190-р хичээл—Бие махбод, сэтгэл санааны эрүүл мэнд

Эрүүл холбоо харилцаа тогтоох нь

Гэр бүл, найз нөхөдтэйгөө бат бөх харилцаа үүсгэх нь

Хэсэг найз

Тэнгэрлэг Эцэг биднийг Өөрийг нь болон өөрсдийн эргэн тойрон дахь хүмүүсийг хайрлаасай гэж хүсдэг. Бид гэр бүл, найз нөхөдтэйгөө ойр дотно харилцаа холбоо тогтоосноор тайван үед бас хүнд хэцүү үед шаардлагатай тайтгарал, хүч чадал, дэмжлэгээр адислагдах болно. Энэ хичээл нь эрүүл энх, сайн сайхан аж төрөхөд туслах холбоо харилцааг үүсгэхдээ Их Эзэний тусламжийг эрэлхийлэхэд суралцагчдад тусална.

Боломжит суралцах үйл ажиллагаа

Хамгийн чухал зүйл юу вэ?

Амьдралдаа хамгийн чухал гэж боддог зүйлсээ самбарт жагсаан бичихэд суралцагчдыг урих талаар бодож үз.

Дараах мэдэгдлийг харуулаад, чанга уншихад нэг суралцагчийг урь.

Тэргүүн зөвлөлийн ерөнхийлөгч асан Дийтр Ф.Угдорф хамгийн чухал зүйлсийн талаар ийн заасан.

Ерөнхийлөгч Дийтр Ф.Угдорф

Бид Тэнгэрлэг Эцэгтээ хандан хамгийн чухал зүйлсийн талаарх Түүний мэргэн ухааныг асуухаар хандахдаа дараах гол дөрвөн харилцааны тухай дахин дахин сурдаг. Үүнд: Бурхан бидний хоорондох харилцаа, гэр бүлийн болон найз нөхдийн харилцаа, мөн бидний өөрсөдтэйгөө харилцах харилцаа орно. (Дийтр Ф.Угдорф, “Хамгийн чухал зүйлсийн тухай,” 2010 оны 10-р сарын Ерөнхий чуулган, 22)

• Та ерөнхийлөгч Угдорфын мэдэгдлээс юу мэдэж авсан бэ?

Бурхантай болон бусадтай харилцах бидний харилцаа холбоо маань амьдралд хамгийн чухал зүйлсийн нэг гэдгийг илэрхийлсэн, самбарт бичсэн хэллэгүүдийг дугуйлахад суралцагчдыг урь. Шаардлагатай гэж үзвэл, самбар дахь жагсаалтад “Бурхантай болон бусадтай харилцах бидний харилцаа холбоо” гэж нэмнэ үү.

Энэ хичээл бидний бусадтай харилцах харилцаанд төвлөрөх болно гэдгийг тайлбарла. Одоо байгаа зарим харилцааныхаа талаар мөн эдгээр харилцаа нь тэднийг Бурханд ойртуулж, тэдний амьдралд хэрэгтэй байгаа хүч чадал, дэмжлэгийг өгч байгаа эсэх талаар бодоход суралцагчдыг урь. Тэд мөн Их Эзэн одоо байгаа холбоо харилцаагаа бэхжүүлэх эсвэл шинээр харилцаа үүсгэхийг тэднээс хэрхэн хүсэж байгаа талаар тунгаан бодож болно.

Бидний харилцаа

“Сүмийн түүх болон Сургаал ба Гэрээнүүдэд гардаг дотно харилцаа холбооны жишээ” гарчигтай тараах материалыг өгч, Бурхан бидний амьдралыг адисалж, итгэлийг маань хүчирхэгжүүлэх нэг арга бол бусадтай дотно харилцаа тогтоох явдал юм гэсэн үнэний нотолгоог хайхад суралцагчдыг урь. (Та энэ үнэнийг самбар дээр бичихийг хүсэж болно.)

