‘Inisititiuti
Fakafeʻiloaki ki he Tokoni ʻo e Moʻuí: Ko Hono Maluʻi Kitautolu mei he Ponokalafí


“Lēsoni 5: Fakafeʻiloaki ki he Tokoni ʻo e Moʻuí: Ko Hono Maluʻi Kitautolu mei he Ponokalafí,” Ko Hono Tali ʻEku Ngaahi Fehuʻi ʻi he Ongoongoleleí - Naunau ʻa e Faiakó (2022)

“Fakafeʻiloaki ki he Tokoni ʻo e Moʻuí: Ko Hono Maluʻi Kitautolu mei he Ponokalafí,” Ko Hono Tali ʻEku Ngaahi Fehuʻi ʻi he Ongoongoleleí - Naunau ʻa e Faiakó

ʻĪmisi
tokotaha ʻokú ne pukepuke ha telefoni

Lēsoni 5

Fakafeʻiloaki ki he Tokoni ʻo e Moʻuí: Ko Hono Maluʻi Kitautolu mei he Ponokalafí

ʻE ʻoatu ʻe he lēsoni ko ʻení ha sīpinga ʻo e founga ke maʻu ai ha aʻusia mahuʻingamālie mo langaki ʻo e tuí ʻaki hono fakaʻaongaʻi ʻo e ngaahi maʻuʻanga tokoni mei he konga Tokoni ʻo e Moʻuí ʻi he Gospel Library. ʻE aleaʻi ʻe he kau akó ʻa e founga ke maluʻi ai kinautolu mei he ponokalafí, ko ha tōʻonga ʻoku fehangahangai mo e ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí pea mo ha palopalema mafolalahia ʻi he funga ʻo e māmaní. ʻE maʻu ʻe he kau akó ʻa e faingamālie ke akoako fakahoko ʻa e sīpinga ko ʻení ʻi heʻenau aleaʻi ʻa e tefito ko ʻení: (1) aleaʻi e mahuʻinga ʻo e tefitó, (2) fakaloloto ʻa e mahinó, (3) fakamatala ke mahino, pea (4) fakakaukauloto mo lekooti.

Ngaahi Fokotuʻu ki Hono Akoʻí

Makatuʻunga ʻi he ngaahi fiemaʻu ʻa e kau akó, te ke lava ʻo kamata ʻa e kalasí ʻaki ha taha ʻo e ngaahi meʻá ni:

  • Ko ha ako konga iiki mei he fakamatala fakalahi A

  • Ko ha fealēleaʻaki “Ko e Hā ʻOku Foʻoú?” fekauʻaki mo e ngaahi lipooti ongoongo mei he Newsroom (vakai, laʻipepa tufa 1 ʻi he fakamatala fakalahi E)

  • Ko ha fealēleaʻaki fekauʻaki mo e tefito ʻo e ʻaho ní

Aleaʻi ʻa e Mahuʻinga ʻo e Tefitó

Vahevahe ʻa e lea ko ʻeni ʻa ha tangata ko Seisoni (te ke maʻu ʻa e faingamālie ke vahevahe lahi ange ʻa e talanoa ko ʻení ʻamui ange ʻi he kalasí):

“Naʻe kamata hono maʻunimā au ʻe he ponokalafí ʻi heʻeku kei siʻí, ʻi hoku taʻu 11 nai. Ko ʻeku fuofua ʻiló mei ha mēmipa ʻo e fāmilí ʻa ia naʻá ne fakaʻaliʻali mai ia kiate au ʻi he taimi kotoa pē naʻá ku ʻalu ai ki hono ʻapí. Ne hokohoko atu hono maʻunimā aú ʻi ha ngaahi taʻu lahi.”*

  • ʻOku mafolalahia fēfē ʻa e ponokalafí ʻi hotau sosaietí?

  • Ko e hā ka hohaʻa ai ha taha fekauʻaki mo e ponokalafí kapau ʻoku ʻikai ko ha palopalema ia kiate kinautolu?

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻe lava ke uesia ai ʻe he ponokalafí ʻa kinautolu ʻoku nau mamata ki aí mo kinautolu ʻoku nau ʻofa aí?

