Unsaon sa Pagkat-on nga Tinud-anay
Pag-angkon og edukasyon kay sa mohuman lang sa pag-eskwela.
Mga paghulagway pinaagi ni Alex Westgate
“Pag-angkon og maayo nga edukasyon.” Tingali mao kini ang labing komon nga tambag nga gihatag alang sa batan-on.
Apan bisan niadtong misunod niini nga tambag, adunay ingon og mas daghan og nakuha gikan sa ilang edukasyon kay sa uban—ug wala lamang kita maghisgut kabahin sa mga grado o mga kurso o mga trabaho. Busa unsa man ang kalainan tali sa mga tawo kinsa tinud-anay nga “nahimong edukado” ug sa mga tawo nga igo lang “nakahuman og eskwela”?
Wala kaayo kini kalabutan sa natural nga abilidad kay sa piho nga mga prayoridad, mga kinaiya, ug mga kahanas, sama sa mosunod.
Mga Prayoridad
1. Tinguhaa ang espirituhanong pagkat-on. Aron masiguro ang inyong kalampusan, sunda ang tambag ni Presidente Henry B. Eyring, Unang Magtatambag sa Unang Kapangulohan:
“Ang atong unang prayoridad kinahanglang mao ang espirituhanong pagkat-on. …
“… Ang pag-una sa espirituhanong pagkat-on dili mopalingkawas kanato gikan sa pagkat-on sa sekular nga mga butang. Hinoon, kini naghatag og katuyoan sa atong sekular nga pagkat-on ug modasig kanato sa pagpaningkamot og maayo niini.
“Aron mahatagan og prayoridad ang espirituhanong pagkat-on, kinahanglang mohimo kita og lisud nga mga pagpili kon unsaon nato paggamit ang atong panahon. Apan kinahanglan gayud nga dili mahimong ikaduha lamang ang espirituhanong mga butang. Dili gayud. Kana mosangput ngadto sa trahedya.”1
2. Pagtinguha og balanse. Ang pagbalanse nagpasabut nga klaro kamong nasayud sa inyong mga prayoridad. Ang paghimo sa pagbalanse mismo nga usa ka prayoridad makatabang kanimo sa pagmintinar og tukma nga panglantaw. Si Elder M. Russell Ballard sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles miingon: “Hinumdumi, ang masubrahan sa bisan unsa sa kinabuhi makawagtang sa balanse. Sa samang paagi, ang gamay ra sab kaayong importanting butang sa kinabuhi sama ra sab og resulta.”2
3. Katulog og sakto. Kini ingon og gamay ra nga butang, apan ang sakto nga pagkatulog makahimo og dakong kalainan—ug mas maayo kay sa maghunahuna og mga paagi nga dili makatulog sa klase. Ang daghang gihimo nga mga pagtuon nagmatuod sa kaimportante sa igong panahon sa pagkatulog alang sa pagkat-on, apan daghang mga tawo nagsakripisyo niini alang sa lain-laing mga butang (kasagaran kalingawan). Siguroa nga naa kini sa inyong lista sa mga prayoridad. (Apan ayaw pasubrahi; tan-awa sa numero 2 sa ibabaw ug Doktrina ug mga Pakigsaad 88: 124.)
Mga Kinaiya
1. Responsable kamo alang sa inyong edukasyon (lakip ang inyong kapakyasan). Nakaila ba kamo og mga tin-edyer kinsa nagsalig gihapon sa tabang sa ilang mga ginikanan sa tanan nilang homework ug mga proyekto sa eskwelahan? o kinsa mopasabut sa ubos nga mga grado sa pag-ingon, “Ang magtutudlo naglagot nako”? o pinaagi sa pagbasol sa uban pang mga kahimtang? Angkuna ang responsibilidad alang sa inyong edukasyon. Mahibulong kamo sa unsay inyong tinud-anay nga makat-unan ug kon unsa kamo ka mas malipayon.
2. Ang pag-angkon og tag-as nga mga grado dili parehas sa pagkat-on. Ayaw og saypi ang simbolo (ang grado) nga mao ang butang nga iyang girepresentar (pagkat-on ug paningkamot). Bisan og ang mga grado usa ka importante nga pagtimbang-timbang, hinumdumi nga ang kahibalo ug mga kahanas nga inyong naangkon mas importante kay sa bisan unsa nga grado, mataas man o mamubo. Uban niini nga kinaiya, mas sagad kamo nga matagbaw sa inyong mga grado.
3. Ang inyong kaugalingong bili dili angayng ibase sa mga butang sama sa mga ganti, grado, ug mga kurso. Kon kamo nakasabut sa inyong tiunay nga bili isip anak sa Langitnong Amahan, mahimo kamong magmalipayon may ganti man o wala ang inyong mga kalampusan. Maningkamot sa pagbuhat og maayo ug pagkab-ot sa inyong mga tumong sa edukasyon, apan ayaw itugot nga ang mga ganti maoy motino sa inyong bili.