Тараах материал ашиглахад нь суралцагчдад туслах аргуудын талаар бодож үз. Нэг арга нь суралцагчдыг гурав гурваар нь бүлэг болгон хуваарилаад бүлгийн гишүүн бүрд тараах материал дээрх жишээнүүдийн аль нэгийг судлахыг даалгах юм. Суралцагчдыг жишээгээ судалж дуусахад Бурхан биднийг бусадтай харилцах харилцаа холбоогоор дамжуулан хэрхэн адисалж болох талаар сурсан зүйлээ бүлэгтэйгээ ээлжлэн хуваалцахад тэднийг урамшуул.

Сүмийн түүх болон Сургаал ба Гэрээнүүдэд гардаг дотно холбоо харилцааны жишээ

1-р жишээ

Иосеф Смит 1823 оны 9-р сард Кумора гүвээнд очсоныхоо дараа өөрт тохиолдсон явдал болон тэнгэр элч Моронайн үзэгдлийг гэрийнхэнтэйгээ хуваалцжээ. Иосеф хамгийн ойр дотно хүмүүстэйгээ өөрт тохиолдсон явдал, үзэгдлийг хуваалцсаар байв. Бошиглогчийн ээж Люси Мак Смит эдгээр ариун нандин уулзалтыг дурсан ийн тэмдэглэн үлдээжээ.

Люси Мак Смит

Бид орой бүр хүүхдүүдээ цуглуулдаг байлаа. Аав, ээж, хөвгүүд, охид бүгд суудлаа эзэлж, … хөвгүүний заадаг шашны сургаалуудыг амьсгаа даран сонсдог байсан нь энэ хорвоо дээр аж төрж байсан гэр бүлийн хамгийн өвөрмөц төрх байдлыг харуулсан гэж би боддог. …

… Ер бусын бат бөх эв нэгдэл, аз жаргал манай гэрт ноёрхдог байлаа. Амар амгаланг маань эвдэн бусниулагч хэрүүл маргаан, санал зөрөлдөөний аль аль нь бидний дунд байсангүй. (Люси Мак Смит, Сүмийн ерөнхийлөгчдийн сургаалаас: Иосеф Смит [2007], 486)

• Энэ түүхээс Смитийн гэр бүлийн талаар юу нь танд хамгийн чухал санагдаж байна вэ?

• Иосефын гэртээ байхдаа мэдэрсэн хайр чухал дуудлагаа биелүүлэхэд нь түүнд хэрхэн тусалсан байж болох вэ?

• Энэ жишээнээс Бурхан таныг хэрхэн адисалж болох мөн та дотно холбоо харилцаагаар дамжуулан бусдыг адислахад нь хэрхэн тусалж болох талаар юу сурсан бэ?

2-р жишээ

Иллинойс мужийн Науву хотод амьдарч байхдаа Иосеф Смит дотно холбоо харилцааны ашиг тусын талаар эргэцүүлж байв.

Бошиглогч Иосеф Смит

Үүнийг би агуу адислалуудын нэг хэмээн үзнэ. Би энэ дэлхийд зовох хувь тавилантай ч ахан дүүс, анд нөхдийг хаа сайгүй эргэн тойрноосоо олж чадна. (Сүмийн ерөнхийлөгчдийн сургаалаас: Иосеф Смит, 466)

• Хэцүү сорилтуудтай тулгарах үед гэр бүл, найз нөхөд бидэнд хэрхэн туслах вэ?

• Гэр бүл, найз нөхөд бидний амьдралыг өөр ямар арга замаар адисалж болох вэ?

3-р жишээ

Сургаал ба Гэрээнүүд 108:7-г уншаад, Далын ахлагч Лайман Шерманд өгсөн Их Эзэний зөвлөгөөг олж мэд.

• Энэ зөвлөгөөг дагахад яагаад заримдаа хэцүү байдаг вэ?

• Та нар хэзээ өөр нэгэнтэй харилцсанаар хүчирхэгжиж, өөдрөг болсон бэ?

Сурч мэдсэн зүйлээ болон бидний холбоо харилцаагаар дамжуулан Бурхан биднийг хэрхэн адисалж болохыг ангийнхантайгаа хуваалцахад суралцагчдыг урь.

• Амьдралдаа бусадтай дотно холбоо харилцаа тогтоохын үнэ цэнийн талаар та нар юу сурсан бэ?

