’Ōhie te nehenehe—Nehenehe te ’ōhie
E fa’a’ōhie noa tātou i te ’evanelia ’a amo ai i tā tātou mau hōpoi’a tei tu’uhia mai e tō te ra’i ra.
’Ōmuara’a
Fāri’i mai i te tāpa’o aroha ia ’outou tāta’itahi tei haere mai i teie ’āmuira’a.
I teie mahana tē hina’aro nei au e fa’ata’a atu e piti mea ri’i tumu nō te ’evanelia a Iesu Mesia tei fa’aho’ihia mai, ’e i muri iho e maha ïa fa’ati’ara’a putapū mau nō te feiā mo’a ’ati a’e te ao nei ’o tē fa’a’ite ra i tā rātou fa’a’ohipara’a i teie nau parau tumu. E rōtahi te mea ri’i tumu mātāmua nō te ’evanelia i fa’aho’ihia mai—te ’ohipa a te Atua nō te fa’aorara’a ’e te fa’ateiteira’a—i ni’a i te mau hōpoi’a tei tu’uhia mai e tō te ra’i. E fa’aha’amana’o mai te piti o te mea ē e mea pāpū ’e te faufa’a rahi ’e te ’ōhie ho’i te ’evanelia.
Mau hōpoi’a tei tu’uhia mai e tō te ra’i
Nō te fāri’i i te ora mure ’ore, e mea ti’a roa ’ia « haere mai i te Mesia, ’e ’ia maita’i roa [tātou] iāna. »1 ’A haere mai ai tātou i te Mesia ’e ’a tauturu ai ia vetahi ’ē ’ia nā reira ato’a, tē ’āmui ra ïa tātou i roto i te ’ohipa nō te fa’aorara’a ’e te fa’ateiteira’a a te Atua, ’o tē rōtahi nei i ni’a i te mau hōpoi’a tei tu’uhia mai e tō te ra’i.2 ’Ua tū’ati teie mau hōpoi’a hanahana ’e te mau tāviri nō te autahu’ara’a tei fa’aho’ihia mai e Mose, e Elia ’e e Eliaha, mai tei pāpa’ihia i roto i te tuha’a 110 nō te Ha’api’ira’a Tumu ’e te mau Fafaura’a,3 ’e te fa’auera’a rahi piti tei hōro’ahia mai e Iesu Mesia ’ia here i tō tātou ta’ata tupu mai ia tātou nei.4 E ’itehia te reira i ni’a i nā ’api mātāmua e piti o te Buka arata’i rahi ’āpī, tei matara i te tā’āto’ara’a o te mau melo.
Mai te mea ’ia fa’aro’o ’outou i te parau « Buka arata’i rahi » ’aore rā « mau hōpoi’a tei tu’uhia mai e tō te ra’i », tē rūrū ra ’outou i te mata’u o te ’ātitirau, ’eiaha na. E mea ’ōhie teie mau hōpoi’a, e mea fa’auru, e mea fa’aitoito, ’e e noa’a i te rave. ’O teie ïa :
-
Te orara’a i te ’evanelia a Iesu Mesia
-
Te ha’apa’ora’a i te feiā nava’i ’ore
-
Te anira’a i te mau ta’ata ato’a ’ia fāri’i i te ’evanelia
-
Te tāhō’ēra’a i te mau ’utuāfare nō te tau a muri atu
E nehenehe ’outou e hi’o i te reira mai iā’u nei : mai te hō’ē hōho’a fenua nō te mau purūmu ho’ira’a i tō tātou Metua here i te ao ra.
E mea pāpū ’e te faufa’a rahi ’e te ’ōhie ho’i te ’evanelia
’Ua parauhia ē e mea ’ōhie te nehenehe ’e e mea nehenehe te ’ōhie o te ’evanelia a Iesu Mesia.5 E ’ere te ao mai te reira. E mea rave ’atā, e mea ’ātitirau ’e ’ua rahi roa te ’ārepurepura’a ’e te mārō. E ha’amaita’ihia tātou ’ia hi’o maita’i ana’e ’eiaha te ’ātitirau tei ’ite-rahi-hia i roto i te ao nei, ’ia fa’aō mai i roto i te huru tātou e fāri’i ’e e rave i te ’evanelia.
