Jun xyaab’ xkux li sahil ch’oolejil!
Lix kab’lankileb’ li santil ochoch a’an jun reheb’ li xninqal ru k’anjel neke’xb’aanu li profeet chalen chaq laj Jose Smith.
“Anajwan, kʼaʼru naqabʼi saʼ li evangelio li xqakʼul? Jun xyaabʼ xkux li sahil chʼoolejil! Jun xyaabʼ kuxej aj uxtaan chalenaq chaq saʼ choxa; ut jun xyaabʼ xkux li yaal elenaq chaq saʼ li chʼochʼ; … jun xyaabʼ xkux li sahil chʼoolejil choqʼ rehebʼ li yoʼyo ut ebʼ li kamenaq; sahil esilal re nimla sahil chʼoolejil.”1
Ex was wiitz’in, ch’a’aj rab’inkil li raatin li profeet aj Jose Smith chi ink’a’ ta raj taqak’ut jun qanimla se’!
Li xnimal xsahil xch’ool laj Jose naxk’utb’esi chi tz’aqal lix sahilal ut li xchaq’alil ru lix k’uub’anb’il na’leb’ li Dios re sahil ch’oolejil, li qaChoxahil Yuwa’, xb’aan naq kixch’olob’ chiqu naq “neke’wan li winq re naq te’wanq xsahileb’ xch’ool.”2
Chiqajunilo kiqajap qe xb’aan xsahil qach’ool3 rub’elaj li yu’am a’in naq kiqab’i lix k’uub’anb’il na’leb’ li Dios re sahil ch’oolejil, ut toj naqajap ajwi’ qe arin naq nokowan jo’ chanru lix k’uub’anb’il na’leb’. A’b’an chan ru naq li profeet kixch’olob’ li xchaq’al ru ch’olob’ahom a’in? K’a’ru li jwal kisaho’ wi’ xch’ool chi maak’a’ xb’alaq’?
Li profeet aj Jose yoo chaq chi k’utuk chirix li kub’iha’ choq’ reheb’ li kamenaq. A’an jun loq’laj k’utb’esinb’il na’leb’, li kik’ulman rik’in sahil ch’oolejil. Naq eb’ li komon re li Iglees ke’xnaw naq naru neke’kub’e xha’ choq’ reheb’ li ani raarookeb’ xb’aan li ak kamenaqeb’, ke’saho’ xch’ool. Laj Wilford Woodruff kixye, “Naq kiwab’i a’an, li waam kipisk’ok xb’aan xsahil xch’ool!”4
Li kub’iha’ choq’ reheb’ li qaraarookil komon kamenaqeb’ moko ka’ajwi’ ta a’an li yaal kixk’utb’esi ut kixk’ojob’ wi’chik li Qaawa’. Wankeb’ chik naab’al li maatan, malaj tiqib’ank, kiraj xk’eeb’al li Dios reheb’ li ralal xk’ajol.
Sa’ xyanqeb’ li maatan a’in wan li wankilal re li tijonelil, sumwank ut k’ojob’anb’il k’anjel, sumlaak li te’kanaaq chi junelik, lix tz’apb’aleb’ sa’ junajil li alalb’ej k’ajolb’ej rik’ineb’ li na’b’ej yuwa’b’ej sa’ xyanq lix junkab’al li Dios, ut li osob’tesihom re sutq’iik b’ar wi’ wan li Dios, li qaChoxahil Yuwa’, ut li Jesukristo, li Ralal. Chixjunil a’an kiru chi uxmank sa’ xk’ab’a’ lix tojb’al rix li maak xb’aan li Jesukristo.
Sa’ xk’ab’a’ naq li Dios kixye naq a’an jun reheb’ li k’a’ru jwal taqenaq wi’chik xloq’al ut sant,5 kixtaqla naq te’kab’lamanq santil kab’l b’ar wi’ taaruuq tixq’axtesiheb’ li maatan a’in reheb’ li ralal xk’ajol.6 Eb’ li kab’l a’in, a’aneb’ li rochoch sa’ li ruchich’och’. Eb’ li kab’l a’in a’aneb’ li santil ochoch, b’ar wi’ li k’a’ru tz’apb’il malaj b’ak’b’il sa’ ruchich’och’, sa’ xk’ab’a’ a’an, xb’aan li raatin, ut rik’in xwankil, b’ak’b’ilaq ajwi’ sa’ choxa.7
Jo’ komon re li Iglees sa’eb’ li kutankil a’in, moko ch’a’aj ta choq’ qe xsachb’al sa’ qach’ool xninqaleb’ ru li junelikil yaal a’in. Kanajenaq choq’ xcha’al li qayu’am. Wan naq chaab’il ajwi’ wi noko’ilok jo’ neke’ilok li toje’ xe’xnaw xb’een sut junaq na’leb’. Kink’e reetal a’in sa’ jun na’leb’ xinnumsi toje’.