• Бусадтай харилцаа тогтоож, бэхжүүлэх нь Бурхантай харилцах бидний холбоо харилцаанд, түүнчлэн эрүүл мэнд, зөв аж төрөх байдалд маань хэрхэн нөлөөлдөг вэ?

Харилцаа холбоо үүсгэх

Та холбоо харилцаа үүсгэх чадварын талаар ярилцахад цаг гаргахыг хүсэж болно. Суралцагч нэг бүрд хоосон цаас өгөх талаар бодож үз. Хэн нэгэнд бусадтай харилцах холбоо харилцаагаа хөгжүүлэх, бэхжүүлэхэд тус болох дор хаяж нэг зүйл бичихэд тэднийг уриал. Бичсэн цааснуудыг цуглуулж аваад, цөөн хэдийг ангийнханд чанга уншиж өг. Шаардлагатай гэж үзвэл, дараах санаануудын заримыг эсвэл бүгдийг нь ярилц.

• Нийтлэг сонирхлыг олж мэд.

• Хүмүүсийн нэрийг тогтоож, тэднийг нэрээр нь дууд.

• Инээмсэглэ.

• Бусдыг ярьж байхад анхааралтай сонс.

• Хүмүүсийг чин сэтгэлээсээ сайшаан магт, хүндэтгэлтэй харьц.

• Шүүмжлэх, алдаа хайхаас зайлсхий.

• Үнэхээр сонирхож буйгаа харуул.

• Хүмүүсийн төлөө нэрээр нь дуудан залбир.

• Энэрлийг эрэлхийл.

• Тэвчээртэй бай.

• Үйлчлэх боломжуудыг хай.

Холбоо харилцаа тогтоох эдгээр чадварыг суралцагчдад дадлагажуулах зорилгоор хичээл дээр цаг гаргаж өгөх талаар бодож үз. Суралцагчид бие биеийнхээ нэрийг сайн мэдэхгүй бол дараах жишээ туслах болно. Хэрэв суралцагчид бие биеийнхээ нэрийг мэддэг бол дадлага хийх өөр чадварыг сонгох талаар бодож үз.

Тодорхойлох: Бусдыг нэрээр нь дуудах нь эрүүл зөв холбоо харилцаа үүсгэхэд тустай гэдгийг тайлбарла. Их Эзэн биднийг нэрээр маань дууддаг гэдгийг тайлбарла (Эхлэл 35:10; Лук 19:5; Инос 1:5; Иосиф Смит—Түүх 1:17-г үзнэ үү). Бусад хүн таныг таньж, нэрээр тань дуудахад танд ямар сэтгэгдэл төрдөг талаар суралцагчдаас асуухыг бодож үз.

Загвар: Бие биеийнхээ нэрийг мэдэж авч, нэрээр нь дуудахыг тэднээс хүсэх болно гэдгийг суралцагчдад хэл. Хүмүүсийн нэрийг бичиж аваад, харж байх нь дараа нь санах нэг арга гэдгийг тайлбарла. Ангийн гишүүн бүрийг нэрээр нь дуудахдаа мэдэхгүй нэрээ бичиж авахад суралцагчдыг урь.

Хүмүүсийн нэрийг санахад юу саад болдог мөн эдгээр бэрхшээлийг хэрхэн арилгаж болохыг суралцагчдаас асуух нь тустай байж болно.

Дадлага: Бичиж авсан нэрсээ шалгаж харах цөөн минутыг суралцагчдад гаргаж өг. Дараа нь тэдэнд дадлага хийхийг зөвшөөр. Тэднийг хоёр хоёроор нь хуваарилаад, хамтдаа ангид байгаа хүн нэг бүрийг нэрлэж чадах эсэхийг харж болно. Ангийн хүн бүрийн нэрийг хэлж чадах хүн байгаа эсэхийг асуугаад, хэрэв боломжтой бол ийн нэрлэхэд урь. Хэрэв нэмэлт сорилго тохиромжтой гэж үзвэл, суралцагчдаас суудлаа өөрчлөхийг хүсээд, суралцагчид хүн нэг бүрийг нэрлэж чадах эсэхийг хар.

