Hoe, wanneer en waarom: met uw kinderen praten over seksualiteit

Laura M. Padilla-Walker

Hoogleraar gezinswetenschappen, Brigham Young University

en Meg O. Jankovich

Student, BYU-masterprogramma Huwelijk, gezin en menselijke ontwikkeling

Om onze kinderen te helpen zich voor te bereiden op en te genieten van seksualiteit binnen het huwelijk, in al haar schoonheid en wonderlijkheid, moeten we ze helpen de gevoelens die ze van God hebben gekregen, te beheersen.

Als je aan jongeren vraagt wat de wet van kuisheid inhoudt, krijg je lege blikken of ze worden zenuwachtig en dreunen dan snel iets op als: ‘Het houdt in dat je geen seksuele betrekkingen hebt voor het huwelijk.’ In onze ervaring onthouden veel jongeren zich van seks voor het huwelijk, maar begrijpen ze de betekenis en het doel van de wet van kuisheid of van seksualiteit helemaal verkeerd. Door deze misverstanden ontstaan helaas vaak problemen in het huwelijk. Ons doel als ouders en leiders moet zijn om onze kinderen te helpen op seksueel gebied zowel puur als voorbereid te zijn.

Let op alle aspecten van de wet

De lichamelijke aspecten van de wet van kuisheid (bijvoorbeeld: geen seks voor het huwelijk en volledige trouw tijdens het huwelijk) staan centraal en zijn belangrijk. Onthouding wordt echter soms vaker besproken dan de emotionele en geestelijke vreugde en schoonheid van seksuele intimiteit in het huwelijk, en de innerlijke vrede die voortkomt uit een deugdzaam, rein leven, zowel voor als tijdens het huwelijk.

Behalve voortplanting heeft seksuele intimiteit tijdens het huwelijk nog een ander belangrijk doel. Ouderling David A. Bednar van het Quorum der Twaalf Apostelen heeft gezegd: ‘Intieme omgang […] is niet louter een te verkennen nieuwsgierigheid, een te bevredigen lust, of een zelfzuchtig te bedrijven vorm van ontspanning of vermaak. Er is niet sprake van een geslaagde verovering of gewoonweg een te verrichten daad. Nee, die omgang is in de sterfelijkheid een van de hoogste uitingen van onze goddelijke natuur en ons goddelijk potentieel, en dient ook om de emotionele en geestelijke band tussen man en vrouw te versterken.’¹

Om onze kinderen voor te bereiden op het genieten van seksuele intimiteit binnen het huwelijk, in al haar schoonheid en wonderlijkheid, moeten we hen helpen begrijpen hoe hun seksuele ontwikkeling verloopt en hen begeleiden bij het steeds beter leren beheersen van de gevoelens en emoties die ze van God hebben gekregen.

Als u bang bent dat u niet op tijd of op de juiste manier met uw kinderen over seksualiteit hebt gesproken, bent u niet de enige. Er zijn verschillende redenen waarom deze gesprekken een uitdaging kunnen zijn. Het is echter nooit te laat om ermee te beginnen. Hieronder staan drie tips om u op weg te helpen:

1. Hoe u seksualiteit kunt bespreken

Een van de belangrijkste elementen van gezonde ouder-kindgesprekken over seksualiteit is het bevorderen van openheid. Uit onderzoek blijkt dat tieners de meeste informatie over seksualiteit uit de media of van leeftijdsgenoten krijgen, maar dat ze informatie willen krijgen van hun ouders.

