“Fēfē kapau ‘Oku Ou Fefaʻuhi mo e loto-falalá?” Tokoni Maʻanautolu ne Ngaohikoviá (2018).
“Fēfē kapau ‘Oku Ou Fefaʻuhi mo e loto-falalá?” Tokoni Maʻanautolu ne Ngaohikoviá.
Fēfē kapau ‘oku ou fefāʻuhi mo e loto-falala ki he niʻihi kehé?
Kapau ko ha taha koe ne ngaohikovia, mahalo te ke ongoʻi hangē ʻe ʻikai pē ke ke toe lava ʻo falala kakato ki ha taha. Mahalo te ke fakafehuʻia pe te ke lava nai ʻo toe falala ki ha taha kehe, kiate koe, pe naʻa mo e ʻOtuá ke ke malu ai. ʻE lava ke matuʻaki faingataʻa ʻaupito e ngaahi ongo ʻo hono lavakiʻi ha taha mei he ngaohikoviá ʻo kapau ko e taha faihalá ʻokú ke vāofi mo ia, pea toe kovi ange he taimi ʻe niʻihi kapau ko ha taha naʻá ke falala ki ai ke ne maluʻi koe.
ʻE lava ke fakamatalaʻi ʻe he mafatukituki ʻo e ngaahi faihala ʻe niʻihi e ʻuhinga ʻe fuoloa ai ke ke toe lalanga e falalá mo maʻu e ongoʻi malú hili e ngaohikoviá. ʻIkai ngata aí, ka ʻe lava ke taʻofi koe ʻe he natula fakaʻauha ʻo e ngaohikoviá mei haʻo toe lava ʻo langaki e falalá mo ha taha faihala. Manatuʻi ko e fakamolemoleʻi ʻo ha tahá ʻoku ʻikai ʻuhinga ia kuo pau ke ke falala kiate ia.
Ko Hono Lalanga e Falalá ʻi ha Ngaahi Vā Fetuʻutaki Foʻoú pe Lolotonga Hokó
ʻOku langa e ngaahi vā fetuʻutaki moʻui leleí ʻi he loto-falalá, ʻo tatau ai pē pe ʻoku foʻou pe lolotonga hoko. ʻE lava ke ke fili ke falala ki he niʻihi kehé ʻi heʻenau loto fiemālie ke fai e meʻa ʻokú ne langaki pe toe langa e falalá mo koé. ʻI hoʻo ako ke falala ki he niʻihi kehé, ʻoku fie maʻu ke tuku ha taimi ki ai mo tanumaki maʻu pē.
ʻOku hangē hono lalanga e loto-falalá ko ha ʻakauni pangikē ʻoku tupulaki pe holo ʻo makatuʻunga ʻi he fakahuú mo e toho paʻangá. ʻI he taimi ʻokú ke faʻu ai ha ʻakauni ʻo e loto-falalá mo ha taha, manatuʻi e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení:
-
Ko e ʻakauni ia ʻaʻau—ʻokú ke fili pē pe ko hai ʻe tuku ki ai hoʻo falalá.
-
Lalanga e falalá ʻi hoʻo taimi pē ʻa koe—ʻoku ʻikai totonu ke ke ongoʻi ʻoku teke koe ke ke falala ki ha taha kimuʻa peá ke mateuteu ki aí.
-
Fakapapauʻi pe ko e hā e ngaahi ʻulungaanga ke fakahuú (hangē ko e anga fakaʻapaʻapá mo e faitotonú) mo tohó (hangē ko e taʻefaitotonú mo e fakafufuú pe fūfuuʻi e ngaahi fehalaākí).
-
Fakamaʻalaʻala ki he niʻihi kehé ʻa e ngaahi ʻulungaanga ke tānaki pe toʻo mei hoʻo loto-falalá.
-
Maʻu ha loto falala moʻoni ki he tonu hoʻo fakakaukau ki he ngaahi ʻulungaanga ʻo e niʻihi kehé.
-
Liliu e tuʻunga vāofi hoʻo ngaahi vā fetuʻutaki mo e niʻihi kehé ʻo makatuʻunga ʻi he tuʻunga ʻo e falala ʻoku lalangá.
Kapau ʻokú ke fakakaukau ke lalanga e falalá mo ha taha, fakapapauʻi e ngaahi fakangatangata ʻoku fie maʻu ke ke malu aí. Mahalo ʻe fili ha niʻihi ke ʻoua ʻe fai ʻenau tafaʻakí ke lalanga e loto-falalá pea ʻoku ʻikai ke nau taau mo hoʻo falalá. Naʻe naʻinaʻi mai e ʻEikí ke tau “poto ʻo hangē ko e ngata pea angalelei ʻo hangē ko e lupe” (Mātiu 10:16).
Neongo ʻe taʻefalalaʻanga ha niʻihi, ka ʻe lava ke ke falala maʻu pē ʻe ʻofa ʻa e ʻEikí ʻiate koe mo tokoniʻi koe ke ke moʻui. Kapau te ke fekumi ki he tokoni ʻa e ʻOtuá, te ke ʻilo ai ʻa hono “lahi fau ʻo ʻene ʻaloʻofa ongongofuá” (1 Nīfai 8:8) ko ha fakamoʻoni ia te ke lava ʻo falala kiate Ia. “Ko ʻEne ʻaloʻofá ʻa e faifakamoʻui lahí, ʻo aʻu ki he niʻihi taʻe halaia kuo fakalaveaʻí,” (Boyd K. Packer,“Ko e ʻUhinga ʻo ʻEtau ʻAmanaki Leleí,” Ensign pe Liahona, Nōvema. 2014, 7).
Kapau ʻokú ke kei fefaʻuhi ʻi hoʻo malava ke falalá, kumi tokoni ki ha taha matuʻotuʻa mo falalaʻanga, hangē ko ha mātuʻa, mēmipa ʻo e fāmilí, kaungāmeʻa, taki ʻo e Siasí, faiako, pe faifakahinohino. Te ke lava foki ʻo kumi tokoni mei ha faifaleʻi fakapalōfesinale ke toe langaki e falalá ʻiate koe mo e niʻihi kehé.
Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni ʻi he Komiunitií mo e Siasí
(ʻOku ʻikai faʻu, tauhi, pe puleʻi e niʻihi ʻo e ngaahi maʻuʻanga tokoni ko ʻení ʻe he Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní. Neongo ʻoku fakataumuʻa e naunau ko ʻení ke hoko ko ha toe maʻuʻanga tokoni, ka ʻoku ʻikai poupouʻi ʻe he Siasí ha kanoloto ʻoku ʻikai fenāpasi mo hono ngaahi tokāteliné mo e ngaahi akonakí.)
-
“Ke Fakamoʻui ʻa e Nunuʻa Fakamamahi ʻo e Ngaohikoviá,” Richard G. Scott, Ensign pe Liahona, Mē 2008, 40–43
-
“ ʻOku Faitoʻo ʻe he Fakaleleí ʻa e Mamahi Kotoa Pē,” Kent F. Richards, Ensign pe Liahona, Mē 2011, 15–17
-
“Ko Hono Tohoakiʻi mai e Mālohi ʻo Sīsū Kalaisí ki Heʻetau Moʻuí,” Russell M. Nelson, Ensign pe Liahona, Mē 2017, 39–42
-
“Trust,” Help for Adult Victims of Child Abuse (HAVOCA)
-
“Trust,” The National Domestic Violence Hotline