Цаг хүрэлцээтэй байвал нэмэлт чадварыг сонго. Жишээлбэл: Бусадтай нийтлэг байдаг зүйлсээ олоход суралцагчдыг урь. Суралцагчид хамтран ажилладаггүй ангийнхаа хэн нэгэнтэй хамтарч ажиллаж болох ба бие биедээ нийтлэг сонирхол байгаа эсэхийг олж мэдэх асуулт тавьж болно. Дараа нь өөр суралцагч дээр очиж, дадлага ажлыг давтаж болно. (Хоёр чадварыг хослуулах үүднээс дадлага ажлын үеэр бие биеэ нэрээр нь дуудахад суралцагчдыг уриал.)

Хувьдаа хэрэгжүүлэх

Тэнгэрлэг Эцэг, Есүс Христ хоёр суралцагч нэг бүрд хайртай гэдгийг гэрчлэх талаар бодож үз. Тэдний хөгжүүлж, төлөвшүүлэхийг эрмэлздэг дотно холбоо харилцаагаар дамжуулан Бурхан тэдний амьдралыг адисалж, хүчирхэгжүүлж чадна гэдгийг гэрчил. Та мөн амьдралдаа тогтоосон холбоо харилцаагаар дамжуулан адислагдаж, хүчирхэгжсэн өөрийн жишээг хуваалцаж болно.

Дараах зүйлсийг хийхээр Ариун Сүнсний удирдамжийг эрэлхийлэхэд суралцагчдыг урь. Үүнд:

Их Эзэн одоо байгаа холбоо харилцаагаа бэхжүүлэхийг эсвэл шинэ харилцаа үүсгэхийг та нараас хэрхэн хүсэж байгаа талаар тунгаан бод. Өнөөдөр сурч мэдсэн зүйлээ ашиглан, уг хүнтэй холбоо харилцаагаа гүнзгийрүүлэх төлөвлөгөө гарга. Энэхүү үйл явцад хэрхэн Их Эзэнээс тусламж эрэлхийлж болох тухай бод.

Нэмэлт эх сурвалж

Би хэрхэн бусадтай эрүүл зөв холбоо харилцаа тогтоох вэ?

Их Эзэнээр дамжуулан хүч чадал олж авах нь: Сэтгэлийн тэнхээтэй байх (2021) гарын авлагын 8-р бүлгийн “Суралц” хэсэгт холбоо харилцааг бэхжүүлэх санаа, зөвлөмжүүд багтсан.

“Хувиршгүй хайр” (4:16) видеонд бидний гэр бүлийн харилцаанд энэрэл, тэвчээр чухал гэдгийг харуулсан.

2018 оны 8-р сарын Ensign (6–9-р хуудас) сэтгүүлд нийтлэгдсэн “Дотно харилцаа тогтоох нь” өгүүлэлд амьдралдаа хүмүүстэй илүү хүчтэй харилцаа холбоог үүсгэх бодит арга замуудыг онцолсон байдаг.

2019 оны 12-р сарын Ensign (74–79-р хуудас) сэтгүүлд нийтлэгдсэн “Аврагчийн найз нөхөдтэй болох үлгэр жишээ” мөн “Why We Should Stop Trying to Avoid Each Other” нийтлэлүүд бусадтай харилцах харилцаагаа бэхжүүлж, ганцаардлыг даван туулахад тусална.

Тэргүүн зөвлөлийн ерөнхийлөгч асан Дийтр Ф.Угдорф ийн тайлбарласан.

Ерөнхийлөгч Дийтр Ф.Угдорф

Бид [бусадтай] харилцаа холбоо тогтоохдоо бусдын хэрэгцээнд мэдрэмжтэй хандаж, тэдэнд үйлчилж, цаг зав, авьяас чадвараа зориулснаар нэг удаадаа нэг хүнтэй харилцаа тогтоодог. Нэгэн өндөр настай, өвчтэй эгч олон зүйлийг хийж чадахгүй ч би бусдыг сонсож чадна гэж хэлсэн нь миний сэтгэлийг ихэд хөдөлгөж билээ. Тэр эгч долоо хоног бүр зовж зүдэрч, гуньж гутарсан хүмүүсийг олж, хамтдаа цагийг өнгөрүүлж, тэднийг сонсдог байлаа. Тэрээр хэчнээн олон хүний амьдралд ямар гайхалтай адислал болсон гээч. (Дийтр Ф.Угдорф, “Хамгийн чухал зүйлсийн тухай,” 2010 оны 10-р сарын Ерөнхий чуулган, 22–25)

Би яаж бусдыг илүү энэрэнгүй харах вэ?