President M. Russell Ballard, waarnemend president van het Quorum der Twaalf Apostelen, heeft gezegd: ‘Naarmate onze kinderen ouder worden, hebben ze behoefte aan meer directe en duidelijke informatie van hun ouders over wat wel en niet gepast is. Ouders moeten […] openlijk [met hun kinderen] spreken over seks en over wat het evangelie leert over kuisheid. Deze informatie moet komen van de ouders, thuis, op een passende wijze.’²

Om een open communicatie te stimuleren kunt u het volgende doen:

Begin er vroeg mee door de lichaamsdelen van uw kinderen correct te benoemen als ze nog klein zijn. Hierdoor leren kinderen over hun wonderlijke lichaam en ontwikkelen ze de juiste woordenschat om gezond en geïnformeerd te zijn.
Zorg ervoor dat uw kinderen weten dat ze u alles mogen vragen. Probeer niet te sterk te reageren op hun vragen of bekentenissen, en maak ze niet beschaamd. Wees blij dat ze met u praten, toon ze liefde en steun, en doe uw best om het communicatiekanaal open te houden.
Vermijd metaforen voor seksualiteit. Kinderen hebben behoefte aan duidelijke, eerlijke informatie. Sommige jongeren vertellen bijvoorbeeld over lessen waarbij het overtreden van de wet van kuisheid wordt vergeleken met afgekauwde kauwgom of eten dat rond gaat van de een naar de ander, zodat niemand het meer wil. Hoewel goed bedoeld, leiden deze metaforen vaak tot angst voor seksualiteit, of tot een laag zelfvertrouwen of een onherstelbaar gebrek daaraan. Ze ondermijnen de hoop en vrede van werkelijke bekering.

2. Wanneer u seksualiteit kunt bespreken

De meeste ouders hebben één enkel gesprek met hun kinderen over seksualiteit. Maar gezien jongeren tegenwoordig – soms dagelijks – met valse informatie te maken krijgen, hebben ze meer dan één gesprek met hun ouders nodig.³ Kinderen hebben het meest aan een actieve benadering, waarbij ouders anticiperen op de worsteling die hun kinderen inzake seksualiteit zullen doormaken, en ze van nuttige strategieën voorzien.

Toen zuster Joy D. Jones, algemeen jeugdwerkpresidente, over mogelijke blootstelling aan pornografie sprak, zei ze: ‘Hoe vroeger het ter sprake komt, hoe beter, en kinderen zullen zich eerder vrij voelen om ons aan te spreken als ze zich geliefd voelen, en als ze weten dat niets wat ze doen die liefde kan veranderen. […]

‘Ouders, wij moeten het gesprek aangaan en niet wachten tot de kinderen naar ons toe komen. […] We willen dat kinderen zich voorbereid en sterk voelen, en niet bang. We willen met hen praten, niet op hen inpraten.’⁴

Concreet kunt u het volgende doen:

Thuisavondlessen houden over onderwerpen die met seksualiteit te maken hebben, en uw kinderen de les laten geven als ze zich daar klaar voor voelen. Deze onderwerpen zijn bijvoorbeeld puberteit, lichaamsbeeld, positieve aspecten van seksualiteit, gevaren van pornografiegebruik, of hoe normaal het is om seksuele gevoelens te hebben.
Help uw kinderen specifieke strategieën te ontwikkelen om aan verleiding te weerstaan. Als uw kind bijvoorbeeld worstelt met onreine gedachten of gedragingen, bedenk dan samen wat het kan doen als deze gedachten de kop opsteken. Bijvoorbeeld: een lofzang zingen, aan een Schrifttekst denken, gaan sporten, of een armband dragen waardoor het eraan herinnerd wordt om de juiste keuze te maken.
Leer kinderen hoe ze seksdelinquenten kunnen vermijden en veilig kunnen blijven. N.B.: Probeer uw kinderen niet te leren over veiligheid op het moment dat u hen ook leert over seksuele intimiteit binnen het huwelijk. Dat zou angst kunnen veroorzaken, en dan bestaat het risico dat ze alle aspecten van seksualiteit met angst gaan associëren.

