Te Kainnano are i Matara.
Tabeua kainnano aika a rang kakaawaki ake ti kona ni buokii bon inanon ara utu, ibuakoia raoraora, n ara uoote, ao n ara komiuniti.
Ni boong aikai ti kakoaua mwaitin korakoran angibuaka i Mexico, te United States, Asia, te Caribbean, ao Aberika. E a tia ni kaotinakoa te kabanea n tamaroa irouia ngaa ma ngaa ake a rinnako n ibuobuoki nakoia ake a taonaki n te kaangaanga ke te kainnano irouia ake a bua raoia. I rang kukurei n nooria ataeinaine i Texas ao Florida ake, n raonaki irouia tabeman riki, ni katokai karinano aika babobo ae Baai n Ibuobuoki ao a ibuobuoki ni kaitiaki auti ake a uruaki imwiin te angibuaka ae e a tibwa riki. Mwaitiia aika ngaa riki a kona naba n nakon taian tienta ma te kukurei ngkai e aki rangin raroa. N noorana, kam a tia n anga ami anganano ni kabebetea te kainnano. Ami akoi ao ami nanoanga a anainano n ai aron Kristo.
N te bong aei I tangiria n taekin aro n ibuobuoki are I namakinna bwa e kakaawaki ibukira ni kabane—n tabo nako ake ti mena iai. Ibukiia naake a tia ni mataku n te kaongora ae e a tibwa riki ao akea te bwai ae a kona ni karaoia, te kaeka e kona ni mena i matara.
E reirei te Tia Kamaiu, “Ba ane e kani kawakina maiuna ao e na boni kabua: ma ane e na kabua maiuna i bukiu ao e na boni kawakinna.”1 Beretitenti Thomas S. Monson, e taekinna man koroboki aika a tabu: “I kakoaua bwa te Tia Kamaiu e tuangiira bwa tii ngkana ti kabuai maiura ni buokiia tabeman, e na uarereke te kantaninga ibukin maiura. Naake a maiu tii ibukin kabwaiaia n te kabane ao a na maiu ao … ni kabua tamneia, ngke naake a kabuai maiuia ni buokiia tabeman a rikirake ao ni maiureirei—ao boon mwiina a katanaki maiuia.”2
Ti maiu inanon te katei are e a rikirake riki kabanean ara tai iaon tikuriin aika uarereke inanon baira nakoia aomata ake a katobibiira. Ti a oneamwiina n te koroboki ao kanako rongorongo ma are bon taraakin temanna ni matana ao moangarena ke, e a karako te maroro n itaramata. Ti a tabeaianga riki ma mwaitiia raora aika anganiira te like nakon mwanokakin te rao ao kaotan te tangira, raraoma, ao te nano ae kona n nooraki. E ngae ngke kamimin rabakau aika a boou a kona ni kabuta rongorongon ana euangkerio Iesu Kristo ao buokara n teimatoa n reitaki ma ara utu ao raoraora, ngkana ti aki taratara raoi n aron kabonganaan ara bwai ni mwakuri, ngaira naba ti kona n tii iangoira ao ni mwaninga bwa te bwai ae kakaawaki ni maiuakinan te euangkerio bon te ibuobuoki.
Iai au tangira ae korakora ao au onimaki iroumi ake tebwitabun te ririki ao kairake n ikawai. I a tia n noori ao n namakini nanomi ni beku ao ni karika te bitaki n te aonaaba. I kakoaua bwa angiina kain te aro a iangoa te ibuobuoki bwa boton aia berita ao nakoaia n riki bwa ana reirei. Ma I iango naba bwa n tabetai e bebete katibanakoan tabeua tibwanga aika korakora ni buokiia tabeman ibukina bwa ti katabeaki ke ibukina bwa ti taratarai kawai aika korakora ni bita te aonaaba ao ti aki noori tabeua kainnano aika moan te kakaawaki irouia ara utu, raoraora, ara uoote, ao n ara komiuniti. Ti rootaki n ara namakin ngkana ti noori kainnanoia ae korakora naake a raroanako mai iroura, ma ti kona ni kabwaka n nooria bwa iai te aomata ae kainnanoa ara iraorao ae tekateka irarikira n ara kiraati.