Fakaloloto ʻa e Mahinó

Fakaafeʻi e kau akó ke nau ʻalu ki he konga ʻo e Ponokalafí ʻi he Tokoni ʻo e Moʻuí. ʻOange ha taimi ke nau ako mo vakaiʻi ʻa e ngaahi maʻuʻanga tokoni ʻi he konga ʻo e Ponokalafí. Poupouʻi e kau akó ke nau fili ʻa e konga iiki ʻoku nau saiʻia taha aí: Tokoni Maʻaku, Tokoni Maʻá e Ngaahi Hoa Malí, Tokoni maʻá e Ngaahi Mātuʻá, pe Support and Resources (Poupoú mo e Ngaahi Maʻuʻanga Tokoní).

Fakaafeʻi e kau akó ke nau toe vakaiʻi e ngaahi fehuʻi ko ʻení mo hanau hoa pe ʻi ha fanga kiʻi kulupu iiki pea aleaʻi leva ʻa e ngaahi fehuʻi ʻoku nau pehē ʻoku mālie mo mahuʻinga tahá:

  • Ko e hā naʻá ke ako fekauʻaki mo e ngaahi maʻuʻanga tokoni ʻoku ʻomi ʻe he Siasí ʻi he ponokalafí? Ko e hā naʻá ke maʻu naʻe mahuʻinga taha kiate koé?

  • Naʻe tākiekina nai ʻe he fakamatala ko ʻení hoʻo ngaahi fakakaukau ki he founga ʻoku talanoaʻi ʻaki ʻe he Siasí ʻa e ponokalafí? Kapau ko ia, ʻoku founga fēfē?

  • ʻE fakatupulaki fēfē ʻe he naunau ko ʻení ʻa e tui kia Sīsū Kalaisi mo Hono Siasi kuo fakafoki maí?

  • ʻE tokoni fēfē ʻa e naunau ko ʻení ki he niʻihi fakafoʻituituí, ngaahi hoa malí, pe kau taki ʻo e Siasí?

  • ʻI hoʻo ako ʻa e fakamatala ko ʻení, ko e hā ha ngaahi ongo pe fakakaukau naʻá ke maʻu, pea naʻa nau uesia fēfē koe?

Fakamatala ke Mahino

Fakahoko ha taha ʻo e ngaahi ʻekitivitī ʻoku maʻu ʻi he ngaahi laʻipepa tufa 3–5 ʻi he fakamatala fakalahi E, pe faʻu haʻo ʻekitivitī pē ʻaʻau.

Fakakaukauloto mo Lekooti

ʻOange ha taimi ki he kau akó ke nau fakalaulauloto ai ki he meʻa kuo nau ako mo ongoʻi he ʻaho ní. Te ke lava ʻo fakaʻaongaʻi e ngaahi fehuʻi ʻi he laʻipepa tufa 6, “Fakakaukauloto mo Lekooti” (ʻoku maʻu ʻi he fakamatala fakalahi E), ke tataki ʻaki ʻa e ʻekitivitī ko ʻení.

Mahalo te ke fie vahevahe e fakaʻosinga ʻo e talanoa fakaakeake ʻa Seisoní ke fakaʻosi ʻaki ʻa e kalasí. Naʻe feʻunga mo ha ngaahi taʻu lahi hono maʻunimā ʻa Seisoní pea ne fakatupu ai ha ngaahi palopalema lahi ʻi heʻene moʻuí, kau ai ha vete mali ʻe ua pea mo hono fakamavaheʻi ia mei he Siasí koeʻuhí ko ha ngaahi fili taʻefakapotopoto naʻá ne fai koeʻuhí ko hono maʻunimā iá. Ka ʻi he tokoni ʻa Sīsū Kalaisí, kuó ne lava ai ʻo ikunaʻi hono maʻunimā iá. Naʻá ne tohi fekauʻaki mo ʻene aʻusiá ʻo pehē:

“Naʻá ku ongoʻi liʻekina. Ka naʻe feongoongoi ʻaupito ʻeku palesiteni fakakoló mo e Laumālié. Naʻá ne mono mai kiate au ʻa e fakahinohino ki he Addiction Recovery Program (Polokalama Fakaakeake mei he Maʻunimaá) mo ne fakahaaʻi mai ha ngaahi ongo mālohi naʻe fie maʻu ke u ʻalu ki he ngaahi fakataha ʻa e ARP. Naʻe faingataʻa ʻa e ʻalu ki he ʻuluaki fakatahá. Naʻá ku ongoʻi tuenoa mo ilifia. Naʻá ku fakaʻuli ʻo paasi tuʻo lahi hake ʻi he feituʻu naʻe fai ai e fakatahá kimuʻa peá u toki fakakaukau ke u hū ki lotó.

