Rirora’a hau atu ā i te Mesia : Te parabole o te tua’āivi

Nā Elder Clark G. Gilbert

Nō te Hitu ’Ahuru

I roto i te taime a te Fatu, te mea faufa’a e ’ere i hea tātou e ha’amata ai, i hea rā tātou e haere ai.

’Ei tamaroa ’āpī, mea rahi tō’u mau hina’aro’o. I te hō’ē mahana i muri iho i te ha’api’ira’a, ’ua ui atu vau : « e māmā, e aha tā’u ’ohipa ’ia pa’ari ana’e au : E ’aito tāora pōpō i roto i te ’ete ’aore rā e ta’ata hīmene ? » ’Aita roa a’e rā tō Clark « ’aru’aru » e hōho’a ’aito, ’aore ato’a e ma’a ’ite hīmene ri’i a’e. ’E noa atu te rahira’a tūtava, ’aita iho ā vau i fāri’ihia a’e ’ia nu’u atu ā i roto i tā’u ha’api’ira’a fa’a’aravihira’a. I te pae hope’a, ’ua parau mai tā’u mau ’orometua ’ia fa’aea noa i roto i te piha mātarohia. I roto i te tau, ’ua ha’amaita’i au i te mau huru tuatāpapara’a nō te fa’ananeara’a. Tei tā’u tau misiōni rā i te fenua Tāpone tō’u ’itera’a i tō’u māramarama ’e tō’u ’ite pae vārua i te ha’amatara’a i te matara mai. ’Ua tāmau noa vau i te tūtava. Nō te taime mātāmua rā o tō’u orara’a, ’ua vaiiho roa vau i te Fatu i roto i tō’u fa’ananeara’a, ’e ’ua riro te reira ’ei mea hau atu i te maita’i.

Te mau taea’e ’e te mau tuahine, i roto i teie ’Ēkālesia, tē ti’aturi nei tātou i te maita’i hanahana o te mau tamari’i a te Atua ’e i tō tātou ’aravihi ’ia riro ’ei mea hau atu ā i te Mesia. I roto i te tai’ora’a taime a te Fatu, te mea faufa’a e ’ere i hea tātou e ha’amata ai, i hea rā tātou e haere ai.¹

Nō te fa’ata’a i teie parau tumu, e fa’atumu atu vau i ni’a i te tahi nūmerara’a tumu. Teienei, ’eiaha e ha’ape’ape’a i te fa’aro’ora’a i te ta’o nūmerara’a i roto i te ’āmuira’a rahi. ’Ua ha’apāpū mai tō’u mau hoa nūmera nō BYU-Idaho ē, e ta’a i te mau ta’ata ato’a i teie atamanava niu. E ha’amata te reira nā roto i te ravera’a nā te hō’ē rēni. Te ti’ara’a, nō tā tātou ’ōpuara’a, ’o te ’ōmuara’a ïa o tā tātou rēni. E nehenehe te ti’ara’a [intercept] e ha’amata i te pūtahi i ni’a ānei ’aore rā i raro. E nehenehe te tua’āivi o te rēni ’ia ti’a maita’i ’aore rā e ’opa tano ’ore.

E ti’ara’a ta’a ’ē tō tātou pā’āto’a i roto i te orara’a nei—e ha’amata tātou i te mau vāhi ta’a ’ē ma te mau hōro’ara’a ta’a ’ē o te orara’a. Vetahi ’ua fanauhia ma te mau ti’ara’a teitei, e rave rau mau rāve’a maita’i. Nō vetahi, e fa’aruru i te ha’amatara’a te mau huru orara’a fifi ’e te tano ’ore ’ia hi’ohia.² Tē nu’u ra ïa tātou i ni’a i te tua’āivi o te nu’ura’a o te ta’ata iho. E fa’ata’a-iti-hia mai tō tātou ananahi nā tō tātou vāhi ha’amatara’a ’e hau roa atu nā tō tātou tua’āivi. Tē ’ite nei Iesu Mesia i te maita’i hanahana noa atu te vāhi tātou e ha’amata ai. ’Ua ’ite ’oia i te reira i roto i te ta’ata tāparu, te ta’ata hara, ’e te ta’ata hāpepa. ’Ua ’ite ’oia i te reira i roto i te ta’ata rava’ai, te telona, ’e te Zelote. Noa atu te vāhi tātou e ha’amata ai, e ha’afaufa’a te Mesia i te mea tā tātou e rave nei ’e te mea e hōro’ahia mai ia tātou.³ ’A rōtahi ai te ao nei i ni’a i tō tātou ti’ara’a, tē rōtahi nei te Atua i ni’a i tō tātou tua’āivi. I roto i tā te Atua nūmerara’a, e rave ’oia i te mau mea ato’a e ti’a iāna ’ia rave nō te tauturu ia tātou ’ia huri i tō tātou tua’āivi i ni’a i te ra’i.