’Ua parau te peresideni Dallin H. Oaks : « E rave rahi mau mea iti ʼe te ʼōhie i roto i te ʼevanelia a Iesu Mesia tei haʼapiʼihia mai ia tātou. Tītauhia ’ia faʼahaʼamanaʼohia tātou ē, i te hope’a ʼe i muri mai i te hōʼē tau huru roa, e faʼatupu mai teie mau mea iti i te mau mea rārahi. »6 ’Ua fa’ata’a ato’a mai Iesu Mesia iho ē e mea marū tāna zugo, e mae māmā tāna hōpoi’a.7 E mea ti’a ia tātou pā’āto’a ’ia tūtava i te fa’a’ōhie noa i te ’evanelia—i roto i tō tātou orara’a, i roto i tō tātou mau ’utuāfare, i roto i tō tātou mau piha tamāhine ’e mau pupu autahu’ara’a, ’e i roto i tā tātou mau pāroita ’e mau titi.
’A fa’aro’o ai ’outou i te mau ’ā’amu tā’u e fa’ati’a atu, ’ia ’ite ’outou ē, ’ua mā’iti-māite-hia te reira nō te fa’auru i te hō’ē pae ’e nō te fa’aara i te tahi. ’Ua riro mai te mau ’ohipa a teie nau feiā mo’a tāta’itahi ’ei hi’ora’a nō tātou tāta’itahi, nō te fa’a’ohipara’a i te ’evanelia ma te pāpū ’e te faufa’a rahi ’e te ’ōhie i roto i te hō’ē o te mau hōpoi’a tei tu’uhia mai e tō te ra’i, tei fa’a’itehia a’enei.
Te orara’a i te ’evanelia a Iesu Mesia
’A tahi, te orara’a i te ’evanelia a Iesu Mesia. E pure ’o Jens nō Tānemāta i te mahana tāta’itahi nō te ora i te ’evanelia ’e ’ia ’ite ’oia i te mau muhumuhu a te Vārua Maita’i. ’Ua ha’api’i ’oia e rave ’oi’oi i te arata’ira’a a te Vārua tāna e putapū.
’Ua fa’ati’a mai ’o Jens i te mea i muri nei :
« Tē noho nei mātou i roto i te hō’ē fare rā’au na’ina’i ma te tāpo’i fare hono tītona, i te pū o te hō’ē ’oire iti au maita’i, tāpiri i te pape hōpuna o te ’oire.
« I teie pō nō te tau ve’ave’a nehenehe roa a’e tei ’itehia i Tānemāta, ’ua matara te mau ’ūputa ’e te mau ha’amāramarama, e mea pūhi hau noa te orara’a ’e te au. Nō te nehenehe ’e te māramarama o te mau pō roa i te tau ve’ave’a, ’aita vau i rū a’e nō te taui i te hō’ē mōrī pa’apa’a i roto i te piha tauiha’a.
« Tae mai nei te mana’o pūai e haere e taui i te reira i reira ra ! I terā iho taime, ’ua fa’aro’o vau i tā’u vahine, ia Mariann i te pi’ira’a ia mātou te mau tamari’i ’ia haere e horoi i tō mātou rima, ’ua ineine te mā’a nō teie pō !
« E mea maoro māua i te fa’aipoipora’ahia, ’e e ’ere roa paha te taime tano nō te haere e rave i te tahi atu ’ohipa maori rā te horoira’a i tō’u rima, ’ua fa’aro’o a’era vau i tō’u reo i te paraura’a ia Mariann ē e horo vau i te fare toa nō te ho’o mai i te hō’ē mōrī. E mana’o rū i roto iā’u ’ia haere i reira ra.
« Tei ’ō noa mai te fare toa i te pape hōpuna. E haere mātou nā raro, i teie rā mahana, ’ua nā ni’a atu vau i te pere’o’o ta’ata’ahi. ’A ta’ahi ai au nā te pape hōpuna, ’ua haru tō’u mata i ni’a i te hō’ē pēpe, e piti paha matahiti, tē haere ra i te hiti o te pape, i pīha’i iho roa—’e topa a’era i roto i te pape ! Hō’ē noa minuti ’oia i’ō—’e i muri iho ’ua mo’e !
