Akwa Mboho
Ndikpere Andinyaŋa
Akwa Mbono eke October 2022


Ndikpere Andinyaŋa

Ndiyom man idiongo Andinyaŋa, nnyin ibahare idem nnyin, isio ke ererimbot ito ke ediomi ye Abasi, idi saŋa-saŋa, inana-mbiet, ye akpan-akpan, ke misioho idem nnyin ikpɔŋ mbon efen emi enimde nkpɔ isio-isio ke ererimbot.

Ndima nditɔ-eka mi iren ye iban, ke mbubreyo emi ami nting-iko nno mme osuhore-idem ye esin-ifik mme anditiene Jesus Christ. Nte ami nkutde nti-nkpo ke uwem mbufo ye mbuɔtidem mbufo ke Andinyaŋa nnyin mi ke isɔŋ-obio emi ye ke mme idut ke ererimbot, ami mmema mbufo nkaha.

Ekperede utit utom ukworo-iko Esie, mme mbet Jesus ebup Enye ete eting ono mmo abanga idiongo Eridi [Oyoho Ikaba Esie] , ye eke akpatre ini eyo emi.”1

Jesus asian mmo kabanga mme nkpo eke edibemde erifiak-ndi Esie ida itie onyung okure ke nditing ete “Ke ini edikutde kpukpru nkpo emi, [mbufo eye] fiok ke [ini oro] ekpere.”2

Ke akwa mbono andikibe ami menehede mkpan-utong nno iko President Henry B, Eyring ete: Nnyin owo kiet-kiet, ke ebiet ekededi idude, imifiok ke nnyin idu ke mme ata mkposong ini. … Owo ekededi enyenede enyin ndikut mme idiongo eke ini oro ye utong ndikop mme iko eke prophet ofiok ke edi akpaniko.”3

Andinyaŋa ama otoro mme osong-idem mbet Esie ete: “Ofofon ono enyin mbufo, koro mmo ekutde nkpo: ye utong mbufo, koro mmo ekopde iko.”4 Yak edidiɔŋ emi edi eke nnyin nte nnyin inehede ikpaŋ-utɔŋ inɔ ikɔ Abasi eketode mme prophet Esie ye mbon efen ke mbono emi.

Ibokpot ye Idiok-mkpasip

Obong anam anwanga ke akpatre ini emi mbemiso eridi Esie, “ibokpot,” emi Enye okotde nte “ndito eke obio ubobg heaven,”5 eyekori otokiet ye “idiok mkpasip,” mme mbon emi mimaha Abasi inyung inimke ibet Esie. Mmo eye “kori mbiba otokiet,” ye kiet eken.

Emi edi-di ererimbot nnyin tutu Andinyaŋa afiak edi, ye ediwak nkpo emi ofonde ye ediwak se idiokde ke ofuri nde.7

Mbufo ke usuk-ini ikereke ke imisɔŋɔ, ikɔri ikesim ndaha ibokpot. Yene ime ye idem fo! Jehovah ɔdɔhɔ ete ke ibokpot eyesine nsesehe mfaŋ eke editibede iwɔrɔ idi.8 Nnyin kpukpru idi Ndisana Owo Ekpere-edem Usen Esie, ndien okposuk midige ofuri se nnyin iyomde ndi-di, nnyin imisin-ifik ke udɔŋ nnyin ndidi nti mbet Esie.

Songo Mbuotidem Nnyin ke Jesus Christ

Nnyin imikut ke idioknkpo ke okori ke ererimbot, ubɔhɔ spirit nnyin, ye uboho spirit eke mbon emi nnyin imade, eyeyom yak nnyin inehede ibook, ikpeme, inyung isongo mme orung muotidem nnyin ke Jesus Christ. Apostle Paul eteme nnyin ete isine,9 iwuk, inyuŋ isɔŋɔ-ida10 ke ima nnyin inɔ Andinyaŋa ye ubiere nnyin nditiene Enye. Mfin emi ye mme usen iso oyom akpan ntiŋ-enyin ye akwa ukeme, ndikpeme mbak ubiɔŋɔre ye unana ntiŋ-enyin.11