E ti’a i teie parau tumu e hōro’a mai i te tāmarūra’a i te feiā e ’aro nei, ’e te fa’afa’aeara’a i te feiā e mea veru a’e. E fa’ati’a mai iā’u ’ia ha’amata i tā’u parau nō rātou e fa’aruru nei i te fifi i te ha’amatara’a o te orara’a, ’oia ho’i te veve, ’ua tā’ōti’ahia i te pae o te ha’api’ira’a, ’e te huru orara’a ’utuāfare fifi. Tē fa’aruru nei vetahi i te mau tāmatara’a i te pae tino, te fifi i te pae ferurira’a, ’aore rā te mau huru ’ati pūai i te pae o te tupuna.⁴ Nō te feiā ato’a e fa’aruru nei i te fifi i te vāhi ha’amatara’a, ’ia ’ite mai ’outou ē, ’ua ’ite pāpū roa te Fa’aora i tō ’outou hepohepo rahi. ’Ua rave ’oia « i ni’a iāna [tō tātou] mau māuiui […] ’ia fa’a’īhia tōna ra ’ā’au i te aroha […] ’ia ’ite ’oia […] nāhea i te fa’aora ia [tātou] ’ia au i tō [tātou] mau paruparura’a ra ».⁵

E fa’a’ite atu vau e piti huru fa’aitoitora’a nō rātou e fa’aruru nei i te ha’amatara’a fifi. A tahi, ’a rōtahi i ni’a i te vāhi tā ’outou e haere ra, ’eiaha rā i ni’a i te vāhi tā ’outou i ha’amata mai. E riro i te mea hape ’ia tāu’a-’ore-hia i te huru o tō ’outou orara’a—e mea mau ho’i te reira ’e mea ti’a ’ia paraparauhia. ’Ia rahi roa rā tō ’outou rōtahira’a i ni’a i te ha’amatara’a fifi e nehenehe te reira e fa’ata’a ia ’outou ’e ’oia ato’a e fa’a’iti mai i tō ’outou ’aravihi ’ia mā’iti.⁶

E rave rahi matahiti i teienei, ’ua tāvini au ’e te hō’ē pupu feiā ’āpī nō te ’oire nō Boston, Massachusetts, te rahira’a o rātou e mea ’āpī ïa i roto i te ’evanelia ’e nō te mau tīa’ira’a a te ’Ēkalesia. ’Ua roa’a te fa’ahemara’a iā’u ’ia fa’aau i tō’u aroha ’e tō’u ha’ape’ape’a nō te huru o tō rātou orara’a ’e te hō’ē hina’aro ’ia fa’aiti ri’i mai i te mau fa’aturera’a a te Atua.⁷ I te pae hope’a ’ua ’ite a’era vau ē, te rāve’a pūai a’e nō te fa’a’ite i tō’u here ia rātou mea nā roto ïa i te ’orera’a e fa’aiti mai i tā’u mau tīa’ira’a nō rātou. Ma te mau mea ato’a tā’u i ’ite i te rave, ’ua rōtahi ’āmui mātou i ni’a i tō rātou mau maita’i, ’e ’ua ha’amata a’e rā rātou tāta’itahi i te fa’ateitei i tō rātou mau tua’āivi. ’Ua mara’a mārū noa mai tō rātou tupura’a i roto i te ’evanelia, e mea tāmau rā. I teie mahana, ’ua tāvini rātou i roto i te misiōni, ’ua roa’a te parau tū’ite ha’api’ira’a tuatoru, ’ua fa’aipoipohia i roto i te hiero, ’e tē ora nei i te orara’a fa’ahiahia nō rātou iho ’e i te pae ’ohipa.