Тэргүүн зөвлөлийн ерөнхийлөгч Хэнри Б.Айринг ийн заасан.

Ерөнхийлөгч Хэнри Б.Айринг

Олон жилийн өмнө би Нэгдсэн Улсын дорнод хэсэгт дүүргийн ерөнхийлөгчийн нэгдүгээр зөвлөх байсан юм. Биднийг жижигхэн салбарууд руугаа машинаараа явж байх үед тэр нэгээс ч олон удаа “Хаал, бид хэн нэгэнтэй уулзахдаа тэднийг хүнд хэцүү байдалд байгаа мэт хандах юм бол талаас илүү хувьд нь бидний зөв байх болно” гэж надад хэлдэг байсан. Түүний зөв байсан төдийгүй, олон жил өнгөрөхөд түүний тооцоолол хэтэрхий бага байсныг би олж мэдсэн юм. (Хэнри Б.Айринг, “Хичээ, хичээ, хичээ,” 2018 оны 10-р сарын Ерөнхий чуулган, 88–91)

Нэмэлт суралцах үйл ажиллагаа

Видеон дээрх жишээ

Суралцагчдыг бусадтай дотно холбоо харилцаа тогтооход туслах санаа, ур чадварын талаар ярилцаж байхад нь “Илүү эелдэг байх замаар гэр бүлийн харилцаагаа илүү дотно болгохыг ерөнхийлөгч Нэлсон уриалав” (2:45) видеог үзүүлэхийг бод. Видеог үзүүлсний дараа, ерөнхийлөгч Рассэлл М.Нэлсоноос болон Нью-Йоркийн Палмира дахь зочдын төвд хүрэлцэн ирсэн өсвөр үеийнхнээс сурсан зүйлээ хуваалцахад суралцагчдыг урь.

Шүүмжлэхээс зайлсхийх

Шүүмжлэхээс зайлсхийх нь илүү хүчтэй харилцаа холбоо тогтоох нэг арга юм. Шүүмжлэхээс зайлсхийхэд туслах чадварыг суралцагчдад дадлагажуулах нь ашиг тустай гэж үзвэл дараах үйл ажиллагааг бодож үз.

Суралцагчдыг жижиг бүлгүүдэд хуваарилж, өсвөр үеийнхэн бусдын талаар ямар буруу ойлголт, дүгнэлт гаргаж болох талаар бодоход тэднийг урамшуул. Өөрсдийн таньдаг тодорхой хүмүүс, мэддэг нөхцөл байдлын талаар ярихгүй байхыг суралцагчдад анхааруул. Дараах үгсийг үзүүлж, эдгээр үгээс нэг эсвэл хэд хэдийг сонгон аваад, өсвөр насныханд бусдыг шүүмжлэх үйлдэлд уруу татагдахаас сэргийлэхэд хэрхэн тусалж болох талаар ярилцахад бүлэг нэг бүрийг урь.

• “Тэд ч бас Тэнгэрлэг Эцэгийн хүү, охин юм.”

• “Тэд чадах бүхнээ л хийж байгаа байх.”

• “Тэд миний мэдэхгүй зүйлсийг туулж байж ч магадгүй.”

• “Бидний ялгаатай тал нь биш, харин адил зүйл нь илүү олон.”

• “Хүн бүр давуу болон сул талтай.”

• “Аврагч тэдэнд хайртай мөн тэдэнд хамгийн сайн сайхныг хүсдэг.”

Суралцагчдыг эдгээр үгийг авч ярилцсаны дараа тэдэнд дараахтай адил зарим нэг асуулт тавих талаар бодож үз.

• Бусдыг шүүх үйлдэлд уруу татагдахаас зайлсхийх нь Есүс Христтэй илүү адилхан болоход хэрхэн туслах вэ?