Chiru li chihab’ xnume’, rub’elaj naq taa’osob’tesimanq wi’chik li santil ochoch re Tokio, Japon, naab’aleb’ li kristiaan ke’rula’ani li santil ochoch. Jun aj jolominel re jun jalanil paab’aal kiwulak chi ula’anink. Kiqawotz rik’in li qula’ resil li k’uub’anb’il na’leb’ re li qaChoxahil Yuwa’, lix k’anjel li Jesukristo re tojok-ix sa’ li k’uub’anb’il na’leb’ a’an, ut li tzol’leb’ naq eb’ li junkab’al naru neke’wan chi ch’utch’u chi junelik q’e kutan rik’in li tz’ape’k sa’ junajil.
Naq kooraqe’ kinpatz’ re li wamiiw naq tixwotz k’a’ru nareek’a. Chirix lix junajinkileb’ li junkab’al—li ak xe’nume’, li toj wankeb’ ut li toj te’chalq—li chaab’il winq a’an kixpatz’ chi anchal xch’ool: “Ma neke’xtaw ru li komon re laa paab’aal xnimal ru li tzol’leb’ a’in?” Ut kixye, “Maare ka’ajwi’ raj a’an jun li tzol’leb’ li naru naxjunaji chixjunil li ruchich’och’ a’in jachinb’il ru.”
K’a’jo’ xchaq’al ru li na’leb’ a’an. Li winq a’an moko ka’ajwi’ ta kitoch’e’ xch’ool xb’aan xch’ina-usal li santil ochoch, xb’aan aj b’an wi’ xwankil li tzol’leb’ naq eb’ li junkab’al junajinb’ileb’ ru ut tz’apb’ileb’ rib’ rikin li qaChoxahil Yuwa’ ut rik’in li Jesukristo chi junelik.8
Ink’a’ raj tixsach qach’ool naq jun li kristiaan li ink’a’ komon sa’ li qapaab’aal tixk’e reetal xchaq’al ru li ka’ru nak’ulman sa’ li santil ochoch. Li k’a’ru maare nawulak jo’ jun na’leb’ jwal nawb’il ru choq’ qe, wan naq na’ilman sa’ xchaq’alil ru ut xnimal ru xb’aaneb’ li neke’ab’in re malaj li neke’eek’an re xb’een sut.
Us ta ke’wan li najteril santil ochoch, rik’in lix k’ojob’ankil wi’chik lix evangelio li Jesukristo, lix kab’lankileb’ li santil ochoch a’an jun reheb’ li xninqal ru k’anjel neke’xb’aanu li profeet chalen chaq laj Jose Smith. Ut moko ch’a’aj ta xtawb’al ru k’a’ut a’an.
Naq li profeet aj Jose yoo chaq chi k’utuk chirix li kub’iha’ choq’ reheb’ li kamenaq, kixk’utb’esi jun chik xnimal ru li yaal. A’an kixye: “Inyehaq chi chʼolchʼo eere naq aʼanebʼ aʼin jar raqal chi naʼlebʼ chirixebʼ li kamenaq ut ebʼ li yoʼyo li inkʼaʼ naru numeʼk yal chi seebʼ saʼ xbʼeen, chirix li qakolbʼal. Xbʼaan naq lix kolbʼalebʼ aʼan naʼajman ut aajel ru choqʼ re li qakolbʼal laaʼo, … ebʼ aʼan chi maaʼaniho laaʼo inkʼaʼ teʼruuq chi tzʼaqlok ru—chi moko laaʼo chi maaʼanihebʼ li qakamenaq nokoru chi tzʼaqlok qu.”9
Jo’ naru naqil, lix aajelil ruheb’ li santil ochoch ut li k’anjel nab’aanuman aran choq’ reheb’ li yo’yookeb’ ut li kamenaqeb’ saqen ru.
Li xik’ na’ilok naxnaw a’an. Lix wankil yoo chixyalb’al xq’etb’aleb’ li k’ojob’anb’il k’anjel ut eb’ li sumwank neke’b’aanuman sa’ li santil ochoch, ut naxyal xq’e chixramb’al li k’anjel. K’a’ut? Xb’aan naq naxnaw li wankilal naxk’am chaq li santil k’anjel a’in. Naq osob’tesinb’il li junjunq chi ak’il santil ochoch, lix wankil li Jeskristo re kolok nak’ihan chiru li ruchich’och’ re xka’pak’alinkil lix k’anjel laj tza ut re xtojb’al qix naq nokochal rik’in a’an. Naq yookeb’ chi tamk li santil ochoch ut eb’ li sumwank, naq’una xmetz’ew laj tza.