« ’Aita e ta’ata tei ’ite i te reira, ’o vau ana’e. ’Ua fa’aru’e a’era vau i tō’u pere’o’o ’e ’ua horo atu ra ’e ’ua ’ōu’a atu ra i roto i te pape, i tō’u ’ōpū te hōhonu. ’Ua po’i te pape i te remu, e’ita ïa e nehenehe e hi’o i roto i te pape. ’Ua hā’uti’uti i te hō’ē pae. Pātia a’era vau i tō’u rima i roto i te pape, haru a’era vau i te hō’ē piriaro ’e huti mai ra i teie tamaiti iti. ’Ua ha’amata ’oia i te huti i te aho, ’ua hotahota ’e ’ua ta’i a’era. Ē i muri iho, ’ua fa’aho’ihia teie tamaiti i tōna nā metua. »
Mai tā te taea’e Jens e pure i te mau po’ipo’i ato’a nō te tauturu ’ia ’ite ’oia i te mau muhumuhu a te Vārua Maita’i, noa atu ā e ’ohipa ’ē mai te haere-’oi’oi-ra’a e taui i te hō’ē mōrī, ’ua pure ato’a ’oia nō te riro ’ei mauiha’a nō te ha’amaita’i i te mau tamari’i a te Atua. Tē ora nei Jens i te ’evanelia nā roto i te ’imira’a i te arata’ira’a hanahana i te mahana tāta’itahi, ma te tūtava i te vai ti’amā ’e te fa’aitoitora’a i te pe’e i te reira arata’ira’a ’ia tae ana’e mai.
Te ha’apa’ora’a i te feiā nava’i ’ore
Teie te tahi hi’ora’a nō te ha’apa’ora’a i te feiā nava’i ’ore. I te hō’ē mahana, ’ua haere te hō’ē peresideni nō te titi nō Cucuta i Toromepia nā muri i te peresideni Feiā ’Āpī Tamāhine nō te titi, nō te hāhaere e piti tamāhine—’e tō rāua tua’ane pa’ari a’e—tei roto rātou i te mau fifi rahi mau. Nō fa’aru’e noa a’enei tō rātou metua tāne, ’e ’ua fa’aru’e te metua vahine i te matahiti i ma’iri na. ’O rātou noa ïa i teienei i roto i tō rātou ha’apūra’a na’ina’i ’e te ha’eha’a. E papa’i rā’au mai terā noa tei tāpirihia i te pū’ohu ’ūrina, ’e te punu tāpo’i, tei ni’a noa ïa i te vāhi e ta’oto rātou.
I muri iho i tō rātou tere, ’ua ta’a roa ïa i teie feiā fa’atere ē, tītauhia ’ia tauturu. Nā roto i te ’āpo’ora’a pāroita, ’ua ha’amatahia te hō’ē ’ōpuara’a tauturura’a. ’Ua fa’aoti te feiā fa’atere nō te pāroita ’e te titi—te Sōtaiete Tauturu, te pupu peresibutero, te Feiā ’Āpī Tamāroa, te Feiā ’Āpī Tamāhine ’e te mau ’utuāfare e rave rahi—e ha’amaita’i i teie ’utuāfare.
’Ua tāniuniu te mau fa’anahora’a nō te pāroita i te mau melo e rave i roto i te ’ohipa patura’a. ’Ua tauturu vetahi i te huru hāmanira’a, vetahi tei hōro’a i tō rātou taime ’e te rima, vetahi tei ha’apa’o i te mā’a ’e vetahi fa’ahou tei hōro’a mai i te mau tauiha’a.