Edi kpa ye ediwak odudu ererimbot emi akanare nnyin okuk, nnyin idikopke ndik. Abasi idiyakke nditɔ ediomo Esie. Odudu utip enɔ eke spirit odu ye edisana ndausuŋ ɔnɔ mbon edinen-ido.12 Ndadian edidiong eke odudu spirit, nte ededi, idorke nnyin ke idem koro nnyin idi ubak eke emana emi. Oro edi nte nnyin isongoke mbuotidem nnyin ke Obong Jesus Christ inyung inim ibet Esie, nte nnyin idide man idiongo inyug ima Enye. “Emi edi uwem nsinsi,” Jesus ɔbɔŋ-akam ete, “man mmɔ efiɔk Fi, ata Abasi kierakiet, ye Eyen emi Afo ɔkɔdɔŋde, kpa Jesus Christ.”13

Nte nnyin inehede ifiɔk, ndinyene mbuɔidem ke Jesus Christ nnyung ndi eti mbet okpon akan ubiere ini-kiet—akan edinam enamde ke ini-kiet. Edi nsasana, nka-iso utom emi ɔkɔride onyuŋ atarade ke ofuri eyo uwem nnyin, akak-iso tutu nnyin itɔŋɔ-edɔŋ ke ukot Esie.

Diana ye ibokpot eke ɔkɔride kotu idiɔk-mkasip ke ererimbot, didie ke nnyin idi-sin inyuŋ isɔŋɔ ubiere nnyin inɔ Andinyaŋa ke mme usen iso?

Se mme ekikere ita mi:

Yin Idem nnyin ke Uwem eke Jesus

Akpa, nnyin imikeme ndinyin idem nnyin oyoho-oyoho ke uwem Jesus, ukpepnkpo Esie, uku Esie, odudu Esie, ye uwa isop Esie. Andinyaŋa ete, “Ese mi ke ofuri se ekerede.”14 Apostle John eti nnyin ete, “Nnyin imima enye, koro Enye ekebemde iso ama nnyin.”15 Nte nnyin inehede ifiɔk ima Esie, nnyin inehede ima Enye inyuŋ, ke ata uduot, inehede itiene uwutnkpɔ Esiet ke edima nnyuŋ nsin-unwam nnɔ mbon ekperede nnyin. Diana ye ofuri ediene edisaŋa ntiene Enye, nnyin iminehede ikut Enye ɔfɔn.16 Nnyin imitoro Enye, ndien nnyin idomo ke mkpri usuŋ ndikpebe Enye.17

Enam Ediomi ye Abasi

Efen, nte nnyin inehede idiongo inyung ima Andinyanga, nnyin iyom nko inwongo ubiere ye mbuotidem nnyin ino Enye. Nnyin inam ediomi ye Enye. Nnyin itɔŋɔ ye enwɔŋɔ baptism, inyuŋ isɔŋɔ mme enwɔŋɔ emi ye eken nte nnyin ikabarede-esit kpukpru usen, iyom erifen-nno, inyuŋ idotenyin edi-bɔ udia-Ɔbɔŋ kwa udua. Nnyin ibiere “nditi enye ke kpukpru ini ndinyuŋ nim ibet esie.”18

Ini emi nnyin ibengeke-idem, nnyin ikanam mme edinam iko Abasi ye ediomi eke temple. Nte ikerede odudu uwem nsinsi ke nsasana, ini ndobo ke ufok Jehovah, nnyin ididara inam ediomi ye Abasi inyung isongo ubiere nnyin ke ndinim mmo.

Ndinam nnyung nim ediomi ayak ima eke Andinyaŋa enehede otuŋɔ oduk esit nnyin. Ke Liahona, eke ofiong emi, President Russell M. Nelson ete ke: “[Mme] ediomo [nnyin] eyeda nnyin usung ekpere Enye. … Abasi idikpɔŋke ebuana Esie ye mbon emi ekebɔpde oruk ebuana oro ye Enye.”19 Nte President Nelson ekenehede eting ke usenubɔk emi ete, “Diana ke edidiɔŋ obufa temple kiet-kiet, ndadiana odudu Abasi oduk edi ererimbot man ɔsɔŋɔ nnyin idem onyuŋ ebin odudu eke andidiɔk osio.”20

Nte nnyin imikeme edikut ntak emi Abasi editemede prophet Esie ete ebɔp ndisana temple ekpere nnyin enyuŋ eyak nnyin isiwak edidu ke ufɔk Esie?