“ʻI he faifai peá u hū ki he fakatahá, ne u toki fuofua ongoʻi ai ʻa e Laumālié hili ha taimi fuoloa. Naʻá ku fakatokangaʻi kuó u ongoʻi tuenoa ʻaupito he kuo taimi fuoloa ʻa e teʻeki ai ke u ongoʻi ʻa e māfana ʻo e Laumālié ʻo hangē ko ʻení. Naʻá ku fakapapauʻi naʻá ku fie maʻu ke toe kau ʻa hoku Fakamoʻuí ki heʻeku moʻuí. Naʻá ku ʻiloʻi ʻe hoko ia ko ha fononga faingataʻa, ka ko ha meʻa ia ne u loto-fiemālie ke fakahoko koeʻuhí ko e ʻofa naʻá ku ongoʻi ʻi he fuofua fakataha ko iá. Naʻá ku ako naʻe ʻikai totonu ke u ilifia ke ʻalu ki he ngaahi fakatahá, ka ʻoku totonu ke u manavasiʻi ki he ngaahi tāpuaki mo e ngaahi faingamālie ʻe mole meiate au ʻi he ʻikai ke u ʻalú. ʻI he ngaahi fakatahá, naʻá ku ongoʻi pē ʻa e ʻofá mo hono tali au ʻe kinautolu ne nau foua e ngaahi faingataʻaʻia tatau, pea naʻá ku falala kiate kinautolu ke maʻu ha mālohi.

“Naʻe fakaofo moʻoni e ngaahi meʻa naʻe hoko kimui aí mo e ngaahi meʻa ne u aʻusia talu mei aí, ʻo faingataʻa ia ke fakamatalaʻi. Ne talamai ʻe ha niʻihi te u hoko maʻu pē ko ha tokotaha maʻunimā pea he ʻikai ke u lava ʻo fakaakeake. Ka naʻá ku ongoʻi ʻa e mālohi faifakamaʻa ʻo e Fakaleleí, pea naʻá ku ʻiloʻi te u lava ʻo ikunaʻi ʻa e maʻunimā ko ʻení.

“Ne taʻofi au ʻe he maʻunimaá koeʻuhí naʻe ʻikai ke u ongoʻi lelei fekauʻaki mo au, ka ʻi he ʻahó ni ko ha mēmipa moʻui taau au ʻo e Siasí, kuo hoko atu ʻeku ngāue maʻuʻanga moʻuí ʻi he tuʻunga ne u faʻa fakaʻānaua ki aí, kuó u toe mali, pea talu mei ai kuó u maʻu ha kiʻi taʻahine fakaʻofoʻofa.”

Fakakaukau ke ke fakamoʻoni ki he mālohi ʻo e Fakamoʻuí ke fakamoʻui mo tokoniʻi kitautolú.

Ki he Kalasi Hokó

Vahevahe mo e kau akó te tau aleaʻi ʻi he kalasi hokó ʻa e meʻa ʻoku akoʻi ʻe he konga ʻo e Ngaahi Tefito ʻo e Ongoongoleleí ʻi he Gospel Library fekauʻaki mo e faikehekehé mo e uouangatahá ʻi he Siasí. Fakaafeʻi e kau akó ke tuku ha taimi lolotonga ʻo e uiké ke vakaiʻi ai ʻa e maʻuʻanga tokoni ko ʻení.

Maʻuʻanga Fakamatalá

  • Ko e talanoá ni naʻe ʻuluaki maʻu ia mei he uepisaiti Addiction Recovery Program.

Paaki