I te otira’a teie fare na’ina’i, ’ua ’oa’oa roa ïa te ta’ata tei tauturu mai ’e nā feiā ’āpī ato’a nei o te pāroita. ’Ua ’ite teie mau tamari’i ’ōtare i te tā’amura’a māhanahana ’e te tāmarū o tō rātou ’utuāfare pāroita, i te ’itera’a ē e ’ere ’o rātou ana’e ’e tei reira noa te Atua nō rātou. ’Ua ’ite te feiā tei toro mai i te rima, i te here o te Fa’aora nō teie ’utuāfare ’e ’ua ha’a rātou ’ei rima nōna i te tāvinira’a ia rātou.
Te anira’a i te mau ta’ata ato’a ’ia fāri’i i te ’evanelia
I tō’u mana’o e au ’outou i teie hi’ora’a nō te anira’a i te mau ta’ata ato’a ’ia fāri’i i te ’evanelia. ’Aita ’o Cleiton nō Cap-Vert, ’ahuru ma hitu matahiti, i mana’o ri’i a’e i te mea e tupu i tōna haerera’a i te piha séminaire nō tāna pāroita. ’Ua taui a muri noa atu rā tōna orara’a ’e te orara’a o vetahi ’ē nō tōna ravera’a i te reira.
Nō bāpetizo-noa-hia ’o Cleiton ’e tōna metua vahine ’e tōna tua’ana i roto i te ’Ēkālesia, terā rā ’ua fa’aea rātou i te haere i te purera’a. I tōna ra haerera’a i te séminaire, ’ua tāhuri roa te orara’a o tō rātou ’utuāfare.
E mea fāri’i au maita’i te tahi atu feiā ’āpī nō te séminaire. ’Ua au roa Cleiton i tō rātou huru i ni’a iāna ’e ’ua fa’aitoito rātou iāna ’ia haere mai i te tahi atu mau ’ātivite. ’Ua nā reira ’oia ē ha’amata a’era i te haere i te tahi atu mau rurura’a a te ’Ēkālesia. ’Ua hi’o te ’episekōpo pa’ari i te fāito pūai i roto ia Cleiton i te pae vārua ’e ani ihora iāna ’ia riro ’ei rima tauturu nōna. Tē parau ra te ’episekōpo Cruz ē : « Mai terā atu taime, ’ua riro mai Cleiton ’ei hi’ora’a ’e ’ei fa’aurura’a nō te tahi atu feiā ’āpī. »
Te ta’ata mātāmua tā Cleiton i ani ’ia ho’i mai i te purera’a, ’o tōna ïa metua vahine, ’e i muri iho tōna tua’ana. ’Ua fa’a’ā’ano atu ra i tōna au-hoa-ra’a. Hō’ē o teie mau hoa, o te hō’ē taure’are’a tamāroa ïa nō tōna matahiti, ’o Wilson. I tōna fārereira’a mātāmua i te mau misiōnare, ’ua fa’a’ite ’o Wilson i tōna hina’aro e bāpetizo iāna. ’Ua māere roa te mau misiōnare ’e ’ua fa’ahiahia ato’a i te mau mea tā Cleiton i ha’api’i ia Wilson.
’Aita te mau tauto’ora’a a Cleiton i fa’aea i reira. ’Ua tauturu ’oia i te tahi atu mau melo paruparu ’ia ho’i mai i te purera’a, ta’a ’ē iho ā ïa te fa’a’itera’a i te ’evanelia i tōna mau hoa nō te tahi atu ha’apa’ora’a. I teie mahana, e 35 feiā ’āpī itoito i roto i te pāroita, ’e te hō’ē fa’anahora’a séminaire tupu maita’i, ’e te tumu rahi, nō te tauto’ora’a ïa a Cleiton nō te here, nō te fa’a’ite ’e nō te tītau manihini i te ta’ata. Tē fa’aineine nei Cleiton ’e tōna tua’ana ’o Cléber nō te hō’ē misiōni rave tāmau.
Te tāhō’ēra’a i te mau ’utuāfare nō te tau a muri atu
’E i te hope’a, e fa’a’ite au vau i te hō’ē hi’ora’a nehenehe nō te tāhō’ēra’a i te mau ’utuāfare nō te tau a muri atu. Te taime mātāmua ’o Lydia nō Kharkiv i ’Ūterenia i te fa’aro’ora’a i te parau nō te hiero, mai roto ïa i te mau misiōnare. I reira iho te tupura’a i roto ia Lydia i te hina’aro rahi e haere i te hiero, ’e i muri iho i tōna bāpetizora’a, ’ua ha’amata ’oia i te fa’aineine nō te fāri’i i te hō’ē parau fa’ati’a nō te hiero.