Titita Linda K. Burton e karakina karakinan te beretitenti n te Bootaki n Aine are e mwakuri ma tabeman, e rikoi rabuna ibukiia aomata ake a kainnanoia inanon 1990 tabun. “Ngaia ma natina te aine a buti n te turaki ae onrake n rabuna akanne mai London nako Kosovo. Ni kawaina nakon mweengana e karekea te namakin n Tamnei ae aki kona ni kairuaki are e nene inanona. Te namakin anne bon aei: “Te bwai are ko a tia ni karaoia bon moan te tamaroa. Ngkai okira mweengam, rianna i nuukan te kawai, ao buoka are irarikim!”3
Tera tamaroan ae karaoaki ni kamaiuan te aonaaba ngkana ti aki noora kainnanoia ake a kaan riki nakoira ake ti tangiriia riki? Mwaitira kakaawakin karaoan uruaki n te aonaaba ngkana aomata ake irarikira a korakai ao ti aki ataia? Tamara are i Karawa e a tia ni katikuia naake a kainnanoira ni kaniia irarikira, n ataia bwa iai ara konabwai ni kona ni katoka kainnanoia.
Ni kabane aomata a kona ni kunea te kawai n anga aia ibuobuoki n aron Kristo. Au kauntira, Titita Carol F. McConkie, e a tibwa tuangai taekan tibuna ae 10 ana ririki are e nooria bwa e aoraki tinana, e baireia i bon irouna bwa e na ibuobuoki.E kauta tarina, e buokia ni karin kunnikaina, e buratina wiina, e kaara irana, ao e karaoa ana kaingabong bwa e aonga ni motirawa tinana. E karaoa te ibuobuoki ae bebete aei n aki tuangaki ibukina bwa e noora te kainnano ao iai nanona ni kan ibuobuoki. E aki tii kakabwaia tinana Sarah, ma I kakoaua bwa e namakina naba te kukurei n ataia bwa e a tia ni kabebetea buokan temanna are e tangiria ao, iaon kawaina, ni kamatoa ana reitaki ma tarina. Beretitenti James E. Faust e taku: “Buokaia tabeman e kona ni waaki man roro nako. … E aki nanonaki bwa e na toka n te tikeera ae bubura, ma bon te kabanea ni kakaawaki n te utu.”4
Kam ataia ataei mwaitin tangirami irouia ami karo ao kain ami utu ngkana ko kakaai kawai n ibuobuoki n te mweenga? Irouia ake tebwitabun te ririki, kakorakoraakiia ao buokaia ami utu e riai ni moanibwai ngkai kam tarai kawai ni bita te aonaaba. Kaotan te akoi ao te tabeaianga nakoia tarim ao mwaanem ao kaaro a kona ni katea te otabwanin ni katiteuanaaki ao ni kaoa te Tamnei inanon mweenga. Bitakin te aonaaba e moanaki man kakorakoraan am utu.
Te tabo riki teuana ae ti na taraia ibukin ara ibuobuoki bon aia utu kain ara uoote. N tainako ao natira a kona n titirakiniira, “Bukin tera N na kaea te Miutuo? E karako te bwai ae I karekea mai iai.”
Ngkana e reke au tai ni maroro ni karo, N na bae ni kaeka, “Tera ae reke n am iango bwa ko nakon te Miutuo ibukin kabwaiam?”
Raoraou aika kam kairake, I kona n taekinna bwa iai n tainako temanna ni katoa bootakin te Ekaretia are ko iria ae maroa, ae e rinanon kaangaanga ao e kainnanoa raoraona, ke ae namakinna bwa akea nnena. Iai iroum te bwai ae kakaawaki bwa ko na anga ni katoa boowi ke waaki ni kakukurei, ao e tangiria te Uea bwa ko na taratara nako nakoia rorom ao imwina ibuobuoki n ai arona.
Unimwaane D. Todd Christofferson e a tia n reirei, “Bukina ae kakawaki iroun te Uea e na karekeia Aomata Aika Itiaki are e na kamatoaia i bon irouia n te “kawai ae eti man irariki are e na kairi ngkami nakon te maiu ae akea tokina.’” E reitinako n taekinna, “E aki ti tabeaianga n te aro aei ma bon ngaira; ma ti bane ni weteaki bwa ti na beku. Ngaira matan, bain, atun, waen, ao bwain nako rabwatan Kristo.”5
E koaua bwa ti irii ara boowi ni katoa wiiki n te Ekaretia ni karaoi otenanti, reiakin reirei, ao ni kaungaaki, ma teuana riki bukina ae kakaawaki bwa, ngkai kain te utu n te uoote ao ana reirei te Tia Kamaiu Iesu Kristo, ti tarataraia tabeman, kaunga temanna ma temanna, ao ti kakai kawai ni buokiia ao ni kakorakoraira i bon imarenara. Ngaira tiaki tii taan karekei ao n anai bwaai ake e anga te ekaretia; ti riai naban anga ao ni katauraoi bwaai. Ataeinnaine ao ataeinimwaane, are imwiina ngkana ko roko n te Miutuo, n onean mwiin anaakin am tareboon n nooria bwa a uara raoraom, katokia, taratara nako, ao titirakiniko, “Antai ae kainnanoai n te bong aei?” Ko kona n riki bwa te king ni buoka maiun raom ke n anga te kaunganano nakoia raraom aika a kainabwaabu n aia inimaki.