Te piti, ’a tu’u i te Fatu i roto i te rāve’a nō te fa’ati’ara’a i tō ’outou tua’āivi. ’A tāvini ai au ’ei peresideni nō BYU–Pathway nā te ao ato’a nei, tē ha’amana’o nei au i tō’u pārahira’a i te hō’ē putuputura’a rahi i Lima, Peru, ’o Elder Carlos A. Godoy te ta’ata a’o. ’A māta’ita’i ai ’oia i te naho’a ta’ata, e au ē ’ua fa’ahiahia roa ’oia i te ’itera’a i te rahira’a pīahi tuatoru ha’apa’o maita’i nō te u’i mātāmua. Penei a’e tē feruri rā ’oia i tōna iho ’ē’a nā roto i te huru orara’a fifi, ’ua ha’apāpū Elder Godoy ma te ’āaia [émotion] : « e tauturu mai te [Fatu] ia ’outou hau atu i tā ’outou e nehenehe e tauturu ia ’outou iho. E nō reira, ’a tu’u i te Fatu i roto i teie ’ohipa ».⁸ ’Ua ha’api’i te peropheta Nephi « nā roto i te aroha e ora ai tātou, hope noa atu tō tātou itoito ato’a ».⁹ E ti’a ia tātou e rave maita’i a’e,¹⁰ tei roto i te tātarahapa, e mea nā roto noa rā i tōna aroha tātou e fa’atupu ai i tō tātou ’aravihi hanahana.¹¹

Te hope’a, e fa’a’ite atu vau e piti huru a’ora’a nō te feiā e ha’amatarara’a teitei tō rātou. A tahi, e ti’a ānei ia tātou ’ia fa’a’ite i te ha’eha’a nō te mau huru orara’a ’o tā tātou iho i ’ore paha i fa’atupu ? Mai tā te peresideni tāhito nō BYU ’o Rex E. Lee i parau i tāna mau pīahi, « ’ua inu tātou pā’āto’a i te pape nō roto mai i te ’āpo’o pape e ’ere nā tātou i heru ’e ’ua tāmāhanahana ia tātou i te auahi e ’ere nā tātou i hāmani ».¹² ’Ua pi’i ato’a ’oia i tāna mau pīahi ’ia fa’aho’i fa’ahou ’e ’ia fa’a’ī fa’ahou i te mau ’āpo’o pape o te ha’api’ira’a tei heruhia e te mau pionie nā mua atu. ’Eiaha e ueue fa’ahou i te huero i te mau fa’a’apu tei tanuhia e vetahi ’ē e nehenehe te reira e riro ’ei fa’aho’ira’a i te tāreni ma te fa’a’ohipa-’ore-hia.

Te piti, te rōtahira’a i ni’a i te hō’ē ha’amatara’a teitei e nehenehe te reira e mārei pinepine ia tātou i roto i te ferurira’a e manuia tātou, ’are’a rā te ti’ara’a mau ’ua fa’aea paha tō tātou tua’āivi i te hō’ē vāhi. ’Ua ha’api’i te ’orometua nō Harvard ’o Clayton M. Christensen ē, te mau ta’ata manuia roa a’e ’o te feiā ha’eha’a roa a’e ïa nō te mea ’ua rava’i tō rātou ti’aturira’a ’ia fa’a’āfarohia rātou ’e ’ia ha’api’i mai nā roto mai i te mau ta’ata ato’a.¹³ ’Ua a’o mai ’o Elder D. Todd Christofferson ia tātou « te hina’arora’a i te fāri’i [te mau rāve’a] ’e i te ’imi i te a’o ».¹⁴ Noa atu ’ia hi’ohia e mea maita’i te mau mea ato’a, e ti’a ia tātou e ’imi i te rāve’a nō te ha’ama’ita’i ia tātou nā roto i te pure tāmau.