Nte nnyin idukde temple, nnyin imibɔhɔ ke esisit ini ke odudu ererimbot emi akananare nnyin okuk nte nnyin ikpepde ibanga ufɔn nnyin ke uwem ye nsinsi enɔ emi enɔde nnyin oto ke Andinyaŋa nnyin, Jesus Christ.

Nam-ifure nno Eno Edisana Spirit.

Akpatre, ekikere mi ɔyɔhɔ ita: Ke nsasana udɔŋ emi, nnyin imikpono, ikpeme, inyaŋa, inyuŋ inam-ifure inɔ enɔ Edisana Spirit. Mbiba President Russell M. Ballard ama abak ye Elder Kevin W. Pearson ke esisit ini ekebede etiŋ abaŋa ikpan prohpecy eke President Nelson eke ami ndifiake nting ete ke: “Idimemke edibɔhɔ ke spirit ke ukpeme, ndausuŋ, ndɔŋesit, ye odudu Edisana Spirit miduhe.”21 Edi enɔ emi minyeneke ekɔm-urua. Nnyin iminam ata ukeme nnyin edikpeme ifiok-ukpep nnyin ke ofuri usen man odudu Edisana Spirit odu ye nnyin. Nnyin idi unwana inɔ ererimbot, ndien nte odotde, nnyin iminyime imek ndikpuhore mkpong mbon efen. Ibighike President Dallin H. Oaks ɔkɔdɔhɔ young adults ete: “Ndi [mbufo] ‘emedomo ndi-di isio-isio?’ … [Ata] akpan-nkpo … edi mbumek emi mbufo enamde ke idem uwem mbufo. … Nte mbufo emeka iso ke edikpɔŋ nkpɔ ererimbot?”22

Emek Edikpuhore mkpong Ererimbot

Ke post eke social media mmi-mmi-emi, ami mbup nsanga mbet nte ebuana mme mbumek emi mmo ekanamde emi oyomde mmo ndidi isio-isio ke ererimbot Ami mma mbɔ mme ediwak ibɔrɔ.23 Se esisit mme ibɔrɔ oro mi:

Amanda: Ami ndi nurse namde-utom ke ufɔk-ŋkpɔkɔbi eke isɔŋ-obio. Ami mmedomo edikpeme mbon-ŋkpɔkɔbi nte Christ akpanamde.

Rachel: Ami ndi ɔkwɔ-ikwɔ eke ndise, ndien esiwak edida oro ke mbubru ke ami nyesine ɔfɔŋ eke edinɔde mi, ikereke mme nyekop obut. [Koro ami mmenam endowment] ami ndɔhɔ [mme enyene-utom] ke ɔfɔŋ oro ana [ofuk mi ke idem]. Mmɔ ikinemke esit … edi edimeŋe-meŋe enam ukpuhɔde oro. Ami ndikpuhɔke emem emi otode ndida nte ntiense nnɔ Christ ke ini ekededi.

Chriss: Ami ndi akpa-min (ndu ke ndikan oro), aka-temple. owo Ufok Abasi. Ami ndipke ifiok emi nkenyenede ye idiok-udong ye iko ntiense emi nnyenede mbaŋa Erisio-isop [eke Jesus Christ].

Lauren: Ami nkewet ekpri mbuk-nsahi ye mbon-class mi ke ufoknwed. Mmo ekoyom ndinam ndobo, nsuhɔde ido mi enyene ediwat inua-imam edisabade-enyiŋ-Abasi. Mmo edomo ndikpak mi, edi ami nnyimeke ndien mum ndaha mi nkama.

Adam: Ediwak owo inimke mi ke akpaniko kini ami ndɔhɔde ke ami mmeni mbet mfara-ke-idem nnyung mek nter edise ndioi ndise. Inwaŋake mmo ufɔn idara ye emem eke ekikere oro ɔnɔde mi.

Ella: Ete mi edi owo eboho-nka LGBTQ. Aimi mmedomo edise mbanga ekikere mbon efen kini ndade nte ntiense Christ nnyung nam akpaniko ke se ami nimde.