Tuanga Tamara are i Karawa bwa e na kaotiia nakoim naake a kainnanoa am ibuobuoki ao e na kaota nakoim te aro ae tamaroa ibukin buokaia. Uringnga bwa te Tia Kamaiu n angiin te tai e buoka temanna n te taina.
Tibura Ethan ai 17. I riingaki irouna n te tiamwa aei ngke e tuangai bwa, e kaungaaki n ana banna ni katoto tinana, e tataro ni katoabong ni karekea ana tai ni buoka temanna. Ngkai ti kabanea ara tai ma ana utu, I noora aron Ethan n akoia tarina ao mwaanena ma te taotaonannano, te tangira, ao te akoi, e rang ibuobuoki nakoia ana karo; ao e kakaai anga ni buokiia tabeman. I kukurei n noora arona nakoia aomata ake irarikina ao nanona ni kan buokiia. Bon te banna ni katoto nakoiu. Karaoan are e karaoia Ethan—ni kaoa te Uea bwa e na buokia ni kakai kawai n ibuobuoki—e na kariaia te Tamnei bwa e na kauki matara n noori kainnanoia naake a katobibiira, n noora “temanna” are e kainnanoira n te bong anne, ao n ataia bwa a na kanga ni buoka teuanne ke neienne.
N reitia ma buokaia ara utu ao kain ara uoote, kakai anga ni beku ibukiia kain rarikim ao te komiuniti. Ngkai inanon te tai ti weteaki bwa ti na ibuobuoki imwiin angibuaka aika korakora, n te bong teuana ma teuana ti kaungaaki n noori anga n ara aono ni kabebetei ao ni buokiia ake a kainnano. I tuangaki iroun te Beretitenti n te Aono, are e mwakuri n te aba are e mwaiti kaanganga iai n rabwata, bwa te kawai ae tamaroa ni buokiia naake a kainnano ni mwakoron te aonaaba ake tabeua bwa ti na anga anganano n aki mamatam, n anga te Mwane ni Buoka Ibukin Kainnanoia Aomata n te Ekaretia, ao n taratarai kawai ni buokiia naake n am komiuniti n taabo nako ake ko maeka iai. Ti iangoia bwa e na kanga te aonaaba ae bwanin ni kakabwaiaaki ngkana aomata ni kabane a ira te reirei aei!
Tariu ao mwaaneu, ao riki te roronrikirake, ngkai kam kataia n riki n ai aron te Tia Kamaiu Iesu Kristo ao ni maiuakina ami berita, kam na reitinako ni kakabwaiaki ma te nano ni kabebeteia ake a rootaki ao ni buokiia naake a karako aroia. Uringnga bwa tabeua kainnano aika a korakora a kona n reke irouia naake i matam. Moana am ibuobuoki man mweengam ao inanon am utu. Aikai reitaki aika akea tokiia. E ngae ngkana—tao riki—aro nako n am utu e karako kororaoia, ko kona ni kakaai kawai ni ibuobuoki, ni kabebete, ao ni kakorakora. Waaki moa man are ko mena iai, tangiriia n aroia, ao tauraoi ibukin te utu are ko tangiria n taai aika a na roko.
Tataro ibukin te ibuobuoki ni kinaia utu n am uoote ake a kainnanoa te tangira ao te kaunganano. N onea mwiin irakin te taromauri ma te titiraki are “Tera ae I kona ni karekea man te boowi aei?” titiraki, “Antai ae kainnanoai n te bong aei? Tera ae I kona n anga?”
Ngkai ko kakabwaiaia am utu ao kain am uoote, taratarai kawai ni kakabwaia naake n am komiuniti. Ngkana e reke am tai ke ni kanakoa am ibuobuki ke ko ti anga tabeua te aoa n te namwakaina, am mwakuri e na kakabwaiai maiu ao e uoti naba kakabwaia nakoim ni kawai aika ko aki kona n iangoi.
Beretitenti Spencer W. Kimball e reirei: “Te Atua e atai arora, ao e tarataraira. Ma bon rinanon temanna te aomata are e buoki kainnanora.”6 Ti na kinai tibwangara ao kakabwaia n irii katiaan ana mwakuri Tamara are i Karawa ngkai ti katoki kainnanoia Natina bon au tataro n aran Iesu Kristo, amen.