’Aita e hi’ora’a ’ia ha’amata ana’e tātou i roto i te huru orara’a manuia ’aore rā fifi, e fa’atupu iho ā tātou i tō tātou ’aravihi hope’a ’ia tu’u noa ana’e tātou i te Atua ’ei hoa ’āpiti nō tātou. ’Ua ’āparau noa a’e nei au i te hō’ē ta’ata ha’api’i tu’iro’o tei ’imi nō ni’a i te manuiara’a o te mau pīahi nō te ha’api’ira’a BYU–Pathway. E ta’ata māramarama ’oia ’e te ateate i roto i tāna mā’imira’a, ’are’a rā, ’ua hina’aro ’oia i te hō’ē pāhonora’a mai tā tō te ao nei. ’Ua fa’a’ite au iāna i tā tātou fa’anahora’a nō te tāpe’ara’a mai te pīahi ’e te pāturura’a. ’Ei pū’ohura’a rā ’ua parau atu vau « pauroa teie mau fa’anahora’a mea maita’i ana’e, te tumu mau rā tā mātou pīahi e manuia noa ai, ’oia ho’i e ha’api’i mātou ia rātou i tō rātou ’aravihi hanahana. ’A feruri na, i roto i tō ’outou orara’a tā’āto’a, e parauhia ’outou e’ita roa ’outou e manuia ? ’A feruri na i te ’ohipa e tupu i te ha’api’ira’a mai ē, e tamaiti ’e e tamāhine ’outou nā te Atua ’e e rāve’a hanahana tō ’outou ? » ’Ua fa’aea a’era ’oia, ’ua pāhono mai nei, « e mea pūai mau te reira ».

Te mau taea’e ’e te mau tuahine, hō’ē o te mau temeio o teie ïa, tā te ’Ēkālesia a te Fatu, e nehenehe tātou tāta’itahi e riro mai ’ei mea hau atu ā i te Mesia. ’Aita vau i ’ite i te hō’ē atu ā fa’anahora’a e hōro’a rahi nei i tāna mau melo i te mau rāve’a nō te tāvini, te fa’aho’i, tē tātarahapa, ’e tē rirora’a ’ei mau ta’ata maita’i atu. Noa atu tō tātou ha’amatara’a o te huru orara’a e mea manuia ’aore rā e mea fifi, ’a tāpe’a ana’e i tō tātou hi’ora’a ’e tō tātou tua’āivi i ni’a i te ra’i. ’A nā reira ai tātou, e tu’u te Mesia ia tātou i te hō’ē vāhi teitei a’e. I te i’oa o Iesu Mesia, ’āmene.

Fa’ata’ara’a

1. Hi’o Clark G. Gilbert, « The Mismeasure of Man » (BYU–Pathway Worldwide devotional, 12 nō Tēnuare 2021), byupathway.org/speeches. I roto i teie poro’i e fa’a’ite au nāhea te ao nei i te fa’a’ohipa hape nei i te ’aravihi o te ta’ata. Nā tahu’a manava tu’iro’o ato’a e fāri’i nei i te rāve’a o te mana’o pūai (Angela Duckworth) ’e te tupura’a o te ferurira’a (Carol S. Dweck) e ha’afaufa’a ’ore nei i te ’aravihi o te ta’ata ’ia tūru’i ana’e i ni’a i te rāve’a a te mau ’aivana’a ’e ’ia vaiho i te hiti i tō tātou ’aravihi hanahana i roto i te Mesia.

2. Hi’o Dale G. Renlund, « ’Ohipa tano ’ore e fa’atupu i te riri », Liahona, Mē 2021, 41–45.

3. ’Hi’o Mataio 25:14–30. I roto i teie parabole o te mau taleni, ’ua fāri’i te mau tāvini tāta’itahi hō’ē rahira’a tāleni nō ’ō mai i tō rātou fatu ’ohipa. ’Āre’a rā te ha’avāra’a i ni’a ia rātou e ’ere ïa i ni’a i tā rātou i fāri’i, i ni’a rā i tā rātou fa’a’ohipara’a i tei fāri’ihia. ’O te ha’amara’ara’a tei hi’ohia e te Fatu ’a parau ai ’oia ē : « ’ua ti’a roa, e teie nei tāvini maita’i ’e te ha’avare ’ore : ’O ’oe i ha’apa’o maita’i i tena na tao’a iti ha’iha’i, e fa’ati’a’au atu vau ia ’oe i ni’a iho i te mea rahi » (Matthew 25:21).

4. Hi’o Mosia 3:19. Hō’ē o te mau tītaura’a e ta’a ’ē ai i te ’ūmera’a i tō tātou nātura ta’ata, ’o te huru-’ē-ra’a ïa o te ’ōhiera’a nō te tahi mau mea. Mai ia tātou tāta’itahi tei fāri’i i te mau hōro’a ta’a ’ē, ’ua fāri’i ato’a tātou i te mau tītaura’a o te tino, o te ferurira’a, ’e te ’āehuehu ’o tē tītauhia ïa tātou ’ia fa’anaho ’e ’ia upo’oti’a i te reira.