Andrade: Ami ndibiere edika iso nka ufɔk Abasi kini mbon ufɔkemana ebierede etre edi-ka aba.

Ndien akpatre, otode Sherry: Nnyin ikeka usɔrɔ kiet ke akamba-ufɔk akara-idut kiet.” Mmo etɔŋɔ edinyan ɔkpɔsɔŋ-min nnɔ ete enam “editɔŋɔ-ŋwɔŋ-min.” Ami mbiere ndikama mmɔŋ, okposuk ke mbon-utom edɔhɔde ke oro eyedi emiom. Nnyin idinam ye akara-idut oro, ami nyung ndibede iduo-mmɔŋ ke enyɔŋ! Akara-idut ikitɔhɔke.

President Nelson ete, “Ihn, mbufo eduŋ ke ererimbot, edi mbufo emenyene isio-isio ndaha ekpɔŋ ererimbot emi anwamde mbufo ndibɔhɔ idiɔk-idiɔŋɔ eke ererimbot.”24

Anastasia, ekpri eka kiet ke Ukraine, okodu ke ufɔkibɔk ke amande eyen-eren ke nte mbomo-ɔtɔmbe ɔtɔŋɔde ke Kyiv ke February emi ebede. Nurse kiet eberede ubet ufɔkibɔk onyuŋ etiŋ ke nduari uyo ete, “Men nsekeyen fo, waŋ enye ke blanket, yuŋ ka keduk ufɔt-ufɔk—idahaemi!””

Edikem, Anastasia ete:

“Ami nkikereke ke akpa usen ami ndi-di eka eyesɔŋ ntre, … edi … ami ke nse mme … edidiɔŋ ye utibe-ŋkpɔ eke ami nkutde. …

“Ata idahaemi, … etie nte imemke erifen-nnɔ mbon emi ekanamde mme owo ekut akamba ndubiara ye afanikɔŋ.… , edi nte mbet Christ, ami mmenyene mbuɔtidem ke ami nyekeme [ndifen-nnɔ]. …

“Ami mfiɔkke kpukpru se iditibede ke ini-iso … edi mmediɔŋɔ ke ndinim ediomi eyeyak Spirit odu ye nnyin aka-iso, … anamde nnyin inyene idara ye idorenyin, … kpa ke mkpɔsɔŋ ini.”25

Enwongo Nsinsi Uwem ye Ubong Celestial

Ndito-eka mi iren ye iban, ami mmebo edidiong ke ndiwak edibo ima eke edima Andinyanga nnyin, Jesus Christ. Ami mmediɔŋɔ ke Enye odu-uwem onyuŋ ada usuŋ ke edisana utom Esie. Ami ntimke nyene ofuri iko nditiŋ nwut ima eke ami nnyenede nnɔ Enye.

Kpukpru nnyin idi “nditɔ ediomi” emi itarade iyɔhɔ ererimbot ke mme idut ye edu-uwem ke ofuri akwa-idut, ebatde ke mme million, nte nnyin ibetde ɔyɔhɔ-ubɔŋ erifiak ndi eke Ɔbɔŋ ye Andinyaŋa nnyin. Ndiyama nte unwana nnɔ mbon ekperede nnyin, nnyin iminehede ibuana mme udɔŋ-esit, ekikere, mbumek, ye edinam nnyin. Ndiyom ke ofuri esit nnyin man idiongo Andinyaŋa, nnyin ibahare idem nnyin, isio ke ererimbot ito ke ediomi ye Abasi, idi saŋa-saŋa, inana-mbiet, ye akpan-akpan ke nte ikponode Enye ye ukpepnkpɔ Esie ke misioho idem nnyin ikpɔŋ mbon efen emi enimde nkpɔ isio-isio ke ererimbot.