Sa’ xb’eenileb’ chaq kutan re li Iglees junjunq ke’ok xk’a’uxl chirix jo’q’e taayeemanq resil jun chik ak’ santil ochoch, xb’aan naq neke’xye, “Rajlal sut naq noko’ok chixkab’lankil jun santil ochoch neke’ok chi eek’ank lix kampaan lix b’alb’a.” A’b’an laj Brigham Young kixsume a’an chi kaw xch’ool, “Laa’in nawaj rab’inkileb’ wi’chik chi eek’ank.”10
Sa’ li yu’am a’in maajun wa too’eeleliq chiru li pleet, a’b’an naru nawan qawankil sa’ xb’een li xik’ na’ilok. Li wankilal ut li metz’ew a’an neke’chal rik’in li Jesukristo naq noko’ok sa’ sumwank sa’ li santil ochoch ut neke’qoxloq’i.
Li Awa’b’ej Russell M. Nelson kixk’ut: “Yoo chaq chi nach’ok li hoonal naq te’jache’q ru li ani ink’a’ neke’ab’in chiru li Qaawa’ rik’ineb’ li neke’ab’in. Lix kolb’al qix jwal chaab’il a’an naq k’ulub’ejaqo re ok sa’ lix santil ochoch.”11
A’ineb’ junjunq chik reheb’ li osob’tesihom xyeechi’ihom li Dios rik’in lix profeet:
Ma nekerajeb’ ru li sachb’a-ch’oolej? Li qaprofeet kixye: “Ninyeechi’i eere naq li Qaawa’ tixk’eheb’ chi uxmank li sachb’a-ch’oolej li naxnaw naq nekeraj ru, a’ yaal jo’ nekexmayejak re k’anjelak ut oxloq’ink sa’eb’ lix santil ochoch.”12
Ma nekeraj ru xwankil li Kolonel li nak’irtesin ut nakawob’resin? Li Awa’b’ej Nelson kixye qe naq “chixjunil li nak’utman sa’ li santil ochoch … naxnimob’resi li qanawom chirix li Jesukristo. … Ut naq naqapaab’ li qasumwank, a’an naxq’axtesi qe lix wankilal aj k’irtesinel ut aj kawob’resinel.” Ut k’a’jo’ naq taqaj ru lix wankilal chiruheb’ li kutan chalel.”13
Sa’ xb’een li domingo re ramos, naq li Jesukristo ki’ok aran Jerusalen, jun ch’uut reheb’ lix tzolom “ke’saho’ xch’ool ut ke’xloq’oni li Dios chi kaw xyaab’ xkuxeb’ … ke’xye, Usilaatinanb’il li Rey li xchal sa’ xk’ab’a’ li Qaawa’.”14
Chaab’il naq sa’ li domingo re ramos re 1836, ki’osob’tesiik li santil ochoch re Kirtland. Sa’ li hoonal a’an eb’ lix tzolom li Jesukristo ke’saho’ ajwi’ xch’ool. Sa’ li tij re rosob’tesinkil, li profeet aj Jose Smith kixyaab’asiheb’ li aatin a’in re nimank-u:
“At Qaawaʼ Dios Nimajwal, choohaawabʼi … ut chasume qu chalen chaq saʼ choxa, … bʼar kʼojkʼookat wiʼ saʼ li nimajwal kʼojaribʼaal, rikʼin li loqʼalil, li nimank aawu, li wankilal, li taqenaqil, [ut] lix nimal metzʼew. …
“… Choohaatenqʼa rikʼin lix wankil li Musiqʼej, re taqajunaji lix yaabʼ qakux rikʼinebʼ li lemtzʼ ruhil anjel aʼan li nekeʼlememnak chixsutam laa kʼojaribʼaal, rikʼin xjapbʼal qe chixnimankil aawu, saʼ xbʼichankil Hosanna re li Dios ut li Karneer!
“Ut kanabʼebʼ aʼin, … ebʼ laa santil paabʼanel chixjapbʼalebʼ re chi kawebʼ xyaabʼ xkux xbʼaan xsahilebʼ xchʼool.”15
Ex was wiitz’in, sa’ li domingo re ramos a’in, chiqanima ru li qasantil Dios jo’ xtzolom li Jesukristo ut chisaho’q qach’ool sa’ lix chaab’ilal choq’ qe. “Kʼaʼru naqabʼi saʼ li evangelio li xqakʼul?” Chi yaal naq “jun xyaab’ xkux li sahil ch’oolejil!”16
Ninch’olob’ xyaalal naq teereek’a wi’chik chi us li sahil ch’oolejil naq tex’ok sa’eb’ lix santil ochoch li Qaawa’. Ninch’olob’ xyaalal naq teereek’a li sahil ch’oolejil li naraj xk’eeb’al eere a’an, sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.