5. Alama 7:11–12. ’Aita te Mesia e tauturu noa ia tātou ’ia upo’oti’a i tā tātou mau hara nā roto i te tātarahapara’a, ’ua ’ite ato’a rā ’oia ’ia tāmārū ia tātou i roto i tō tātou mau fifi o te orara’a nei nō te mea, e mea nā roto i te tāra’ehara ’oia i ’ite ai ’e i upo’oti’a ai i te māuiui o te ta’ata nei.

6. ’Ua fa’aha’amana’o mai Elder David A. Bednar ē e mau ti’a’au tātou ’e e ti’a ia tātou ’ia ’ohipa nō tātou iho. ’Ia fa’aoti ana’e tātou ia tātou iho i te mau fa’a’itera’a a te ao nei, e fa’aiti mai tātou i tō tātou pūai hanahana ’e ’a nā reira ai tātou, e tā’ōti’a tātou i tō tā ’aravihi nō te mā’iti. David A. Bednar, « ’E ’aore o rātou e tūrorira’a », Liahona, Novema 2006, 89-92.

7. Hi’o Russell M. Nelson, « The Love and Laws of God » Brigham Young University devotional, 17 nō Tetepa 2019), speeches.byu.edu. I roto i teie purera’a, ’ua ha’api’i te peresideni Nelson ē nō te mea ho’i ’ua here te Atua ’e tāna Tamaiti ia tātou, ’ua hōro’a mai rāua i te mau ture ’e te mau tīa’ira’a ’o tē tauturu ia tātou. « E fa’ahōho’ara’a te mau ture a te Atua i tōna here mau nō tātou tāta’itahi. E fa’aherehere tāna mau ture ia tātou i te pae vārua ’e e tauturu ’ia nu’u atu ā e a muri noa atu ».

8. Carlos A. Godoy, BYU–Pathway Connections Conference, Lima, Pērū, 3 nō Mē, 2018).

9. 2 Nephi 25:23.

10. ’Ua ha’amau tō’u nā metua i te hō’ē parau tumu nō te ’utuāfare Gilbert « ’IA RAVE MAITA’I A’E ATU ». Te tahi atu rāve’a nō te fa’aau i te parabole o te tua’āivi o te fa’atumura’a ïa ē, mai te mea e rave maita’i a’e tātou e nehenehe tātou e ti’aturi te Atua nō te fa’aō mai ’e ’ia fa’a’ī i te ta’a-’ē-ra’a.

11. Hi’o Clark G. Gilbert, « From Grit to Grace » (BYU–Pathway Worldwide Devotional, Sept. 25, 2018), byupathway.org/speeches. I roto i teie poro’i tē fa’a’ite rā vau i te mana’o ē, noa atu e mea tītauhia ia tātou ’ia ha’api’i mai ’ia rave itoito i te ’ohipa ’e ’ia fa’ananea i te mau hōho’a maita’i o te fa’atura, nō te fa’atupu i tō tātou pūai mau i roto ia Iesu Mesia, e mea ti’a ia tātou ’ia ha’api’i mai i te tūtau atu iā roto i tōna aroha.

12. Rex E. Lee, « Some Thoughts about Butterflies, Replenishment, Environmentalism, and Ownership » (Brigham Young University devotional, 15 nō Tetepa 1992), 2, speeches.byu.edu; see also Deuteronomi 6:11.

13. Hi’o Clayton M. Christensen, « How Will You Measure Your Life ? », Harvard Business Review, Tiurai–’Ātete 2010, hbr.org. E poro’i teie tei hōro’a mātāmuahia i te fa’aotira’a ha’api’ira’a Harvard Business school. I roto i tāna poro’i, ’ua fa’aara te ’orometu Christensen i tāna mau pīahi ’eiaha e fa’ata’a ’ē te ti’aturi i te ha’eha’a, ma te fa’aha’amana’o ia rātou ē, nō te tāmau noa i te haere i mua i roto i te orara’a, e ti’a ia rātou ’ia fa’arava’i te ha’eha’a nō te ’imi ’ia fa’atītī’aifārohia ’e ’ia ha’api’i mai nā roto ia vetahi ’ē.

14. Hi’o ato’a D. Todd Christofferson, « O tā’u e here ra, ’o tā’u ïa e a’o, ’e e papa’i ho’i », Liahona, Mē 2011, 97–100.