Oro edi inem isaŋ ke -edi-di ibokpot kotu idiɔk-mkpasip, ke ubak-ini ediyɔhɔ ye ubiak edi ke ofuri ini okut emem oto ifiɔk ye ifure ɔsɔŋɔ mbuɔtidem nnyin. Nte mbufo eyakde ima emi mbufo enyenede enɔ Andinyaŋa ye ima emi Enye enyenede ɔnɔ mbufo oduk esit mbufo, ami ŋwɔŋɔ ɔsɔŋɔ, emem ye idara efen nnɔ mbufo man eda ekan mme mfina ke uwem mbufo. Ndien Andinyaŋa ɔŋwɔŋɔ ɔnɔ ete: “Ami [nye] taŋ ikot mi mbok ɔtɔkiet, nte asaŋade ekekem ye nke ibokpot ye idiɔk-mkasip, man ekeme edibok ibokpot man enyene nsinsi uwem, enyung eyara mmɔ anyanya eke ubɔŋ celestial.”26 Ke enying Jesus Christ, amen.

Mkpri nwed

  1. Matthew 24:7

  2. Matthew 24:33

  3. Henry B. Eyring, “Steady in the Storms,” Liahona, May 2022, 27.

  4. Matthew 13:16; median nkpo.

  5. Matthew 13:38

  6. Matthew 13:30

  7. Elder Neal A. Maxwell said: “Church members will live in this wheat-and-tares situation until the Millennium. Some real tares even masquerade as wheat” (“Becometh as a Child,” Ensign, May 1996).

  8. Se Doctrine ye Covenants 86:4 6

  9. Se Colossians 2:7

  10. See Colossians 1:23; see also Ephesians 3:17; Neal A. Maxwell, “Grounded, Rooted, Established, and Settled” (Brigham Young University devotional, Sept. 15, 1981), speeches.byu.edu.

  11. In Matthew 13:22, Jesus cautioned His disciples to not allow the cares of the world and the deceitfulness of riches to “choke the word” and stop his or her spiritual progress. I like to tie the phrase “choke the word” to the first chapter of John, where John declares the word to be Jesus: “In the beginning was the Word, and the Word was with God. … All things were made by him; and without him was not any thing made that was made” (John 1:1, 3). Our faith in Jesus Christ, our determination to follow Him, our love for the Savior can be choked, or prevented from growing as it is deprived of spiritual light and nourishment (see Alma 32:37–41).

  12. See Neil L. Andersen, “A Compensatory Spiritual Power for the Righteous, (Brigham Young University devotional, Aug. 18, 2015), speeches.byu.edu.

  13. John 17:3

  14. Doctrine ye Covenants 6:36

  15. Akpa Nwed John 4:19

  16. Elder David B. Haight said:

    “It is true that some have actually seen the Savior, but when one consults the dictionary, he learns that there are many other meanings of the word see, such as coming to know Him, discerning Him, recognizing Him and His work, perceiving His importance, or coming to understand Him.

    Such heavenly enlightenment and blessings are available to each of us” (“Temples and Work Therein,” Ensign, Nov. 1990, 61).

  17. Se Mosiah 5:13

  18. Doctrine ye Covenants 20:77

  19. Russell M. Nelson, “The Everlasting Covenant,” Liahona, Oct. 2022, 5.

  20. Russell M. Nelson, “What Is True?,” Liahona, Nov. 2022, 29.

  21. Russell M. Nelson, “Revelation for the Church, Revelation for Our Lives,” Liahona,, May 2018, 96.

  22. Dallin H. Oaks, “Going Forward in the Second Century” (Brigham Young University devotional, Sept. 13, 2022), speeches.byu.edu. President Oaks credited the phrase “dare to be different” to a recent article in the Deseret Magazine by Elder Clark G. Gilbert, the Church Educational System Commissioner, on preserving religious identity in higher education (see “Dare to Be Different,” Deseret Magazine, Sept. 2022, deseret.com).

  23. If you would like to learn from others who commented on how they have been different from the world, you can read their comments on Facebook (see Neil L. Andersen, Facebook, Aug. 18, 2022, facebook.com/neill.andersen) or Instagram (see Neil L. Andersen, Instagram, Aug. 18, 2022, instagram.com/neillandersen).

  24. Russell M. Nelson, “Hope of Israel” (worldwide youth devotional, June 3, 2018), HopeofIsrael.ChurchofJesusChrist.org.

  25. Anastasia Kocheva, “Facing the Conflict in Ukraine; Healing the Conflict in My Heart,” YA Weekly, May 2022.

  26. Doctrine ye Covenants 101:16

Ming