4. Ang pagtrabaho og maayo mas importante kay sa “pagkaigmat.” Bisan kon kamo naghunahuna nga ang inyong natural nga mga abilidad makapasayon sa eskwelahan alang kaninyo kay sa uban, kamo kinahanglang motan-aw sa inyong kalampusan isip resulta sa kakugi imbis usa ka gasa nga anaa na ninyo sukad sa pagkatawo. Ug kon ang mga butang dili sayon nga moabut alang kaninyo, ayaw og hunong—ang pagtrabaho mohulip sa mga pagkulang. Kini nga kinaiya makaayo kaninyo sa tanang aspeto sa kinabuhi, ilabi na sa inyong pagpadayon gikan sa pag-eskwela ngadto na sa pagpanarbaho. Walay laktud nga paagi sa tinud-anay nga pagkat-on—dili kamo makapaaron-ingnon sa tibuok ninyong kinabuhi.
5. Daghan na kamo og nasayran, apan wala kamo masayud sa tanan. Hunahunaa ang mga koneksyon tali sa lain-laing mga butang nga inyong nakat-unan. Apan ayaw pagsulod sa bisan unsa nga sitwasyon nga maghunahuna nga nasayud na kamo sa tanan—walay nasayud sa tanan. Kana nga kinaiya usa ka babag sa pagkat-on.
6. Ang pagkat-on mismo usa na ka ganti. Daghang mga tawo mag-istorya kabahin sa edukasyon isip usa ka paagi ngadto sa usa ka tumong—usa ka paagi nga moasenso sa kinabuhi, makaangkon og maayong trabaho, ug uban pa. Samtang mahimong tinuod kana, tinuod usab nga kamo mas malipayon ug mas makat-on pa kon kamo motan-aw sa pagkat-on isip usa na ka tumong. Ayaw pahisama niadtong kanunay lang mangutana, “Mogawas ba kaha ni sa test?” o “Kanus-a kaha ni nato magamit pag-usab?”
7. Ayaw paglikay sa mga hagit tungod lang kay adunay posibilidad nga mapakyas. Kon mas andam kamo sa pagbuhat sa lisud nga mga butang karon, mas andam kamong moatubang sa unsay moabut unya. Sama pananglit, ang mga tawo nga mopili sa tanan nilang mga klase base lamang sa kasayon niini wala mogamit sa kinatibuk-an nilang potensyal ug nagtago lang sa ilang mga talento.
8. Magkuryuso. Daghan kamo og makat-unan kon kamo kuryuso ug magpangutana. Usab, ang pagkainteresado sa mga butang makahimo kaninyo nga mas makapainteres nga tawo. Hinumdumi, ang pagkat-on mahitabo sa tanang panahon, bisan asa, dili lamang sa eskwelahan.
9. Makahimo kamo niini. Adunay kalainan tali sa lisud ug imposible. Ang inyong dalan sa pagkat-on mahimong lisud, apan makahimo kamo niini. Ang pagkat-on mao ang usa sa mga butang nga inyong gianhi sa yuta aron buhaton.
Mga Kahanas
1. Pagkat-on sa unsay inyong gimahal; higugmaa unsay inyong nakat-unan. Pangitaa ang mga butang nga matinud-anong makabayaw ug makapainteres kaninyo, ug buhata kini. Apan kat-uni usab unsaon sa pagtan-aw sa bili sa tanang butang nga gitudlo kaninyo.
2. Pagbasa alang sa kalingawan. Matag adlaw, pagbasa og usa ka maayo nga butang: mga libro, mga magasin, mga website, bisan unsa nga makahatag og impormasyon o makapadasig. Kinsa kadtong mobasa og maayo nga mga materyal sa kinatibuk-an mas maayo sa eskwelahan ug magpuyo og buhong nga kinabuhi.
3. Hatagi og pagtagad kon giunsa nimo pagdumala ang stress. Ang pagmatngon sa mga hinungdan sa inyong stress ug ang pagkasayud sa mga pamaagi sa pagpakunhod sa stress nga labing haum alang ninyo bililhon nga mga kahanas sa kinabuhi.
4. Pangayo og tabang kon gikinahanglan ninyo kini — ug pangutan-a ang mga tawo kinsa makatabang gayud. Motuo mo ug sa dili, ang pagpangayo og tabang usa ka kahanas. Ang pag-ila kon kamo wala nay mahimo ug ang pagpangayo og maayo nga tabang sa dili pa ulahi ang tanan adunay dakong og epekto sa inyong kinabuhi.
5. Pagdumala sa inyong oras. Ang pagdumala sa oras nagpasabut sa pagsiguro nga ang mga butang nga inyong giingon nga maoy inyong mga prayoridad sa tinuoray mao ang inyong mga prayoridad. Pagpangita og usa ka sistema nga komportable alang kaninyo ug nga makatabang kaninyo nga makab-ot ang inyong mga tumong.