• Бусдын тухай эергээр бодож, шүүмжлэхээс зайлсхийх нь бидний холбоо харилцааг хэрхэн бэхжүүлдэг вэ?

Зөрчилдөөнийг шийдвэрлэх арга: “Би” өгүүлбэрээр харилцах

Зөрчилдөөнийг эрүүл зөв арга замаар шийдвэрлэхэд суралцах нь суралцагчдад тустай гэж үзвэл дараах мэдээллийг харуулж, нэгтгэн дүгнэхийг бод.

Бусадтай санал нийлэхгүй байх, ялгаатай байх нь харилцааны хэвийн хэсэг юм. Эрхэмлэх зүйл, бодол санаа, үзэл бодол, хандлага, хүсэл, санаа өөр байгаагаас ийм зүйл болж болно. Эдгээр ялгааг эрүүл арга замаар шийдвэрлэх нь бусадтай тогтоосон холбоо харилцаагаа бэхжүүлэхэд тань тусална. …

Ялгаатай байдал үүсэх үед маргааныг хурцатгахгүйгээр өөрийн талыг тодорхой тайлбарлах нь танд бэрхшээлтэй байж болно. Яриандаа “би” гэдэг үгийг оруулах нь танд санаа зовж байгаа зүйл, мэдрэмж, хэрэгцээгээ сонсогчид хялбархан ойлгуулахад тусална. “Би” өгүүлбэр нь нөгөө хүний хийсэн эсвэл хийж чадаагүй зүйл дээр өөрийн бодлыг илэрхийлэх биш, харин өөрийн мэдрэмж, туршлага дээр анхаарлаа төвлөрүүлдэг.

“Би” өгүүлбэрийн эхний хэсэгт өөрийн мэдрэмжийг тодорхойлон тайлбарладаг бөгөөд энэ нь зөрчил, санал зөрөлдөөнтэй зүйлийг ярьж байхад зайлшгүй чухал байдаг. Энэ нь өөрсдийгөө өмөөрөх мэдрэмжийг султгаж, нэг нэгнээ сонсоход хялбар болгодог. (Их Эзэнээр дамжуулан хүч чадал олж авах нь: Сэтгэлийн тэнхээтэй байх [2021], 136)

Энэ зарчмыг харуулах зорилгоор дараах жишээнүүдийг хуваалцах эсвэл өөрсдөө жишээ бодож олоход суралцагчдыг урих талаар бодож үз.

“Чи” өгүүлбэрийн жишээ	“Би” өгүүлбэрийн жишээ
“Чи хэзээ ч намайг сонсдоггүй, намайг ойлгохыг хичээдэггүй.”	“Надад намайг сонсохгүй, ойлгохгүй байгаа юм шиг санагдаж байна.”
“Чи хэзээ ч өгч байгаа бэлэг, хийж буй үйл хөдлөлдөө бодолтой, мэдрэмжтэй ханддаггүй.”	“Би чухал биш болсон, тоогдохоо больсон мэт надад санагддаг.”

Суралцагчдыг хос хосоор нь хуваарилж, дараах үйл ажиллагааг харуул. Үүнд:

• 1-р алхам: Хэн нь 1-р хамтрагч, хэн нь 2-р хамтрагч болохоо шийд. 1-р хамтрагч өөрийн сонсож байсан хэдэн нийтлэг “чи” өгүүлбэрийг бодож эхэлнэ. 2-р хамтрагч эдгээр “чи” өгүүлбэрийг “би” болгон өөрчилж хариулна.

• 2-р алхам: 1 болон 2-р хамтрагчийг сольж, 1-р алхмыг давт.

• 3-р алхам: “Би” өгүүлбэрийг хүссэнээр нь хүлээн аваагүй үед хандах хайрын зарим үйлдлийн талаар хамтдаа бод.

Хичээлийн төгсгөлд энэ үйл ажиллагаанаас юу сурсан, эдгээр ур чадварын заримыг хэрхэн ашиглаж болох талаар найз нөхөд, гэр бүлийнхэнтэйгээ хуваалцахад суралцагчдыг урь.

Сүмийн түүх болон Сургаал ба Гэрээнүүдэд гардаг дотно холбоо харилцааны жишээ