3. Praat over het waarom van seksualiteit

Kinderen willen vaak weten waarom iets van hen verwacht wordt. Waarom moeten ze zich aan de wet van kuisheid houden terwijl anderen dat niet hoeven? Wanneer ze begrijpen waarop deze verwachtingen zijn gebaseerd, zullen ze de geleerde evangelie- en gezinswaarden eerder ter harte nemen. Jongeren die weten waarom ze beloven zich aan de wet van kuisheid te houden, merken dat deze verplichting ‘geen last meer [is], maar een vreugde en een genoegen’.⁵

Als we willen dat onze kinderen zich houden aan Gods wet van kuisheid, moeten we hen redenen geven waarom het belangrijk is om deze wet te respecteren. Ze moeten leren dat ‘seksualiteit een krachtig geschenk van onze hemelse Vader is, dat gebruikt moet worden binnen de grenzen die Hij heeft gesteld’.⁶ Begrijpen hoe dit ‘krachtige geschenk’ zich ontwikkelt, helpt jongeren bij het maken van keuzes die passen bij hun verlangen om zich aan Gods wet van kuisheid te houden.

Bij gesprekken over seksuele ontwikkeling met uw kind, kunt u aan de volgende leringen denken:

Seksualiteit hoort bij ieder kind van God. We zijn geschapen ‘naar het beeld van God’ (Genesis 1:27). Dit betekent dat ons lichaam, en dus ook onze geslachtsorganen, door God is geschapen.
Seksuele gevoelens hebben en opgewonden zijn is normaal. Kinderen hoeven niet naar deze gevoelens en prikkelingen te handelen, maar kunnen er wel op letten. Dit betekent dat ze seksuele gevoelens opmerken, maar ze niet als negatief beoordelen. Uit onderzoek blijkt dat mindfulness kan helpen bij het maken van betere keuzes, die op één lijn liggen met onze waarden en doelen, zoals de wet van kuisheid respecteren.
Masturbatie is vaak de eerste ervaring van kinderen met seksualiteit, zonder te weten wat ze doen. Zelfs jonge kinderen doen aan zelfbevrediging. De reactie van hun ouders op deze vroege gedragingen zijn van invloed op hoe jongeren later denken over zichzelf en hun seksualiteit. Het is belangrijk dat ouders een evenwicht vinden en hun kinderen laten inzien waarom God heeft geboden dat seksueel gedrag binnen het huwelijk plaatsvindt, maar niet met afschuw of boosheid reageren wanneer kinderen of jongeren masturberen.
Als kinderen begrijpen waarom we normen voor relaties en seksualiteit hebben (waaronder verkering, fatsoenlijke kleding, kuisheid enzovoort), zullen ze eerder de wijsheid van Gods wetten zien en gemotiveerd zijn om zich eraan te houden. Bij het bespreken van deze normen mag u niet vergeten dat u kinderen geen angst of schaamte moet inprenten.

Benadruk de kracht van de verzoening van Jezus Christus

Net zoals peuters die hun eerste stapjes zetten, kunnen jongeren fouten maken bij het leren hoe ze hun eigen seksualiteit kunnen begrijpen en beheersen. Het is belangrijk te onthouden dat we groei moeten bevorderen en geen schuldgevoelens veroorzaken, en dat we kinderen leren dat Jezus Christus hen kan zegenen met genade, kracht en barmhartigheid, zodat ze sterker worden, seksueel rein blijven, en op een dag de zegeningen van seksuele intimiteit binnen het huwelijk kunnen genieten.

Kinderen opvoeden is niet gemakkelijk. Onze inspanningen om onze kinderen te onderwijzen zijn misschien niet altijd perfect, maar we kunnen ons best doen om onze kinderen te leren over het mooie geschenk van seksuele intimiteit binnen het huwelijk. Als we denken dat we tekortschieten, kunnen we ons met Gods hulp verbeteren. Ouderling Jeffrey R. Holland van het Quorum der Twaalf Apostelen heeft gezegd: ‘Met de gave van de verzoening van Jezus Christus en de kracht van de hemel om ons te helpen, kunnen we ons wel degelijk verbeteren. En het mooie van het evangelie is dat het proberen beloond wordt, ook al slagen we niet altijd.’⁷