eo ekar bōk juon revelesōn ekabwilōn̄lōn̄. Ej kiiō 112th jekjōn in Katak im Bujen ko.20 Ej letok tōl eo ekabwilōn̄lōn̄ jān lan̄ kōn kautiej kōn ettā bōro im jerbal in mijenede. Eoon 10 ej riit, “Kwōn kōttāik eok,im Irooj am Anij enaaj tōl eok kōn peim, im lewōj n̄an eok uwaak n̄an jar ko am.”21
Revelesōn in ekar waļo̧k ilo ejja raan eo me Elder Kimball, Hyde, im John Goodson, rekar obrak kōn ettā bōro, kar kwaļo̧k Jepļaaktok eo an gospel eo an Jisōs Kraist ilo Vauxhall Chapel ilo Preston, England.22 Ekar kein kajuon in an mijenede kwaļo̧k jepļaaktok eo an gospel eo ilkin North America ilo epepen in. Kijejeto in jerbal eo aer ekar tokjen aolep rioktak ro rekar peptaij im ekar tōlļo̧k n̄an nōm̧ba eo eļap an membōr ro retiljek.23
Rej m̧ōttan wōt revelesōn ko rej tōl jerbal in mijenede ilo raan kein ad. Rej riit, jidikin, “Bwe jabdewōt eo kom̧ naaj jilkinļo̧k ilo Eta … enaaj wōr aer kajoor n̄an kōpeļļo̧k kōjām in aelōn̄ eo Aō n̄an jabdewōt laļ … to̧o̧n wōt aer naaj kōttāik er make Im̧aō, im pād ilo naan eo Aō, im eo̧ron̄e ainikien Jetōb eo Aō.”24
Ettā ekar kajoor eo ekar rie jerbal in mijenede eo ekabwilōn̄lōn̄ ekar kōtļo̧k an Irooj ejaake Kabun̄ eo An ilo juon wāween ekabwilōn̄lōn̄.
Lukkuun kam̧oolol, jej wōnm̧aanļo̧k im loe menin ilo Kabun̄ in rainin. Membōr ro, ekoba diktak in epepen eo, rej joļo̧k iien ko aer im to̧rto̧re m̧aanļo̧k aer jikuuļ im jerbal n̄an jerbale mijen ko. Elōn̄ rūtto ro rej membōr rej em̧m̧akūt jān jerbal ko aer im kōm̧m̧an kaarmejete ko jet bwe ren jerbal n̄an Anij ilo jabdewōt eddo rej kūr er n̄ani. Jejjab kōtļo̧k jabdewōt jekjek ko ad make n̄an aer bōkļo̧k kōj jān ad kōttōbrak kōttōbar eo An.25 Jerbal ko an Kabun̄ in rej aikuji bōro ko rettā. Jej ettā im jerbal āinwōt kūr kōj kōn aolepān ad maron̄, ļōmņak, im kajoor. Ilo aolep ļābōļ an Kabun̄ in, eaorōk n̄an meļeļe m̧wil in ettā eo an Kraist.
Aolep Raan Ettā Bōro Ej Aorōk ilo Jipan̄ Kōpooj Armej ro n̄an Ioon Anij.
Kōttōbar eo ilo kautiej Irooj im leļo̧k kōj make n̄an Ankilaan26 ejjab aorōk ilo jukjukin pād rainin āinwōt kar ilo tōre ko m̧okta. Jet ritōl rej Rikūrijin in tōmak ko jet rej tōmak bwe jej mour in Kūrijin ejjab lukkuun aikuj.27
Ium̧win epepen ko, kabun̄ ej pedped wōt ioon wānōk an ettā bōro im wānōk ko an iaio an karbōb ilo nuknuk im meļeļe eo raar unleplep eo an jon̄ak.
Ilo laļ in rainin, ewōr juon ļapļo̧k ej kōmejajaik utiej bōro, ļōmņak wōt kōn kōj make, im “lāj n̄an ro jet,” eo me jet iien ej tōlļo̧k n̄an m̧ool in utiej bōro. Jet rej ļōmņak bwe aorōk ko an jon̄ak in m̧wil kōn m̧ōņōņō rainin ekoba “lukkuun m̧ool, kajoor, ejekekiik—im eļaptata, jab pedped ioon ro jet … kōnke kajoor eo am̧ ej … ej pād ilo peim̧.”28
Jeje ko rekwojarjar rej rie juon bar juon wāween jerbale. Rej kwaļo̧k bwe jej aikuj erom̧ rikaļoor ro rem̧ool an Jisōs Kraist. Menin ej kobaiktok ejaak an juon en̄jake ekajoor kōn eddo eo ad n̄an Anij im ettā bōro n̄an kepaak mour. Kiin̄ Benjamin ekar katakin bwe piktokin armej ej rikōjdat n̄an Anij im rie eo jej aikuji n̄an bōktok n̄an kōj make “karreelel ko an jetōb Kwojarjar.” Ekar kōmeļeļeiki, ilubwilijin men ko jet, me rej aikuj ad erom̧ “ettā, ineem̧m̧an, ettā bōro, kem̧m̧aanwa, [im] obrak kōn iakwe.”29
Jet bōd in kōjerbal riab āinwōt juon iien m̧ōņōņō kōn piktokin armej im m̧wil ko rej jum̧ae ettā bōro, jouj, tiriam̧o̧, jeorļo̧k bōd, im kautiej. Jemaron̄ kōjeraam̧m̧an m̧wil ko kōj make jej jenolo̧k kaki āinwōt ajri ro nejin Anij ilo ad jab kōjerbal riab āinwōt juon jekpen kōn m̧wil ko rejjab āinwōt Kraist.