’Ua haere ’o Lydia i te hiero nō Freiberg (Heremani) nō te fāri’i i tōna ’ōro’a hiero ’e ’ua fa’aea ’oia i reira e rave rahi mahana nō te mau ’ōro’a monora’a. I te ha’amo’ara’ahia te hiero nō Kiev (’Ūterenia), ’ua haere pinepine atu ā ’o Lydia i te hiero. ’Ua tā’atihia rāua tāna tāne fa’aipoipo ’o Anatoly i reira i muri iho ’e ’ua pi’ihia rāua ’ei misiōnare hiero. ’Ua ’itehia mai ia rāua hau i te 15 000 i’oa o tōna mau tupuna ’e ’ua fa’afāna’o ia rātou i te mau ’ōro’a nō te hiero.
’Ia uihia Lydia e aha tōna mana’o nō ni’a i te ’ohipa hiero, e nā ’ō mai ’oia : « E aha tā’u i fāri’i i roto i te hiero ? ’Ua rave au i te mau fafaura’a ’āpī i mua i te Atua. ’Ua ha’apūaihia tō’u ’itera’a pāpū. ’Ua ha’api’i au nāhea i te fāri’i i te heheura’a nō’u iho. E ti’a iā’u ’ia rave i te mau ’ōro’a fa’aorara’a nō tō’u mau tupuna pohe. ’E e nehenehe tā’u e here ’e e tāvini i te ta’ata. » ’Ua fa’aoti ’oia ma teie parau mau roa : « ’Ua hina’aro te Fatu ia ’ite pinepine ia tātou i roto i te hiero. »
Pū’ohura’a
E mea fa’auru mau te maita’i o teie nau feiā mo’a, terā ta’ata ’e terā ta’ata tōna orara’a ta’a ’ē, tei fa’atumuhia i roto i teie e maha ’ā’amu. E rave rahi mea e nehenehe e ’apo mai i roto i te mau ’ohipa i matara mai nā roto i te fa’a’ohipa-’ōhie-ra’a i te mau parau tumu ’ōhie nō te ’evanelia. Te mau mea ato’a tā rātou i rave, e noa’a ato’a ïa ia tātou.
E fa’a’ōhie noa tātou i te ’evanelia ’a amo ai i tā tātou mau hōpoi’a tei tu’uhia mai e tō te ra’i ra ’ia ora i te ’evanelia a Iesu Mesia, ’e ’ia vai ara tātou i te mau muhumuhu mai ia Jens nō Tānemāta te huru. ’Ia ha’apa’o i te feiā nava’i ’ore mai tei fa’a’itehia mai e te mau melo nō te titi nō Cucuta i Toromepia, i te hōro’ara’a i te ha’apūra’a nō te mau melo ’ōtare o te pāroita. ’Ia ani i te mau ta’ata ato’a ’ia fāri’i i te ’evanelia mai tā Cleiton i te motu nō te Cap-Vert i ’Āfirita i rave ’e tōna mau hoa ’e te ’utuāfare. ’E tae noa atu ho’i, ’ia tāhō’ē i te mau ’utuāfare nō te tau a muri atu mai tei fa’a’itehia mai e te tuahine Lydia nō ’Ūterenia, nā roto i tāna iho mau ’ōro’a nō te hiero, te tauto’ora’a i roto i te ’ā’amu ’utuāfare ’e te tāvinira’a i roto i te hiero.
’Ia nā reira tātou e tae pāpū mai ïa te ’oa’oa ’e te hau. Tē parau fafau nei au ’e tē parau pāpū nei au nō te reira—’e nō Iesu Mesia ’ei Fa’aora ’e ’ei Tāra’ehara nō tātou—i te i’oa o Iesu Mesia, ’āmene.