Ilo ad pukot ettā bōro, intōrnōt rainin ej kwaļo̧k apan̄ ko n̄an kōjekdo̧o̧n utiej bōro. Ruo waanjon̄ak ko jej kōtļo̧k an juon kōm̧m̧ane men eo ejjeļo̧k tokjān ej “kalimjek n̄a” jum̧ae ro jet kōm̧m̧an post rej rekalulu ilo social media. Juon bar waanjon̄ak ej “kwaļo̧k ennaan ko rejekkar.” Ej kōmeļeļeiki āinwōt “juon ennaan eriab [ak pija] eo me kōttōbar eo an ej n̄an kepaaktok ro jet n̄an juon eo eutiej būruwōn.”30 Rikanaan ro rekar aolep iien kakkōļ kōn utiej bōro im kwaļo̧k men ko ejjeļo̧k tokjāer an laļ in.31
Ajeded in nanaļo̧k an ilo kōnono kake an jukjukin pād ej barāinwōt juon inepata. Pedped indeeo an anemkwoj in kālet ej aikuj bwe jān kautiej elōn̄ kālet ko me jejjab errā ie. Jum̧ae im aitwerōk kiiō ekkā an kakkure “tōrere ko an m̧wil ko ad.”32 Jej aikuj m̧wil eo em̧m̧an im ettā bōro.
Alma ekar kakkōļ ņae “kōmmejāje ilo juwa in būruōmi,” “kōtmāne wōt ke bwe kom̧ em̧m̧anļo̧k jān bar jet,” im kakkure ro rettā būruweer ro rej “etetal āinwōt laajrak eo ekwōjarjar an Anij.”33
Ikar loe juon men em̧m̧an ilubwilijin armej ro jān tōmak ko otemjej ro rej ettā būruweer im en̄jake eddo eo aer n̄an Irooj. Elōn̄ iaer rej ļoor rikanaan an Kallim̧ur Mokta Micah, eo ekar kwaļo̧k, “Ta eo Irooj ej pukot jān eok ijjello̧kun bwe kwōn kōm̧m̧an jim̧we, im yokwe jouj, im bwe kwōn etetal ippān am̧ Anij kōn juon bōro ettā?”34
N̄e jej lukkuun ettā bōro, jej jar kōn jeorļo̧k bōd im jeorļo̧k an ro jet bōd. Ilo ad riit ilo Mosaia, Alma ekar katakin bwe jon̄an emmakijkij in wōt an armej ro aō ukeļo̧k Inaaj jeorļo̧k aer bōd im bōd ko aer ņae Eō.35 Ilo bar juon wāween, āinwōt an kwaļo̧k ilo Jar an Irooj,36 a eļan̄n̄e kom̧ jab jeorļo̧k bōd ko an armej , barāinwōt Jememwōj e jāmin jeorļo̧k bōd ko ami.37 Kōnke Pinmuur eo an Jisōs Kraist, kōn ukweļo̧k jerawiwi ko ad rej jako. N̄e jejjab jeorļo̧k an ro rej bōd ņae kōj, jej pād ilo ad jab bōk Pinmuur eo an Rilo̧mo̧o̧r eo. Dāpij wōt juon peļ in bōro im m̧akoko in jeorļo̧k bōd ak m̧akoko in kōttāik būruwōd kōta ko ad ilo m̧wil āinwōt Kraist em̧ool ej bōktok kōj ium̧win kakkure. Dāpij juon peļ in bōro ej paijin n̄an jetōb ko ad.38
In barāinwōt kakkōļ ņae jabdewōt utiej bōro. Irooj, jān rikanaan Moronai, ej kōm̧m̧ane juon kainōknōk eo ejjeļo̧k kobban ikōtaan riutiej bōro im riettā bōro: “Ribwebwe ej kajirere, ak renaaj jan̄; im aō tiriam̧o̧ ebwe n̄an eo ettā.” Irooj ekar bar kwaļo̧k, “Ij leļo̧k n̄an armej m̧ōjņo̧ bwe ren maron̄ ettā bōro; im Aō jouj ebwe n̄an aolep armej ro me rejkōttāik er Im̧aō; bwe eļan̄n̄e rej kōttāik er Im̧aō, im wōr aer tōmak ilo N̄a, innām Inaaj kōm̧m̧an mennin m̧ōjņo̧ ko ren erom kajoor n̄an er.”39
Ettā bōro rej barāinwōt kam̧m̧oolol kōn kōjeraam̧m̧an ko aer rellōn̄ im jipan̄ eo ekwojarjar rej bōke. Ettā bōro ejjab jet tōprak eļap maron̄ kile ak em̧ool jet idajon̄jon̄ ko reļlap anjo̧ ioer. Ej juon kōkkaļļe in kajoor ilo jetōb. Ej lōke eo jej bōk raan n̄an raan im awa n̄an awa me jemaron̄ pedped wōt ioon Ioor, jerbal n̄an E, im bōk jibadbad ko An, Ej aō jar bwe ilo aitwerōk in an laļ in eo me ej wōnm̧aanļo̧k ilo laļ in jenaaj kajjieon̄ m̧ool in ettā aolep raan. Juon rijeje boem̧ ekar likūt ilo wāween in:
Mālijjon̄ eo an wōj ļapļap ej jekjek eo
Ta eo ekkar en̄jake ilo indeeo.40
Ij kwaļo̧k kam̧ool eo aō em̧ool kōn Rilo̧mo̧o̧r eo im Pinmuur eo An im aorōk in ettā bōro ilo ad jerbal n̄an E kajjojo im aolep raan. Ilo etan Jisōs Kraist, amen.